Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 11: Đọc văn nguyễn đình chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc - Phạm Văn Đồng

TiÕt 11: §äc v¨n NguyÔn ®×nh chiÓu, ng«I sao s¸ng trong v¨n nghÖ cña d©n téc - Ph¹m V¨n §ång - Ngµy so¹n: 7/09/2010 Ngµy d¹y:…………….Líp12C2.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C3.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C4.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C5.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C6.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C7.SÜ sè…………V¾ng………………………………… I. Môc tiªu bµi häc: 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh - N¾m ®­îc nh÷ng kiÕn gi¶i s©u s¾c cña t¸c gi¶ vÒ nh÷ng gi¸ trÞ lín lao cña th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu. - ThÊy ®­îc vÎ ®Ñp cña ¸ng v¨n nghÞ luËn: c¸ch nªu vÊn ®Ò ®éc ®¸o, giäng v¨n hïng hån, giµu søc biÓu c¶m. 2.KÜ n¨ng: - Hoµn thiÖn vµ n©ng cao kÜ n¨ng ®äc- hiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn theo ®Æc tr­ng thÓ lo¹i. - VËn dông c¸ch nghÞ luËn giµu søc thuyÕt phôc cña t¸c gi¶ ®Ó ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. 3.Th¸i ®é: - Gióp häc sinh thªm yªu quý, tr©n träng con ng­êi vµ t¸c phÈm cña nhµ th¬ NguyÔn §×nh ChiÓu. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: a. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: SGK, SGV, Tµi liÖu tham kh¶o. b. ChuÈn bÞ cña häc sinh: SGK, vë so¹n v¨n, b¶ng phô. III.TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: CH: Con ng­êi vµ qua ®iÓm th¬ v¨n cña NguyÔn §×nh ChiÓu cã g× ®¸ng tr©n träng? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng d¹y häc cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n * H§1:T×m hiÓu th¬ v¨n yªu n­íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu - HS lµm viÖc ®éc lËp theo hÖ th«nga c©u hái. - GV: Më ®Çu phÇn th¬ v¨n yªu n­íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu, t¸c gi¶ viÕt vÒ vÊn ®Ò g×? - GV: V× sao t¸c gi¶ l¹i b¾t ®Çu phÇn nµy b»ng viÖc t¸i hiÖn l¹i hoµn c¶nh lÞch sö n­íc ta “trong suèt 20 n¨m trêi” sau thêi ®iÓm 1860? - GV: Néi dung chÝnh trong th¬ v¨n yªu n­íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu lµ g×? - GV: Th¬ v¨n yªu n­íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo trong cuéc chiÕn ®Êu chèng thùc d©n? - GV: Tiªu biÓu trong th¬ v¨n yªu n­íc cña NguÔn §×nh ChiÓu lµ t¸c phÈm nµo? - GV: V× sao trong sè ®ã, t¸c gi¶ l¹i ®Æc biÖt nhÊn m¹nh ( vµ chØ nhÊn m¹nh) ®Õn bµi “ V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc”? - GV: NhËn xÐt th¸i ®é , t×nh c¶m cña cè thñ t­íng Ph¹m V¨n ®ång giµnh cho nhµ thi sÜ mï NguyÔn §×nh ChiÓu? - GV: T×m nh÷ng c©u v¨n thÓ hiÖn c¸ch diÔn ®¹t ®éc ®¸o, s©u s¾c cña t¸c gi¶ ®Ó ngîi ca nhµ th¬ mï ®Êt §ång Nai? *H§2:T×m hiÓu gi¸ trÞ t¸c phÈm “TruyÖn lôc V©n Tiªn” - HS trao ®æi th¶o luËn nhãm + Nhãm 1-2:X¸c ®Þnh nguyªn nh©n chñ yÕu khiÕn cho truyÖn Lôc V©n Tiªn cã thÓ trë thµnh t¸c phÈm lín nhÊt cña N§C vµ rÊt ®­îc phæ biÐn trong nh©n gian? + Nhãm 3-4: T¸c gi¶ ®· bµn luËn nh­ thÕ nµo vÒ nh÷ng ®iÒu mµ nhiÒu ng­êi cho lµ h¹n chÕ cña t¸c phÈm nµy? C¸c nhãm trao ®æi , th¶o luËn trong 7 phót vµ cö ®¹i diÖn lªn th«ng qua kÕt qu¶ th¶o luËn? - C¸c nhãm bæ sung , thèng nhÊt ý kiÕn - GV chuÈn x¸c kiÕn thøc. - GV: NhËn xÐt quan ®iÓm ®¸nh gi¸ t¸c phÈm vµ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ bµi v¨n? - GV cho häc sinh ®äc ghi nhí Sgk *H§4: KiÓm tra HS 15 phót CH: V¨n b¶n “Nh÷ng ng«i sao s¸ng trong v¨n häc nghÖ thuËt” cã ý nghÜa g×? 2. Th¬ v¨n yªu n­íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu. - Ph¹m V¨n §ång t¸i hiÖn l¹i hoµn c¶nh lÞch sö trong “ suèt 20 n¨m trêi” sau thêi ®iÓm 1860, v×: + Th¬ v¨n cña NguyÔn §×nh ChiÓu ®· “lµm sèng l¹i phong trµo kh¸ng Ph¸p bÒn bØ vµ oanh liÖt cña nh©n d©n Nam Bé tõ 1860 trë vÒ sau”.->lµ tÊm g­¬ng ph¶n chiÕu thêi ®¹i lÞch sö. + T¸c phÈm cña NguyÔn §×nh ChiÓu ngîi ca nh÷ng nghÜa sÜ dòng c¶m, ®ång thêi còng lµ lêi than khãc cho nh÷ng anh hïng thÊt thÕ. => T¸c phÈm cña NguyÔn §×nh ChiÓu cã søc cæ vò m¹nh mÏ cho cuéc chiÕn ®Êu chèng thùc d©n( lµm cho lßng ng­êi rung ®éng tr­íc h×nh t­îng nh÷ng con ng­êi “suèt ®êi tËn trung víi n­íc”; “trän nghÜa víi d©n”; gi÷ vÑn khÝ ph¸ch hiªn ngang cho dï chiÕn b¹i) - Tiªu biÓu : V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc -> H×nh t­îng ng­êi nghÜa sÜ xuÊt th©n tõ n«ng d©n “ X­a kia chØ quen cÇy cuèc bçng chèc trë thµnh ng­êi anh hïng cøu n­íc”.-> §éc ®¸o trong nh÷ng ®ãng gãp cña NguyÔn §×nh ChiÓu=> B¶n chÊt cña v¨n ch­¬ng lµ s¸ng t¹o. + Th¬ v¨n cña NguyÔn §×nh ChiÓu cßn cã nh÷ng t¸c phÈm rÊt hay , rÊt ®Ñp. - Th¸i ®é, t×nh c¶m cu¶ t¸c gi¶: C¶m høng ngîi ca NguyÔn §×nh ChiÓu vµ th¬ v¨n cña «ng . + Dïng nhiÒu tõ ng÷, h×nh ¶nh, c¸ch diÔn ®¹t ®éc ®¸o , s©u s¾c ®Ó ngîi ca nhµ th¬ mï ®Êt §ång Nai: “Trªn trêi cã nh÷ng v× sao…th¬ v¨n cña NguyÔn §×nh ChiÓu còng vËy” +T¸c gi¶ nh×n ng­êi x­a tõ h«m nay (nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kØ XX) -> th«ng c¶m , thÊu hiÓu h¬n nh÷ng gi¸ trÞ ®· khiÕn cho NguyÔn §×nh ChiÓu trë thµnh ng«i sao cµng nh×n cµng thÊy s¸ng. 3 .T¸c phÈm “TruyÖn lôc V©n Tiªn”. - “TruyÖn lôc V©n Tiªn” -> t¸c phÈm lín nhÊt cña NguyÔn §×nh ChiÓu vµ rÊt ®­îc phæ biÕn ë nh©n gian. + Néi dung:TruyÖn Lôc V©n Tiªn lµ b¶n tr­êng ca ca ngîi chÝnh nghÜa, ®¹o ®øc ®¸ng quý träng ë ®êi , ca ngîi nh÷ng ng­êi trung nghi·. +NghÖ thuËt: Lµ mét “truyÖn kÓ”, “chuyÖn nãi” ->DÔ nhí, dÔ hiÓu -> ®­îc truyÒn b¸ réng r·i trong nh©n gian. + H¹n chÕ: Nh÷ng gi¸ trÞ lu©n lÝ mµ NguyÔn §×nh ChiÓu ngîi ca cã phÇn ®· lçi thêi. V¨n ch­¬ng trong “TruyÖn Lôc V©n Tiªn” cã chç kh«ng hay l¾m. -> nh÷ng h¹n chÕ kh«ng thÓ kh«ng tr¸nh khái, vµ kh«ng ph¶i lµ c¬ b¶n nhÊt (t¸c phÈm th©n thuéc víi nh©n d©n vµ ®­îc nh©n d©n yªu mÕn).-> Sù trung thùc vµ c«ng b»ng trong nghÞ luËn cña t¸c gi¶. =>Kh¼ng ®Þnh NguyÔn §×nh ChiÓu lµ ng«i sao s¸ng trªn bÇu trêi v¨n nghÖ cña d©n téc. 4. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: - Bè côc chÆt chÏ, c¸c luËn ®iÓm triÓn khai b¸m s¸t vÊn ®Ò trung t©m. - C¸ch lËp luËn tõ kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ, kÕt hîp c¶ diÔn dÞch, quy n¹p vµ nghÖ thuËt ®ßn bÈy. - Lêi v¨n cã tÝnh khoa häc, võa cã mµu s¾c v¨n ch­¬ng võa kh¸ch quan, ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh. *Ghi nhí : SGK IV.LuyÖn tËp: - Kh¼ng ®Þnh ý nghÜa cao ®Ñp cña cuéc ®êi vµ v¨n nghiÖp cña NguyÔn §×nh ChiÓu: cuéc ®êi cña mét chi8Õn sÜ phÊn ®Êu hÕt m×nh cho sù nghiÖp ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc. - Sù nghiÖp th¬ v¨n cña «ng lµ mét minh chøng hïng hån cho ®Þa vÞ vµ t¸c dông to líncña v¨n häc nghÖ thuËt còng nh­ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi cÇm bót ®èi víi ®Êt n­íc d©n téc. 4. Cñng cè: - V× sao bµi v¨n nghÞ luËn nµy kh«ng kh« khan mµ cã søc l«i cuèn, hÊp dÉn? 5. H­íng dÉn häc bµi: - T¸c gi¶ ®¸nh gi¸ cao ý nghÜa cña bµi V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc qua ®o¹n v¨n nµo? T¸c gi¶ ®· b¸c bá mét sè ý kiÕn hiÓu ch­a ®óng vÒ TruyÖn Lôc V©n Tiªn nh­ thÕ nµo? - M« h×nh ho¸ bè côc vµ lËp s¬ ®å hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø cña bµi viÕt. - Rót ra quan ®iÓm, th¸i ®é cÇn thiÕt khi ®¸nh gi¸ mét t¸c phÈm v¨n häc vµ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cÇn cã ®Ó viÕt tèt mét bµi v¨n nghÞ luËn.