Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết: 12 làm văn: Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận

Ngµy: 13/9/2008 Tiết: 12 Làm văn: LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN ~~*~~ A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS: Hoàn thiện kĩ năng tóm tắt văn bản nghị luận. Biết vận dụng kĩ năng tóm tắt vào việc đọc hiểu văn bản nghị luận và làm văn. B.TÀI LIỆU PHUƠNG TIỆN: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi gi¶ng C.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Ổn định: KT bài cũ: H·y cho biÕt NguyÔn §×nh Thi quan niÖm nh­ thÕ nµo vÒ c¸c ®Æc ®iÓm cña th¬? Bài mới: Hoạt động của GV & HS Nội dung cần đạt HĐ 1: GV hướng dẫn HS tóm tắt đoạn trích Khoảnh khắc truyện ngắn. Đọc, đánh dấu những câu mang ý chính trong bài và viết thành VB tóm tắt khoảng 20 dòng. GV hướng dẫn HS tìm ý chính của mỗi đoạn. HS đọc từng đoạn và tóm tắt nội dung chính đoạn đó. Để có một bản tóm tắt hoàn chỉnh, công việc tiếp theo là gì? HĐ 2: GV xem gợi ý trong SGK để gợi ý HS tóm tắt văn bản Thương tiếc nhà văn Nguyên Hồng. HĐ 3: GV dành khoảng thời gian 15 – 20 phút để HS viết tóm tắt cho một trong hai văn bản trên. GV chọn một vài bài tiêu biểu đọc và nêu nhận xét, có thể cho điểm khuyến khích. I. Tóm tắt đoạn trích Khoảnh khắc truyện ngắn của Bùi Hiển: 1. Đoạn trích gồm 8 đoạn: Đoạn 1: TG cho rằng cốt truyện (tình tiết) đối với truyện ngắn không quan trọng. - Đoạn 2: Vấn đề dung lượng đáng bàn hơn. Truyện ngắn là một đoạn trong bài thơ dài của số phận nhân loại. - Đoạn 3: Vấn đề là chọn các đoạn, các khoảnh khắc ấy. - Đoạn 4: VD về truyện Ngựa người và người ngựa của Nguyễn Công Hoan. - Đoạn 5: VD truyện Đôi mắt của nam Cao. - Đoạn 6: Vai trò, ý nghĩa của Khoảnh khắc trong truyện ngắn. - Đoạn 7: Điều kiện để chọn khoảnh khắc. - Đoạn 8: Vai trò, vốn sống của nhà văn. 2. Tìm ý chính của mỗi đoạn: - Đoạn 1: Vấn đề quan tọng trong truyện ngắn không phải là ở tình tiết mà là ở sự vang vọng vào tâm hồn, ở ấn tượng lưu lại trong trí nhớ người đọc. - Đoạn 2: Đáng chú ý hơn là vấn đề dung lượng thể loại. Truyện ngắn là một đoạn trong cả bài thơ dài vô tận của số phận nhân loại, là một chương rút ra trong truyện dài. - Đoạn 3: Vậy vấn đề đặt ra là việc phải biết chọn thật xác đáng cái khoảnh khắc ấy. - Đoạn 4: Khoảnh khắc trong truyện ngắn Người ngựa, ngựa người của NCH là cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai người trong thời khắc cuối năm, để từ đó nhấn mạnh đến cực độ những tủi cực, bi đát, tạo nên ở người đọc những chua xót ngậm ngùi cho số phận con người trong những hoàn cảnh ngặt nghèo. - Đoạn 5: Trong Đôi mắt của Nam Cao, cái khoảnh khắc được chọn là thời điểm đầu thời kì chống Pháp, qua mấy lời độc thoại về người nông dân, về cuộc kháng chiến của nhân vật, qua một cảnh sinh hoạt trong gia đình Hoàng, để phơi bày bản chất của cả một kiểu ngườảotí thức như Hoàng. - Đoạn 6: Vậy khoảnh khắc là thời điểm mà ở đó nhân vật buộc phải bộc lộ những tính cách chủ yếu của mình, chi phối cách sống, cách nghĩ, cách ứng xử, số phận của nhân vật. - Đoạn 7: Điều kiện để chọn khoảnh khắc là vốn sống, sự am hiểu con người và cuộc đời, tài năng của chính nhà văn. - Đoạn 8: Trong đó, vai trò vốn sống nhiều mặt của nhà văn là điều hết sức quan trọng. 3. Nối các nội dung trên sẽ có một bản tóm tắt hoàn chỉnh. II. Tóm tắt bài Thương tiếc nhà văn Nguyên Hồng của Nguyễn Đăng Mạnh III. Viết bản tóm tắt: * Củng cố, dặn dò: - Nắm được các thao tác tóm tắt một VB nghị luận. - Soạn bài Tây Tiến