Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 21: Nghị luận về một ý kiến bàn về văn hoc

Ngày soạn:27-9-2008 Làm văn : Tiết:21 I. MỤCTIÊU 1. Về kiến thức: Giúp học sinh : Nắm được cách làm bài nghị luận về văn học . 2. Về kĩ năng Biết vận dụng các kiến thức và kĩ năng về nghị luận để làm bài nghị luận về văn họ 3. Về thái độ: Có ý thức thái độ yêu thích văn học II. CHUẨN BỊ 1.Chuẩn bị của giáo viên: - Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ văn 12. - Phương án tổ chức lớp học : Phát vấn, diễn giảng, gợi mở, thảo luận. 2. Chuẩn bị của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách giáo khoa III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, sĩ số, tác phong học sinh. 2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút) Nghị luận về một tư tưởng đạo lí là gì? 3. Giảng bài mới: Lời vào bài : (1 phút) Một kiểu bài nghị luận thường gặp trong các kì thi tốt nghiệp hay học sinh giỏi. - Tiến trình bài dạy: THỜI GIAN HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH NỘI DUNG KIẾN THỨC 3’ 15’ 15’ 10’ Hoạt động 1: Giáo viên hướng dẫn cho học sinh luyện tập . Giáo viên ghi đề lên bảng @Các nhóm tham khảo hướng dẫn của SGK và thảo luận tìm hiểu đề 1. Hướng dẫn cho học sinh trao đổi thảo luận . -Dựa vào ngữ cảnh để tìm hiểu nghĩa từ -Xác định nội dung của ý kiến? Giáo viên: Nhận xét chốt: kĩ năng tìm hiểu đề!(giải thích từ, khái niệm! Các tác phẩm học từ 9à 12(ví dụ:Tát nước đầu đình,Tấm Cám,Nam quốc sơn hà,Tuyên ngôn Độc lập… Hướng dẫn cho học sinh tìm ý thân bài(luận điểm, luận cứ) Giáo viên:Nhận xét chốt:kĩ năng lập dàn ý nghị luận về ý kiến bàn về văn học sử Hoạt động 2: @Các nhóm tham khảo hướng dẫn của SGK và thảo luận tìm hiểu đề 2? Hướng dẫn cho học sinh trao đổi thảo luận . Giáo viên:Nhận xét chốt: kĩ năng tìm hiểu đề!(giải thích hình ảnh trong câu nói! @Học sinh tham khảo hướng dẫn của SGK và lập dàn ý đề 2 Giáo viên hướng dẫn cho học sinh tìm ý thân bài . Giáo viên:Nhận xét chốt:kĩ năng lập dàn y nghị luận về lí luận văn học! @Tìm điểm khác nhau về nghị luận bài thơ và nghị luận đoạn thơ và nghị luận vế ý kiến bàn về văn học? Hoạt động 3: Hoạt động 4: Câu 1 Trình bày suy nghĩ của anh,chị đối với ý kiến của nhà văn Thạch Lam: “Văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta cĩ,để vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác ,vừa làm cho lịng người thêm trong sạch và phong phú hơn”. Câu 2 Bàn về thơ Tố Hữu,nhà phê bình Hồi Thanh viết: “Thái độ tồn tâm tồn ý vì cách mạng là nguyên nhân chính đưa đến sự thành cơng của thơ anh”.Hãy bày tỏ ý kiến của anh chị về nhận xét trên Hoạt động 1: Học sinh ghi đề, đọc đề! @Các nhóm trình bày @ Học sinh tham khảo hướng dẫn của SGK và lập dàn ý đề 1 Hoạt động 2: Hoạt động 3: Hoạt động 4: @Các nhóm trình bày @ Học sinh tham khảo hướng dẫn của SGK và lập dàn ý đề 2 @Các sinh nộp dàn ý 1.T×m hiĨu ®Ị vµ lËp dµn ý a. §Ị bµi *§Ị 1. Nhµ nghiªn cøu §Ỉng Thai Mai cho r»ng: Nh×n chung v¨n häc ViƯt Nam phong phĩ, ®a d¹ng ; nhưng nÕu cÇn x¸c ®Þnh mét chđ lưu, mét dßng chÝnh, qu¸n th«ng kim cỉ, th× ®ã lµ v¨n häc yªu nưíc.” ( DÉn theo TrÇn V¨n Giµu tuyĨn tËp, NXB Gi¸o dơc, 2001 ) H·y tr×nh bµy suy nghÜ cđa anh (chÞ ) ®èi víi ý kiÕn trªn. *§Ị 2. Bµn vỊ ®äc s¸ch, nhÊt lµ c¸c t¸c phÈm v¨n häc lín, ngưêi xa nãi: “ Tuỉi trỴ ®äc s¸ch nh nh×n tr¨ng qua kÏ, lín tuỉi ®äc s¸ch như ng¾m tr¨ng ngoµi s©n, tuỉi giµ ®äc s¸ch nh thưëng tr¨ng trªn ®µi.”( DÉn theo L©m Ng÷ §ưêng, sèng ®Đp, NguyƠn HiÕn Lª DÞch, NXB Tao ®µn, Sµi Gßn, 1965) II.Tìm hiểu đề,Lập dàn ý 1. Đề 1 a.Tìm hiểu đề -Giải nghĩa cụm từ, từàphong phú, đa dạng: nhiều tác phẩm, nhiều thể loại văn học; chủ lưu: dòng chính của văn học; Quán thông kim cổ: Suốt từ xưa đến nay -Nội dung ý kiến (Luận đề): Từ xưa đến nay trong sự phong phú đa dạng của văn học Việt Nam, dòng văn học yêu nước là dòng chính xuyên suốt. b.Lập dàn ý *Mở bài -Giới thiệu chung -Trích dẫn câu nói của Đặng Thai Mai và giải thích nội dung của câu nói *Thân bài -Luận điểm1:Văn học Việt Nam rất phong phú và đa dạng + Luận cứ: tác phẩm trữ tình + tự sư ï+ … (Văn học dân gian + Trung đại + hiện đại). + Luận điểm 2: Dòng văn học yêu nước là dòng chính xuyên suốt. Luận cứ: Đa số tác phẩm + Các tác phẩm lớn đều thể hiện nội dung yêu nước (Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo,Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Tuyên ngôn Độc lập, Việt Bắc, Tây Tiến, Đất nước… + Luận điểm: Lí giải nguyên nhân Dòng văn học yêu nước là dòng chính xuyên suốt. Luận cứ: Lịch sử dựng nước, giữ nước chống ngoại xâm Văn học phục vụ kháng chiến.. +Luận điểm 4: Đánh giá luận đề *Kết bài - Khẳng định ý kiến của Đặng Thai Mai. - Cảm nghĩ của bản thân về truyền thống yêu nước của dân tộc 2.Đề 2 a.Tìm hiểu đề - Tuổi trẻ đọc sách như nhìn trăng qua cái kẽ: ..thấy trong phạm vi nhỏ hẹp -Lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng ngoài sân:Theo thời gian, kinh nghiệm, vốn sống nhiều thì tầm nhìn được mở rộng. -Tuổi già đọc sách như thưởng trăng trên đài: Càng nhiều vốn sống,vốn văn hóa, kinh ngiệm đọc sách sẽ hiểu sâu rộng hơn -Luận đề: Càng lớn tuổi, vốn sống, vốn văn hóa và kinh nghiệm… thì đọc sách càng hiệu quả b.Dàn ý *Mở bài:SGK *Thân bài -Luận điểm 1:Giải thích nội dung câu nói -Luận điểm 2:Chứng minh câu nĩi (luận cứ: Ý kiến cảm nhận Truyện Kiều,Tấm Cám… -Luận điểm 3:Làm sao để cĩ cách đọc sách hiệu quả -Luận điểm 4:Đánh giá câu nĩi *Kết bài -Khẳng định luận đề -Cảm nhận và áp dụng vấn đề về đọc hiểu các tác phẩm văn trong CT lớp 12 b. T×m hiĨu ®Ị: §Ị 1 §Ị 2 VÊn ®Ị cÇn nghÞ luËn V¨n häc yªu nưíc lµ chđ lưu trong sù ®a d¹ng, phong phĩ cđa v¨n häc ViƯt Nam. (LÞch sư VH ) §äc s¸ch, tiÕp nhËn c¸c gi¸ trÞ cđa s¸ch tuú thuéc vµo ®iªu kiƯn vµ n¨ng lùc chđ quan, tÇm lÜnh héi cđa mçi ngưêi ®äc (vèn sèng, vèn v¨n ho¸, kinh nghiƯm ...) (LÝ luËn VH) Thao t¸c Gi¶i thÝch, chøng minh, b×nh luËn Gi¶i thÝch, chøng minh, b×nh luËn Ph¹m vi tư LiƯu V¨n häc ViƯt Nam KiÕn thøc lÝ luËn v¨n häc c. LËp dµn ý *§Ị 1( SGK) *§Ị 2( SGK) 2.KÕt luËn : (Ghi nhí- SGK) 3. LuyƯn tËp: *Bµi tËp 1 a.Ph©n tÝch ®Ị: - VÊn ®Ị cÇn nghÞ luËn: C¸c gi¸ trÞ cđa v¨n häc ( LÝ luËn VH) - Thao t¸c: Gi¶i thÝch,chøng minh, b×nh luËn - Ph¹m vi tư liƯu: KiÕn thøc lÝ luËn v¨n häc. b.LËp dµn ý: -Më bµi: +V¨n häc cã nhiỊu gi¸ trÞ trong cuéc sèng . +DÉn ý kiÕn cđa Th¹ch Lam. -Th©n bµi: + Gi¶i thÝch ý kiÕn : C¸c gi¸ trÞ cđa v¨n häc (NhËn thøc, gi¸o dơc, thÈm mÜ) Chĩ ý c¸c tõ ng÷: khÝ giíi, thanh cao, ®¾c lùc… + B×nh luËn vµ chøng minh: Vai trß cđa v¨n häc trong cuéc sèng (lªn ¸n c¸i xÊu, c¸i ¸c, c¸i gi¶ dèi, bªnh vùc c¸i thiƯn, ca ngỵi c¸i ®Đp, cỉ vị mäi ngưêi x©y dùng mét x· héi tèt . Hoµi Thanh Th©n bµi: + Gi¶i thÝch ý kiÕn trªn (chĩ ý c¸c tõ ng÷: toµn t©m, toµn ý…) + B×nh luËn vµ chøng minh th¬ Tè H÷u thĨ hiƯn thµnh c«ng nh÷ng lÏ sèng lín, t×nh c¶m lín, niỊm vui lín cđa con ngưêi c¸ch m¹ng, thĨ hiƯn nhiƯt t×nh c¸ch m¹ng, c¸c chỈng ®ưêng th¬ cđa Tè H÷u lu«n g¾n bã vµ ph¶n ¸nh ch©n thËt nh÷ng chỈng ®ưêng c¸ch m¹ng cđa d©n téc… - KÕt bµi: Th¬ Tè H÷u lµ thµnh tùu xuÊt s¾c cđa th¬ ca c¸ch m¹ng. 4. Củng cố : - Ra bài tập về nhà: Học sinh về nha øhọc bài, đọc lại tác bài. làm bài tập ở sách giáo khoa. - Chuẩn bị bài : - Xem trước bài mới IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: {{{{{