Giáo án Ngữ văn 12 - Tiêt 30 tiếng Việt: Luật thơ

Ngày soạn: /10/2012 Ngày giảng: 12Ậ /10/2012 12G /10/2012 Tiêt 30 : Tiếng việt LUẬT THƠ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1. Về kiến thức: Giúp HS - Nắm được những kiến thức cơ bản về luật thơ tiếng việt và biết vận dụng những kiến thức đó vào việc đọc - hiểu và cảm thụ tác phẩm thơ ca. 2. Về kĩ năng: - Rèn luyện các kĩ năng PT tìm hiểu 1 số qui tắc về các thể thơ: câu, tiếng, thanh…cảm thụ thơ ca. 3. Về thái độ: - GDHS biết nhận ra giá trị nhạc tính và PT, biết làm thơ theo thể thơ mà em yêu thích.. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: Thầy: SGK, SGV, TLTK, thiết kế bài giảng. Trò: SGK, chuyển bị bài theo câu hỏi sgk III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: * Ổn định tổ chức lớp (1’) 1. Kiểm tra bài cũ: (5’) a. Câu hỏi: ? Thế nào là luật thơ? Yếu tố nào có vai trò quan trọng trong việc hình thành luật thơ VN b. Đáp án: - Luật thơ là toàn bộ những từ, câu, nhịp, vần…….được KQ theo 1 kiểu mẫu ổn định. (5đ’) - Yếu tố vai trò quan trọng trong việc hình thành luật thơ VN là “tiếng” (5đ’) 2. Bài mới: * Lời vào bài (1’)Tiết trước các em đã hiểu thế nào là luật thơ của 1 thể thơ và những thể thơ chính của VN. Tiết học này sẽ tậ trung tìm hiểu luật thơ của 1 số thể thơ phổ biến hiện nay. Để….. Tr 101 * ND bài: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT ? Kể tên 1 số thể thơ phổ biền hiện nay ở nước ta. ? Thể thơ 5 tiếng có những đặc điểm gì về: Khổ thơ, vần, thanh, nhịp thơ. ? Khác với thể thơ 5 tiếng thể thơ 7 tiếng có những đặc điểm gì khác. ? Thể thơ 8 tiếng có những đặc điểm gì. ? Nêu những đặc điểm chính của thể thơ tự do. HS đọc HS thöïc hieän baøi taäp 1(sgk) (3 hs leân baûng) GV:nhaän xeùt,ñaùnh giaù, höôùng daãn. * Khaéc saâu kieán thöùc luaät thô nguõ ngoân vaø söï saùng taïo cuûa thô hieän ñaïi!! HS thöïc hieän baøi taäp 2(sgk) (3 hs leân baûng) GV:nhaän xeùt,ñaùnh giaù,höôùng daãn * Khaéc saâu kieán thöùc luaät thô thaát ngoân vaø söï saùng taïo cuûa thô hieän ñaïi!! HS thöïc hieän baøi taäp 3(sgk) (2 hs leân baûng) GV:nhaän xeùt,ñaùnh giaù,höôùng daãn * Khaéc saâu kieán thöùc luaät thô thaát ngoân töù tuyeät HS thöïc hieän baøi taäp 4(sgk) (3 hs leân baûng) GV:nhaän xeùt,ñaùnh giaù ,höôùng daãn. * Khaéc saâu kieán thöùc luaät thô thaát ngoân vaø söï saùng taïo cuûa thô hieän ñaïi!! III, Một số thể thơ phổ biến hiện nay: 1, Thể thơ 5 tiếng (chữ) (5’) a, Khổ thơ: - có thể có hoặc không có khổ, mỗi khổ có thể có 4 dòng hoặc nhiều hơn. - Số khổ trong bài có thể nhiều chứ không dừng lại ở 1 hay 2 khổ. b, Vần : - Gieo vần đa dạng. c, Thanh, nhịp: - Thanh: Đảm bảo sự hài hoà về thanh. - Nhịp: Ngắt nhịp 2/3 hoặc 3/2. 2, Thơ 7 tiếng: (5’) a, Khổ thơ: - chia khổ hoặc không chia khổ. mỗi khổ thường có 4 dòng, 3 lần điệp vần. - Mỗi khổ 4 câu gần giống với thơ tứ tuyệt nhưng không khép kín, tách biệt mà mở ra hướng lien kết với các khổ thơ khác. b, Vần: -Mỗi khổ một vần, vần liền ở 2 dòng đầu, gián cách ở dòng 3 và điệp lại ở dòng 4 - Thơ 7 tiếng có thể hợp vần chính, vần thông hoặc không vần C, Thanh, nhịp: - Thanh điệu có sự đối xứng hài hoà trong 1 dòng hoặc giữa 2 dòng sự hài hoà về thanh bằng - trắc thể hiện cố định ở các tiếng 2, 4, 6 Sóng gợn tràng giang buòn điệp điệp Con thuyền xuôi mấi nước song song - Nhịp không bắt buộc mà phù hợp với diễn tả cảm xúc đa dạng, phong phú. 3, Thể thơ 8 tiếng: (5’) a, Khổ thơ: Tkơ 8 tiếng ít chia khổ. b, Vần: Dùng vần chân là chính. Đây những tháp gầy mòn vì mong đợi Những đền xưa đổ nát dưới thời gian Những sông vắng lê mình trong bóng tối Những tượng chàm lỏ lói rỉ rên than Trên đường về - Chế Lan Viên c, Thanh, nhịp: - Thanh có sự hài hoà bằng- trắc thể hiện ở các tiếng 3, 6, 8 của dòng thơ - Nhịp thơ: 3/3/2 thông thường là 3/5 Còn trời đất/ nhưng chẳng còn tôi mãi Nên bâng khuâng/ tôi tiếc cả đất trời. Vội vàng – Xuân Diệu 4, Thể thơ tự do: (5’) a, Khổ thơ và dòng thơ: phần lớn không chia khổ, nếu chia khổ thì không đều, dòng thơ không hạn định số tiếng. VD: Đất nước - Nguyễn Đình Thi b, Vần: Thơ tự dốc thể có hoặc không có vần. c, Thanh, nhịp: - Thanh điệu: Khồng có luật nhưng vẫn nhịp nhàng cân đối. - Nhịp thơ: Không theo luật mà ngắt nhịp theo cảm xúc, ý nghĩa của mỗi dòng thơ và bài thơ. II, Luyện tập: (17’) * Bài tập 1: So saùnh baøi thô “Maët traêng” vaø “Soùng” :Vaàn, nhòp, thanh a.Baøi thô “Maët traêng” Vaèng vaëc boùng thuyeàn quyeân Maây quang gioù boán beân Neà cho trôøi ñaát traéng Queùt saïch nuùi soâng ñen Coù khuyeát nhöng troøn maõi Tuy giaø vaãn treû leân Maûnh göông chung theá giôùi Soi roõ:maët hay,heøn -Soá tieáng :5 tieáng -vaàn: 1 vaàn,vaàn chaân,gieo vaàn caùch -nhòp: nhòp leû:2/3 -haøi thanh: tieáng thöù 2-4 luaân phieân laø B-T, T-B b.Baøi thô “Soùng” Oâi con soùng ngaøy xöa Vaø ngaøy sau vaãn theá Noãi khaùt voïng tình yeâu Boài hoài trong ngöïc treû Tröôùc muoân truøng soùng beå Em nghó veà anh em Em nghó veà bieån lôùn Töø nôi naøo soùng leân - Soá tieáng :5 tieáng -vaàn: 2 vaàn,vaàn chaân,gieo vaàn caùch -nhòp: nhòp leû:3/2 -haøi thanh: tieáng thöù 2-4 khoâng theo luaât laø B-T,T-B Baøi taäp 2 Ñöa ngöôøi ta khoâng ñöa qua soâng Sao coù tieáng soùng ôû trong loøng Naéng chieàu khoâng thaém khoâng vaøng voït Sao ñaày hoaøng hoân trong maét trong -gieo vaàn:soâng, loøng,,trong(gioáng) -nhòp: +caâu 3,caâu 4:3/4 (ñuùng luaät) +caâu 1,2:2/5(sai luaät)àñuùng taâm traïng -haøi thanh:sai luaät:B – B - B (caâu 1).. Baøi taäp 3: Quaû cau nho nhoû/ mieáng traàu hoâi B T B Bv Naøy cuûa Xuaân höông/ môùi queät roài T B T Bv Coù phaûi duyeân nhau/ thì thaém laïi T B T Ñöøng xanh nhö la/ù baïc nhö voâi B T B Bv Baøi taäp 4 Soùng gôïn traøng giang/ buoàn ñieäp ñieäp T B T Con thuyeàn xuoâi maùi/ nöôùc song song B T B Thuyeàn veà nöôùc laïi/ saàu traêm ngaû B T B Cuûi moät caønh kho/â laïc maáy doøng T B T -Vaàn,nhòp,thanh gioáng luaât thô thaát ngoân baùt cuù Ñöôøng luaät 3.HƯỚNG DẪN HS HỌC , LÀM BÀI (1’) a.Bài cũ: - Học nắm vững ND bài - Làm bài 4 còn lại b.Bài mới: - Đọc trước bài 1 số phép tu từ ngữ âm. - Tiết sau học TV RÚT KINH NGHIỆM ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................