Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 4: Đọc văn tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh

Ngaøy soaïn: 3- 8 -2008 Ñoïc vaên : Tieát : 4 I. MUÏCTIEÂU 1. Veà kieán thöùc: Giuùp hoïc sinh : HiÓu ®­îc quan ®iÓm s¸ng t¸c, nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ sù nghiÖp v¨n häc vµ nh÷ng nÐt chÝnh vÒ phong c¸ch nghÖ thuËt cña Hå ChÝ Minh.. 2. Veà kó naêng HS trªn c¬ së bµi kh¸i qu¸t biÕt vËn dông cã hiÖu qu¶ vµo viÖc ®äc hiÓu c¸c t¸c phÈm v¨n häc cña Hå ChÝ Minh 3. Veà thaùi ñoä: : Loøng yeâu meán , kính phuïc vò “anh huøng giaûi phoùng daân toäc Vieät Nam , danh nhaân vaên hoùa theá giôùi “. II. CHUAÅN BÒ 1.Chuaån bò cuûa giaùo vieân - Ñoà duøng daïy hoïc : Taøi lieäu tham khaûo: Saùch giaùo vieân, Thieát keá baøi giaûng Ngöõ vaên 12, OÂn taäp Ngöõ vaên 12. Soaïn giaùo aùn - Phöông aùn toå chöùc lôùp hoïc : Ñoïc dieãn caûm, gôïi môû, thaûo luaän, bình giaûng. 2. Chuaån bò cuûa hoïc sinh : Ñoïc saùch giaùo khoa, soaïn baøi theo höôùng daãn saùch giaùo khoa III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC 1. OÅn ñònh tình hình lôùp : (1phuùt) Kieåm tra neà neáp, só soá, taùc phong hoïc sinh. 2. Kieåm tra baøi cuõ : (5 phuùt) kieåm tra 3-5 vôû soaïn cuûa hoïc sinh. 3. Giaûng baøi môùi: - Giôùi thieäu baøi : (2 phuùt) “Bác sống như trời đất của ta Yêu từng ngọn lúa mỗi nhành hoa Tự do cho mỗi đời nô lệ Sữa để em thơ, lụa tặng già”. ( Bác ơi - Tố Hữu) Hoà Chí Minh laø ngöôøi ñaët neàn moùng , ngöôøi môû ñöôøng cho vaên hoïc caùch maïng. Söï nghieäp vaên hoïc Hoà Chí Minh raát ñaëc saéc veà noäi dung tö töôûng, phong phuù ña daïng veà theå loaïi vaø phong caùch saùng taùc. - Tieán trình baøi daïy: THÔØI GIAN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH NOÄI DUNG KIEÁN THÖÙC 7’ 20’ 5’ 5 Hoaït ñoäng 1 Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh ñoïc taùc phaåm vaø toùm taét tieåu söû Hå ChÝ Minh. Tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ qua str×nh ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña Hå ChÝ Minh? (chó ý c¸c mèc thêi gian). Hoaït ñoäng 2: Tr×nh bµy v¾n t¾t quan ®iÓm s¸ng t¸c van häc cña Hå ChÝ Minh, chøng minhb»ng liªn hÖ thùc tÕ? Giaùo vieân: “Nay ôû trong thô neân coù theùp Nhaø thô cuõng phaûi bieát xung phong” “Laáy caùn buùt laøm ñoøn chuyeån xoay cheá ñoä Moãi vaàn thô bom ñaïn phaù cöôøng quyeàn” “Chôû bao nhieâu ñaïo thuyeàn khoâng khaúm Ñaâm maáy thaèng gian buùt chaúng taø”. -Tãm t¾t ng¾n gän di s¶n v¨n häc cña Hå ChÝ Minh ®ång thêi kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu qua c¸c thÓ lo¹i s¸ng t¸c cña Ng­êi? -HS chøng minh nÐt ®Æc s¾c trong truyÖn kÝ cña Hå ChÝ Minh qua t¸c phÈm Vi hµnh? -Em hiÓu biÕt g× vÒ tËp th¬ NKTT cu¶ Hå ChÝ Minh? Nªu nh÷ng néi dung chÝnh cña tËp th¬? -Tr×nh bµy ng¾n gän nh÷ng nÐt phong c¸ch ®Æc s¾c trong di s¶n van häc cña Hå ChÝ Minh th«ng qua c¸c thÓ lo¹i s¸ng t¸c? Hoaït ñoäng 3: Hoaït ñoäng 4: Hoaït ñoäng 1 HS ®äc SGK vµ tãm t¾t vµi nÐt vÒ tiÓu sö Hå ChÝ Minh? Hoaït ñoäng 2: “Ngaâm thô ta voán khoâng ham”. “Moãi phaïn baát vong duy truùc baïch. Laäp thaân toái haï thò vaên chöông” (Vieân Mai) Hoaït ñoäng 3: Hoaït ñoäng 4: Luyeän taäp: I/ Vµi nÐt vÒ tiÓu sö. 1. TiÓu sö: - Hå ChÝ Minh tªn gäi thêi niªn thiÕu lµ NguyÔn Sinh Cung, trong thêi k× ®Çu ho¹t ®éng c¸ch m¹ng mang tªn Nguyeãn Aùi Quoác, sinh ngµy: 19/05/1890 trong mét gia ®×nh nhµ nho yªu n­íc. - Quª qu¸n: Lµng Kim Liªn (lµng Sen), x· Kim Liªn huyÖn Nam §µn NghÖ An - Gia ®×nh: + Cha lµ cô Phã b¶ng NguyÔn Sinh S¾c + MÑ lµ cô Hoµng ThÞ Loan - Thêi trÎ Ng­êi häc ch÷ H¸n, sau ®ã häc tr­êng Quèc häc HuÕ, cã thêi gian ng¾n d¹y häc ë tr­êng Dôc Thanh – Phan ThiÕt. 2. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸ch m¹ng: - N¨m 1911, Hå ChÝ Minh ra ®i t×m ®­êng cøu n­íc. Th¸ng 1/1919, Ng­êi göi tíi Héi nghÞ VÐc xay b¶n Yªu s¸ch cña nh©n d©n An Nam, kÝ tªn Nguyeãn Aùi Quoác. N¨m 1920, dù §¹i héi Tua vµ lµ mét trong nh÷ng thµnh viªn ®Çu tiªn s¸ng lËp §¶ng Céng s¶n Ph¸p. Tõ 1923 ®Õn 1941 Ng­êi ho¹t ®éng chñ yÕu ë Liªn x« vµ Trung Quèc. - Hå ChÝ Minh ®· tham gia thµnh lËp nhiÒu tæ chøc c¸ch m¹ng nh­: VNTNCM§CH(1925), Héi liªn hiÖp c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ë ¸ §«ng(1925) vµ chñ tr× Héi nghÞ hîp nhÊt c¸c tæ chøc cs trong n­íc ë H­¬ng C¶ng(HC) - 2/1941 Ng­êi vÒ n­íc trùc tiÕp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. Ngµy 13/8/1942 Ng­êi sang Trung Quèc ngµy 2/9/1945 Ng­êi ®äc b¶n Tuyªn Ng«n §éc lËp. Ng­êi mÊt ngµy 2/9/1969. III/ Sù nghiÖp v¨n häc. 1.Quan ®iÓm s¸ng t¸c. a. TÝnh chiÕn ®Êu cña v¨n häc: -V¨n nghÖ lµ ho¹t ®éng tinh thÇn phong phó phôc vô cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng, ho¹t ®éng v¨n häc còng lµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña ng­êi c¸ch m¹ng. Nhµ v¨n còng ph¶i cã tinh thÇn xung phong nh­ nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ ngoµi mÆt trËn. -Quan ®iÓm nµy ®­îc thÓ hiÖn trong “Kh¸n thiªn gia thi h÷u c¶m” vµ “Th­ göi c¸c nghÖ sÜ nh©n dÞp triÓn l·m héi häa 1951”. -Quan ®iÓm nµy cã sù kÕ thõa trong truyÒn thèng VH d©n téc vµ ph¸t huy trong thêi ®¹i ngµy nay. b. TÝnh ch©n thùc vµ tÝnh d©n téc cña v¨n häc: -Ng­êi yªu cÇu v¨n nghÖ sÜ viÕt cho hay, cho ch©n thËt, cho hïng hån hiÖn thùc ®êi sèng. Ph¸t huy cèt c¸ch d©n téc, gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt, ®Ò cao sù s¸ng t¹o cña ng­êi nghÖ sÜ. -VÒ mÆt h×nh thøc, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm ph¶i cã sù chän läc, ph¶i cã sù s¸ng t¹o, ng«n ng÷ trong s¸ng tr¸nh sù cÇu k× vÒ h×nh thøc. Quan ®iÓm nghÖ thuËt trªn hoµn toµn ®óng ®¾n vµ tiÕn bé TÝnh môc ®Ých cña v¨n ch­¬ng: -XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých, ®èi t­îng tiÕp nhËn ®Ó quyÕt ®Þnh ®Õn néi dung vµ h×nh thøc t¸c phÈm. -Ng­êi cÇm bót ph¶i x¸c ®Þnh: “ViÕt cho ai?”(®èi t­îng), “ViÕt ®Ó lµm g×?” (môc ®Ých), “ViÕt c¸i g×?” (néi dung), “ViÕt ntn?” (h×nh thóc). Ng­êi cÇm bót ph¶i x¸c ®Þnh ®óng mèi quan hÖ cña chóng th× v¨n häc míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. -XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm ®ã mµ c¸c t¸c phÈm cña Ng­êi lu«n cã t­ t­ëng s©u s¾c vµ h×nh thøc nghÖ thuËt sinh ®éng. 2. Di s¶n v¨n häc. a. V¨n chÝnh luËn. -Víi môc ®Ých chÝnh trÞ, v¨n chÝnh luËn cña ng­êi viÕt ra nh»m tiÕn c«ng trùc diÖn kÎ thï. -Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh luËn thÓ hiÖn mét lÝ trÝ s¸ng suèt, trÝ tuÖ s¾c s¶o vµ c¶ mét tÊm lßng yªu ghÐt nång nµn, s©u s¾c, tÇm hiÓu biÕt s©u réng vÒ v¨n hãa, vÒ thùc tiÔn cuéc sèng. ChÝnh v× thÕ v¨n chÝnh luËn cña Ng­êi trë thµnh nh÷ng ¸ng v¨n chÝnh lËn mÉu mùc. -Nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu: “B¶n ¸n…”, “Tuyªn ng«n…”, “Lêi kªu gäi…” b. TruyÖn vµ kÝ: -Tõ nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kØ 20 (1920-1925) khi Nguyeãn Aùi Quoác ®ang ho¹t ®éng c¸ch m¹ng bªn Ph¸p, Ng­êi ®· s¸ng t¸c mét sè truyÖn, kÝ ®Æc s¾c, s¸ng t¹o vµ hiÖn ®¹i sau ®ã ®­îc tËp hîp l¹i trong tËp TruyÖn vµ kÝ. -Nh÷ng t¸c phÈm cã tÝnh chiÕn ®Êu cao, thÓ hiÖn vÎ ®Ñp trÝ tuÖ s¾c s¶o víi trÝ t­ëng t­îng phong phó, vèn v¨n ho¸ s©u réng vµ tÝnh thùc tiÔn nh»m tè c¸o, ch©m biÕm, ®¶ kÝch TD vµ PK ë c¸c n­íc thuéc ®Þa ®ång thêi ca ngîi nh÷ng tÊm g­¬ng chiÕn ®Êu dòng c¶m. -Nh÷ng truyÖn vµ kÝ cña Nguyeãn Aùi Quoác ®­îc viÕt b»ng mét bót ph¸p hiÖn ®¹i vµ nghÖ thuËt trÇn thuËt linh ho¹t t¹o nªn nh÷ng t×nh huèng ®éc ®¸o, nh÷ng h×nh t­îng sinh ®éng. -Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh : Pari, Con ng­êi biÕt mïi hun khãi, Vi hµnh,Nh÷ng mÈu chuyÖn vÒ cuéc ®êi ho¹t ®éng cña B¸c Hå, Võa ®I ®­êng võa kÓ chuyÖn. -Ngoµi ra Ng­êi cßn viÕt mét sè t¸c phÈm kh¸c nh­: NhËt kÝ ch×m tµu (1931), Võa ®ii ®­êng võa kÓ truyÖn (1963). c. Th¬ ca: -Sù nghiÖp th¬ ca cña B¸c v« cïng phong phó vµ tªn tuæi cña ng­êi g¾n liÒn víi tËp th¬ NhËt kÝ trong tï. + T¸c phÈm ghi l¹i mét c¸ch ch©n thùc chÕ ®é nhµ tï Trung Quèc thêi T­ëng Giíi Th¹ch.(T/c h­íng ngo¹i). + Ph¶n ¸nh bøc ch©n dung tinh thÇn tù häa cña Hå ChÝ Minh. (T/c h­íng néi). + NhËt kÝ trong tï lµ mét tËp th¬ ®Æc s¾c thÓ hiÖn sù ®a d¹ng vµ linh ho¹t vÒ bót ph¸p nghÖ thuËt, kÕt tinh gi¸ trÞ t­ t­ëng vµ nghÖ thuËt th¬ ca Hå ChÝ Minh. -Ngoµi NKTT, cßn ph¶i kÓ ®Õn mét sè chïm th¬ ng­êi lµm ë ViÖt B¾c trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn. Næi bËt lµ mét phong th¸i ung dung hoµ hîp víi thiªn nhiªn, thÓ hiÖn b¶n lÜnh cña ng­êi c¸ch m¹ng. 3. Phong c¸ch nghÖ thuËt. Phong c¸ch nghÖ thuËt cña Hå ChÝ Minh ®éc ®¸o mµ ®a d¹ng. -V¨n chÝnh luËn: Ng¾n gän, sóc tÝch, lËp luËn chÆt chÏ, lÝ lÏ ®anh thÐp, b»ng chøng thuyÕt phôc, giµu tÝnh luËn chiÕn vµ ®a d¹ng vÒ bót ph¸p, giµu h×nh ¶nh, giäng ®iÖu ®a dang. -TryÖn vµ kÝ: ThÓ hiÖn tÝnh chiÕn ®Êu m¹nh mÏ vµ nghÖ thuËt trµo phóng s¾c bÐn. TiÕng c­êi trµo phóng nhÑ nhµng mµ th©m thuý s©u cay. ThÓ hiÖn chÊt trÝ tuÖ s¾c s¶o vµ hiÖn ®¹i. -Th¬ ca: Phong c¸ch hÕt søc ®a d¹ng, hµm sóc, uyªn th©m, ®¹t chuÈn mùc vÒ nghÖ thuËt, sö dông thµnh c«ng nhiÒu thÓ lo¹i th¬ . Cã lo¹i th¬ tuyªn truyÒn cæ ®éng lêi lÏ méc m¹c gi¶n dÞ, cã lo¹i th¬ hµm sóc uyªn th©m kÕt hîp gi÷a mµu s¾c cæ ®iÖn vµ bót ph¸p hiÖn ®¹i. III/ KÕt luËn. §äc SGK. Thuéc phÇn ghi nhí trong SGK. IV. Luyeän taäp: Lµm bµi luyÖn tËp sè 1 trong SGK. 4. Cuûng coá : - Nghệ thuật của đoạn trích. - Ra baøi taäp veà nhaø: Hoïc sinh veà nhaøhoïc baøi, ñoïc laïi taùc phaåm . Laøm baøi taäp ôû saùch giaùo khoa. - Chuaån bò baøi : - Xem tröôùc baøi . IV. RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG: