Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết: 42, 43 Mùa lạc, tác giả Nguyễn Khải

Gi¶ng v¨n Ngµy so¹n: TiÕt: 42,43 mïa l¹c NguyÔn Kh¶i a. Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp HS: - Ph©n tÝch sè phËn cña nh©n vËt n÷ chÝnh (§µo) ®Ó thÊy sù håi sinh cña nh÷ng cuéc ®êi trong mét x· héi míi. - HiÓu ®­îc t­ t­ëng nh©n ®¹o: sù c¶m th«ng nh÷ng sè phËn Ðo le - tr©n träng nh÷ng kh¸t väng vÒ h¹nh phóc, niÒm tin ë cuéc ®êi míi. - N¾m ®­îc nh÷ng thµnh c«ng vÒ mÆt nghÖ thuËt. B. ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu. - C¶m thô. - Ph©n tÝch - më réng. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: ý nghÜa cña h×nh t­îng c¸c pho t­îng trong "C¸c vÞ La H¸n chïa T©y Ph­¬ng" - Huy CËn? * Bµi míi: I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶: - Nªu nh÷ng ý chÝnh trong tiÓu dÉn? - KÓ tªn nh÷ng TP tiªu biÓu cña NguyÔn Kh¶i? - Thuéc thÕ hÖ nh÷ng nhµ v¨n tr­ëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. - Ngßi bót lu«n b¸m s¸t ®êi sèng CM, t×m tßi, kh¸m ph¸ nh÷ng vÊn ®Ò cã ý nghÜa x· héi. - S¸ng t¸c thÓ hiÖn sù nh¹y bÐn, c¸ch kh¸m ph¸ riªng víi c¸c vÊn ®Ò x· héi, n¨ng lùc ph©n tÝch t©m lý s¾c s¶o, søc m¹nh cña lý trÝ tØnh t¸o. - C¸c TP vÒ sau mang tÝnh chÝnh luËn - triÕt lý. - TP: (SGK) 2. TruyÖn "Mïa l¹c": - Nªu xuÊt xø, ®Ò tµi truyÖn ng¾n "Mïa l¹c"? - XuÊt xø: TËp "Mïa l¹c". - §Ò tµi: cuéc sèng míi ë n«ng tr­êng §iÖn Biªn. ® kh¸m ph¸ sù thay ®æi cña sè phËn con ng­êi trong cuéc sèng míi, mèi quan hÖ con ng­êi - con ng­êi, kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ nh©n ®¹o vµ lèi sèng trong x· héi míi. II. Cèt truyÖn: (Yªu cÇu HS tù tãm t¾t) IIi. Ph©n tÝch: 1. C¶m høng vÒ sù håi sinh: a. Mét m¶nh ®Êt håi sinh: - H/¶ ®Çu tiªn vÒ vïng ®Êt §iÖn Biªn? - H/¶ Êy gîi lªn c¶m nhËn g× vÒ m¶nh ®Êt §B? - Nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ cuéc sèng? - C¶m nhËn cña em vÒ cuéc sèng Êy? - TP më ra tõ mét kh«ng gian ®Æc biÖt: kh«ng gian cña mµu xanh ngót ngµn: mµu xanh b·i trång l¹c: "mµu xanh lÆng lÏ", gîi: + sù b×nh yªn, ªm ¶ cña mét vïng ®Êt. + mµu s¾c cña sù sèng, cña trï phó, cña Êm no >< x­a kia: khu ph¸o binh cña giÆc: + rõng c©y ch㠮Π+ d©y thÐp gai, m×n, vá ®¹n ® sù tµn ph¸, chÕt chãc, hoang d¹i ® m¶nh ®Êt chÕt. Þ ý nghÜa: . Kh¼ng ®Þnh sù kú diÖu cña bµn tay con ng­êi lao ®éng ® sù biÕn ®æi kú diÖu. . Søc sèng míi ë §B. - §Æc biÖt, trong kh«ng gian Êy, t¸c gi¶ ®Æt vµo h/¶ cña cuéc sèng sinh ho¹t ®ang diÔn ra: + C¶nh thu ho¹ch l¹c: .¢T: m¹nh, rén rµng . mïi l¹c h¨ng, Èm ­ít . ®éng t¸c khoÎ kh¾n... ® nhÞp sèng trçi dËy, trµn trÒ. + Khu gia ®×nh: . rÌm cöa . giµn liÔu chÊm hoa . tiÕng guèc, tiÕng c­êi... ® cuéc sèng rÊt ®çi b×nh th­êng, yªn ¶ ® quý gi¸ v« ngÇn: mÇm sèng thiªng liªng ®· hoµi thai. ® Sù sèng tiÕp sù sèng. + TiÕng tiªu cña Hu©n trªn m¶nh ®Êt tr­íc ®©y lµ tiÕng bom ®¹n: ©m thanh b×nh yªn ® t×nh yªu cuéc sèng. Þ V­ît lªn c¸i chÕt, sù tµn ph¸ vµ huû diÖt, §B ®· håi sinh. b. Nh÷ng cuéc ®êi håi sinh: - Em h·y t×m nh÷ng nÐt kh¾c ho¹ vÒ ngo¹i h×nh nh©n vËt? - §µo lµ ng­êi cã tÝnh c¸ch nh­ thÕ nµo? NhËn xÐt ng«n ng÷ nh©n vËt? - Sè phËn cña nh©n vËt §µo? - Kh¸t väng sèng thÓ hiÖn ë nh÷ng chi tiÕt nµo? - Nhµ v¨n miªu t¶ DuÖ, Hu©n, DÞu lµ nh÷ng con ng­êi nh­ thÕ nµo? * §µo: - Ngoµi h×nh: + con m¾t hÑp + gß m¸ tµn h­¬ng + hµm r¨ng khÓnh + thiÕu hoµ hîp - th« + m¸i tãc ®á qu¹ch... ® ®­îc c¸ tÝnh ho¸ kh«ng thÓ lÉn lén: mét con ng­êi thiÕu hôt, thua thiÖt vÒ nhan s¾c, qu¸ løa, lì th×. - §Æt bªn c¹nh Hu©n: trÎ trung, khoÎ m¹nh, ®Ñp trai ® cµng thua thiÖt. - TÝnh c¸ch: + ­a c­êi cît + s¾c s¶o + b­íng bØnh, gan gãc, quyÕt liÖt... ® thÓ hiÖn qua ý chÝ lµm viÖc kh«ng chÞu thua kÐm ai, qua viÖc vËn dông ca dao, tôc ng÷ thËt tµi t×nh, biÕn nã thµnh mét ph­¬ng tiÖn giao tiÕp s¾c s¶o, tinh nh¹y l¹ th­êng ® khi th× ®Çy mÆc c¶m tñi hên, khi th¸ch thøc kiªu h·nh, khi chao ch¸t, cháng lán ® kh¼ng ®Þnh m×nh, b¶o vÖ m×nh, kh«ng chÞu gôc ng·. - Sè phËn: + long ®ong, phiªu b¹t + bÊt h¹nh (mÊt chång, mÊt con) ® sè phËn tru©n chuyªn, ®au khæ. Þ . BiÕn ®æi c¶ diÖn m¹o vµ tÝnh c¸ch cña §µo: nhan s¾c tµn phai, sèng liÒu lÜnh vµ ghen tþ víi mäi ng­êi. . DÊy lªn nh÷ng kh¸t khao h¹nh phóc: ao ­íc ©m thÇm mµ m·nh liÖt khi ®øng c¹nh Hu©n, hy väng h¹nh phóc khi nhËn ®­îc l¸ th­ t×nh ® nçi thÌm sèng thiÕt tha vµ bÒn bØ. - Thay ®æi sè phËn: + nhËn ®­îc l¸ th­ t×nh ® h¹nh phóc míi mÎ. + ý thøc vµ mong muèn g¾n bã víi m¶nh ®Êt §B. + sèng hån nhiªn, dÞu dµng, chan hoµ víi mäi ng­êi, ®é l­îng vµ dÔ tha thø h¬n. Þ Cuéc sèng ë §B ®· ®em h¹nh phóc t­ëng chõng ®· mÊt ®Õn cho §µo, ®em sù håi sinh ®Õn cho mét cuéc ®êi. * DuÖ - Hu©n - DÞu: - DuÖ: yÕu ®uèi, rôt rÌ, thiÕu b¶n lÜnh, bÊt h¹nh ® v÷ng vµng h¬n, cã niÒm tin h¬n, t×m ®­îc h¹nh phóc vµ chç dùa. - DÞu: nhiÒu bÊt h¹nh, c« ®¬n ® t×m ®­îc h¹nh phóc. Þ Sù håi sinh cña nh÷ng cuéc ®êi. TP kÕt thóc b»ng sù g¾n bã cña nh÷ng løa ®«i Þ Sù sèng gieo mÇn vµ n¶y në trªn m¶nh ®Êt §iÖn Biªn. 2. Nh÷ng ®Æc s¾c vÒ mÆt nghÖ thuËt: - NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n "Mïa l¹c"? - NghÖ thuËt miªu t¶, ph©n tÝch s¾c s¶o (c¶nh, t©m lý). - Ngßi bót triÕt lý. - Giäng ®iÖu trÇn thuËt biÕn ®æi linh ho¹t. * Cñng cè: - Ph©n tÝch sè phËn cña nh©n vËt n÷ chÝnh (§µo) ®Ó thÊy sù håi sinh cña nh÷ng cuéc ®êi trong mét x· héi míi. - N¾m ®­îc nh÷ng thµnh c«ng vÒ mÆt nghÖ thuËt. * DÆn dß: - Häc bµi theo c©u hái trong SGK. - Ph©n tÝch sè phËn cña nh©n vËt §µo.