Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 46 Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia (Trích Số đỏ) của Vũ Trọng Phụng

Tiết 46 Đọc văn (Trích Số đỏ) Vũ Trọng Phụng Giới thiệu chung: 1. Tác giả: Sống chật vật bằng nghề viết văn, viết báo. - Là cây bút có sức sáng tạo dồi dào, để lại khối lượng tác phẩm đồ sộ về tiểu thuyết và phóng sự. Vũ Trọng Phụng (1912-1939) Tác phẩm tiêu biểu: Phóng sự: Cạm bẫy người, Cơm thầy cơm cô, Kĩ nghệ lấy Tây… - Tiểu thuyết: Giông tố, Số đỏ, Vỡ đê, Trúng số độc đắc… HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng 2. Tiểu thuyết “Số đỏ”: Đăng trên Hà Nội báo. In thành sách lần đầu năm 1938. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng + Xuân, thường gọi là Xuân Tóc Đỏ, từ một đứa trẻ mồ côi, sống bụi đời, vô học, lưu manh, được bà Phó Đoan – một me Tây dâm đãng – và vợ chồng Văn Minh giúp đỡ làm việc tại tiệm may Âu hóa. -Tóm tắt: +Từ đó hắn gia nhập vào xã hội thượng lưu, hoặc là do cố ý, hoặc là do vô tình hắn được tôn vinh lên làm “đốc tờ Xuân”, nhà cải cách xã hội, “giáo sư quần vợt”, nhà “chấn hưng phật giáo” và được cô Tuyết – em Văn Minh – say mê. + Vì vô tình mà Xuân gây ra cái chết của cụ cố tổ - cha đẻ cụ cố Hồng và được mọi người trong gia đình này ghi ơn và Tuyết càng yêu hắn hơn. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng + Vinh quang tuyệt đỉnh đến với hắn, trong chuyến tuần du Bắc Kì của vua Xiêm, bằng những thủ đoạn xảo trá của mình, Xuân đã được cử ra thi đấu quần vợt với quân của vua Xiêm La + Cuộc chiến diễn ra sôi nổi, vua Xiêm tức giận vì cầu thủ của mình tỏ ra yếu thế hơn Xuân. + Xuân được lệnh phải thua để tránh cho hai nước khỏi thảm họa chiến tranh. + Hắn trở thành anh hùng cứu quốc, được thưởng “Bắc Đẩu bội tinh” và được nhận làm con rể cụ cố Hồng. 3. Vị trí đoạn trích: Đoạn trích thuộc chương XV của tiểu thuyết “Số đỏ” HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng Giáo viên: Nguyễn Thị Hoa Tiết 47 (Trích Số đỏ) Vũ Trọng Phụng II. Phân tích đoạn trích: 1. Ý nghĩa nhan đề đoạn trích và tình huống trào phúng : Hạnh phúc của một tang gia Vui mừng, sung sướng Đau buồn, thương tiếc > gợi sự hấp dẫn cho độc giả. Ngày hội của đám ma =>Giá trị mỉa mai, châm biếm đả kích mạnh mẽ. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng Nhận xét - Nhan đề vừa gây sự chú ý cho người đọc, vừa phản ánh rất đúng sự thật mỉa mai, tàn nhẫn: con cháu đại gia đình này thật sự sung sướng, hạnh phúc khi cụ cố tổ chết. - Tình huống trào phúng: tang gia mà lại hạnh phúc! Có người chết mà lại vui vẻ, sung sướng! HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng 2. Cái chết của cụ cố tổ và những niềm hạnh phúc Niềm hạnh phúc của con cháu a.1. Niềm vui chung Niềm vui chung lớn nhất là tờ di chúc của cụ cố tổ đã tới lúc được thực hiện. a.2. Niềm vui riêng * Phán mọc sừng: thật sung sướng, tin chắc rằng mình sẽ được trả công xứng đáng nhờ đôi sừng vô hình. Vô liêm sỉ, đểu giả, đê tiện. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng * Cụ cố Hồng: “nhắm nghiền mắt lại để mơ màng….kia kìa”: được dịp diễn trò già nua ốm yếu giữa phố đông người. một kẻ háo danh, vô trách nhiệm. * Ông Văn Minh: “phân vân, vò đầu rứt tóc”, “đăm đăm chiêu chiêu” lo mời luật sư để cho cái chúc thư kia sớm đi vào thực hành và xử trí Xuân Tóc Đỏ. bản chất giả dối, bất nhân, hám tiền * Bà Văn Minh: được dịp lăng-xê những những mốt y phục tân thời, táo bạo, cơ hội để kiếm tiền. hám lợi, văn minh rởm. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng - Niềm vui riêng: * Cô Tuyết: cơ hội để chưng diện, phô bày sự hư hỏng của kẻ “chưa đánh mất cả chữ trinh”. hư hỏng, lố lăng, lẳng lơ. * Cậu tú Tân: sướng điên người vì là cơ hội hiếm có để giải trí và chứng tỏ tài chụp ảnh. Bất nhân, bất nghĩa Nhận xét:Đó là gia đình đại bất hiếu, bất nhân, bất nghĩa; đồi bại về đạo đức. Xã hội thượng lưu ấy giả dối, lố lăng, vô đạo đức. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng b. Niềm hạnh phúc khác * Cảnh sát Min Đơ, Min Toa: kiếm được tiền vì được thuê giữ trật tự cho đám tang. * Bạn bè cụ cố Hồng: được dịp khoe các thứ huy chương, phẩm hàm, các thứ râu ria. * Xuân Tóc Đỏ: danh giá và uy tín càng cao vì nhờ hắn mà cụ cố tổ chết. * Hàng phố: được xem một đám tang to tát chưa từng có. * Sư cụ Tăng Phú: sung sướng vì được khoe danh * Những giai thanh và gái lịch: thì có cơ hội khoe khoang va trò chuyện với nhau, ghen tuông….. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng Nhận xét: . Bằng ngòi bút trào phúng bậc thầy Vũ Trọng Phụng đã tập trung phê phán thói háo danh háo lợi, thói hợm hĩnh, giả tạo, rởm đời và bao trùm là thói đạo đức giả, văn minh rởm đi ngược lại với truyền thống đạo lý của dân tộc Việt Nam. Vũ Trọng Phụng HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng Tiết 48 (Trích Số đỏ) Vũ Trọng Phụng 3. Cảnh “đám ma gương mẫu”: - Được tổ chức theo lối “hổ lốn”, bát nháo, lộn xộn: + Đủ cả kèn ta, kèn Tây, kèn Tàu. +Có hàng trăm câu đối, vòng hoa, bức trướng. - Người đi đưa đông đúc, sang trọng, nam nữ “cười tình với nhau, chê bai nhau, hẹn hò nhau…” - Điệp khúc “Đám cứ đi” : đây là đám ma đồ sộ, như một đám rước, đưa đến đâu làm huyên náo đến đấy. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng 3. Cảnh “đám ma gương mẫu”: - Cảnh hạ huyệt: Đám ma gương mẫu, to tát nhưng thực chất là sự giả dối, đồi bại, vô văn hóa, vô đạo đức của xã hội “thượng lưu” thành thị đương thời. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng + Cậu tú Tân “bắt bẻ từng người” để chụp được các bức ảnh đẹp lúc hạ huyệt. + Cụ cố Hồng: mếu máo, ngất đi. + Ông Phán mọc sừng: khóc “Hứt!... Hứt!...Hứt! và kín đáo dúi vào tay Xuân tờ bạc năm đồng. 4. Nghệ thuật trào phúng: - Các thủ pháp cường điệu, nói ngược, nói mỉa… được sử dụng đan xen linh hoạt. - Tạo tình huống trào phúng cơ banrooif mở rộng ra những tình huống khác. - Phát hiện những chi tiết đối laapjgay gắt cùng tồn tại trong một con người, sự vật, sự việc. - Miêu tả biến hoá, linh hoạt sắc sảo từng chi tiết, nói trúng nét riêng của từng nhân vật. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng III. Tổng kết: - Giá trị nội dung: Nhà văn phê phán mãnh liệt bản chất giả dối, lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu thành thị trước Cách mạng tháng Tám. Đồng thời gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận người dân. - Giá trị nghệ thuật: bút pháp châm biếm mãnh liệt tạo nên màn hài kịch phong phú, kết hợp hai thủ pháp tương phản và cường điệu để lật bộ mặt của bọn đạo đức giả. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA Vũ Trọng Phụng