Giáo án ngữ văn 12 - Tiết 59 - Giảng văn Rừng xà nu, tác giả Nguyễn Trung Thành

Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 59 - Gi¶ng v¨n rõng xµ nu NguyÔn Trung Thµnh A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Yªu cÇu bµi d¹y: 1. Gióp HS: - HiÓu t.chÊt sö thi cña truyÖn qua cèt truyÖn, h.thèng n.vËt, h×nh t­îng ng«n ng÷... - Lµm næi râ nh.vËt trung t©m: Tnó. - C¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp hïnh tr¸ng cña h×nh t­îng “Rõng xµ nu’’ - P.c¸ch NT cña NTT vÒ h.¶nh, nh.vËt, cèt truyÖn. - RLKN ph©n tÝch TPVH ( V¨n xu«i). 2. GD lßng yªu n­íc, tù hµo DT. II. ChuÈn bÞ: - GV: SGK, SGV, PTBGTP12, so¹n gi¸o ¸n. - HS : SGK, so¹n theo h­íng dÉn cña GV, SGK. B. PhÇn trªn líp: * æn ®Þnh tæ chøc líp: I. KiÓm tra bµi cò:(5’) 1. C©u hái : Em h·y nªu h×nh t­îng lµng X« man trong tp “Rõng xµ nu” ? 2. §¸p ¸n : §ã lµ : - Heng: C©y xµ nu nhá ®ang lªn. - DÝt: C©y xµ nu mµ ®¹n ®¹i b¸c kh«ng giÕt næi. - Cô MÕt: C©y xµ nu lín . II.D¹y bµi míi : *Lêi vµo bµi :(1’) Giê häc nµy ta t×m hiÓu nh©n vËt Tnó. 3.H×nh t­îng Tnó:(30’) ? VÞ trÝ cña nh©n vËt nµy trong t¸c phÈm? ? Trong quan hÖ víi chñ ®Ò chÝnh trÞ cña TP, Tnó thuéc kiÓu nh©n vËt nµo ? §©y lµ nh©n vËt chÝnh cña t¸c phÈm ->KiÓu nh©n vËt t­ t­ëng GV:Tnó vµ cuéc ®êi anh, con ®­êng ®i cña anh mang ý nghÜa tiªu biÓu cho sè phËn vµ con ®­ßng ®i cña c¸c d©n téc T©y Nguyªn trong thêi ®¹i ®©u tranh gi¶i phãng d©n téc ? Cuéc ®êi Tnó chñ yÕu ®­îc ph¶n ¸nh qua mÊy chÆng ? ?Tr­íc hÕt t×nh c¶m cña Tnó víi quª h­¬ng NTN? ? C¶m xóc cña Tnó ®­îc diÔn t¶ NTN? ? VÒ lµng Tnó c¶m nhËn ®­îc t.c¶m g× cña bµ con? H·y c.minh? ? C¶m xóc cña Tnó tr­íc nh÷ng t.c¶m ®ã? ? T.c¶m riªng t­ cña Tnó ®­îc thÓ hiÖn NTN? 207, 208 Hai chÆng:Tr­íc vµ sau khi ®i lùc l­îng-> ®Òu hiÖn lªn trong mét tÝnh c¸ch anh hïng * Tnó lµ ng­êi yªu quª h­¬ng tha thiÕt : - Tnó xa quª h­¬ng ®i lùc l­îng, anh vÒ th¨m lµng víi t©m tr¹ng håi hép, bao nhiªu kØ niÖm ïa vÒ trong lßng c¶ kØ niÖm thêi Êu th¬, kØ niÖn thêi ®au th­¬ng, kØ niÖm vÒ Mai, DÝt...-> Nh÷ng con ng­êi mµ Tnó yªu quÝ. -> T©m tr¹ng Tnó ®­îc diÔn t¶ ®Çy xóc ®éng (d/c) §Æc biÖt ©m thanh tiÕng chµy cña lµng XM kØ niÖm ®­îc kh¾c l¹i trong t©m trÝ anh kh«ng ph¶i lµ ®­êng nÐt mµ lµ thø ©m thanh dån dËp, nã kh¬i gîi ®­a anh trë vÒ víi cuéc sèng b×nh yªn, chuyªn cÇn chÞu khã cña ng­êi d©n S tr¸, Tnó nhí day døt tiÕng chµy Êy cña mÑ anh ngµy tr­íc, cña Mai, DÝt, cña nh÷ng ng­êi ®µn bµ vµ c« g¸i ng­êi Str¸ /tr200 -> C¶m nhËn s©u s¾c t×nh c¶m yªu th­¬ng Êm ¸p cña bµ con dµnh cho: + Anh håi t­ëng nh÷ng ngµy xa x­a d©n lµng cïng nu«i d­ìng che chë sÎ chia khi anh cßn lµ 1 ®øa trÎ må c«i . + Anh chøng kiÕn d©n lµng vui mõng ®Õn thÕ nµo khi anh vÒ. + Anh còng chøng kiÕn ®ªm h«m Êy - c¶ lµng ®· tËp trung ë nhµ ¦ng ®Ó «n l¹i nh÷ng kØ niÖm vÒ anh, Mai + Trong lêi kÓ trÇm trÇm cña cô MÕt: Tnó ng©y ngÊt nhí vÒ ngµy tr­íc (häc ch÷, Mai vµ con bÞ giÆc giÕt, DÝt bÞ giÆc b¾t, tra tÊn...)/203, 204. -> Sau bao ngµy xa c¸ch, trë vÒ lµng Tnó thÊm thÝa h¬n bao giê hÕt 1 thø t.c¶m ®Æc biÖt víi quª h­¬ng “lßng anh trµn ngËp yªu th­¬ng’’. Mét t.yªu m¸u thÞt cña 1 ng chiÕn sÜ CM hoµ quyÖn trong anh khi anh sèng gi÷a nh÷ng phót gi©y thiªng liªng nµy. * Tnó lµ ng­êi cã t×nh yªu riªng t­ rÊt s©u s¾c: §i xa mµ anh vÉn nhí tõng kØ niÖm vÒ Mai. . Nhí c¸i n¬i mµ anh vµ Mai ®· gÆp vµ cÇm tay anh trµn ngËp yªu th­¬ng (d.c) . Nhí = nçi nhí s©u ®Ëm “kØ niÖm ®ã c¾t vµo lßng anh 1 nhÊt dao cøa” . Nhí Mai khi nh×n vµo DÝt (d.c) . Nhí Mai qua lêi kÓ cña cô MÕt...-> mÑ con Mai ngµy Êy, nçi ®au víi Tnó t­ëng chõng kh«ng thÓ v­ît qua ®­îc, råi nçi ®au Êy thµnh nçi c¨m hên d÷ déi “ë chç 2 con m¾t cña anh b©y giê lµ 2 côc löa lín” Nh­ng råi anh vÉn mÊt Mai. Nçi ®au vÉn nh­ 1 vÕt th­¬ng kh«ng thÓ lµnh l¹i ®­îc cho ®Õn tËn b©y giê. GV: Tnó ®· sèng l¹i víi kØ niÖm võa ®Ñp võa cay ®¾ng, ®au xãt ®Õn uÊt nghÑn vÒ Mai. Mai víi anh lµ t.yªu lín h¬n c¶ t.c¶m trai g¸i: nh­ bÌ b¹n, nh­ quª h­¬ng, nh­ c.sèng cña chÝnh anh vËy ? T.gi¶ tËp trung kh¾c ho¹ nÐt tÝnh c¸ch, phong c¸ch tiªu biÓu nµo cña Tnó? ? Lóc cßn nhá t.c¶m Êy ®­îc Êy biÓu hiÖn NTN? ? Nh÷ng viÖc Tnó lµm khi tr­ëng thµnh? ? §iÒu ®ã cã t¸c dông NTN ®èi víi anh? * Tnó gan gãc, t¸o b¹o, dòng c¶m: ®Æc biÖt lµ sù g¾n bã rÊt trung thµnh víi CM víi sù nghiÖp ®Êu tranh cña quª h­¬ng, ®Êt n­íc. PhÈm chÊt nµy ®· ®­îc béc lé qua thö th¸ch, ®au th­¬ng. - Lóc cßn nhá: nÐt tÝnh c¸ch nµy ®· béc lé râ nÐt. . Tnó thay anh Xót, bµ Nhan bÞ giÕt ®Ó ®i nu«i c¸n bé .Tnó kh«ng sî ®Þch khñng bè, vÉn h¨ng h¸i lµm liªn l¹c víi ý nghÜ võa trÎ con võa rÊt ng lín “Cô MÕt nãi... mµy cßn” . §i liªn l¹c Tnó kh«ng bao giê ®i ®­êng mßn mµ xÐ rõng ®Ó ®i, léi n­íc th× chän chç khã . BÞ ®Þch phôc kÝch b¾t ®­îc, Tnó nuèt th­ vµo bông, ®Þch tra tÊn, l­ng Tnó h»n lªn nh÷ng vÕt chÐm mµ vÉn 1 mùc kh«ng khai, chØ chá vµo m×nh mµ nãi “céng s¶n ë ®©y nµy” -> Cø thÕ Tnó lµ 1 c©y xµ nu con biÕt v­¬n lªn thö th¸ch mµ thµnh 1 c©y xµ nu c­êng tr¸ng, m¹nh mÏ “thay thÕ nh÷ng c©y ®· ng·”- lµ bµ Nhan, anh Xót, anh QuyÕt.. - Khi lín lªn: Nghe theo lêi d¹y cña c¸n bé QuyÕt ->Tnó cïng cô MÕt, d©n lµng ®i lÊy gi¸o m¸c vÒ mµi chuÈn bÞ ®¸nh giÆc -> Khi gÆp nguy hiÓm, Tnó ®· ®èi mÆt víi kÎ thï b»ng 1 nçi c¨m giËn sôc s«i (d.c) ->Nã ®èt ch¸y d÷ déi sù uÊt hËn vµ lßng c¨m thï cña Tnó. Tnó ph¶i ®øng dËy, ph¶i dµnh l¹i c«ng b»ng cho mÑ con Mai, cho d©n lµng XM bÞ MÜ DiÖm giÕt h¹i GV: C.®êi ®au th­¬ng cña Tnó lµ b»ng chøng sèng cho 1 tÊt yÕu ph¶i ®Õn “Chóng nã ®·...”- kÕt luËn nh­ dao chÐm ®¸ cña cô MÕt më ra 1 trang míi cho lµng XM, cho c.®êi Tnó, ®¸nh dÊu b»ng cuéc ®ång khëi rung chuyÓn nói rõng “ c¶ lµng.. vµ löa ch¸y kh¾p rõng’’-> Vµ chÆng ®êi cÇm vò khÝ cña Tnó ®­îc nèi tiÕp b»ng viÖc ®i lùc l­îng ? Nh©n vËt Tnó ®­îc nhµ v¨n kh¾c ho¹ b»ng c¶m høng nh­ thÕ nµo ? §Æc biÖt Ên t­îng ë chi tiÕt nµo? -> C¶m høng ngîi ca say mª nhÊt . Nh©n vËt kh«ng chØ hiÖn lªn bëi tÝnh triÕt lÝ mµ cßn ë tÝnh h×nh t­îng, tr÷ t×nh. - Chi tiÕt bµn tay Tnó. 1 chi tiÕt NT giµu søc ¸m ¶nh. Bëi bµn tay Êy còng cã c¶ 1 cuéc ®êi, cã tÝnh c¸ch, t©m tr¹ng + Bµn tay Tnó lóc lµnh lÆn: bµn tay trung thùc vµ t×nh nghÜa: . Tõng cÇm phÊn viÕt ch÷ anh QuyÕt d¹y cho . Tõng ®Æt tay lªn bông m×nh, mµ nãi.. . Tõng ®­îc Mai cÇm lªn mµ khãc khi anh tho¸t ngôc trë vÒ. Còng bµn tay Êy, béc lé t©m tr¹ng lo l¾ng, c¨ng th¼ng, n«n nãng khi nh×n vî con bÞ giÆc tra tÊn ®Õn chÕt( d.c) + §Æc biÖt nã ®· trë thµnh chøng tÝch cña téi ¸c vµ lßng hËn thï khi qu©n giÆc quÊn giÎ ... 10 ®Çu ngãn tay Tnó. -> Bµn tay Êy ®· kh«ng cßn lµnh lÆn n÷a nh­ng nã l¹i ch©m bïng lªn ngän löa hËn thï vµ næi dËy cña d©n lµng XM(d.c) Cuèi cïng bµn tay Êy ®· trë thµnh bµn tay qu¶ b¸o. Bän MÜ Nguþ- nh÷ng bän nh­ th»ng Dôc- ®· ph¶i chÕt d­íi bµn tay mµ chóng ®· thiªu ch¸y. GV: Víi bµn tay Êy, NTT®· t¹o ra mét biÓu tr­ng: KÎ thï ®· g©y téi ¸c, kÎ thï sÏ ph¶i ®Òn téi bëi chÝnh nh÷ng dÊu tÝch cña téi ¸c mµ chóng g©y ra. *Tãm l¹i: Nh©n vËt Tnó ®­îc x©y dùng nh­ mÉu ng­êi anh hïng cña lµng XM , cuéc ®êi anh víi nh÷ng phÈm chÊt anh hïng vµ con ®­êng ®i tiªu biÓu cho cuéc ®êi vµ sè phËn cña lµng XM nãi riªng vµ nh©n d©n c¸c d©n téc nãi chung trong cuéc ®Êu tranh GPDT . Tnó chÝnh lµ nh©n vËt sö thi tuyÖt ®Ñp trong 1 thêi k× VH mang ®Ëm t×nh chÊt sö thi . III:Tæng kÕt :(4’) ? Nªu nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt ? §¸nh gi¸ vÒ gi¸ trÞ néi dung t­ t­ëng cña t¸c phÈm ? 1.NT: - TruyÖn ng¾n ‘RXN’, lµ biÓu hiÖn cña mét c¸ch trÇn thuËt ®éc ®¸o, hÊp dÉn, l«i cuèn - C©u chuyÖn ®­îc kÓ ®an cµi gi÷a lêi kÓ cña nh©n vËt vµ håi t­ëng cña nh©n vËt gi÷a QK-HT, gi÷a c¸ nh©n vµ céng ®ång - C©u chuyÖn mang tÝnh sö thi ®Ëm nÐt 2.ND: - Tnó víi tÝnh c¸ch næi bËt tiªu biÓu cho céng ®ång phÈm chÊt cña ng­êi T©y Nguyªn - Kh¾c ho¹ h×nh ¶nh k× vÜ cña DT, cña TQ gi÷a nh÷ng ngµy thö th¸ch cam go. - T¸c phÈm tiªu biÓu cho c¶m høng sö thi (®Ëm ®µ ST T©y Nguyªn) *Cñng cè :(3’) ? T¹i sao nãi Tnó lµ nh©n vËt trung t©m cña t¸c phÈm ? §¸p : v× Tnó hiÖn lªn c/®, mét tÝnh c¸ch : - Mét ng­êi yªu quª h­¬ng tha thiÕt - Cã 1 t×nh yªu riªng t­ s©u nÆng. - Tnó gan gãc, t¸o b¹o, g¾n bã trung thµnh víi c¸ch m¹ng ... III.H­íng dÉn häc, lµm bµi :(2’) 1.Bµi cò: - §äc l¹i truyÖn, n¾m néi dung bµi häc. - Liªn hÖ so s¸nh víi t¸c phÈm ‘§N§L’ cña cïng 1t¸c gi¶ - Ph©n tÝch nh©n vËt Tnó 2.ChuÈn bÞ : - «n tËp : + LÝ thuyÕt kiÓu bµi PTTPVH + KiÕn thøc VH - ViÕt bµi sè 5