Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết: 61- Vợ nhặt - Kim Lân

TiÕt: 61- PPCT Vî NhÆt Ngµy so¹n: 29/12/2008 Kim L©n Thùc hiÖn: 3/1/2008 A. Môc tiªu bµi häc * Gióp HS: - HiÓu ®­îc t×nh c¶nh thª th¶m cña ng­êi n«ng d©n n­íc ta trong n¹n ®ãi khñng khiÕp n¨m 1945 do thùc d©n Ph¸p vµ ph¸t xÝt NhËt g©y ra. - HiÓu ®­îc niÒm kh¸t khao h¹nh phóc gia ®×nh , niÒm tin bÊt diÖt vµo cuéc sèng vµ t×nh yªu th­¬ng ®ïm bäc lÉn nhau gi÷a nh÷ng con ng­êi lao ®éng nghÌo khængay trªn bê vùc th¼m cña c¸i chÕt. - N¾m ®­îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt : s¸ng t¹o t×nh huèng , gîi kh«ng khÝ , miªu t¶ t©m lÝ dùng ®èi tho¹i. B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK- SGV - ThiÕt kÕ bµi häc C. c¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê häc theo c¸c ph­¬ng ph¸p nªu vÊn ®Ò, ph¸t vÊn, ®µm tho¹i kÕt hîp víi diÔn gi¶ng. D. TiÕn tr×nh giê häc 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò. - Ph©n tÝch nÐt tÝch c¸ch ®èi lËp cña nh©n vËt MÞ? - Nh÷ng nÐt ®éc ®¸o trong quan s¸t vµ diÔn t¶ cña t¸c gi¶ vÒ ®Ò tµi miÒn nói. 3. Bµi míi. H§1: Khëi ®éng. ( dÉn vµo bµi) N¹n ®ãi n¨m 1945 ®· lµm xóc ®éng biÕt bao v¨n nghÖ sÜ . Tè H÷u cã bµi §ãi! ®ãi! , Nguyªn Hång cã bµi §Þa ngôc , NguyÔn §×nh Thi cã bµi Vî Bêm, ..Kim L©n ®ãng gãp vµo mét ®Ò tµi trªn mét truyÖn ng¾n xuÊt s¾c – Vî NhÆt. Vî nhÆt ®É t¸i hiÖn ®­îc cuéc sèng ngét ng¹t , bøc bèi, kh«ng khÝ ¶m ®¹m chÕt chãc cña n¹n ®ãi khñng khiÕp nhÊt trong lÞch sö ®ång thêi còng cho ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc sù quý gi¸ cña t×nh ng­êi vµ niÒm tin cña con ng­êi trong t×nh c¶nh bi ®¸t. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Yªu cÇu cÇn ®¹t H§ 2: T×m hiÓu chung. GV: Yªu cÇu häc sinh ®äc tiÓu dÉn vµ tèm t¾t néi dung phÇn tiÓu dÉn tr×nh bµy. -GV: Gäi 1,2 HS nªu bèi c¶nh XH ViÖt Nam n¨m 1945? -GV bæ sung: Th¸ng 3 n¨m 1945 ph¸t xÝt NhËt b¾t nh©n d©n ta nhæ lóa trång ®ay, n¹n ®ãi khñng khiÕp diÔn ra. chØ trong vßng vµi th¸ng tõ Qu¶ng trÞ ®Õn B¾c K×, h«n hai triÖu ®ång bµo bÞ chÕt ®ãi. H§ 3: H­íng dÉn HS tiÕp cËn v¨n b¶n. GV: H­íng dÉn HS ®äc , tãm t¾t. GV gîi dÉn HS chia bè côc vµ t×m ý. GV: HS nªu chñ ®Ò? H§3: H­íng dÉn HS t×m hiÓu néi dung vb. -GV hái dùa vµo néi dung truyÖn em h·y gi¶i thÝch nhan ®Ò? -GV hái nhµ v¨n ®· x©y dùng t×nh huèng truyÖn nh­ thÕ nµo? T×nh huèng ®ã cã nh÷ng ý nghÜa g×? -GV gäi 1,2 häc sinh tr¶ lêi- GV bæ sung ý c¬ b¶n vµ cho HS ghi. GV diÔn gi¶ng: Vî nhÆt lµ c¸i khèn cïng cña cuéc sèng . ChØ v× ®ãi qu¸ mµ ng­êi ®µn bµ téi nghiÖp “ ¨n liÒn mét chÆp 4 chiÕc b¸nh ®óc” . vµ vµi lêi nöa ®ïa nöa thËt thÞ ®· chÊp nhËn theo kh«ng Trµng -GV Bæ sung: §iÒu mµ Kim L©n muèn nãi : trong bèi c¶nh bi th¶m , gi¸ trÞ nh©n b¶n kh«ng mÊt ®i , con ng­êi vÉn cø muèn ®­îc lµ con ng­êi. Trµng lÊy vî sinh con ®Î c¸i ®Ó tiÕp tôc sù sèng-> h­íng ®Õn t­¬ng lai. Ng­ßi ®µn bµ ®i theo Trµng ...-> h­íng ®Õn sù sèng… -GV: HS ®äc phÇn ®Çu vµ t×m chi tiÕt miªu t¶ c¸i ®ãi ®· lµm mÊt ®i d¸ng vÎ cña nh÷ng con ng­êi xãm ngô c­ ntn? ( trang 24) H§ 4: Cñng cè – dÆn dß. - Cñng cè: Kt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm, Bøc tranh n¹n ®ãi 1945. - DÆn dß: häc tãm t¾t TP , HB vµ so¹n tiÕt 2 I. T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶. * Cuéc ®êi: - Kim L©n (1920- 2007), tªn khai sinh lµ NguyÔn V¨n Tµi. - Quª : Tõ S¬n – B¾c Ninh. - Gia ®×nh: hoµn c¶nh khã kh¨n . «ng chØ ®­îc häc hÕt tiÓu häc, ph¶i ®i lµm sím ®Ó kiÕm sèng. * Sù nghiÖp s¸ng t¸c. B¾t ®Çu viÕt truyÖn ng¾n tõ n¨m 1941. -Trøoc CM: ViÕt nhiÒu vÒ ng­êi nd©n ; sèng nghÌo khæ , thiÕu thèn vÉn yªu ®êi ;thËt thµ chÊt ph¸c th«ng minh , hãm hØnh. - Sau CM: TiÕp tôc lµm b¸o, viÕt v¨n vµ vÉn viÕt vÒ lµng quª ViÖt Nam. - T¸c phÈm chÝnh: Nªn vî nªn chång( 1955) , Con chã xÊu xÝ( 1962) - Gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc NghÖ thuËt n¨m 2001. 2. XuÊt xø – Hoµn c¶nh s¸ng t¸c. - XuÊt xø: Vî nhÆt lµ truyÖn ng¾n xuÊt s¾c in trong tËp truyÖn Con chã xÊu xÝ ( 1962) - HCST: t¸c phÈm cã tiÒn th©n lµ tiÓu thuyÕt Xãm ngô c­ ®­îc viÕt ngay sau khi C¸ch m¹ng th¸ng t¸m nh­ng cßn dë dang vµ thÊt l¹c b¶n th¶o. Sau hoµ b×nh lËp l¹i ( 1954) , «ng dùa vµo mét phÇn cèt truyÖn cò ®Ó viÕt truyÖn ng¾n nµy. 3. Bèi c¶nh x· héi cña truyÖn -N¹n ®ãi n¨m 1945: mét n¹n ®ãi thª th¶m , trong vßng vµi th¸ng h¬n hai triÖu ®ång bµo ta bÞ chÕt ®ãi. II. §äc v¨n b¶n 1. §äc, tãm t¾t. - Tãm t¾t: Nh©n vËt chÝnh lµ Trµng ng­êi lao ®éng nghÌo ë xãm ngô c­ , chØ nhê 4 b¸t b¸nh ®óc vµ mét c©u nãi ®ïa mµ anh ta nhÆt ®­îc vî .Anh ®­a vî vÒ nhµ trong sù bµn t¸n cña ng­êi d©n xãm : hä võa mõng võa lo cho anh , nh­ng trong lßng anh th× dÊy lªn niÒm vui vµ h¹nh phóc. MÑ anh sau phót ngì ngµng , bµ còng trong tr¹ng th¸i vui buån lÉn lén . Buån v× xãt th­¬ng tñi phËn cho con , th­¬ng con, th­¬ng d©u . Vui v× may m¾n con trai bµ cã ®­îc vî , bµ nÐn buån ®Ó ®éng viªn con . Sù xuÊt hiÖn ng­êi vî ®· lµm thay ®æi cuéc sèng gia ®×nh , mäi ng­êi sèng hoµ hîp ®Çm Êm h¬n. Tuy cuéc sèng vÉn c¬ cùc , tñi hên nh­ng vÉn nhen nhãm mét tia hy väng. 2. Bè côc - Chia 4 phÇn + PhÇn1: Trµng ®­a ng­êi vî nhÆt vÒ nhµ. +PhÇn2: KÓ l¹i hoµn c¶nh hai ng­êi gÆp nhau vµ nªn vî nªn chång. +PhÇn3: T×nh th­¬ng cña ng­êi mÑ giµ khã ®èi víi ®«i vî chång . + Cßn l¹i : nh÷ng con ng­êi nghÌo khæ nh­ng vÉn nhen nhãm lßng tin vÒ sù ®æi ®êi trong t­¬ng lai. 3. Chñ ®Ò. T¸c phÈm tè c¸o téi ¸c cña bän thùc d©n phong kiÕn ®· ®Èy nh©n d©n vµo n¹n ®ãi khñng khiÕp 1945 . §ång thêi nãi lªn lßng nh©n ¸i , khao kh¸t t×nh th­¬ng , khao kh¸t tæ Êm gia ®×nh , lu«n h­íng vÒ sù sèng , tin t­ëng ë t­¬ng lai cña ng­êi n«ng d©n trong bÊt k× hoµn c¶nh khèn khæ nµo. III. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. ý nghÜa nhan ®Ò Vî nhÆt. - Nhan ®Ò Vî nhÆt ®· th©u tãm gi¸ trÞ néi dung t­ t­ëng cña t¸c phÈm. “ NhÆt” lµ nh÷ng thø r¬i , vøt bá mang vÒ tËn dông . Vî nhÆt lµ ng­êi vî ngang víi vËt thÓ bá ®i ( kh¸c víi vî ®Ñp, vî hiÒn cã c­íi hái) + Kim L©n c¾t nghÜa : nhÆt tøc lµ nhÆt nh¹nh vu v¬. -> ý nghÜa trong c¶nh ®ãi 1945 gi¸ trÞ con ng­êi v« cïng rÎ róng -> cã ý nghÜa tè c¸o x· héi thùc d©n phong kiÕn vµ ph¸t xÝt NhËt ®Èy con ng­êi vµo c¶nh khèn cïng ®ã. 2. T×nh huèng truyÖn a. Mét t×nh huèng Ðo le , ®éc ®¸o, võa bi th¶m võa thÊm ®Ém t×nh ng­êi, l«i cuèn sù chó ý cña ng­êi ®äc ( ngay tªn truyÖn) -Trµng lµ mét nh©n vËt cã ngo¹i h×nh xÊu xÝ, th« kÖch . §· thÕ l¹i dë ng­êi . Lêi ¨n tiÕng nãi cña Trµng còng céc c»n nh­ chÝnh ngo¹i h×nh cña anh ta. Gia c¶nh nghÌo khã. -> nguy c¬ “ Õ vî” ®· râ. - Trong lóc kh«ng ai nghÜ ®Õn chuyÖn vî con cña anh ta th× ®ét nhiªn Trµng l¹i cã vî . Anh ta l¹i lÊy ®­îc vî mét c¸ch dÔ dµng , nhanh chãng ngay gi÷a ®­êng gi÷a chî , chØ nhê mÊy b¸t b¸nh ®óc. - Trong bèi c¶nh ®ãi kh¸t , chÕt chãc lóc ®ã viÖc Trµng cã vîlµ mét nghÞch c¶nh Ðo le: Tõ Trµng, mÑ Trµng ®Õn nh÷ng ng­êi trong xãm ®Òu võa mõng võa lo: + Mõng: v× may m¾n lÊy ®­îc vî . + Lo: v× biÕt lÊy g× mµ nu«i nhau. b. ý nghÜa cña t×nh huèng ®ã. - gi¸ trÞ hiÖn thùc: Tè c¸o téi ¸c cña bän thùc d©n vµ ph¸t xÝt qua bøc tranh x¸m xÞt vÒ th¶m c¶nh chÕt ®ãi. -> Vî nhÆt lµ c¸i khèn cïng cña cuéc sèng -> Gi¸ trÞ con ng­êi bÞ phñ nhËn chØ v× cïng ®­êng ®ãi kh¸t mµ tr¬ nªn tr¬ trÏn , liÒu lÜnh , bÊt chÊp c¶ e thÑn .C¸i ®ãi ®· bãp mÐo c¶ nh©n c¸ch con ng­êi. - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: T×nh nh©n ¸i, c­u mang ®ïm bäc nhau, kh¸t väng h­íng tíi sù sèng vµ h¹nh phóc-> ®ã chÝnh lµ søc m¹nh ®Ó hä v­ît lªn c¸i chÕt. - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: T×nh huèng truyÖn khiÕn diÔn biÕn ph¸t triÓn dÔ dµng vµ lµm næi bËt ®­îc nh÷ng c¶nh ®êi , nh÷ng th©n phËn ®ång thêi lµm næi bËt chñ ®Ò t­ t­ëng cña t¸c phÈm. 3. Mét bøc tranh vÒ n¹n ®ãi 1945. a. Xãm ngô c­: c¸i ®ãi lan trµn , hoµnh hµnh ®e do¹ mäi ng­êi. - Bän trÎ tr­íc kia vui ®ïa ®Õn tr­êng nh­ng ®é nµy chóng còng ñ rò , kh«ng buån ra ®ãn anh n÷a-> chóng mÊt ®i vÎ hån nhiªn. - Trµng ®i tõng b­íc mÖt mái-> c¸i ®ãi khiÕn con ng­êi kh«ng cßn niÒm vui sèng sù nhanh nhÑn - C¸i ®ãi ®· trµn ®Õn xãm: Nh÷ng gia ®×nh tõ Nam §Þnh, Th¸i B×nh lò l­ît bång bÕ d¾t dÝu nhau lªn xanh x¸m nh­ nh÷ng bãng ma. -> Con ng­êi ph¶i tha ph­¬ng cÇu thùc v× c¸i ®ãi. - Ng­êi chÕt nh­ ng¶ r¹, kh«ng khÝ vÈn mïi Èm thèi cña r¸c r­ëi vµ mïi g©y cña x¸c ng­êi. …D­íi nh÷ng gèc ®a , gèc g¹o ..bãng nh÷ng ng­êi ®ãi dËt dê ®i l¹i lÆng lÏ nh­ nh÷ng bãng ma. TiÕng qu¹ gµo lªn tõng håi th¶m thiÕt. -> §ã lµ mét cuéc sèng bi th¶m , thª l­¬ng , ®Çy ©m khÝ chÕt chãc. b. C¸i ®ãi hiÖn h÷u trong h×nh ¶nh ng­êi ®µn bµ v« danh nghÌo khæ. * Sù biÕn ®æi nhanh vµ râ: - LÇn thø nhÊt gÆp cßn ®ïa cît hån nhiªn. - LÇn thø hai: “ ¸o quÇn t¶ t¬i nh­ tæ ®Øa, thÞ gµy säp h¼n ®i, khu«n mÆt x¸m xÞt chØ cßn thÊy hai con m¾t” + Gîi ý , tr¸ch khÐo ®Ó ®­îc ¨n : Cã ¨n g× th× ¨n , ch¶ ¨n giÇu. + Nghe mét lêi ®ång ý lµ ¨n lu«n , kh«ng kh¸ch s¸o e thÑn: “ ThÞ c¾m ®Çu ¨n mét chÆp bèn b¸t b¸nh ®óc”. + S½n sµng ®i theo Trµng sau mét lêi nöa ®ïa nöa thËt víi môc ®Ých ®Ó khái chÕt ®ãi: “nãi thÕ Trµng còng t­ëng lµ ®ïa, ai ngê thÞ vÒ thËt”. -> Ng­êi phô n÷ ®· bÞ c¸i ®ãi dån ®Õn ®­êng cïng nªn liÒu lÜnh,bÊt chÊp c¶ e thÑn. c. C¶nh nhµ Trµng. - c¨n nhµ r¸ch n¸t: ®øng róm rã trªn m¶nh v­ên mäc læn nhæn nh÷ng bói cá d¹i. - B÷a ¨n: rau chuèi th¸i rèi, vµ mét ®Üa muèi ¨n víi ch¸o. ChÌ kho¸n( ch¸o c¸m) -> Cuéc sèng c¬ cùc ®ãi kh¸t. * cuèi t¸c phÈm cã mét tia hy väng: - H×nh ¶nh l¸ cê ®á sao vµng, ®oµn ng­êi ®i ph¸ kho thãc-> ®ã lµ h×nh ¶nh vÒ cuéc c¸ch m¹ng , vÒ mét cuéc ®æi ®êi. => TiÓu KÕt : T¸c gi¶ ®· miªu t¶ mét bøc tranh ¶m ®¹m vÒ n¹n ®ãi 1945, vµ më ra mét niÌm hy väng vÒ ngµy mai. TiÕt: 62- PPCT Vî NhÆt Ngµy so¹n: 29/12/2008 Kim L©n Thùc hiÖn: 3/1/2008 A. Môc tiªu bµi häc * Gióp HS: - HiÓu ®­îc t×nh c¶nh thª th¶m cña ng­êi n«ng d©n n­íc ta trong n¹n ®ãi khñng khiÕp n¨m 1945 do thùc d©n Ph¸p vµ ph¸t xÝt NhËt g©y ra. - HiÓu ®­îc niÒm kh¸t khao h¹nh phóc gia ®×nh , niÒm tin bÊt diÖt vµo cuéc sèng vµ t×nh yªu th­¬ng ®ïm bäc lÉn nhau gi÷a nh÷ng con ng­êi lao ®éng nghÌo khæ ngay trªn bê vùc th¼m cña c¸i chÕt. - N¾m ®­îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt : s¸ng t¹o t×nh huèng , gîi kh«ng khÝ , miªu t¶ t©m lÝ dùng ®èi tho¹i. B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK- SGV - ThiÕt kÕ bµi häc C. c¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê häc theo c¸c ph­¬ng ph¸p nªu vÊn ®Ò, ph¸t vÊn, ®µm tho¹i kÕt hîp víi diÔn gi¶ng. D. TiÕn tr×nh giê häc 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò. - Tãm t¾t t¸c phÈm Vî nhÆt vµ nªu chñ ®Ò? - Ph©n tÝch t×nh huèng truyÖn? Bøc tranh n¹n ®ãi 1945? 3. Bµi míi. H§1: Khëi ®éng Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Yªu cÇu cÇn ®¹t H§2: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu v¨n b¶n phµn 2. -GV: C¸i ®ãi hiÖn lªn trong h×nh ¶nh ng­êi ®µn bµ nh­ thÕ nµo? ( t×m chi tiÕt vµ ph©n tÝch) ( dc 26,27 ) GV: HS nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ c¶nh nhµ Trµng trong nh÷ng n¨m ®ãi? NhËn xÐt. ( dc 25) -GV: gäi hs ®äc tr 32 vµ t×m chi tiÕt cuèi TP vµ cho biÕt nh÷ng h×nh ¶nh Êy cã ý nghÜa g×? -GVChèt l¹i: TP cã kÕt cÊu më – Kh«ng bÕ t¾c nh­ ( TP cña Ng« TÊt Tè vµ Nam Cao) -GV gäi 1,2 HS t×m chi tiÕt miªu t¶ vÒ vÎ bÒ ngoµi cña Trµng? -GV: Kh¸c víi vÎ bªn ngoµi th« kÖch Trµng cã tÊm lßng nh©n hËu nh­ thÕ nµo? ( t×m chi tiÕt ph©n tÝch) -GV:Th¸i ®é cña Trµng nh­ thÕ nµo khi thÊy ng­êi ®µn bµ quyÕt t©m theo m×nh? -GV gäi 1,2 HS t×m chi tiÕt miªu t¶ t©m tr¹ng cña Trµng trªn ®­êng ®­a vî vÒ nhµ? ( dc-24) GV: yªu cÇu HS kh¸i qu¸t vÒ nh©n vËt Trµng? -GV: C¶m nhËn cña em vÒ diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt bµ cô Tø – mÑ Trµng ( lóc míi vÒ, buæi s¸ng mai, b÷a c¬m ®Çu tiªn) - HS ph¸t biÓu tù do , tranh luËn. GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i nh÷ng ý c¬ b¶n. -GV: Khi hiÓu ra lßng bµ mÑ nh­ thÕ nµo? ( t×m chi tiÕt vµ ph©n tÝch) Tr 28. GV: Bµ l·o béc lé t×nh th­¬ng qua lêi nãi, cö chØ nh­ thÕ nµo? Tr 29. GV: Tr­íc viÖc nµng d©u míi bµ tá th¸i ®é nh­ thÕ nµo? GV: Bµ cô ®· nÐn buån ®Ó ®éng viªn con b»ng c¸ch nµo? ( Trong b÷a ¨n) Tr 30, 31. GV: Qua tÊm lßng Trµng vµ bµ mÑ Trµng em hiÓu ®­îc ®iÒu g× vÒ cuéc sèng vµ con ng­êi lóc bÊy giê? H§ 3: Tæng kÕt. -GV: H·y kh¸i qu¸t l¹i bµi häc vµ tæng kÕt trªn hai mÆt. -GV: gäi 1,2 HS ®äc ghi nhí. H§ 4: LuyÖn tËp -GV: Gîi dÉn HS vÒ nhµ lµm bµi tËp. H§ 5: Cñng cè –dÆn dß. - Cñng cè: KTCB vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm, néi dung v¨n b¶n - DÆn dß: lµm bµi tËp phÇn luyÖn tËp vµ so¹n bµi : Nghi luËn vÒ mét t¸c phÈm, mét ®o¹n trÝch v¨n xu«i. III. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. ý nghÜa tªn truyÖnVî nhÆt. 2. T×nh huèng truyÖn. 3. Mét bøc tranh vÒ n¹n ®ãi 1945. b. C¸i ®ãi hiÖn h÷u trong h×nh ¶nh ng­êi ®µn bµ v« danh nghÌo khæ. * Sù biÕn ®æi nhanh vµ râ: - LÇn thø nhÊt gÆp cßn ®ïa cît hån nhiªn. - LÇn thø hai: “ ¸o quÇn t¶ t¬i nh­ tæ ®Øa, thÞ gµy säp h¼n ®i, khu«n mÆt x¸m xÞt chØ cßn thÊy hai con m¾t” + Gîi ý , tr¸ch khÐo ®Ó ®­îc ¨n : Cã ¨n g× th× ¨n , ch¶ ¨n giÇu. + Nghe mét lêi ®ång ý lµ ¨n lu«n , kh«ng kh¸ch s¸o e thÑn: “ ThÞ c¾m ®Çu ¨n mét chÆp bèn b¸t b¸nh ®óc”. + S½n sµng ®i theo Trµng sau mét lêi nöa ®ïa nöa thËt víi môc ®Ých ®Ó khái chÕt ®ãi: “nãi thÕ Trµng còng t­ëng lµ ®ïa, ai ngê thÞ vÒ thËt”. -> Ng­êi phô n÷ ®· bÞ c¸i ®ãi dån ®Õn ®­êng cïng nªn liÒu lÜnh,bÊt chÊp c¶ e thÑn. c. C¶nh nhµ Trµng. - c¨n nhµ r¸ch n¸t: ®øng róm rã trªn m¶nh v­ên mäc læn nhæn nh÷ng bói cá d¹i. - B÷a ¨n: rau chuèi th¸i rèi, vµ mét ®Üa muèi ¨n víi ch¸o. ChÌ kho¸n( ch¸o c¸m) -> Cuéc sèng c¬ cùc ®ãi kh¸t. * cuèi t¸c phÈm cã mét tia hy väng: - H×nh ¶nh l¸ cê ®á sao vµng, ®oµn ng­êi ®i ph¸ kho thãc-> ®ã lµ h×nh ¶nh vÒ cuéc c¸ch m¹ng , vÒ mét cuéc ®æi ®êi. => TiÓu KÕt : T¸c gi¶ ®· miªu t¶ mét bøc tranh ¶m ®¹m vÒ n¹n ®ãi 1945, vµ më ra mét niÌm hy väng vÒ ngµy mai. 4. TÊm lßng cña mÑ con Trµng. a. TÊm lßng cña Trµng. * VÎ bÒ ngoµi: - ngo¹i h×nh: th«, xÊu , th©n phËn l¹i nghÌo hÌn , m¾c tËt hay võa ®i võa nãi mét m×nh. - C¸ch nãi n¨ng th× côc c»n th« kÖch : Bè rang , RÝch bè cu, ...Lµm ®Õch g× cã vî -> ®Æc ®iÓm cña ng­êi lao ®éng. * Trµng cã tÊm lßng nh©n hËu . - Trµng ®èi xö víi ng­êi ®µn bµ kh«ng quen biÕt: + ThÊy ®ãi, s½n sµng cho ¨n tuy m×nh còng ch¼ng d­ dËt g× - §Êy muèn ¨n g× th× ¨n-> tá ra rÊt réng l­îng . + Khi thÊy ng­êi ®µn bµ quyÕt t©m theo m×nh: Lóc ®Çu còng chîn “ th©n m×nh ch¶ biÕt cã nu«i næi kh«ng , l¹i cßn ®Ìo bßng”, nh­ng kh«ng tõ chèi: chËc, kÖ ! -> vÉn c­u mang ng­êi phô n÷ kh«ng quen biÕt. -> T×nh th­¬ng trong con ng­êi ®· chiÕn th¾ng. - T©m tr¹ng cña Trµng trªn ®­êng ®­a vî vÒ nhµ. + VÎ mÆt: “ cã mét vÎ g× phën ph¬, kh¸c th­êng, tñm tØm c­êi nô mét m×nh vµ hai m¾t th× s¸ng lªn lÊp l¸nh.” -> ThÓ hiÖn niÒm vui vµ h¹nh phóc mét c¸ch méc m¹c. + T©m tr¹ng: Trong phót chèc , Trµng h×nh nh­ quªn hÕt nh÷ng c¶nh sèng ª chÒ, tèi t¨m, quªn c¶ c¸i ®ãi kh¸t ®ang ®e do¹ “… trong lßng h¾n b©y giê chØ cßn t×nh nghÜa víi ng­êi ®µn ®i bªn” vµ c¶m gi¸c ªm dÞu cña mét anh Trµng lÇn ®Çu tiªn ®i c¹nh c« vî míi. . H¹nh phóc ®· g©y men ë Trµng thµnh mét c¶m gi¸c míi mÎ kú diÖu : “ Trong ng­êi ªm ¸i l¬ löng nh­ ng­êi võa ë trong giÊc m¬ ®i ra”.-> t¸c gi¶ miªu t¶ diÔn biÕn t©m lý nh©n vËt s©u s¾c, nãi lªn ®­îc kh¸t väng ®­îc yªu th­¬ng, kh¸t väng h¹nh phóc ë nh÷ng ng­êi lao ®éng nghÌo khæ. + Buæi s¸ng ®Çu tiªn cã vî :Trµng nhËn ra xung quanh m×nh cã g× míi mÎ kh¸c l¹ -“ nhµ cöa , s©n v­ên ®­îc quÐt t­íc , thu dän s¹ch sÏ gän gµng” -> thÊy tÊm thÝa vµ c¶m ®éng. .Trµng ý thøc ®­îc: “ B©y giê h¾n míi thÊy h¾n nªn ng­êi, H¾n ®· cã mét gia ®×nh vµ cã bæn phËn ph¶i lo l¾ng cho vî con sau nµy”. => TiÓu kÕt. Trµng lµ ng­êi lao ®éng nghÌo khæ trong hoµn c¶nh ®ãi kh¸t , vÉn cã tÊm lßng nh©n hËu vµ kh¸t väng vÒ t×nh c¶m gia ®×nh h¹nh phóc. b. TÊm lßng cña bµ cô Tø mÑ Trµng. * Lóc ®Çu: - Bµ l·o läng khäng ®i vµo : Mét bµ mÑ nghÌo giµ yÕu( c¸ch dïng tõ khÈu ng÷ gîi d¸ng vÎ tiÒu tuþ) + §øng s÷ng l¹i, ng¹c nhiªn ; hÊp h¸y cÆp m¾t “ Ai thÕ nhØ” . Bµ l·o quay l¹i nh×n con tá ý kh«ng hiÓu. + B¨n kho¨n : ¤ hay, thÕ lµ thÕ nµo nhØ? -> Bµ ng¹c nhiªn v× viÖc Trµng cã vî qu¸ ®ét ngét. * Khi hiÓu ra: Lßng bµ mÑ buån vui lÉn lén. - Buån , tñi v× xãt th­¬ng cho sè kiÕp con trai m×nh, th­¬ng con d©u. + Ng­êi ta dùng vî g¶ chång cho con lµ lóc trong nhµ ¨n lªn lµm næi , nh÷ng mong sinh con ®Î c¸i më mÆt sau nµy. + BiÕt chóng nã cã nu«i næi nhau sèng qua ®­îc c¬n ®ãi kh¸t nµy kh«ng. “N¨m nay th× ®ãi to ®Êy. Chóng mµy lÊy nhau lóc nµy u lo qu¸… “ bµ cô nghÑn lêi n­íc m¾t cø ch¶y xuèng rßng rßng -> TÊm lßng bµ mÑ bao la nh­ biÓn c¶. - Mõng v× con m×nh ®· cã ®­îc vî. + “ õ, th«i c¸c con ph¶i duyªn ph¶i kiÕp víi nhau , u còng mõng lßng…” -> Nµng d©u míi ®­îc bµ ®ãn nhËn trong niÒm vui: ®Õn b­íc rµy, con m×nh míi cã ®­îc vî. + khuyªn con nh÷ng ®iÒu ®«n hËu : “ Chóng mµy b¶o nhau mµ lµm ¨n, cèt sao chóng mµy hoµ thuËn-> §ã lµ nh÷ng lêi khuyªn bµy tá tÊm lßng nh©n hËu cña bµ mÑ. - Bµ cè nÐn buån ®Ó ®éng viªn con. + Trong b÷a ¨n ,ngµy ®ãi, chØ cã ch¸o muèi vµ rau chuèi nh­ng bµ cô toµn nãi chuyÖn vui , toµn chuyÖn sung s­íng vÒ sau nµy: “ chuyÖn mua gµ ®Ó sau nµy cã ®­îc ®µn gµ-> niÒm ­íc m¬ vÒ cuéc sèng khÊm kh¸ h¬n. “ Trµng v©ng rÊt ngoan ngo·n. Trong nhµ mÑ con ®Çm Êm, hoµ hîp . “ Ng­êi vî Trµng còng thay ®æi, kh«ng cßn chao ch¸t cháng lán …mµ trë thµnh ng­êi ®µn bµ hiÒn hËu ®óng mùc.” - > Trong c¸i ®ãi nghÌo c¬ cùc, hä vÉn khao kh¸t cuéc sèng gia ®×nh ®Çm Êm. => TiÓu kÕt: Trong bøc tranh x· héi x¸m ng¾t Êy, tÊm lßng cña Trµng vµ bµ mÑ lµ ®iÓm s¸ng t­¬i ®Ñp. Hä ®· t×m ®­îc niÒm vui trong sù c­u mang , n­¬ng tùa vµo nhau, t×nh c¶m vî chång, mÑ con ®· gióp hä v­ît qua thùc tr¹ng u uÊt bÕ t¾c.§ã lµ nh÷ng tÊm lßng cao ®Ñp. IV. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt *T¸c phÈm ®· t¹o t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o: -kh¾c ho¹ ®­îc nh÷ng h×nh t­îng nh©n vËt sinh ®éng. - Ng«n ng÷ sinh ®éng gÇn víi khÈu ng÷. Cã søc gîi c¶m vµ cã phong vÞ riªng. 2. Néi dung Lßng nh©n ¸i ®ã lµ vÎ ®Ñp tinh thÇn cao c¶ ®Ó con ng­êi v­ît qua nh÷ng hoµn c¶nh bÕ t¾c, khæ ®au. TruyÖn ng¾n cña Kim L©n ®· ®ãng gãp cho bµi ca vÒ con ng­êi mét vÎ ®Ñp riªng ®Çy xóc ®éng. * Ghi nhí. ( SGK-33) V. LuyÖn tËp. 1. HS cã thÓ lùa chän bÊt cø ®o¹n v¨n nµo trong t¸c phÈm – ChØ ra c¸i hay cña ®o¹n v¨n, c¸i ®Æc s¾c cña chi tiÕt nghÖ thuËt. 2. KÕt thóc truyÖn gîi xu h­íng ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng tÝch cùc : Khi bÞ ®Èy vµo t×nh tr¹ng ®ãi khæ cïng ®­êng, th× ng­êi n«ng d©n lao ®éng sÏ h­íng tíi CM .§©y lµ xu h­íng vËn ®éng chñ yÕu cña v¨n häc ViÖt Nam tõ 1945®Õn 1975.