Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 86: đọc văn Hồn trương ba, da hàng thịt (trích) - Lưu Quang Vũ

Tên lớp Ngày dạy Sĩ số Tên học sinh vắng 12C2 12C4 12C5 12C6 12C7 Tiết 86: Đọc văn Hồn trương ba, da hàng thịt ( trích) - Lưu Quang Vũ - I- Mục tiêu cần đạt: Giúp HS 1. Kiến thức - Hiểu được bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh : phải sống nhờ , sống tạm trái với tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và tha hóa bởi sự lấn át của thể xác thô lỗ, phàm tục. - Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục - Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trên nhiều phương diện: sự hấp dẫn của kịch bản VH và nghệ thuật sân khấu 2. Kĩ năng - Đọc- hiểu kịch bản văn học theo đặc trưng thể loại. 3. Thái độ - Có ý thức giữ gìn phẩm giá trọng sạch của con người II- Chuẩn bị của GV và HS 1. GV: Bài soạn, phiếu học tập, máy chiếu, máy ghi vật thể, chân dung tác giả. 2. HS: Vở soạn, bảng phụ. III- Tiến trình bài dạy 1. Kiểm tra bài cũ: (kết hợp với bài mới) 2. Bài mới: Hoạt động dạy học của GV và HS Kiến thức cơ bản * HĐ1: Tìm hiểu tiểu dẫn( 7 phút) - GV : Nêu những nét chính về cuộc đời TG?( Năm sinh, mất, quê, xuất thân) - HS phát hiện trả lời - GV: Cuộc đời mình LQV đã làm những gì? ở đâu? - GV: Ông là người có những tài năng gì? - GV: Kể tên tác phẩm chính? - GV: Vở kịch “ Hồn Trương ba, da hàng thịt” được sáng tác năm nào? Nguồn gốc từ đâu? *HĐ2:Đọc-hiểu khái quát- 10 phút - GV hướng dẫn cách đọc đoạn trích theo hình thức đọc phân vai. Gọi HS đọc đoạn đầu đoạn trích. - GV nhận xét - GV : Nêu vị trí của đoạn trích? - HS trả lời - GV giới thiệu quá trình vận động thông thường của một vở kịch qua các thuật ngữ kịch và sân khấu gồm 4 bước : (Thắt nút, Phát triển, Cao trào, Mở nút) * HĐ3: Tìm hiểu chi tiết- 23 phút - GV hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản - GV gợi dẫn - GV: Nhận xét về nhân vật Trương ba lúc còn sống? - GV: Tại sao ông lại trú nhờ thể xác hàng thịt? - GV: Xác hàng thịt là người như thế nào? - HS dựa vào cốt truyện suy nghĩ trả lời. - GV nhận xét chốt kiến thức bằng sơ đồ Grap - GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm.( theo bàn) + Thời gian: 4 phút + Nhiệm vụ: Qua đoạn thoại giữa Hồn Trương Ba và xác hàng thịt, hãy nhận xét lí lẽ, thái độ và quan niệm sống của từng nhân vật? - GV phát phiếu học tập. - Các nhóm nhận nhiệm vụ làm việc. - GV gọi 1 nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung. - GV nhận xét, chốt kiến thức. - GV giảng thêm - GV: Qua đối thoại giữa hồn Trương ba và xác hàng thịt, hãy nêu ý nghĩa được tác giả gửi gắm trong đó? - HS trả lời - GV nhận xét , chuẩn kiến thức I. Tìm hiểu tiểu dẫn : 1. Tác giả - Lưu Quang Vũ(1948 – 1988) - Quê gốc Đà Nẵng - Xuất thân : Trong 1 gia đình trí thức - Có năng khiếu VHNT từ nhỏ. - Từ 1965 -1970 vào bộ đội và phục vụ trong quân chủng phòng không – không quân. - Từ 1970 – 1978 xuất ngũ -> phải làm nhiều để mưu sinh. - Từ 1978 – 1988 làm biên tập viên và bắt đầu sáng tác kịch nói -> là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền VHNTVN hiện đại. - Là một tài năng đa dạng : làm thơ , sáng tác văn xuôi , vẽ tranh và soạn kịch -> Kịch là đóng góp đặc sắc nhất của LQV - TP :SGK 2. Tác phẩm - “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt” gồm 7 cảnh , sáng tác năm 1981 -> 1984 ra mắt công chúng -> là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của LQV. - Nguồn gốc : lấy từ cốt truyện dân gian II. Đọc-hiểu văn bản: 1.Đọc phân vai 2.Vị trí - Trích cảnh 7 và đoạn kết của vở kịch -> nằm ở phần cao trào và mở nút. III. Tìm- hiểu văn bản 1. Khái quát về xung đột kịch -> Xuất hiện mâu thuẫn đấu tranh nội tâm hình thành quá trình phát triển của xung đột kịch tới cao trào và mở nút. 2. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt Nhận xét Hồn Trương Ba Xác hàng thịt Lí lẽ Khẳng định hồn có đời sống riêng muốn rời xác hàng thịt Khẳng định sức mạnh của thể xác và kêu gọi sự chấp nhận thảo hiệp Thái độ Giận dữ, khinh bỉ nhưng tuyệt vọng Thách thức, giễu cợt, mỉa mai Quan niệm Khát vọng sống thanh cao, nhân hậu, trong sạch Sống dung tục, tầm thường -> kết thúc đối thọa Hồn Trương ba bần thần nhập lại vào xác hàng thịt-> mâu thuẫn kịch tạm thời chùng xuống để chờ đợi một cao trào bùng nổ mới. => ý nghĩa của màn đối thoại : + Thể hiện bi kịch không được sống là chính mình. + T/g cảnh báo: khi con người phải sống chung trong dung tục-> sẽ bị cái dung tục ngự trị, lấn át và tàn phá những gì trong sạch, đẹp đẽ, cao quý trong con người. Vì thế phải đấu tranh để loại bỏ sự dung tục và giả tạo để cuộc sống trở nên tươi sáng đẹp đẽ và nhân văn hơn.-> ý nghĩa triết học sâu sắc. + Đặt ra vấn đề: Con người phải sống hài hòa giữa tâm hồn và thể xác. 3. Củng cố: 3 phút Câu 1: Bi kịch của Hồn Trương Ba là: A. Phải xa vợ con, người thân B. Không được đánh cờ với Thích Đế C. Không được sống là chính mình. D. Tất cả các phương án trên. Câu 2:Qua đối thoại, em cú thờm bài học gỡ khi nhỡn nhận, đỏnh giỏ con người? 4. Hướng dẫn học bài: 2 phút - Học bài và soạn tiết 2 “ Hồn Trương Ba , da hàng thịt”. Nhận xét Hồn Trương Ba Xác hàng thịt Lí lẽ Thái độ Quan niệm