Giáo án ngữ văn 12 - Tiết 9: Đọc văn giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt

TiÕt 9: §äc v¨n Gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng viÖt Ngµy so¹n: 6 /09/2010 Ngµy d¹y:…………….Líp12C2.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C3.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C4.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C5.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C6.SÜ sè…………V¾ng………………………………… …………….Líp12C7.SÜ sè…………V¾ng………………………………… I. Môc tiªu bµi häc: 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh - N¾m ®­îc nh÷ng biÓu hiÖn chñ yÕu cña sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt vµ tr¸ch nhiÖm gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. - BiÕt ph©n biÖt sù trong s¸ng vµ hiÖn t­îng sö dông tiÕng ViÖt kh«ng trong s¸ng trong lêi nãi, c©u v¨n, biÕt ph©n tÝch vµ söa ch÷a nh÷ng hiÖn t­îng kh«ng trong s¸ng, ®ång thêi cã kÜ n¨ng c¶m thô, ®¸nh gi¸ c¸i hay, c¸i ®Ñp cña nh÷ng lêi nãi, c©u v¨n trong s¸ng. 2.KÜ n¨ng: - N©ng cao kÜ n¨ng sö dông tiÕng ViÖt ( nãi, viÕt) ®Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu trong s¸ng. 3.Th¸i ®é: - Cã ý thøc sö dông tiÕng ViÖt linh ho¹t, cã s¸ng t¹o dùa trªn nh÷ng quy t¾c chung. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: a. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: SGK, SGV, Tµi liÖu tham kh¶o, ®o¹n phim B¸c Hå ®äc b¶n “Tuyªn ng«n §éc lËp”TrÝch ®o¹n phim Sao th¸ng T¸m, m¸y chiÕu, gi¸o ¸n ®iÖn tö. b. ChuÈn bÞ cña häc sinh: SGK, vë so¹n v¨n, b¶ng phô. III.TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: CH: B¶n Tuyªn ng«n §éc lËp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ra ®êi cã ý nghÜa lÞch sö g×? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng d¹y häc cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n * H§1 T×m hiÓu sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt - GV: Sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt ®­îc thÓ hiÖn trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? - GV: H·y lÊy dÉn chøng minh ho¹? * H§2 T×m hiÓu tr¸ch nhiÖm g×n gi÷ sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt - GV: C«ng cuéc g×n gi÷ sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt ®ßi hái mäi ng­êi ph¶i nç lùc ë c¸c ph­¬ng diÖn nµo? - GV: §Ó cã thÓ g×n gi÷ sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt, mçi ng­êi cÇn ph¶i cã th¸i ®é vµ t×nh c¶m nh­ thÕ nµo? - GV: Ngoµi ph­¬ng diÖn t×nh c¶m, ë ph­¬ng diÖn nhËn thøc, mçi ng­êi cÇn cã nh÷ng hiÓu biÕt nh­ thÕ nµo? - GV: §Ó gi÷ g×n ®­îc sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt, cÇn sö dông TiÕng ViÖt nh­ thÕ nµo? - GV ®­a ra c¸c lçi trong bµi v¨n häc sinh hay m¾c ph¶i *H§3:H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp. - GV: ChØ ra c¸c tõ ng÷ mµ NguyÔn Du sö dông nãi vÒ c¸c nh©n vËt? - GV:NhËn xÐt c¸ch sö dông tõ ng÷ cña hai nhµ v¨n? H·y chøng minh. - GV: H·y chän ra c©u v¨n trong s¸ng ? - GV: Ph©n tÝch sù trong s¸ng ®ã? - GV chuÈn x¸c kiÕn thøc - GV gäi häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 2 - HS ho¹t ®éng ®éc lËp trong 10 phót - GV gäi 2 häc sinh lªn lµm bµi tËp - GV gäi tõ 2-3 em nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n - GV chuÈn x¸c kiÕn thøc - GV:T×m nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao nãi vÒ c¸ch sö dông ng«n ng÷ cho hay, cho ®óng? I. Sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt. 1. Sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt tr­íc hÕt béc lé ë chÝnh hÖ thèng c¸c chuÈn mùc vµ quy t¸c chung, ë sù tu©n thñ c¸c chuÈn mùc vµ c¸c quy t¾c ®ã. 2.Sù kh«ng lai c¨ng, pha t¹p, kh«ng sö dông tuú tiÖn nh÷ng yÕu tè cña ng«n ng÷ kh¸c. 3. TÝnh v¨n ho¸, lÞch sù cña lêi nãi. => Sù trong s¸ng lµ mét phÈm chÊt cña TiÕng ViÖt. II. Tr¸ch nhiÖm gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt. 1. Ph¶i biÕt yªu mÕn vµ quý träng TiÕng ViÖt.-> §ã lµ mét biÓu hiÖn hïng hån vµ sinh ®éng vÒ tinh thÇn tù hµo d©n téc. 2. Ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt cÇn thiÕt vÒ TiÕng ViÖt th«ng qua kinh nghiÖm thùc tÕ, sù trau dåi, häc hái qua giao tiÕp, qua s¸ch b¸o , hoÆc qua viÖc häc tËp ë nhµ tr­êng. ( HiÓu biÕt vÒ chuÈn mùc, quy t¾c cña TiÕng ViÖt ë c¸c ph­¬ng diÖn : ph¸t ©m, ch÷ viÕt , dïng tõ, ®Æt c©u, t¹o lËp v¨n b¶n, tiÕn hµnh giao tiÕp...) 3. CÇn sö dông TiÕng ViÖt theo ®óng c¸c chuÈn mùc vµ c¸c quy t¾c cña nã, tr¸nh l¹m dông ng«n ng÷ kh¸c; cÇn n©ng cao phÈm chÊt v¨n ho¸ trong giao tiÕp ng«n ng÷.->Ph¶i th­êng xuyªn rÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt, ph¸t huy b¶n s¾c , tinh hoa cña tiÕng nãi d©n téc , lµm cho tiÕng ViÖt ngµy cµng giµu cã vµ tinh luyÖn h¬n. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1. Ph©n tÝch tÝnh chuÈn x¸c trong viÖc sö dông tõ ng÷ cña NguyÔn Du vµ Hoµi Thanh - C¸c tõ ng÷ nãi vÒ nh©n vËt mµ c¸c nhµ v¨n ®· sö dông: + Kim Träng: rÊt mùc trung t×nh. + Thuý V©n: c« em g¸i ngoan. + Ho¹n Th­: ng­êi ®µn bµ b¶n lÜnh kh¸c th­êng, biÕt ®iÒu mµ cay nghiÖt. ….=> C¸ch sö dông tõ ng÷ rÊt chÝnh x¸c. 2. Bµi tËp 1/44 - C©u a : C©u kh«ng trong s¸ng v× cã sù lÉn lén gi÷a tr¹ng ng÷ ( Muèn xo¸ bá sù c¸ch biÖt gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n) víi chñ ng÷ cña ®éng tõ “®ßi hái”. - C©u b,c,d : Lµ nh÷ng c©u trong s¸ng, v× thÓ hiÖn râ c¸c thµnh phÇn ng÷ ph¸p vµ quan hÖ ý nghÜa trong c©u. 3. Bµi tËp 2/ 45 - Trong lêi qu¶ng c¸o dïng tíi 3 h×nh thøc biÓu hiÖn cïng mét néi dung: ngµy lÔ T×nh nh©n, ngµy Valentine, ngµy T×nh yªu. - TiÕng ViÖt ®· cã h×nh thøc biÓu hiÖn tho¶ ®¸ng lµ côm tõ “ngµy T×nh yªu”: +Cã ý nghÜa c¬ b¶n t­¬ng øng víi tõ Valantine . +Cã s¾c th¸i biÓu c¶m ý nhÞ, dÔ c¶m nhËn vµ lÜnh héi ®èi víi ng­êi ViÖt Nam. - H×nh thøc biÓu hiÖn “ngµy lÔ T×nh nh©n” th× T×nh nh©n cÊu t¹o theo kiÓu tõ tiÕng H¸n vµ thiªn vÒ nãi con ng­êi, trong khi ngµy T×nh yªu l¹i rÊt thuÇn ViÖt, biÓu hiÖn ®­îc ý nghÜa cao ®Ñp lµ t×nh c¶m cña con ng­êi. 4. Bµi tËp 3/ 45 - Chim kh«n kªu tiÕng r¶nh rang, Ng­êi kh«n nãi tiÕng dÞu dµng dÔ nghe. - §Êt tèt trång c©y r­êm rµ, Nh÷ng ng­êi th« tôc nãi ra quý quyÒn. 4. Cñng cè: - T¹i sao ph¶i g×n gi÷ sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt? 5. H­íng dÉn tù häc. - S­u tÇm nh÷ng thµnh ng÷, tôc ng÷, ca dao vÒ lêi ¨n tiÕng nãi, vÒ sù häc hái trong c¸ch nãi h»ng ngµy. - Xem l¹i nh÷ng bµi lµm v¨n cña em vµ ch÷a nh÷ng lçi diÔn ®¹t ch­a trong s¸ng.