Giáo án Ngữ văn 12 trọn bộ

Lý luËn v¨n häc Sù ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n häc C¸c gi¸ trÞ v¨n häc vµ tiÕp nhËn v¨n häc * Yªu cÇu: - Gióp HS cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ VH, ý thøc vÒ LSVH - Gióp HS hiÓu tÝnh quy luËt cña sù vËn ®éng VH… - HS n¾m ®­îc mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n, cÇn thiÕt… - HS hiÓu ®­îc gi¸ trÞ cña v¨n häc… - Lý t­ëng ®¹t tíi cña TPVH; Häc sinh lý gi¶i b¶n chÊt phong phó cña tiÕp nhËn VH. - HS cã ý thøc rÌn luyÖn ®Ó cã c¸ch tiÕp nhËn TPVH mét c¸ch ®óng ®¾n, lµnh m¹nh. * ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn ®äc tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh chuÈn bÞ bµi ë nhµ. * Lªn líp: - æn ®Þnh tæ chøc líp, kiÓm tra sÜ sè - Giíi thiÖu bµi míi. * TiÕn tr×nh d¹y häc: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn H×nh thøc ho¹t ®éng cña HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t 1. H­íng dÉn HS ®äc t×m hiÓu chung vÒ bµi lÝ luËn - Sù vËn ®éng cña VH phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? - HS t×m vÝ dô minh ho¹? - §Ó kh¶o s¸t LSPT cña Vh ng­êi ta dïng nh÷ng kh¸i niÖm nµo? - HiÓu thÕ nµo vÒ trµo l­u v¨n häc? - HiÓu thÕ nµo vÒ tiÕn bé trong VH ? - NÐt riªng cña tiÕn bé trong VH? - Nãi ®Õn gÝ trÞ v¨n häc ng­êi ta th­êng nh¾c tíi nh÷ng gi¸ trÞ nµo? Néi dung? - Gi¸ trÞ thÈm mÜ cña t¸c phÈm thÓ hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh nµo? Nã cã vai trß NTN? - Vßng ®êi cña t¸c phÈm v¨n häc diÔn ra nh­ thÕ nµo? - Khi tiÕp nhËn v¨n häc th× gi÷a t¸c gi¶ vµ ng­êi ®äc th­êng x¶y ra nh÷ng hiÖn t­îng g×? - Cã nh÷ng c¸ch c¶m thô v¨n häc nµo? ChØ ra sù kh¸c nhau gi÷a c¸c c¸ch c¶m thô Êy? (HS dùa vµo SGK vµ bµi chuÈn bÞ ë nhµ ®Ó tr¶ lêi) HS c¨n cø vµo SGK HS dùa vµo SGK HS c¨n cø vµo SGK HS c¨n cø vµo SGK ®ª tr¶ lêi HS dùa vµo SGK ®Ó t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái cña Gi¸o viªn * TiÕt1 I/ Sù ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n häc 1. VËn ®éng cña XH vµ vËn ®éng cña v¨n häc. - Nh÷ng thay ®æi, biÕn ®éng trong ®êi sèng x· héi th­êng t¸c ®éng ®Õn ng­êi viÕt vµ ng­êi ®äc,kÐo theo ý thøc cña c«ng chóng. Tõ ®ã, mçi biÕn ®éng cña LSXH kÐo theo sù biÕn ®éng cña sù ph¸t triÓn v¨n häc. VD: CM TS Ph¸p 1789, CM T10 Nga, CM T8 - LS PT cña Vh cã khi ®ång nhÊt víi sù ph¸t triÓn cña §S XH. NhiÒu khi sù PT cña Vh kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt víi sù PT cña LSXH nh­ng nã cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau - LSVH lµ mét bé phËn cña LS chung cïng ph¸t triÓn víi LS cña D©n téc. 2. Thêi k× v¨n häc: - Thêi k× v¨n häc… chØ mét giai ®o¹n LSVh mµ trong ®ã sù PT cña Vh mang mét nÐt riªng nµo ®ã… VD: L­u ý : + Cã thêi k× v¨n häc trïng víi ®iÓm mèc chung cña d©n téc + Cã thêi k× v¨n häc kh«ng liªn quan ®Õn LS ®Õn sù kiÖn chÝnh trÞ XH lín nµo mµ nã g¾n víi ®Æc ®iÓm nµo ®ã trong sôe ph¸t triÓn cña VH * TiÕt2 3. Trµo l­u v¨n häc - Trµo l­u v¨n häc lµ chØ sù PT m¹nh mÏ cña Vh trong mét giai ®o¹n nµo ®ã víi nh÷ng t¸c phÈm ®­îc sngs t¸c theo mét c­¬ng lÜnh chung, mang ®Æc ®iÓm chung VD: CN cæ ®iÓn Ph¸p TK XVIII CN l·ng m¹n ë A-P-§ TK XVIII 4. TiÕn bé trong v¨n häc. - TiÕn bé trong v¨n häc (nghÜa chung) lµ sù ®æi míi kh«ng ngõng cña t­ duy nghÖ thuËt, sù xuÊt hiÖn c¸c t¸c phÈm míi, c¸c gi¸ trÞ míi …tiÕn bé h¬n. - Do tÝnh bÒn v÷ng vµ kh«ng thÓ ®¹t ®­îc lÝ t­ëng con ng­êi, do sù hoµn thiÖn vÒ nghÖ thuËt, do tÝnh ®éc ®¸o kh«ng lÆp l¹i…t¸c phÈm cña mét thêi vÉn cã gi¸ trÞ l©u dµi. II/ C¸c gi¸ trÞ VH vµ tiÕp nhËn v¨n häc 1. C¸c gi¸ trÞ v¨n häc a. Gi¸ trÞ nhËn thøc - V¨n häc mang ®Õn cho con ng­êi nhiÒu tri thøc vÒ §S, LSXH…gióp con ng­êi , tõ biÕt ®Õn hiÓu, hiÓu ®êi, hiÓu ng­êi, hiÓu m×nh. - §¸nh gi¸ møc ®é hiÓu biÕt ng­êi ta c¨n cø vµo: TÝnh ch©n thùc; sù s©u s¾c; tÇm kh¸i qu¸t. b. Gi¸ trÞ t­ t­ëng t×nh c¶m. - Néi dung t­ t­ëng t×nh c¶m thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: . Nh÷ng møc ®é kh¸c nhau cña rung ®éng t×nh c¶m , c¶m xóc mµ t¸c gi¶ göi vµo t¸c phÈm . Th¸i ®é t×nh c¶m mµ t¸c gi¶ göi vµo t¸c phÈm: Sù ch©n thµnh; lßng nh©n ¸i,CN nh©n ®¹o; tinh thÇn chuéng ®¹o lÝ; sù nh¹y c¶m vµ tinh tÕ. 3. Gi¸ trÞ thÈm mÜ: - Sù phï hîp gi÷a h×nh thøc vµ néi dung - Sù ®iªu luyÖn trong tay nghÒ cña t¸c gi¶ - T/c míi mÎ cña c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËt - TÝnh ®éc ®¸o cña thñ ph¸p nghÖ thuËt. Gi¸ trÞ thÈm mÜ kÕt dÝnh c¸c gi¸ trÞ trªn lµm nªn chØnh thÓ t¸c phÈm. * TiÕt3 II/ TiÕp nhËn v¨n häc: 1. TiÕp nhËn v¨n häc lµ g×? - TiÕp nhËn v¨n häc lµ sèng víi t¸c phÈm, giao l­u, ®èi tho¹i víi nã... 2. T¸c phÈm vµ c«ng chóng: - T¸c phÈm khi hoµn thµnh nã ®Õn víi c«ng chóng.... TiÕp nhËn Vh ho¹c bÞ chi phèi bëi c¸c yÕu tè kh¸ch quan: Tõ b¶n th©n t¸c phÈm; Tõ hoµn c¶nh m«i tr­êngVH-XH... * TiÕt4 T¸c gi¶ vµ ng­êi ®äc: - Gi÷a t¸c gi¶ vµ ng­êi ®äc cã thÓ x¶y ra c¸c tr­êng hîp sau: + HiÓu nh©u hoµn toµn + Th«ng c¶m mét phÇn + HiÓu réng h¬n hoÆc hÑp h¬n 4. C¸ch c¶m thô v¨n häc: C¶m thô v¨n häc cã c¸c chÝnh sau: + C¸ch c¶m thô theo lèi gi¶i trÝ ®¬n thuÇn + C¸ch c¶m thô cã chó ý tíi néi dung, t­ t­ëng, t×nh c¶m cña t¸c phÈm + C¶m thô kÕt hîp c¶ t×nh c¶m vµ lÝ trÝ + C¸ch c¶m thô s¸ng t¹o C¸ch c¶m thô thø 4 lµ c¸ch c¶m thô cao nhÊt, c¸ch c¶m thô nµy ®ßi hái ph¶i cã sù hiÓu biÕt, cã T/y víi t¸c phÈm míi cã c¸ch c¶m thô Êy... * Cñng cè: Ghi nhí c¸c kh¸i niÖm trong bµi! N¾m ch¾c c¸ch c¶m thô s¸ng t¹o. ChuÈm bÞ bµi lËp ý vµ lËp dµn ý. TiÕt:5 Ngµy so¹n:…/09/2006 LËp ý vµ lËp dµn ý trong v¨n nghÞ luËn * Yªu cÇu: Gióp HS hÖ thèng l¹i kiÕn thøc ®· häc. Gióp HS nhËn ra nh÷ng lçi dÔ m¾c ph¶i vµ söa ch÷a. Gióp HS cã thãi quen lËp dµn ý. * ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn ®äc tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n HS nghiªn cøu bµi ë nhµ * Lªn líp: æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS * BµI míi: Giíi tiÖu bµI míi Ho¹t ®éng cñ gi¸o viªn vµ HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t C¨n cø vµo ®©u ®Ó lËp ý cho bµi v¨n? (Tr¶ lêi trªn c¬ së HS ®· chuÈn bÞ bµi ë nhµ) Kh©u lËp ý gåm cã nh÷ng b­íc c¬ b¶n nµo? - Trong qu¸ tr×nh lËp ý HS cÇn chó ý vµo nh÷ng ®IÓm c¬ b¶n nµo? C¨n cø vµo thùc tÕ lµm bµi vµ c¨n cø vµo c¸c tiÕt tr¶ bµi tr­íc kia, HS chØ ra nh÷ng lçi mµ m×nh hay m¾c ph¶i? Dùa vµo yªu cÇu cña ®Ò HS t×m ý vµ lËp dµn bµI hîp lý? - HS tù t×m ý, lËp ý cho c¸c ®Ò bµI cßn l¹I trong SGK? A/ L©p ý I/ C¨n cø ®Ó lËp ý 1. C¨n cø vµo c¸c chØ dÉn cña ®Ò bµi VÒ néi dung… VÒ h×nh thøc … VD: Tham kh¶o vÝ dô trong SGK 2. C¨n cø vµo nh÷ng kiÕn thøc tiÕp thu tõ CS,VH,XH vµ c¸c nguån tin chÝnh thøc ®¸ng tin cËy… II/ C¸c b­íc lËp ý: 1. X¸c lËp c¸c ý lín X¸c lËp ý lín c¨n cø vµo Y/c cña ®Ò bµi. Cã ®Ò yªu cÇu nhiÒu ý, cã ®Ò yªu cÇu 1 ý lín - VD: Tham kh¶o VD trong SGK 2. X¸c lËp ý nhá C¨n cø vµo c¸c ý lín vµ h­íng lµm s¸ng tá cña ý lín cÇn cã nh÷ng ý nhá nµo, c¸c cÊp ®é cã thÓ ®­îc chia nhá h¬n nÕu cÇn thiÕt… VD: SGK B/ LËp dµn bµi 1. S¾p xÕp ý: S¾p xÕp ý ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng: + Tõ dÔ ®Õn khã + Tr¸nh trïng lÆp + S¾p xÕp theo yªu cÇu cña ®Ò bµi 2. X¸c ®Þnh møc ®é tr×nh bµy mçi ý (C¨n cø vµo yªu cÇu cña ®Ò bµi) C/ Mét sè lçi vÒ lËp ý 1. L¹c ý (l¹c ®Ò) ý lín kh«ng phï hîp víi yªu cÇu cña ®Ò bµi. ý nhá kh«ng phï hîp víi néi dung ý lín. Cã nh÷ng dÉn chøng n»m ngoµI ph¹m vi yªu cÇu cña ®Ò. 2. ThiÕu ý: ThiÕu mét sè ý lín theo yªu cÇu cña ®Ò. ThiÕu mét sè ý nhá cô thÓ theo ý lín. 3. LÆp ý: C¸c ý lÆp l¹i, ý sau lÆp l¹i ý tr­íc. ý sau bao ý tr­íc hoÆc ý tr­íc bao ý sau. S¾p xÕp ý lén xén: S¾p xÕp ý kh«ng theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh. TrËt tù c¸c ý kh«ng thÝch hîp. D/ LuyÖn tËp: 1. BµI sè 1: * §Ò 2 trang 11 SGK Dµn bµI I/ Giíi thiÖu hoµn c¶nh ra ®êi bµi th¬ 1. §Êt n­íc trong hoµn c¶nh bÞ phô thuéc… 2. Mét sè phong trµo yªu n­íc bÞ ®µn ¸p d· man… 3. Mét sè trÝ thøc yªu n­íc ®· kÝn ®¸o béc lé T/c yªu n­íc… II/ Ph©n tÝch t×nh quª h­¬ng ®Êt n­íc qua bµi th¬. 1. H×nh ¶nh quª h­¬ng trong bµi th¬ ch©n thùc, ®Ñp, gîi c¶m H×nh ¶nh ®Êt, trêi, s«ng n­íc quª h­¬ng… Nh÷ng H/a gîi vÎ buån nh­ng ®Ñp… H/a thiªn nhiªn trong bµi th¬ gîi T/y quª h­¬ng ®Êt n­íc… 2. T©m tr¹ng buån thÊm thÝa cña nhµ th¬ phÇn nµo thÓ hiÖn th¸I ®é cña t¸c gi¶ víi ¸ch thùc d©n… II/ Tæng kÕt ®¸nh gi¸: Néi dung bµi th¬ Th¸i ®é vµ tµi n¨ng cña t¸c gi¶ Liªn hÖ víi bµi th¬ cïng thêi * §Ò 2 SGK: - HS tù lµm vµ tr×nh bµy tr­íc líp dµn bµi cña m×nh, GV ®¸nh gi¸ vµ söa ch÷a. * Cñng cè: - HS ghi nhí c¸c kiÕn thøc ®· häc ChuÈn bÞ lµm bµi kiÓm tra sè 1. TiÕt: 6-7 Ngµy so¹n:…./09/2006 Lµm V¡n KiÓm tra: BµI viÕt sè 1 (KiÓm tra ®Çu n¨m häc) * Yªu cÇu: Th«ng qua bµi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng HS ®Çu n¨m KiÓm tra ®­îc kh¶ n¨ng ¸p dông lý thuyÕt vµo thùc hµnh cña HS. Gi¸o viªn ph©n lo¹I HS, ®Ó cã biÖn ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp. ®Ó cã biÖn ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp. * ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn ra ®Ò, lµm ®¸p ¸n HS chuÈn bÞ kiÕn thøc tõ c¸c t¸c phÈm ®· häc ë líp 11. * §Ò bµI: S¸ch “§Ó häc tèt V¨n 11” nhËn xÐt vÒ bµi Trµng giang cña Huy CËn nh­ sau: “Cã thÓ nãi, mçi khæ th¬ lµ mét bøc tranh thu nhá n»m trong bøc tranh toµn c¶nh s«ng n­íc mªnh m«ng, ®×u hiu lóc chiÒu tµ, tÊt c¶ ®Òu ®­îm buån, ®Òu gîi ra sù tµn t¹, tr«I d¹t, chia l×a vµ niÒm th­¬ng nhí quª h­¬ng”. Anh (chÞ) hµy b×nh gi¶ng ®o¹n th¬ sau ®Ó lµm s¸ng tá nhËn ®Þnh trªn: “BÌo d¹t vÒ ®©u hµng nèi hµng …………………………….. Kh«ng khãi hoµng h«n còng nhí nhµ” (Trµng giang-Huy CËn, trang 142 SGK 11) * L­u ý: Häc sinh ph¶i chó ý vµo néi dung cña lêi nhËn ®Þnh. Tõ ®ã cã c¸i nh×n chung vÒ bµi th¬ vµ ®o¹n th¬ cÇn ph©n tÝch, b×nh gi¶ng. TiÕt: 8 Ngµy so¹n…./09/2006 NguyÔn ¸I quèc – Hå chÝ Minh * Yªu cÇu: Gióp HS: + N¾m ®­îc quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n häc cña Hå ChÝ Minh. + HiÓu ®­îc con ng­êi Hå ChÝ Minh “Anh hïng gi¶i phãng d©n téc, danh nh©n v¨n hãa thÕ giíi”. + HiÓu ®­îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ phong c¸ch nghÖ thuËt cña Hå ChÝ Minh. * ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn ®äc tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh chuÈn bÞ bµi ë nhµ. * Lªn líp: æn ®Þnh T/c líp, kiÓm tra sÜ sè. KiÓm tra bµi cò. * BµI míi: Giíi thiÖu bµi míi. Ho¹t ®éng cña GV & HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t Quan ®IÓm s¸ng t¸c v¨n häc cña HCM gåm mÊy néi dung chÝnh? T¹i sao ®èi t­îng cña nÒn v¨n häc míi l¹i lµ qu¶ng ®¹i quÇn chóng nh©n d©n? §Æc ®iÓm cña ®èi t­îng nµy? Sù nghiÖp v¨n häc cña Hå ChÝ Minh gåm nh÷ng bé phËn nµo? Néi dung chÝnh cña nã? - KÓ tªn mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu? - Häc sinh nªu tãm t¾t nh÷ng nÐt phong c¸ch chÝnh trong c¸c s¸ng t¸c cña Hå ChÝ Minh? I/ §«i nÐt vÒ tiÓu sö: (HS tù t×m hiÓu trong SGK) II/ Quan ®IÓm s¸ng t¸c: 1. TÝnh chiÕn ®Êu cña v¨n häc (chÊt thÐp) V¨n nghÖ lµ ho¹t ®éng tinh thÇn phong phó phôc vô cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng, ho¹t ®éng v¨n häc còng lµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña ng­êi c¸ch m¹ng… Quan ®IÓm nµy ®­îc thÓ hiÖn trong “Kh¸n thiªn gia thi h÷u c¶m” vµ “Th­ göi c¸c nghÖ sÜ nh©n dÞp triÓn l·m héi häa 1951”… Quan ®IÓm nµy cã sù kÕ thõa vµ ph¸t huy trong thêi ®¹i ngµy nay. 2. Mèi quan hÖ cña VH víi ®èi t­îng th­ëng thøc: V¨n ch­¬ng ph¶i coi qu¶ng ®¹I quÇn chóng nh©n d©n lµ ®èi t­îng th­ëng thøc (c¨n cø vµo môc ®Ých cña VH) Ng­êi cÇm bót ph¶i x¸c ®Þnh: “ViÕt cho ai?”(®èi t­îng), “ViÕt ®Ó lµm g×?” (môc ®Ých), “ViÕt c¸I g×?” (néi dung), “ViÕt ntn?” (h×nh thóc). Ng­êi cÇm bót ph¶I x¸c ®Þnh ®óng mèi quan hÖ cña chóng th× v¨n häc míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. 3. TÝnh ch©n thùc cña v¨n häc: Ng­êi yªu cÇu v¨n nghÖ sÜ viÕt cho hay, cho ch©n thËt, cho hïng hån tr¸nh khuynh h­íng t« hång hoÆc b«i ®en hiÖn thùc. Néi dung ph¶n ¸nh ph¶i phï hîp víi quy luËt cuéc sèng. VÒ mÆt h×nh thøc, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm ph¶I cã sù chän läc, ph¶I cã sù s¸ng t¹o, ng«n ng÷ trong s¸ng tr¸nh sù cÇu k× vÒ h×nh thøc. Quan ®iÓm nghÖ thuËt trªn hoµn toµn ®óng ®¾n vµ tiÕn bé. III/ Sù nghiÖp v¨n häc: 1. V¨n chÝnh luËn. Víi môc ®Ých chÝnh trÞ, v¨n chÝnh luËn cña ng­êi viÕt ra nh»m tiÕn c«ng trùc diÖn kÎ thï. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh luËn thÓ hiÖn mét t­ duy chÝnh luËn chÆt chÏ, tÇm hiÓu biÕt s©u réng vÒ v¨n hãa, vÒ thùc tiÔn cuéc sèng. ChÝnh v× thÕ v¨n chÝnh luËn cña Ng­êi trë thµnh nh÷ng ¸ng v¨n chÝnh lËn mÉu mùc… Nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu: “B¶n ¸n…”, “Tuyªn ng«n…”, “Lêi kªu gäi…” 2. TruyÖn vµ kÝ: Tõ nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kØ 20 (1920-1925) NAQ ®· s¸ng t¸c mét sè truyÖn, kÝ ®Æc s¾c, s¸ng t¹o vµ hiÖn ®¹i… Nh÷ng t¸c phÈm cã tÝnh chiÕn ®Êu cao, thÓ hiÖn vÎ dÑp trÝ tuÖ vµ tÝnh thùc tiÔn nh»m tè c¸o, ch©m biÕm, ®¶ kÝch TD vµ PK. Sau CM T8 Ng­êi viÕt mét sè t¸c phÈm thÓ håi kÝ t¸i hiÖn chÆng ®­êng ®Êu tranh cña ng­êi thanh niªn yªu n­íc say mª ®I t×m con ®­êng gi¶I phãng d©n téc… Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh : Pari, Con ng­êi biÕt mïi hun khãi, Vi hµnh,Nh÷ng mÈu chuyÖn vÒ cuéc ®êi ho¹t ®éng cña B¸c Hå, Võa ®I ®­êng võa kÓ chuyÖn… 3. Th¬ ca: Sù nghiÖp th¬ ca cña B¸c v« cïng phong phó. B¸c ®· ®Ó l¹i h¬n 250 bµi th¬ c¶ b»ng tiÕng ViÖt vµ tiÕng H¸n. Tiªu biÓu nhÊt lµ tËp th¬ NhËt kÝ trong tï Th¬ ca cña B¸c cã sù kÕt hîp gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹I, gi÷a chÝnh trÞ víi v¨n ch­¬ng tuyªn truyÒn… IV/ Vµi nÐt vÒ phong c¸ch nghÖ thuËt: Phong c¸ch nghÖ thuËt cña HCM ®a d¹ng mµ thèng nhÊt 1. V¨n chÝnh luËn: ThÓ hiÖn mét t­ duy s¾c s¶o, giµu tri thøc v¨n hãa, g¾n lÝ luËn víi thùc tiÔn, giµu tÝnh chiÕn ®Êu, vËn dông hiÖu qu¶ nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu hiÖn. 2. TryÖn vµ kÝ: Ngßi bót chñ ®éng vµ s¸ng t¹o khi th©n mËt t¹o kh«ng khÝ gÇn gòi, khi ch©m biÕm s¾c s¶o, th©m thóy mµ tinh tÕ thÓ hiÖn chÊt trÝ tuÖ s¾c s¶o vµ hiÖn ®¹i. 3. Th¬ ca: Phong c¸ch hÕt søc ®a d¹ng, hµm sóc, uyªn th©m, ®¹t chuÈn mùc vÒ nghÖ thuËt, sö dông thµnh c«ng nhiÒu thÓ lo¹i th¬ . * Cñng cè: - Häc sinh n¾m ch¾c c¸c néi dung ë môc II,III,IV trong bµi ChuÈn bÞ bµI “Vi hµnh” TiÕt: 9+10 Ngµy so¹n…/09/2006 Vi hµnh NguyÔn ¸i quèc * Yªu cÇu: Cho HS thÊy: B»ng bót ph¸p trµo phóng, t¸c gi¶ ®· phª ph¸n mét c¸ch ®Ých ®¸ng c¸I lè l¨ng, kÖch kìm cña Kh¶i §Þnh trong chuyÕn h¾n sang th¨m Ph¸p. §ång thêi cho HS thÊy bót ph¸p nghÖ thuËt ch©m biÕm sau cay cña NAQ-HCM * ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. HS nguyªn cøu bµIitr­íc ë nhµ. * Lªn líp: æn ®inh tæ chøc líp, KiÓm tra sÜ sè. KiÓm tra bµi cò. * BµI míi: Ho¹t ®éng cña GV & HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t Dùa vµo SGK, HS tr¶ lêi tãm t¾t nh÷ng ý chÝnh vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c, môc ®Ých s¸ng t¸c cña t¸c phÈm? Gi¸o viªn cho HS ®äc t¸c phÈm sau ®ã ph¸t biÓu suy nghÜ vÒ c¸ch ®Æt nhan ®Ò t¸c phÈm? (nghÜa gèc vµ nghÜa ph¸i sinh) D­íi con m¾t ng­êi Ph¸p, ch©n dung K§ hiÖn ra nh­ thÕ nµo? HS chØ ra nh÷ng dÉn chøng ®Ó minh chøng? HS t×m nh÷ng dÉn chøng ®Ó lµm s¸ng tá nh÷ng luËn ®IÓm ®· nªu? HS thuËt l¹i c¸c t×nh huèng nhÇm lÉn vµ nhËn xÐt gi¸ trÞ cña c¸c cÊp ®é nhµm lÉn ®ã? - Gäi HS ®¸nh gi¸ tæng kÕt t¸c phÈm theo c¸c néi dung ®· nªu ë bªn? * TiÕt1 I/ TiÓu dÉn: 1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: N¨m 1922, Kh¶i §Þnh ®­îc thùc d©n Ph¸p mêi sang… NguyÔn ¸i Quèc lóc nµy ®ang ho¹t ®éng t¹i Ph¸p… “Vi hµnh “ ®¨ng b¸o Nh©n ®¹o n¨m 1923…. 2. Môc ®Ých s¸ng t¸c: V¹ch trÇn b¶n chÊt xÊu xa ®åi b¹i cña tªn vua bï nh×n K§ Ph¬i bµy ch©n t­íng bÞp bîm cña chÝnh phñ Ph¸p… II/ Ph©n tÝch. 1. Nhan ®Ò t¸c phÈm: Nhan ®Ò do dÞch gi¶ Pham Huy Th«ng ®Æt. Nguyªn v¨n tiÕng Ph¸p lµ “Incognito”… Nhan ®Ò “Vi hµnh” lµ mét s¸ng t¹o… Nhan ®Ò t¸c phÈm t¹o ®­îc m©u thuÉn gi÷a ®Þa vÞ t«n nghiªm cña mét vÞ hoµng ®Õ víi mét con rèi. 2. Gi¸ trÞ néi dung cña t¸c phÈm: a. §¶ kÝch phong kiÕn. (Kh¶i §Þnh) H×nh d¸ng, trang phôc: kÖch kìm, lè l¨ng, k× quÆc (dÉn chøng) cæ lç…. ¡n ch¬i sa ®äa (dÉn chøng)…Kh¶i §Þnh chØ lµ mét con b¹c kh¸t n­íc ®Õn thua ch¸y tói ph¶i ®Õn tiÖm cÇm ®å… D­íi con m¾t ng­êi Ph¸p, Kh¶i §Þnh chØ lµ mét tªn hª cã t¸c dông mua vui trong chèc l¸t, thËm chÝ gi¸ cña K§ kh«ng b»ng nh÷ng trß mua vui cña c«ng chóng Ph¸p lóc bÊy giê… NX: Kh¶i §Þnh kh«ng xøng ®¸ng vµ kh«ng ®ñ t­ c¸ch ®¹i diÖn cho nh©n d©n ViÖt Nam b. Tè c¸o ®Õ quèc thùc d©n. Tè c¸o chÝnh s¸ch cai trÞ th©m ®éc cña chÝnh quyÒn Ph¸p…. Tè c¸o chÝnh s¸ch tuyªn truyÒn bÞp bîm dèi tr¸ “b¶o hé”, “khai hãa”… Tè c¸o chÝnh s¸ch mËt th¸m lu«n bña v©y truy n· nh÷ng nhµ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng trªn mét ®Êt n­íc lu«n tù x­ng tù do, b×nh ®¼ng, b¸c ¸i… NX: Nh­ vËy cïng mét lóc NAQ ®· ®¸nh tróng hai môc tiªu : §Q &PK c¶ ë chÝnh quèc còng nh­ ë c¸c n­íc thuéc ®Þa. * TiÕt2 3. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. a. S¸ng t¹o ë nhan ®Ò t¸c phÈm: ( xem l¹i phÇn 1) b. S¸ng t¹o ë t×nh huèng ®éc ®¸o: T×nh huèng nhÇm lÉn NhÇm lÉn trªn toa xe ®iÖn ngÇm…. NhÇm lÉn cña ng­êi d©n Pari… Sù nhÇm lÉn cña chÝnh phñ Ph¸p víi vÞ kh¸ch mêi… NX: Th«ng qua c¸c c¸p ®é nhÇm lÉn, th«ng qua cuéc trß chuyÖn, b×nh luËn cña c¸c nh©n vËt lµm béc lé râ c¸I gi¸ thËtcña Kh¶I §Þnh. T×nh huèng nhÇm lÉn lµm cho c©u chuyÖn trë nªn Ðo le, kÞch tÝnh vµ hÊp d·n ng­êi ®äc. c. S¸ng t¹o ë h×nh thøc viÕt th­: Víi thñ ph¸p nghÖ thuËt d­íi h×nh thøc viÕt th­ t¹o sù l«i cuèn, tß mß ë ng­êi ®äc. Ngoµi ra víi thñ ph¸p nµy, t¸c gi¶ cã thÓ thay ®æi ng«n ng÷ , chuyÓn ®æi c¶nh hÕt søc linh ho¹t lµm cho c©u chuyÖn trë nªn ch©n thËt. d. S¸ng t¹o ë ng«n ng÷: §an xen gi÷a ng«n ng÷ trÇn thuËt víi ng«n ng÷ tr÷ t×nh, xen giäng ®iÖu b×nh luËn, nhËn xÐt, ph¸n ®o¸n víi giäng ®iÖu ch©m biÕm mØa mai.Cïng mét lóc ®¶ kÝch nhiÒu ®èi t­îng. e. Thñ ph¸p gîi: ChØ vµi chi tiÕt cã tÝnh chÊt ®iÓn h×nh gióp ng­êi ®äc ph¸n ®o¸n, t­ëng t­îng. Kh«ng cÇn Kh¶i §Þnh xuÊt hiÖn nh­ng ch©n dung, b¶n chÊt Kh¶i §Þnh vÉn béc lé mét c¸ch ®Çy ®ñ. III/ KÕt luËn: §¸nh gi¸ vÒ néi dung t­ t­ëng vµ h×nh tøc t¸c phÈm. §¸nh gi¸ vÒ sù phï hîp gi÷a quan ®iÓm s¸ng t¸c víi t¸c phÈm. §¸nh gi¸ vÒ phong c¸ch t¸c gi¶. * Cñng cè: N¾m ch¾c néi dung vµ gj¸ trÞ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. ChuÈn bÞ bµI “NhËt kÝ trong tï” TiÕt:11 Ngµy so¹n…/09/2006 NhËt kÝ trong tï Hå ChÝ Minh * Yªu cÇu: Gióp HS n¾m ®­îc néi dung c¬ b¶n vµ nh÷ng nÐt ®Æc s¾c chñ yÕu vÒ h×nh thøc vµ phong c¸ch nghÖ thuËt cña tËp th¬ “NhËt kÝ trong tï”. HS cã ph­¬ng h­íng tiÕp cËn c¸c t¸c phÈm trong NKTT. * ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n HS t×m hiÓu néi dung bµi häc ë nhµ tr­íc . * Lªn líp: * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi. Ho¹t ®éng cña GV & HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t HS ®äc SGK vµ tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c? NKTT gåm mÊy néi dung chÝnh? Nh÷ng biÓu hiÖn cña bøc ch©n dung tinh thÇn?(HS nªu néi dung vµ nªu nh÷ng bµI th¬ cã néi dung ®ã) Nªu nh÷ng nÐt phong c¸ch chÝnh thÓ hiÖn trong tËp th¬ NKTT? HiÓu NTN vÒ mµu s¾c cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i? Nªu dÉn chøg ®Ó chøng minh? H×nh thøc th¬ trong NKTT cã g× ®Æc biÖt? 1/ Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Ngµy 29/8/1942 NAQ bÞ b¾t t¹i Tóc Vinh… TËp NKTT gåm 133 bµi th¬ viÕt b»ng ch÷ H¸n… 2/ Néi dung: a. T¸c phÈm ghi l¹i mét c¸ch ch©n thùc chÕ ®é nhµ tï Trung Quèc thêi T­ëng Giíi Th¹ch.(T/c h­íng ngo¹I) b. Ph¶n ¸nh bøc ch©n dung tinh thÇn tù häa cña Hå ChÝ Minh. Ph¶n ¸nh t©m hån cña ng­êi chiÕn sÜ CM yªu n­íc: + Tinh thÇn kiªn c­êng chiÕn th¾ng ngôc tï… + TÊm lßng yªu n­íc th­¬ng d©n… + Ph¶n ¸nh t©m hån l¹c quan cña ng­êi céng s¶n… Ph¶n ¸nh t©m hån nh¹y c¶m tr­íc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµ cuéc sèng con ng­êi… T¸c phÈm thÓ hiÖn mét tÊm lßng nh©n ®¹o bao la… Ph¶n ¸nh t©m hån ung dung thi sÜ … 3/ §Æc ®iÓm phong c¸ch nghÖ thuËt: NKTT thÓ hiÖn s©u ®Ëm phong c¸ch nghÖ thuËt cña HCM; Phong c¸ch nµy thÓ hiÖn ë nhiÒu nÐt phong phó: khi t¶ thùc, khi tr÷ t×nh, khi mØa mai ch©m biÕm, khi hµi h­íc tù trµo, võa h­íng néi võa h­íng ngo¹i. BiÓu hiÖn s©u ®Ëm nhÊt lµ mµu s¾c cæ ®iÓn vµ tinh thÇn hiÖn ®¹i: + Mµu s¾c cæ ®iÓn: . Giµu c¶m høng vÒ vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn… . Thiªn nhiªn ®­îc nh×n bao qu¸t tõ cao, xa, thiªn nhiªn lµ chñ thÓ… . Bót ph¸p chÊm ph¸ ghi lÊy linh hån cña t¹o vËt… . Nh©n vËt tr÷ t×nh cã phong th¸i ung dung thi sÜ… + Mµu s¾c hiÖn ®¹i: . H×nh t­îng thiªn nhiªn lu«n vËn ®éng theo chiÒu h­íng ph¸t triÓn … . Con ng­êi lµm chñ hoµn c¶nh, lµm chñ thiªn nhiªn… . §Ò tµi ph¶n ¸nh hÕt søc gi¶n dÞ h­íng vÒ nh÷ng sù vËt, sù viÖc, con ng­êi hÕt søc b×nh th­êng…. . Ng«n ng÷ sö dông kh«ng cã tÝnh ­íc lÖ mµ ch©n thùc nhÑ nhµng… 4/ H×nh thøc th¬: HÇu hÕt c¸c t¸c phÈm trong NKTT ®­îc viÕt theo thÓ t¬ tø tuyÖt luËt §­êng. §Æc ®IÓm ng¾n gän hµm sóc, kÕt cÊu chÆt chÏ, th­êng sö dông “thi nh·n”. * Cñng cè: N¾m ch¾c néi dung thø hai cña TP; n¾m ch¾c néi dung nãi vÒ phong c¸ch nghÖ thuËt cñ tËp NKTT. ChuÈn bÞ mét sè t¸c phÈm trong NKTT T×m ®äc t¸c phÈm NKTT. ____________________@____________________ TiÕt 12 Ngµy so¹n…/09/2006 ChiÒu tèi (Mé) Hå ChÝ Minh * Yªu cÇu: Cho HS thÊy ®­îc vÎ ®Ñp cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i thÓ hiÖn trong bµi th¬. VÎ ®Ñp t©m hån ng­êi tï HCM. * ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn ®äc tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. HS chuÈn bÞ bµi ë nhµ. * Lªn líp: æn ®Þnh tæ chøc líp KiÓm tra bµi cò. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi. Ho¹t ®éng cña GV & HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t Gi¸o viªn giíi thiÖu chung vÒ bµi th¬ n»m trong hÖ thèng c¸c bµi trong NKTT. Th«ng qua h×nh ¶nh, ®iÓm nh×n, bót ph¸p HS cã nhËn xÐt g× néi dung, nghÖ thuËt cña hai c©u th¬ ®Çu? NhËn xÕt vÒ sù chuyÓn h­íng ®iÓm nh×n, h×nh ¶nh, bót ph¸p, sù phï hîp gi÷a c¶nh vµ t×nh? HS tæng kÕt gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµI th¬? I/ Kh¸i qu¸t chung: 1. VÞ trÝ cña bµi th¬ trong tËp th¬… 2. Gi¸ trÞ chung cña bµi th¬… 3. So s¸nh phiªn ©m víi b¶n dÞch th¬… II/ Ph©n tÝch: 1. Hai c©u ®Çu: Chim mëi vÒ rõng t×m chèn ngñ Chßm m©y tr«i nhÑ gi÷a tÇng kh«ng. H×nh ¶nh: C¸nh chim mái mÖt, chßm m©y l÷ng lê trªn bÇu trêi. Bót ph¸p : chÊm ph¸ ®iÓm xuyÕt… §iÓm nh×n: xa, cao… Sù t­¬ng øng gi÷a c¶nh vµ t×nh… NX: + Hai c©u th¬ cho thÊy vÎ ®Ñp cæ ®iÓm cña th¬ b¸c. B¸c sö dông h×nh ¶nh mang tÝnh quen thuéc trong th¬ x­a (VD) bót ph¸p chÊm ph¸ ®iÓm xuyÕt ®· ghi l¹i ®­îc linh hån cña c¶nh vËt cña buæi chiÒu miÒn s¬n c­íc. C¶nh mang chót buån bëi h×nh ¶nh c¸nh chim mái mªt, chßm m©y c« ®¬n phï hîp víi c¶nh ngé cña ng­êi tï n¬i ®Êt kh¸ch. B¶n dÞch th¬ ®· kh«ng lét t¶ hÕt néi dung Êy, lêi th¬ cã vÎ thanh tho¸t nhÑ nhµng h¬n. + Hai c©u th¬ cho thÊy vÎ ®Ñp t©m hån B¸c: Trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo ng­êi còng t×m thÊy sù hßa hîp víi c¶nh. C¶nh ®ång ®iÖu víi t©m hån B¸c… + Hai c©u th¬ cã buån nh­ng kh«ng bi lôy bëi h×nh ¶nh thiªn nhiªn ë ®©y trong tr¹ng th¸i vËn ®éng tuÇn hoµn theo quy luËt tÊt yÕu cña cuéc sèng… + Th¬ B¸c lu«n Èn chøa mét niÒm l¹c quan, tin t­ëng v× thÕ cæ ®iÓn mµ vÉn hiÖn ®¹i phï hîp víi phong c¸ch th¬ B¸c. 2. Hai c©u sau: C« em xãm nói xay ng« tèi Xay hÕt lß than ®· rùc hång §iÓm nh×n: chuyÓn h­íng tíi cuéc sèng con ng­êi. H×nh ¶nh: C« g¸i xay ng«, lß than rùc hång Bót ph¸p: t­¬ng ph¶n ®èi lËp, sö dông thi nh·n T©m tr¹ng: NX: + Víi ®iÓm nh×n nghÖ thuËt, víi sù xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh ¶nh th©n thuéc cña cuéc sèng con ng­êi ®· ®em tíi niÒm vui, chót Êm cóng cho buæi chiÒu tèi n¬i xø l¹. H×nh ¶nh c« g¸i xay ng« ®· trë thµnh t©m ®iÓm cña bøc tranh, næi bËt tr­íc thiªn nhiªn, mét h×nh ¶nh kháe kho¾n kh«ng v­¬ng nçi buån. + Thñ ph¸p ®èi lËp khiÕn cho bøc tranh cuéc sèng võa mang vÎ ®Ñp cæ ®iÓn võa hiÖn ®¹i (vßng lu©n chuyÓn thêi gian, sù thay ®æi t©m tr¹ng) + Qua bøc tranh nµy ®· hiÖn lªn vÎ ®Ñp t©m hån B¸c, mét t©m hån l¹c quan yªu ®êi, mét tÊm lßng nh©n ®¹o ®¹t tíi møc quªn m×nh… 3. KÕt luËn: Bµi th¬ cho thÊy sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a vÎ ®Ñp cæ ®iÓn víi vÎ ®Ñp hiÖn ®¹i. Tõ c¶m xóc tíi h×nh t­îng nghÖ thuËt ®Òu cã sù vËn ®éng h­íng tíi ¸nh s¸ng, h­íng tíi niÒm vui. * Cñng cè: Häc thuéc bµi th¬ hiÓu bµi th¬ qua phÇn dÞch nghÜa. Ph©n tÝch vÎ ®Ñp cæ ®IÓn,vµ hiÖn ®¹i trong bµi th¬. Ph©n tÝch h×nh ¶nh c« g¸i vµ h×nh ¶nh lß than rùc hång. So¹n bµi “Gi¶i ®i sím”. TiÕt: 13 Ngµy so¹n…/09/2006 Gi¶I ®I sím Hå ChÝ Minh * Yªu cÇu: Cho HS thÊy ®­îc vÎ ®Ñp cña nghÖ thuËt miªu t¶ c¶nh ®éng thÓ hiÖn trong bµi th¬. VÎ ®Ñp t©m hån, khÝ ph¸ch ng­êi tï HCM. * ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn ®äc tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. HS chuÈn bÞ bµi ë nhµ. * Lªn líp: æn ®Þnh tæ chøc líp KiÓm tra bµi cò. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi. Ho¹t ®éng cña GV & HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t So s¸nh phiªn ©m víi b¶n dÞch ®Ó hiÓu s©u ý nghÜa cña bµi th¬. T×m hiÓu kh«ng gian, thêi gian, h×nh ¶nh th¬ vµ nhËn xÐt ý nghÜa cña chóng? 早 解 一 次 雞 啼 夜 未 闌 群 星 擁 月 上 秋 山 征 人 已 在 征 途 上 迎 面 秋 風 陣 陣 寒 二 東 方 白 色 已 成 紅 幽 暗 殘 餘 早 一 空 暖 氣 包 羅 全 宇 宙 行 人 詩 興 忽 加 濃 T×m hiÓu nh÷ng h×nh ¶nh ®Æc s¾c vµ nhËn xÐt ý nghÜa cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã? HS thö nhËn xÐt vÒ sù vËn ®éng thêi gian, kh«ng gian, t©m tr¹ng cña ng­êi tï? T×m hiÓu nh÷ng h×nh ¶nh ®Æc s¾c trong 3 c©u th¬ ®Çu? NhËn xÐt t­ thÕ, t©m thÕ cña chr thÓ trü­ t×nh? HS nhËn xÐt tæng qu¸t bµi th¬? I/ So s¸nh phiªn ©m víi b¶n dÞch: C©u1: C©u2: “QuÇn tinh”, “thu san” C©u3: “Chinh nh©n”, “chinh®å”, ©m thanh.. C©u4: “nghªnh diÖn”, “dÜ t¹I”, “th­îng”… II/ Ph©n tÝch: BµI 1: a. Hai c©u ®Çu: Gµ g¸y mét lÇn ®ªm chöa tan Chßm sao ®­a nguyÖt v­ît lªn ngµn. Thêi gian: §ªm khuya. Kh«ng gian: Cao , xa. ¢m thanh: TiÕng gµ g¸y. H×nh ¶nh: Tr¨ng, sao, ®Ønh nói mïa thu T©m thÕ ng­êi tï: Ung dung tù t¹i.. NX: + Sù xuÊt hiÖn thêi gian, kh«ng gian trong bµi th¬ cho thÊy nçi gian lao vÊt v¶ cña ng­êi tï n¬i ®Êt kh¸ch… + Sù xuÊt hiÖn h×nh ¶nh tr¨ng, sao, ®Ønh nói mïa thu, ©m thanh tiÕng gµ g¸