Giáo án Ngữ văn 12 - Tuần 12 năm 2007

vî chång a phñ a. Môc tiªu bµi häc Gióp HS: + C¶m nhËn ®­îc t­ t­ëng nh©n ®¹o cña t¸c phÈm, thÊy râ sè phËn bi th¶m cña ng­êi n«ng d©n T©y B¾c d­íi chÕ ®é cò vµ tinh thÇn ®Êu tranh ®Ó tù gi¶i phãng cña hä. + ThÊy ®ù¬c nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña nghÖ thuËt viÕt truyÖn cña T« Hoµi, kÓ chuyÖn l«i cuèn, m« t¶ tinh tÕ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt dùng c¶nh sinh ®éng cµ gîi c¶m, ng«n ng÷ giµu chÊt t¹o h×nh, chÊt tr÷ t×nh l·ng m¹n. b. ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi häc. C. tiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc vµ ph©n tÝch phÇn 1 bµi §Êt n­íc? 2. Giíi thiÖu bµi míi. Ph­¬ng ph¸p Néi dung cÇn ®¹t GVH: H·y cho biÕt nh÷ng nÐt ®¸ng chó ý vÒ t¸c gi¶? GVH: TruyÖn VCAP ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ tËp truyÖn T©y B¾c ? GVH: NhËn xÐt vÞ trÝ, bè côc? GVH: §äc ®o¹n giíi thiÖu vÒ MÞ vµ nhËn xÐt c¸ch giíi thiÖu ? GVH: MÞ cã hoµn c¶nh xuÊt th©n nh­ thÕ nµo? DÉn chøng? GVH: T×m nh÷ng chi tiÕt vµ nhËn xÐt cuéc sèng thÓ x¸c cña MÞ ? GVH: Nh÷ng ®o¹n nµo thÓ hiÖn cuéc sèng tinh thÇn cña MÞ?NhËn xÐt cuéc sèng tinh thÇn Êy? GVH: LÇn ®Çu tiªn MÞ vïng dËy nh­ thÕ nµo? DÉn chøng? GVH: §äc ®o¹n v¨n vµ cho biÕt søc sèng tiÒm tµng cña MÞ ë lÇn 2 ? GVH: Lóc ®Çu nh×n A Phñ bÞ trãi, MÞ cã t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo? GVH: Sau ®ã ®iÒu g× ®· lµm thay ®æi th¸i ®é cña MÞ ? Cuèi cïng hµnh ®éng cña MÞ ra sao? ý nghÜa hµnh ®éng nµy? GVH: §äc ®o¹n v¨n giíi thiÖu A Phñ vµ nhËn xÐt c¸ch giíi thiÖu. Qua ®ã cã thÓ thÊy A Phñ lµ 1 ng­êi nh­ thÕ nµo? GVH: H·y cho biÕt h×nh ¶nh A Phñ trong cuéc xö kiÖn? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc xö kiÖn nµy? GVH: H·y cho biÕt sè phËn ®i ë cña A Phñ? DÉn chøng ? GVH: NT miªu t¶ ®Æc s¾c nh­ thÕ nµo? H·y cho biÕt nh÷ng biÓu hiÖn? Giíi thiÖu chung 1, T¸c gi¶ (1920-2005) + Tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng 8: T« Hoµi viÕt nhiÒu víi 2 ®Ò tµi chÝnh: TruyÖn ®ång tho¹i c¸c loµi vµ truyÖn cuéc sèng cña nh÷ng ng­êi d©n nghÌo thî thñ c«ng ë vïng quª ngo¹i t¸c gi¶. VD: DÕ mÌn phiªu l­u kÝ, O chuét, Nhµ nghÌo... + Trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p: «ng chñ yÕu ho¹t ®éng trong lÜnh vùc b¸o chÝ nh­ng vÉn cã 1 sè thµnh tùu quan träng trong s¸ng t¸c. VD: TruyÖn T©y B¾c (1953) + Tõ n¨m 1954 trë ®i, «ng cã ®iÒu kiÖn tËp trung vµo s¸ng t¸c. ¤ng ®· cã tíi h¬n 100 t¸c phÈm thuéc nhiÒu thÓ lo¹i kh¸c nhau. VD: MiÒn T©y (1957), C¸t bôi ch©n ai (1992) + S¸ng t¸c cña T« Hoµi thÓ hiÖn vèn hiÓu biÕt phong phó vÒ ®êi sèng vµ phong tôc. Lêi v¨n giµu chÊt t¹o h×nh víi nh÷ng miªu t¶ thiªn nhiªn ®Æc s¾c cã chÊt th¬ vµ lèi kÓ chuyÖn sinh ®éng hãm hØnh... 2, T¸c phÈm Vî chång A Phñ a, Hoµn c¶nh: 1953 -> sau khi t¸c gi¶ theo bé ®éi tiÕn qu©n vµo miÒn T©y -> in trong tËp TruyÖn T©y B¾c. b. Tãm t¾t: VCAP -> 2 chÆng ®­êng ®êi cña MÞ vµ A Phñ (Hång Ngµi, PhiÒng Sa) c, §o¹n trÝch: * VÞ trÝ: phÇn 1 truyÖn VCAP. * Bè côc: 3 ®o¹n + KÓ vÒ MÞ vµ c¶nh sèng bi ®¸t cña MÞ + KÓ vÒ A Phñ (c¸ch A Phñ ®¸nh A Sö vµ cuéc sö kiÖn trong nhµ thèng lÝ) + A Phñ bÞ trãi s¾p chÕt vµ MÞ cøu A Phñ, 2 ng­êi cïng trèn khái Hång Ngµi. Néi dung chÝnh 1, Nh©n vËt MÞ: a, Sè phËn: * Giíi thiÖu MÞ: Ai ë xa vÒ...P¸ Tra. T90 -> C¸ch giíi thiÖu ®éc ®¸o, gîi sù chó ý, hÐ më cho ng­êi ®äc sè phËn ®au khæ, Ðo le cña nh©n vËt. * Hoµn c¶nh xuÊt th©n: C« MÞ... ®­îc råi. T90,91 MÞ lµ 1 c« g¸i d©n téc MÌo, gia ®×nh nghÌo khæ, nî nÇn nªn ph¶i hi sinh nhan s¾c, tµi n¨ng, phÈm chÊt tèt ®Ñp ®Ó lµm con d©u g¹t nî cho nhµ thèng lÝ P¸ Tra -> Sè phËn tiªu biÓu cho nh÷ng ng­êi phô n÷ nghÌo ë miÒn nói tr­íc c¸ch m¹ng T8 * Cuéc sèng cña MÞ ë nhµ thèng lÝ P¸ Tra + Cuéc sèng thÓ x¸c (T91,93,97,100,101) +Lµm viÖc quÇn quËt suèt ngµy, khæ h¬n c¶ con tr©u, con ngùa + MÞ cßn bÞ trãi, bÞ ®¸nh + Cuéc sèng tinh thÇn (T91->93): MÞ ®· bÞ tª liÖt vÒ c¶m gi¸c, sèng lÆng lÏ, lÇm lòi, kh«ng mong ®îi bÊt cø c¸i g×, kh«ng cßn ý niÖm vÒ thêi gian, kh«ng gian. Cuéc sèng cña c« nh­ ë nhµ tï, ngµy tÕt còng kh«ng ®­îc ®i ch¬i. C« cam chÞu cuéc sèng n« lÖ. b, Søc sèng tiÒm tµng: * LÇn ®Çu tiªn: Cã ®Õn... trë l¹i nhµ thèng lÝ. MÞ ph¶n kh¸ng l¹i sè phËn tñi nhôc b»ng c¸ch h¸i l¸ ngãn ¨n ®Ó tù tö -> ph¶n kh¸ng tiªu cùc nh­ng vÉn thÓ hiÖn lßng ham sèng 1 cuéc sèng cao ®Ñp. Sau ®ã v× th­¬ng bè mµ MÞ kh«ng nì chÕt. * LÇn thø hai: Ngµy tÕt... ®au døt tõng m¶nh thÞt (T92-> 94) Lßng ham sèng, niÒm kh¸t khao h¹nh phóc løa ®«i trçi dËy khi ®ªm t×nh mïa xu©n ®· tíi. + MÞ uèng r­îu say, nghe tiÕng s¸o nhí l¹i nh÷ng ngµy t­¬i ®Ñp trong qu¸ khø. C« thÊy lßng m×nh ph¬i phíi trë l¹i, c« khao kh¸t t×nh yªu, thÊy m×nh c« ®¬n, muèn ®i ch¬i. + MÞ ®· bÞ A Sö trãi vµo cét. Tuy ®au ®ín c« vÉn sèng víi nh÷ng khao kh¸t ch¸y báng: + Th¶ hån theo nh÷ng ®¸m ®i ch¬i, theo tiÕng h¸t t×nh tø. + Sau ®ã c« nhËn ra cuéc sèng hiÖn t¹i cña m×nh kh«ng b»ng con ngùa * LÇn thø 3: Nh÷ng ®ªm mïa ®«ng... dèc nói (T100 -> 102) Søc sèng m·nh liÖt cña MÞ trçi dËy khi MÞ chøng kiÕn c¶nh A Phñ bÞ hµnh h¹ cã nguy c¬ ph¶i chÕt trong nay mai -> diÔn biÕn t©m tr¹ng vµ hµnh ®éng cña MÞ + Lóc ®Çu nh×n A Phñ bÞ trãi, MÞ vÉn th¶n nhiªn nh­ 1 ng­êi ®· qu¸ quen víi mäi c¶nh ngang tr¸i trong nhµ P¸ Tra, MÞ vÉn nh×n trong tr¹ng th¸i gÇn nh­ v« c¶m. + Mét ®ªm, qua ¸nh löa bÕp nh×n thÊy dßng n­íc m¾t cña A Phñ, MÞ xóc ®éng th­¬ng m×nh, th­¬ng A Phñ. T×nh th­¬ng th¾ng mäi sù sî h·i. + T×nh th­¬ng vµ sù ®ång c¶m giai cÊp ®· dÉn MÞ ®Õn hµnh ®éng t¸o b¹o: c¾t d©y trãi cøu A Phñ. Sau ®ã MÞ ch¹y theo A Phñ gi¶i tho¸t cho cuéc ®êi m×nh. Hµnh ®éng cña MÞ lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña søc sèng vÉn tiÒm Èn trong t©m hån ng­êi phô n÷ t­ëng nh­ suèt ®êi nhÉn nhôc cam chÞu th©n phËn n« lÖ. Tãm l¹i: KhuÊt phôc vµ ph¶n kh¸ng, chÊp nhËn cuéc sèng tr©u ngùa vµ khao kh¸t ®­îc sèng cuéc sèng tù do lµ nh÷ng m©u thuÉn trong con ng­êi MÞ. Tuy vËy sau cïng tinh thÇn ph¶n kh¸ng, kh¸t väng h¹nh phóc ®· chiÕn th¾ng. 2, Nh©n vËt A Phñ, ng­êi ë g¹t nî nhµ thèng lÝ P¸ Tra * Giíi thiÖu: Mét ng­êi to lín... ®¸nh tíi tÊp T96 -> hÊp dÉn, g©y sù chó ý: A Phñ xuÊt hiÖn ®ét ngét trong cuéc ®¸nh nhau víi A Sö råi bÞ b¾t, bÞ trãi. §ã lµ 1 ng­êi khoÎ m¹nh, cã nh÷ng hµnh ®éng m¹nh mÏ, d÷ déi, tÝnh chÊt cøng cái. * A Phñ trong cuéc xö kiÖn: Bän chøc viÖc... trong tr¸p T96->98 + A Phñ bÞ quú, bÞ ®¸nh ®Ëp tµm b¹o, bÞ chöi gi÷a nh÷ng lÇn hót thuèc phiÖn cña bän chøc viÖc -> 1 ng­êi rÊt l× lîm, gan gãc + Sau ®ã A Phñ ph¶i nép v¹ do thèng lÝ P¸ Tra cho vay vµ trë thµnh ng­êi ë g¹t nî §©y lµ 1 tËp tôc d· man cña chÕ ®é phong kiÕn miÒn nói: BÞ c¸o kh«ng ®­îc tr×nh bµy thanh minh. Qu¸ tr×nh xÐt xö diÔn ra trong khãi thuèc phiÖn, trong m­a ®ßn.* Lai lÞch vµ s« phËn ®i ë trõ nî (T98-T102) + Lai lÞch: A Phñ... trong rõng. A Phñ lµ 1 chµng trai nghÌo miÒn nói, må c«i, sèng tù lËp, tÝch chÊt gan b­íng, khoÎ m¹nh, lao ®éng giái, ham thÝch nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc + Sè phËn: + §i ë cho nhµ thèng lÝ, A Phñ ph¶i lµm rÊt nhiÒu c«ng viÖc nÆng nhäc nh­ng anh kh«ng nÒ hµ + Anh ®· bÞ thèng lÝ hµnh h¹ rÊt d· man chØ v× lµm mÊt 1 con bß: trãi vµo cäc chê chÕt C¶nh A Phñ bÞ trãi vµ nhá nh÷ng giät n­íc m¾t thËt lµ xóc ®éng. Th¸i ®é cña t¸c gi¶ th«ng c¶m, th­¬ng xãt, c¨m giËn. + Cuèi cïng A Phñ ®­îc MÞ cøu tho¸t, ch¹y khái Hång Ngµi, tho¸t cuéc sèng n« lÖ tñi nhôc. Cñng cè vµ dÆn dß 1, GÝa trÞ nghÖ thuËt. + NghÖ thuËt kÓ chuyÖn rÊt thµnh c«ng: + C¸ch giíi thiÖu nh©n vËt g©y sù chó ý, dÉn d¾t c¸c t×nh tiÕt khÐo lÐo + Ng«n ng÷ sinh ®éng, chän läc, cã s¸ng t¹o. VËn dông c¸ch nãi cña ng­êi miÒn nói hån nhiªn, giµu h×nh ¶nh + NghÖ thuËt miªu t¶ ®Æc s¾c + Miªu t¶ nh©n vËt sinh ®éng, cã c¸ tÝnh + Miªu t¶ c¶nh rÊt sèng ®éng 2, GÝa trÞ néi dung. TruyÖn cã gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o s©u s¾c: + Lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc phong kiÕn, thùc d©n ¸p bøc tµn b¹o + Th«ng c¶m víi sè phËn ®au khæ cña ng­êi n«ng d©n miÒn nói + Kh¼ng ®Þnh phÈm chÊt tèt ®Ñp vµ con ®­êng ®i tíi c¸ch m¹ng cña hä, ®Ò cao tÝnh h÷u ¸i giai cÊp. + Nh©n vËt A Phñ tiªu biÓu cho thanh niªn d©n téc MÌo d­íi chÕ ®é thùc d©n phong kiÕn. + TruyÖn VCAP cã gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o, nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ miªu t¶ ®Æc s¾c. 1, Ph©n tÝch nh©n vËt A Phñ 2, So¹n Vî nhÆt Kim L©n