Giáo án Ngữ văn 12 - Tuần 8 năm 2007

lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn a. môc tiªu bµi häc Trang bÞ cho HS kiÕn thøc vÒ lËp luËn: c¸c yÕu tè hîp lËp luËn, c¸c ph­¬ng ph¸p luËn chøng, c¸c kiÓu lçi th­êng gÆp trong lËp luËn. Trªn c¬ së c¸c kiÕn thøc ®· nªu, gióp häc sinh h×nh thµnh kÜ n¨ng lËp luËn. b. ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK,SGV, ThiÕt kÕ bµi häc. C. tiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Giíi thiÖu bµi míi. Ph­¬ng ph¸p Néi dung cÇn ®¹t GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt lËp luËn lµ g×? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt lËp luËn cã nh÷ng yÕu tè nh­ thÕ nµo? Nªu râ yÕu tè thø nhÊt? VH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt luËn cø lµ g×? Cã mÊy lo¹i? Cho biÕt yªu cÇu cña luËn cø? Mèi quan hÖ luËn ®iÓm, luËn cø? GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt thÕ nµo lµ luËn chøng? Yªu cÇu cña luËn chøng? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt cã mÊy c¸ch luËn chøng? Nªu râ 3 c¸ch ®Çu? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt lËp luËn trong VNL cã nh÷ng kiÓu lçi nh­ thÕ nµo? VD? GV: giao bµi; HS ch÷a bµi. GV nhËn xÐt, ®iÒu chØnh. I. LËp luËn vµ c¸c yÕu tè cña lËp luËn 1, Kh¸i niÖm lËp luËn: VNL -> lËp ý + ®Þnh ra ®­îc nh÷ng ®iÒu kh¸i qu¸t cÇn nãi §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò -> lËp luËn LËp luËn lµ: dÉn chøng + lÝ lÏ 2, C¸c yÕu tè cña lËp luËn: a, LuËn ®iÓm: * Kh¸i niÖm: LuËn ®iÓm lµ ý kiÕn x¸c ®Þnh cña ng­êi viÕt vÒ vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra * Yªu cÇu: + Mét bµi v¨n NL cã luËn ®iÓm lín + nhá. Chóng liªn kÕt víi nhau ®Ó thuyÕt minh cho luËn ®iÓm lín cña toµn bµi. + C¸c luËn ®iÓm lín nhá cña bµi NL ®Òu ph¶i chÝnh x¸c. b, LuËn cø: * Kh¸i niÖm: LuËn cø lµ c¸c lÝ lÏ, tµi liÖu mµ ng­êi viÕt ®­a ra dïng lµm c¬ sá thuyÕt minh cho luËn ®iÓm. C¸c lo¹i: thùc tÕ ®êi sèng hoÆc VH -> dÉn chøng + lÝ lÏ. VD: T13 * Yªu cÇu: luËn cø ph¶i ch©n thùc, x¸c ®¸ng, toµn diÖn + Mèi quan hÖ luËn ®iÓm, luËn cø: kh¨ng khÝt, chÆt chÏ c, LuËn chøng: * Kh¸i niÖm: LuËn chøng lµ sù phèi hîp tæ chøc c¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng ®Ó thuyÕt minh cho luËn ®iÓm. VD: T14 * Yªu cÇu: + LuËn chøng ph¶i chÆt chÏ + DÉn chøng ph¶i ®­îc ph©n tÝch, gi¶ thÝch th× míi cã gi¸ trÞ chøng minh + LuËn chøng ph¶i tr¸nh cùc ®oan, 1 chiÒu II. Mét sè c¸ch luËn chøng 1, DiÔn dÞch: Tõ 1 ch©n lÝ chung, qui luËt chung -> c¸c hÖ luËn, c¸c biÓu hiÖn cô thÓ. VD: T15 2, Qui n¹p: chøng cí cô thÓ -> nhËn ®Þnh tæng qu¸t. VD: T16 3, Phèi hîp diÔn dÞch – qui n¹p (tæng ph©n hîp). VD: T16 4, Nªu ph¶n ®Ò: VD: T17 5, So s¸nh: + So s¸nh t­¬ng ®ång. VD: T17 + So s¸nh t­¬ng ph¶n. VD: T18 6, Ph©n tÝch nh©n qu¶ VD: T18,T19 7, VÊn ®¸p VD: T19 III. Mét sè kiÓu lçi vÒ lËp luËn 1, LuËn ®iÓm kh«ng râ rµng VD: T20 2, LuËn cø kh«ng chuÈn x¸c, kh«ng ®¸ng tin cËy VD: T20 3, LuËn chøng thiÕu l«gÝc + LËp luËn cã m©u thuÉn + LËp luËn kh«ng nhÊt qu¸n + LËp luËn kh«ng ®ñ lÝ do IV.LuyÖn tËp: Bµi 1 (22) C¸ch luËn chøng trong ®o¹n v¨n: a, So s¸nh t­¬ng ®ång b, VÊn ®¸p c, So s¸nh t­¬ng ph¶n d, Quy n¹p e, Nªu ph¶n ®Ò D. Cñng cè & H­íng dÉn häc bµi LËp luËn trong VNL: + 3 yÕu tè + 7 c¸ch luËn chøng + 3 kiÓu lçi 1, Häc kÜ lÝ thuyÕt. BT: 2,3 (23) 2, Häc bµi TN§L. So¹n: T©y TiÕn QD T©y tiÕn A. Môc tiªu vµ bµi häc Phong c¸ch anh hïng, tinh thÇn yªu n­íc cña c¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn kh«ng sên lßng tr­íc khã kh¨n gian khæ. Hä ph¬i phíi l¹c quan, s½n sµng hi sinh v× lÝ t­ëng. VÎ ®Ñp hoang vu, k× thó, hÊp dÉn cña phong c¶nh ¨n khíp víi t©m hån l·ng m¹n, anh hïng cña c¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn. B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn SGK, SGV. ThiÕt kÕ bµi häc. C. TiÕn tr×nh d¹y häc KiÓm tra bµi cò : Ph©n tÝch phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña b¶n TN§L ? Giíi thiÖu bµi míi. Ph­¬ng ph¸p Néi dung cÇn ®¹t GV: Gäi HS ®äc tiÓu dÉn SGK Tr 75 GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt nh÷ng nÐt ®¸ng chó ý vÒ t¸c gi¶? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt bµi th¬ ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo? GV: gäi HS ®äc diÔn c¶m bµi th¬. GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt bµi cã mÊy ®o¹n? Nªu nÐt chÝnh cña tõng ®o¹n? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt hai c©u ®Çu biÓu hiÖn ®iÒu g×? Theo em tõ nµo lµ tõ ®Æc s¾c? GVH: Tr­íc hÕt t¸c gi¶ nhí ®Õn Sµi Khao, M­êng L¸t, cho biÕt ®Æc ®iÓm cña nh÷ng vïng ®Êt nµy, ý nghÜa cña viÖc sö dông tªn nh÷ng ®Þa danh ? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt con ®­êng cu¶ ng­êi lÝnh T©y TiÕn ®­îc kh¾c ho¹ nh­ thÕ nµo? NhËn xÐt tõ ng÷, h×nh ¶nh, biÖn ph¸p tu t GVH:T¸c gi¶ tiÕp tôc ph¸c ho¹ nh÷ng ®Æc ®iÓm g× n÷a cña nói rõng T©y B¾c? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt hai c©u kÕt thóc ®o¹n 1 cho em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g×? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt 4 c©u ®Çu ®o¹n 2, t¸c gi¶ t¸i hiÖn ®ªm liªn hoan cña nh÷ng ng­êi lÝnh T©y TiÕn nh­ thÕ nµo? PT h×nh ¶nh, tõ ng÷? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt 4 c©u cuèi ®o¹n 2, t¸c gi¶ gîi l¹i nh÷ng c¶nh g×? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt t¸c gi¶ kh¾c ho¹ h×nh d¸ng cña ng­êi lÝnh T©y TiÕn nh­ thÕ nµo? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt t©m hån cña nh÷ng ng­êi lÝnh T©y TiÕn? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt t¸c gi¶ nãi ®Õn sù hi sinh cña ng­êi lÝnh T©y TiÕn nh­ng kh«ng hÒ bi th­¬ng, v× sao? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt bèn c©u kÕt thóc bµi th¬ biÓu hiÖn ®iÒu g×? GVH: Anh (chÞ)h·y cho biÕt nh÷ng nÐt NT ®Æc s¾c cña c¶ bµi th¬ ? Néi dung bao trïm cña c¶ bµi? I. GIíI THIÖU CHUNG 1, T¸c gi¶ (1921-1988) HSTL&PB: + Quang Dòng häc ®Õn bËc trung häc ë Hµ Néi. Sau c¸ch m¹ng th¸ng , «ng tham gia qu©n ®éi råi c«ng tac ë nhµ xuÊt b¶n VH. + Quang Dòng lµ 1 nghÖ sÜ nhiÒu tµi n¨ng: lµm th¬, viÕt v¨n, vÏ tranh, lµm nh¹c. Nh­ng tr­íc hÕt «ng lµ 1 nhµ th¬ trung hËu, yªu tha thiÕt quª h­¬ng ®Êt n­íc m×nh. Trong th¬ cã h×nh ¶nh 1 c¸i t«i hµo hoa thanh lÞch, giµu chÊt l·ng m¹n. + Nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu: T.75 2, Bµi th¬: a, Hoµn c¶nh ra ®êi: T©y TiÕn lµ 1 ®¬n vÞ qu©n ®éi thµnh lËp ®Çu n¨m 1947... Quang Dòng lµ ®¹i ®éi tr­ëng ë ®ã. Cuèi n¨m 1948 QD chuyÓn sang ®¬n vÞ kh¸c -> viÕt bµi T©y TiÕn b, Bè côc: 4 ®o¹n + Nçi nhí vÒ 1 miÒn ®Êt d÷ déi g¾n liÒn víi qu·ng ®êi chiÕn ®Êu gian khæ (tõ c©u 1 ®Õn 14) + Nh÷ng kØ niÖm cña ®êi chiÕn sÜ (tõ 15 ®Õn 22) + H×nh ¶nh ®oµn qu©n T©y TiÕn (23 ®Õn 30) + Lêi thÒ thiªng liªng cña ng­êi chiÕn sÜ (cßn l¹i) II. NéI DUNG CHÝNH 1, Nói rõng T©y B¾c vµ cuéc hµnh tr×nh gian khæ. HSTL&PB: S«ng M·... T©y TiÕn ¬i! -> 1 tiÕng gäi tha thiÕt ®Õn nao lßng (xuÊt ph¸t tõ nçi nhí ®¬n vÞ cò trµo d©ng, kh«ng k×m nÐn næi cña t¸c gi¶) Nhí T©y TiÕn -> Nhí vÒ rõng nói -> nhí ch¬i v¬i -> Tõ chÝnh x¸c, gîi c¶m *C©u 3 -> 14: T¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng chÆng ®­êng hµnh qu©n cña ®oµn qu©n T©y TiÕn: Sµi Khao, M­êng L¸t: s­¬ng lÊp, ®ªm héi=> Nh÷ng vïng cã nhiÒu s­¬ng bao phñ. S­¬ng mï che lÊp ®oµn chiÕn sÜ ®ang hµnh qu©n v­ît dèc, lµng b¶n còng bÞ bao phñ trong s­¬ng l¹nh. Dèc lªn... m­a xa kh¬i 4 c©u ®Æc s¾c: T¸c gi¶ dïng thñ ph¸p ®èi lËp, nh÷ng tõ l¸y t¹o h×nh, h×nh ¶nh nh©n ho¸ t¸o b¹o, c©u 4 toµn thanh b»ng cho thÊy ®­îc sù hiÓm trë, d÷ déi, hoang vu, heo hót cu¶ nói rõng T¸c gi¶ dïng bót ph¸p HT, LM kÕt hîp tµi n¨ng héi ho¹. Anh b¹n d·i dÇu... bá quªn ®êi -> Ng­êi lÝnh hi sinh thËt thanh th¶n, tho¶i m¸i. §©y lµ h×nh ¶nh ch©n thùc, tù nhiªn, khã cã thÓ quªn ®­îc. + C¶nh nói rõng T©y B¾c: ChiÒu chiÒu... cäp trªu ng­êi T¸c gi¶ tiÕp tôc ph¸c ho¹ vÎ hoang d¹i, d÷ déi, chøa nhiÒu bÝ mËt ghª gím cña nói rõng TB qua bót ph¸p LM. Nã kh«ng chØ ®­îc më ra theo chiÒu kh«ng gian mµ cßn ®­îc kh¸m ph¸ ë c¸i chiÒu thêi gian, lu«n lu«n lµ mèi ®e do¹ khñng khiÕp ®èi víi con ng­êi. + C¶nh b¶n lµng: Nhí «i... th¬m nÕp x«i Hai c©u ®ét ngét më ra 1 thÕ giíi kh¸c h¼n. Quang Dòng nhí l¹i kØ niÖm ªm dÞu, Êm ¸p t×nh ng­êi. + Sù s¸ng t¹o tõ: Mai Ch©u mïa em.. Hai c©u kÕt thóc ®o¹n 1 t¹o t©m thÕ cho ng­êi ®äc b­íc sang ®o¹n 2. 2, Nh÷ng kØ niÖm cña ®êi chiÕn sÜ. * 4 c©u ®Çu: KØ niÖm 1 ®ªm liªn hoan v¨n nghÖ: + C©u 1: C¶nh doanh tr¹i t­ng bõng, nhén nhÞp trong ¸nh s¸ng lung linh cña löa ®uèc khi ®ªm v¨n nghÖ b¾t ®Çu + Ba c©u cßn l¹i: Nh÷ng c« g¸i T©y B¾c (còng cã thÓ lµ bé ®éi ®ãng gi¶) bÊt ngê hiÖn ra trong nh÷ng bé xiªm ¸o léng lÉy võa e thÑn võa t×nh tø trong 1 vò ®iÖu ®Ëm mµu s¾c xø l¹ lµm c¸c chµng trai T©y TiÕn rÊt ng¹c nhiªn, thÝch thó (K×a em) + Nh÷ng chµng trai T©y TiÕn say mª trong tiÕng nh¹c t©m hån trµn ®Çy ý th¬, m¬ t­ëng ®Õn ngµy mai t­¬i vui ë thñ ®« n­íc Lµo. * 4 c©u cuèi: Nhí l¹i kØ niÖm 1 cuéc v­ît n­íc lò T¸c gi¶ h×nh dung ra c¶nh Ch©u Méc trong 1 chiÒu ®Çy s­¬ng khãi. S«ng n­íc bÕn bê lÆng tê, hoang d¹i nh­ thêi tiÒn sö. ë dßng s«ng næi bËt lªn d¸ng h×nh mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cña 1 c« g¸i Th¸i trªn chiÕc thuyÒn ®éc méc. Vµ nh­ hoµ hîp víi con ng­êi nh÷ng b«ng hoa rõng còng ®ong ®­a lµm duyªn trªn dßng n­íc lò. Ngßi bót tµi hoa cña QD kh«ng t¶ mµ chØ gîi. VËy mµ c¶nh thiªn nhiªn xø së nh­ cã hån. 3, H×nh ¶nh ng­êi lÝnh T©y TiÕn + H×nh d¸ng: kh«ng mäc tãc, xanh mµu l¸, d÷ oai hïm -> k× dÞ, kh¸c th­êng nh­ng ch©n thùc, oai phong, ®Ëm mµu søc l·ng m¹n. + T©m hån: M¾t trõng... d¸ng kiÒu th¬m Nh÷ng ng­êi lÝnh T©y TiÕn ®Çy khã kh¨n, thö th¸ch nh­ng vÉn cã nh÷ng giÊc méng, giÊc m¬ rÊt ®Ñp: + Méng tiªu diÖt qu©n thï b¶o vÖ biªn c­¬ng + M¬ vÒ Hµ Néi ®Çy kØ niÖm cã ng­êi th©n, ng­êi yªu -> ChÊt hµo hoa, l·ng m¹n + Sù hi sinh: R¶i r¸c... ®éc hµnh T¸c gi¶ nãi ®Õn sù hi sinh cña ng­êi lÝnh T©y TiÕn nh­ng kh«ng hÒ thÊy bi th­¬ng, ¶m ®¹m v× t¸c gi¶ ®· dïng nh÷ng tõ H¸n ViÖt cæ kÝnh trang träng, dïng c¸ch nãi gi¶m MÆt kh¸c c¸i bi th­¬ng Êy bÞ mê ®i tr­íc lÝ t­ëng quªn m×nh, x¶ th©n v× tæ quèc cña ng­êi lÝnh T©y TiÕn C¸i bi th­¬ng Êy cßn bÞ ¸t h¼n ®i trong tiÕng gÇm thÐt d÷ déi cña dßng s«ng M·. 4, Lêi thÒ thiªng liªng. + T« ®Ëm kh«ng khÝ chung cña c¸i thêi T©y TiÕn, tinh thÇn chung cña nh÷ng ng­êi lÝnh T©y TiÕn: ®· ®i lµ kh«ng ­íc hÑn ngµy trë vÒ, ®· ®i lµ quyÕt t©m tíi ®Ých, kh«ng vÊn v­¬ng chuyÖn riªng t­ + NhÞp th¬ chËm, giäng th¬ buån nh­ng c¸i linh hån cña ®o¹n th¬ th× vÉn to¸t lªn vÎ hµo hïng III. Cñng cè & H­íng dÉn häc bµi 1, GTNT: + Bµi th¬ viÕt theo c¶m høng l·ng m¹n, sö thi mµ vÉn giµu chÊt hiÖn thùc. + Th¬ cã c¶ nh¹c, c¶ ho¹, ng«n tõ chän läc, gîi c¶m, kh¾c ho¹ h×nh ¶nh thiªn nhiªn còng nh­ con ng­êi thËt râ nÐt, tiªu biÓu. 2, GTND:+ Bµi th¬ biÓu hiÖn c¶m xóc rÊt ch©n thµnh cña Quang Dòng vÒ 1 thêi m¬ méng, hµo hïng mµ ®Çy gian khæ, khèc liÖt. §ã lµ thêi cña nh÷ng ng­êi lÝnh T©y TiÕn oai phong, dòng c¶m. 3, DÆn dß: * Häc thuéc vµ PT ®o¹n 2, 3 vµ 4 * B×nh gi¶ng ®o¹n 3 * So¹n Bªn kia s«ng §uèng-Hoµng CÇm.