A- Mục đích yêu cầu
1. Kiến thức:
Giúp học sinh hiểu:
- Cảm nhận được vẻ đẹp hùng vĩ, mĩ lệ của thiên nhiên miền tây và nét hào hoa, dũng cảm, vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến trong bài thơ.
- Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ: Bút pháp lãng mạn, những sáng tạo về hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu.
2. Kĩ năng:
- Có kĩ năng đọc – hiểu một bài theo trữ tỡnh theo đặc trưng thể loại.
- Rèn kĩ năng cảm thụ thơ.
3. Thái độ: Bồi đắp tỡnh yờu thiờn nhiờn, niềm cảm phục, trân trọng và yêu mến những người lính lóng mạn hào hựng, hào hoa.
B. Phương tiện thực hiện.
SGK, SGV, Thiết kế bài học, giáo án, TL HD thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng Ngữ văn 12, tranh ảnh, bài hát Tây Tiến vfa phần ngâm thơ thi phẩm Tây Tiến, .
C. Cách thức tiến hành.
GV tổ chức giờ dạy theo sự kết hợp giữa các phương pháp đọc sáng tạo, nêu vấn đề, gợi tìm và trao đổi thảo luận nhóm, kết hợp với diễn giảng, giảng bỡnh.
D- Tiến trình lên lớp
1/ Ổn định lớp.
2/ Kiểm tra bài cũ:
8 trang |
Chia sẻ: luyenbuitvga | Lượt xem: 1130 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Giáo án Ngữ văn 12 - Tuần thứ 7- Tiết thứ 19, 20 đọc văn: Tây Tiến_Quang Dũng (tếtt 1), để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tuần thứ 7- Tiết thứ 19, 20
Đọc văn: TÂY TIẾN
Quang Dòng
(TiÕt 1)
Ngµy so¹n: 14.09.2010
Ngµy gi¶ng:….09.2010
A- Môc ®Ých yªu cÇu
1. Kiến thức:
Gióp häc sinh hiÓu:
- C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp hïng vÜ, mÜ lÖ cña thiªn nhiªn miÒn t©y vµ nÐt hµo hoa, dòng c¶m, vÎ ®Ñp bi tr¸ng cña h×nh tîng ngêi lÝnh T©y TiÕn trong bµi th¬.
- N¾m ®îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬: Bót ph¸p l·ng m¹n, nh÷ng s¸ng t¹o vÒ h×nh ¶nh, ng«n ng÷ vµ giäng ®iÖu.
2. Kĩ năng:
- Có kĩ năng đọc – hiểu một bài theo trữ tình theo đặc trưng thể loại.
- Rèn kĩ năng cảm thụ thơ.
3. Thái độ: Bồi đắp tình yêu thiên nhiên, niềm cảm phục, trân trọng và yêu mến những người lính lãng mạn hào hùng, hào hoa.
B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn.
SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi häc, gi¸o ¸n, TL HD thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng Ngữ văn 12, tranh ảnh, bài hát Tây Tiến vfa phần ngâm thơ thi phẩm Tây Tiến,…....
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV tæ chøc giê d¹y theo sù kÕt hîp gi÷a c¸c ph¬ng ph¸p ®äc s¸ng t¹o, nªu vÊn ®Ò, gîi t×m vµ trao ®æi th¶o luËn nhãm, kÕt hîp víi diÔn gi¶ng, giảng bình.
D- TiÕn tr×nh lªn líp
1/ æn ®Þnh líp.
2/ KiÓm tra bµi cò:
3/ Bµi míi.
Mọi cuộc chiến tranh rồi sẽ qua đi, bụi thời gian có thể phủ dày lên hình ảnh của những anh hùng vô danh nhưng văn học với sứ mệnh thiêng liêng của nó đã khắc tạc một cách vĩnh viễn vào tâm hồn người đọc hình ảnh những người con anh hùng của đất nước đã ngã xuống vì nền độc lập của Tổ quốc trong suốt trường kỳ lịch sử. ở trong thơ Quang Dũng cũng đã dựng lên một bức tượng đài bất tử như vậy về người lính cách mạng trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược nước ta. Đó là bức tượng đài đã làm cho những người chiến sĩ yêu nước từng ngã xuống trong những tháng năm gian khổ ấy bất tử cùng thời gian"Tây Tiến đoàn quân không mọc tóc - Quân xanh màu lá dữ oai hùm - Mắt trừng gửi mộng qua biên giới - Đêm mơ Hnội dáng kiều thơm - Rải rác biên cương mồ viễn xứ - Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh - áo bào thay chiếu anh về đất - Sông Mã gầm lên khúc độc hành"
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
KT bổ sung
Ho¹t ®éng1: Híng dÉn häc sinh t×m hiÓu tiÓu dÉn.
GV: PhÇn tiÓu dÉn tr×nh bµy nh÷ng néi dung g×? nªu nh÷ng nÐt kh¸i quat vÒ nh÷ng néi dung ®ã?
( Häc sinh tr¶ lêi)
Nhòng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Quang Dòng?
HS tr¶ lêi GV nhËn xÐt, bæ sung
Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài. Ngoài các sáng tác thơ văn, ông còn là một họa sĩ và nhạc sĩ tài hoa. Về âm nhạc, thời Tây Tiến, ông có bài hát Ba Vì mờ cao được rất nhiều bộ đội, văn công, dân công… hát trên các nẻo đường kháng chiến.
Quang Dũng sống đôn hậu và trong con người đôn hậu ấy ẩn chứa một tâm hồn nghệ sĩ hùng hậu, đầy vẻ dân dã. Dù sớm phải xa quê, giã nhà đi kháng chiến, nhưng trên suốt nẻo đường chinh chiến, đi đâu, đến đâu và làm gì, con người bình dị ấy vẫn luôn hướng về quê hương. Quang Dũng có khả năng hòa hợp tuyệt diệu và rung động tinh nhạy với những chòm xóm, cảnh quê, với tình cảm đồng quê chân mộc, lam lũ nhưng cũng rất thơ mộng. Chính cảm xúc hồn hậu ấy, cái hồn quê ấy là cái hồn của những bức tranh quê được phát vẽ tài tình trong thơ anh bằng ngòi bút của một nghệ sĩ có năng khiếu thẩm mĩ tổng hợp – “Cầm, kì, thi, hoạ”.
Bến cuối thôn xuân hoa gạo rơi
Sông xanh hiền triết lặng trôi xuôi
Đò ngang một chuyến qua mưa bụi
Ấm áp trong mưa tiếng nói cười…
Hoµn c¶nh s¸ng t¸c t¸c phÈm?
- HS tr¶ lêi, Gv bæ sung më réng
Buổi đầu thành lập, Trung đoàn 52 Tây Tiến là hình ảnh thu nhỏ nhưng vô cùng sinh động của các lực lượng vũ trang cách mạng Chiến khu 11 Hà Nội, Chiến khu 3 và Chiến khu 2. Cán bộ chiến sĩ Trung đoàn đều là những chiến sĩ giải phóng quân từ Việt Bắc về Thủ đô chuyển thành Vệ quốc đoàn, tự vệ chiến đấu, công nhân, nông dân, trí thức, dân nghèo thành thị, binh sĩ chế độ cũ giác ngộ và cả các nhà sư... tự nguyện đứng trong hàng ngũ Mặt trận Việt minh, quyết đem xương máu bảo vệ non sông.Phần lớn cán bộ chiến sĩ Trung đoàn đã được rèn luyện thử thách qua cao trào Cách mạng Tháng Tám, 60 ngày đêm chiến đấu bảo vệ Thủ đô Hà Nội và đánh địch ở mặt trận Hải-Kiến trước và sau ngày Toàn quốc kháng chiến.Trung đoàn Tây Tiến đã nhanh chóng trưởng thành, vững mạnh, liên tiếp lập nên những kỳ tích trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, cùng nhiều thành tích trong công cuộc xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Trung đoàn đã được Hồ Chủ tịch tặng cờ "Quyết chiến, Quyết thắng", Đảng và Nhà nước tuyên dương danh hiệu "Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân" và tặng thưởng hàng chục Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công các hạng. (Trích cuốn Lịch sử Trung đoàn 52 Tây Tiến, NXB QĐND-2002
Em có nhận xét gì về nhan đề thi phẩm?
à Tây Tiến là sự hoàn trộn của 3 cuộc đời: cđ của một vùng đất với mênh mông núi rừng Tây Bắc dữ dội, hùng vĩ nhưng cũng rất đỗi thơ mộng, mỹ lệ; cđ của những chàng trai Hà thành mặc áo lính lãng mạn, hào hùng, hào hoa và cđ của chính QD gắn bó bằng sinh mện mình với Tây Tiến một thời ninh lửa => Tây tiến là một nét khảm vào hoài niệm, một dư âm không dứt của đời chiến binh.
GV híng dÉn häc sinh ®äc bµi th¬ víi giäng ®iÖu võa nhÑ nhµng, tr÷ t×nh, da diÕt, võa hµo hïng, m¹nh mÏ, cøng c¸p, bi tr¸ng.
( Häc sinh ®äc bµi th¬® Gv ®äc l¹i)
GV: Sau khi ®äc bµi th¬, em th©ý c¶m xóc chñ cña bµi th¬ lµ g×?
GV: C¶m xóc bµi th¬ lµ mét dßng ch¶y tu«n trµo, c¶m xóc ®ã lµ m¹ch liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n, c¸c khæ cña bµi th¬. VËy chóng ta cã thÓ t×m hiÓu m¹ch c¶m xóc ®ã theo híng nµo?
( Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi).
Gv: + Mçi phÇn cña bµi th¬ lµ mét nçi nhí, mét nÐt T©y TiÕn. Nçi nhí b¾t ®Çu tõ mét T©y TiÕn d÷ déi vµ hïng vÜ, sõng s÷ng nh÷ng thö th¸ch ®èi víi ngêi chiÕn sÜ. T©y TiÕn l·ng m¹n tr÷ t×nh víi vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµ con ngêi xø l¹. Tõ ®ã, Nhµ th¬ kh¾c ho¹ bøc tîng ®µi ngêi lÝnh T©y TiÕn trong mét kh«ng gian réng lín cña nói rõng, thiªn nhiªn vµ con ngêi miÒn T©y.
+ KÕt cÊu cña bµi th¬ tu©n theo l« gÝc cña m¹ch håi tëng, tõ thùc t¹i vÒ hoµi niÖm råi trë l¹i víi thùc t¹i. Trong trËt tù Êy, tîng ®µi ngêi chiÕn sÜ T©y TiÕn ®îc kh¾c ho¹ trong phÇn thø ba cña bµi th¬. T¸c gi¶ ®· t¹o ra mét kh«ng gian võa hoµnh tr¸ng k× vÜ võa bay bæng th¬ méng cho bøc tîng ®µi nghÖ thuËt Êy.
GV: Bµi th¬ cã nh÷ng h×nh tîng nµo nçi bËt?
( Häc sinh ph¸t hiÖn tr¶ lêi)
QD ®· më ®Çu nçi nhí cña m×nh vÒ T©y tiÕn nh thÕ nµo?
+ Hai c©u ®Çu cña bµi th¬ gîi nªn nçi nhí bu©ng khu©ng, tha thiÕt, gäi vÒ nh÷ng g× th©n thuéc yªu th¬ng n¬i t©m tëng cña nhµ th¬ vÒ mét thêi T©y TiÕn. H×nh ¶nh con s«ng M· ch¶y suèt c¸c hµnh tr×nh, chøng kiÕn mäi vui buån, mÊt m¸t, hi sinh cña ngêi lÝnh T©y TiÕn. Con s«ng ®· c¸ch xa. T©y TiÕn ®· lµ mét thêi ®i qua. ChØ cßn l¹i nçi nhí “ch¬i v¬I”. Nçi nhí h×nh dung c¶ kh«ng gian h×nh s«ng thÕ nói. Hai c©u th¬ dÉn ngêi ®äc tõ hiÖn t¹i trë vÒ víi nh÷ng kØ niÖm ®Ó sèng trän vÑn cïng T©y TiÕn.
Ph¸t hiÖn biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc QD sö dông, hiÖu qu¶?
GV: ®Þa danh ®a ngêi ®äc ®Õn víi vïng xa l¹ vêi vîi ngh×n trïng rõng in dÊu ch©n ngêi lÝnh T©y TiÕn, ®ång thêi ®a nhµ th¬ dÕn víi m¶nh ®Êt ®· tõng g¾n bã, th©n thiÕt lµm xao xuyÕn lßng ngêi.
H×nh ¶nh nói rõng TB hiÖn lªn ntn trong nçi nhí cña QD?
Nh÷ng tõ ghÐp, tõ l¸y giµu søc t¹o h×nh ®îc ®Æt liªn tiÕp nhau ®Ó ®Æc t¶ sù gian nan trïng ®iÖp : khóc khuûu, th¨m th¼m, heo hót. Dèc khóc khuûu lµ v× ®êng ®i lµ nói ®Ìo hiÓm trë gËp ghÒnh võa lªn cao ®· véi ®æ dèc, cø thÕ gÊp khóc nèi tiÕp nhau. Ch÷ “th¨m th¼m” kh«ng chØ ®o chiÒu cao mµ cßn gîi Ên tîng vÒ ®é s©u, c¶m gi¸c nh hót tÇm m¾t, kh«ng biÕt ®©u lµ giíi h¹n cuèi cïng. Vît qua c¸i khóc khuûu, th¨m th¼m Êy, ®oµn qu©n tëng chõng ®· ë gi÷a nh÷ng ®Ønh m©y heo hót, vît lªn v« vµn nh÷ng dèc ®Ìo kh¸c.
Nh÷ng c©u ch÷ nh bÞ bÎ g·y “Dèc lªn khóc khuûu/ dèc th¨m th¼m” ®Ó t¹o h×nh ®é cao dùng ®øng gi÷a hai triÒn dèc nói. C©u th¬ “ngµn thíc lªn cao, ngµn thíc xuèng” nh lµ mét nÐt vÏ gîi lªn d¸ng vÎ cña nói cao mÒm m¹i, trïng ®iÖp vµ hïng vÜ. NhÞp ng¾t 4/3 quen thuéc cña thÓ th¬ b¶y tiÕng trë thµnh giao ®iÓm ®Ó ph©n ®Þnh r¹ch rßi hai híng lªn xuèng cña v« vµn con dèc t¹o thµnh c¸c cung ®êng cña ®oµn qu©n T©y TiÕn.
*bøc tranh thiªn nhiªn ®îc nhµ th¬ miªu t¶ theo bíc ch©n hµnh qu©n cña ngêi lÝnh. Trong c¶nh s¾c nói rõng d÷ déi hoang vu cã h×nh ¶nh ®oµn qu©n dÊn bíc gian lao “Sµi Khao s¬ng lÊp ®oµn qu©n mái” bíc ch©n ngêi lÝnh ch×m ®i trong s¬ng mï, mái mÖt. Ngêi lÝnh T©y TiÕn hµnh qu©n mµ nh ch×m lÊp trong s¬ng rõng l¹nh gi¸.Tõ “lÊp” thËt kú l¹ lµm næi bËt sù ®e do¹ hiÓm nguy cña nói rõng.
¢m thanh “gµo thÐt” cña nh÷ng tiÕng th¸c níc nh lµ thÞ oai søc m¹nh hoang s¬ b¶n n¨ng cña nói rõng tiÒm Èn tõ ngµn
n¨m. Hai ch÷ “Mêng HÞch” kh«ng chØ lµ mét ®Þa ®iÓm cô thÓ mµ cßn ®îc nhµ th¬ sö dông s¸ng t¹o cña thanh ©m ng«n tõ gîi ¸m ¶nh ®©u ®©y bíc ch©n cäp d÷ võa ®i qua.
à§ã lµ con ®êng mµ nhµ th¬ vµ ®ång ®éi ph¶i vît qua trong nh÷ng th¸ng ngµy “¸o v¶i ch©n kh«ng ®i lïng ®i lïng giÆc ®¸nh”
Tõ ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ tµi n¨ng cña QD vÒ pd nt?
H×nh ¶nh ngêi lÝnh T©y tiÕn hiÖn lªn trong ®o¹n th¬ nµy ntn?
Em cã nhËn xÐt g× vÒ ©m ®iÖu ®o¹n th¬?
* H×nh ¶nh ®ång ®éi kiÖt søc gôc xuèng trªn ®êng ®i “anh b¹n gi·i dÇu kh«ng bíc n÷a / gôc trªn sóng mò bá quªn ®êi” c©u th¬ trµo d©ng mét nçi xãt th¬ng quÆn th¾t, h×nh ¶nh cña nh÷ng ngêi lÝnh gôc xuèng gi÷a hµng qu©n, chÕt mµ vÉn trong ®éi ngò, chÕt mµ vÉn trong t thÕ ®i lªn. Nhµ th¬ miªu t¶ c¸i chÕt b»ng c¶m høng bi tr¸ng víi niÒm thµnh kÝnh thiªng liªng v× vËy c¸i chÕt n©ng t©m hån con ngêi lªn.
*bøc tranh thiªn nhiªn ®îc nhµ th¬ miªu t¶ theo bíc ch©n hµnh qu©n cña ngêi lÝnh. Trong c¶nh s¾c nói rõng d÷ déi hoang vu cã h×nh ¶nh ®oµn qu©n dÊn bíc gian lao “Sµi Khao s¬ng lÊp ®oµn qu©n mái” bíc ch©n ngêi lÝnh ch×m ®i trong s¬ng mï, mái mÖt. Ngêi lÝnh T©y TiÕn hµnh qu©n mµ nh ch×m lÊp trong s¬ng rõng l¹nh gi¸.Tõ “lÊp” thËt kú l¹ lµm næi bËt sù ®e do¹ hiÓm nguy cña nói rõng.
Nói cao vùc s©u, ®Ìo dèc kh«ng lµm cho ngêi lÝnh ch¸n n¶n, sî h·i ngîc l¹i ë ®©y cã c¸i thÝch thó cña mét ngêi th¸m hiÓm, cña mét ngêi chinh phôc ®îc gian khæ, chinh phôc ®îc thiªn nhiªn. h×nh ¶nh “ sóng ngöi trêi” lµ mét h×nh ¶nh ®Çy s¸ng t¹o, ®éc ®¸o cu¶ nhµ th¬.
Gv bình hai câu thơ
- NÐt vÎ cña Quang Dòng ë ®©y trë nªn mÒm m¹i, tinh tÕ tµi hoa, l·ng m¹n.Tõ trong nçi nhí cña m×nh nhµ th¬ ®· lµm hiÖn lªn bøc tranh ®Ñp th¬ m«ng,huyÒn diÖu, tr÷ t×nh® Ta thÊy ®îc t©m hån l·ng m¹n, trÎ trung, th¬ méng cña ngêi lÝnh T©y TiÕn dï p h¶i sèng trong gian khæ thiÕu thèn
I . T×m hiÓu chung:
1. T¸c gi¶ Quang Dòng( 1921- 1988)
- Tªn thËt lµ Bïi §×nh DiÖm, oúr lµng Phîng Tr×- §an Phîng- Hµ T©y.
- XuÊt th©n trong mét gia ®×nh n«ng nghiÖp vµ bu«n b¸n.
- Lµ con ngêi ®a tµi( lµm th¬, viÕt v¨n, s¸ng t¸c nh¹c, vÎ tranh), «ng võa lµ mét nhµ th¬, võa lµ ngêi chiÕn sÜ.
- §Æc ®iÓm th¬: Hån th¬ trung hËu, ®Ëm ®µ t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc; giµu chÊt l·ng m¹n hµo hoa, tinh tÕ nhng còng rÊt hån nhiªn, ch©n thËt. Giäng th¬ ®Æc s¾c, h×nh ¶nh, tõ ng÷ s¸ng t¹o.
2. T¸c phÈm T©y TiÕn
a) Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:
-T©y TiÕn:+ Mét ®¬n vÞ qu©n ®éi thµnh lËp ®Çu n¨m 1947. Cã nhiÖm vô phèi hîp víi bé ®éi Lµo b¶o vÖ biªn giíi ViÖt- Lµo vµ ®¸nh tiªu hao lùc lîng cña Ph¸p ë thîng Lµo vµ miÒn T©y B¾c Bé ë ViÖt Nam.
+ §Þa bµn ho¹t ®éng kh¸ réng. C¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn phÇn ®«ng l¸ ngêi Hµ Néi( häc sinh , trÝ thøc), chiÕn ®Êu trong hoµn c¶nh hÕt søc kh¾c nghiÖt, gian khæ, thiÕu thèn, bÖnh sèt rÐt hoµnh hµnh d÷ déi. Tuy vËy c¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn vÉn ph¬i phíi l¹c quan, yªu ®êi, l·ng m¹n.
- Quang Dòng lµ ®¹i ®éi trëng cña ®¬n vÞ T©y TiÕn, ®Ðn cuèi n¨m 1948 th× chuyÓn ®i ®¬n vÞ kh¸c. Khi sang ®¬n vÞ kh¸c ®îc Ýt l©u, ngåi ë Phï Lu Chanh( Hµ §ong cò) nhí ®¬n vÞ cò nªn s¸ng t¸c bµi th¬ nµy. Lóc ®Çu bµi th¬ cã tªn lµ nhí T©y TiÕn.
+ Nhan đề:
b) Nhan đề
- Ban đầu Nhớ Tây Tiến > in lại đổi thành Tây Tiến.
- Ý nghĩa:
§ Đảm bảo tính hàm súc của thơ (Văn hay mạch kị lộ) > cảm xúc chủ đạo chi phối mạch thơ (nối nhớ) được giấu kín.
§ Làm nổi rõ hình tượng trung tâm của tác phẩm: đoàn quân Tây Tiến.
§ Bỏ đi từ Nhớ > vĩnh viễn hóa đoàn quân Tây Tiến - không chỉ là một đoàn binh sống trong nỗi nhớ tha thiết của Quang Dũng mà trở thành một hình tượng bất tử trong thơ.
c) §äc diÔn c¶m bµi th¬
* C¶m xóc chñ ®¹o:
Nçi nhí® qua nçi nhí® ThÊy râ hµo khÝ cña mét d©n téc trong mét thêi k× lÞch sö qua g¬ng mÆt mét ®oµn qu©n anh hïng.( Bµi th¬ lµ nçi nhí, lµ hoµi niÖm cña Quang Dòng vÒ ®oµn qu©n T©y TiÕn, vÒ c¶nh vËt vµ con ngêi T©y B¾c trong mét thêi gian klhoor mµ oai hïng.
* Bè côc:
- 4 ®o¹n( 4 khæ)
+ Khæ 1: Nhí nói rõng T©y B¾c, nhiws con ®êng hµnh qu©n.
+ Khæ 2: Nhí nh÷ng kÜ niÖm vÒ cuéc sèng vµ con ngêi n¬i nói rõng T©y B¾c.
+ Khæ 3: Nhí ®oµn qu©n T©y TiÕn.
+ Khæ 4: Lêi thÌ quyÕt t©m chiÕn ®Êu vµ lêi thÒ kh«ng thÓ nµo quªn “ T©y TiÕn”
- HoÆc t×m hiÓu theo h×nh tîng næi bËt.
+ Thiªn nhiªn nói rõng vµ con ngêi T©y B¾c.
+ H×nh tîng ngêi lÝnh T©y TiÕn.
II. §äc hiÓu v¨n b¶n.
1.Tây Bắc hùng vĩ trong nỗi nhớ của nhà thơ. (đoạn 1).
Më ®Çu bµi th¬ lµ mét tiÕng gäi tha thiÕt, mét nçi nhí nao lßng:
“S«ng M· xa råi T©y TiÕn ¬i.
Nhí vÒ rõng nói nhí ch¬i v¬i!”
VÇn “ «i” “ ¬i” b¾t víi nhau® ©m ®iÖu s©u l¾ng, båi håi
Hai thanh b»ng: Xa råi ® ng©n dµi ë gi÷a c©u th¬ nh khÐp lại mét chÆng ®êng.
Tõ l¸y: Ch¬i v¬i® Nçi nhí xa, s©u, da diÕt,mªnh m«ng, tr¶i dµi c¶ kh«ng gian, thêi gian.
§iÖp tõ nhí®DiÔn t¶ c¶m xóc trµo d©ng, nghÑn ngµo, ch¸y báng.
Þ Nçi nhí T©y TiÕn da diÕt, chÊy báng ®îc béc lé ngay tõ hai c©u ®Çu.
- §o¹n th¬ sau:
+ LiÖt kª ®Þa danh: Sµi Khao, Mêng L¸t, Pha Lu«ng, Mêng HÞch, Mai Ch©u:à c¸i xa x«i l¹ lÉm, kh«ng khÝ t©y tiÕn
+ h×nh ¶nh nói rõng: s¬ng lÊp, ®ªm h¬i, dèc khóc khuûu, th¨m th¼m, ngµn thíc lªn, ngµn thíc xuèn cäp trªu ngêigîi lªn c¶m nhËn vÒ mét con ®êng nh “Thôc ®¹o nan” trong th¬ Lý B¹ch hiÓm trë hun hót ®Õn v« cïng.
* C¸c tõ l¸y ®îc lùa chän vµ sö dông nh nh÷ng nÐt kh¾c, nÐt vÏ cã gi¸ trÞ t¹o h×nh ®Æc s¾c, lµm hiÖn lªn nh÷ng dèc, nh÷ng cån m©y, nh÷ng tÇm cao cña nói, nh÷ng chiÒu s©u cña lòng, cña suèi.
* sù ®èi lËp “lªn, xuèng” gay g¾t ngay trong mét c©u th¬ lµm ngêi ®äc chãng mÆt bëi c¸i hiÓm trë v« cïng: tho¾c nói lªn tËn trêi, tho¾t xuèng tËn cïng vùc th¼m.
*C¸c tõ “s¬ng lÊp, ®ªm h¬I” lµm hiÖn lªn sù l¹nh lÏo, mÞt mï, ®Çy ®e do¹ cña nói rõng T©y B¾c
* ©m thanh “th¸c gÇm, cäp d÷ cø chiÒu chiÒu, ®ªm dªm” à C¸i d÷ déi cña thiªn nhiªn kh«ng chØ gîi lªn trong kh«ng gian mµ c¶ trong thêi gian ngµy vµ ®ªm. Thiªn nhiªn ®îc nh©n ho¸ cµng t¨ng thªm phÇn d÷ déi
+ H×nh ¶nh: “sóng ngöi trêi” lµ mét h×nh ¶nh nh©n ho¸ ph¶n ¸nh c¸i ngé ngÜnh, hån nhiªn, yªu ®êi vµ trÎ trung cña nh÷ng chµng lÝnh trÎ.
à Cã thÓ nãi tÊt c¶ bÒ cao, bÒ s©u, bÒ réng, sù k× bÝ hoang s¬ cña ®Þa h×nh T©y TiÕn ®· ®îc tr¹m kh¾c vµ thu nhËn
b»ng nh÷ng ®êng nÐt m¶ng khèi vµ nh÷ng ©m thanh giµu ý nghÜa kh¬i gîi trong nh÷ng c©u th¬ cña Quang Dòng
+ H×nh ¶nh ngêi lÝnh T©y TiÕn:
Anh b¹n d·i dÇu kh«ng bíc n÷a
Gôc lªn sóng mò bá quªn ®êi
- Nh÷ng g¬ng mÆt d·i dÇu s¬ng giã “Gôc lªn sóng mò bá quªn ®êi”à Sù mái mÖt ®îc nãi ®Õn mét c¸ch ch©n thùc vµ c¶m ®éng+ nãi gi¶m à mµu s¾c bi tr¸ng.
- Nhng vît lªn trªn hÕt vÉn lµ ý chÝ, nghÞ lùc lín lao vµ tinh thÇn l¹c quan yªu ®êi cña ngêi lÝnh. “Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi”. §©y lµ mét h×nh ¶nh ®Ñp k× vÜ gîi lªn t thÕ chñ ®éng, hiªn ngang vµ vÎ ®Ñp t©m hån cña ngêi lÝnh T©y TiÕn. Con ngêi giao hoµ víi thiªn nhiªn, vò trô.
- C¸i nh×n tõ mét t©m tr¹ng th th¸i, tÜnh lÆng, trong trÎo nhng còng rÊt nhÑ nhµng, th¬ méng vµ bay bæng cña ngêi lÝnh “nhµ ai Pha Lu«ng ma xa kh¬I”Tëng chõng nh cha tõng cã cuéc vît dèc trÌo ®Ìo nµo võa tr¶i qua.
] Søc hÊp dÉn chñ yÕu cña ®o¹n th¬ ®Çu lµ vÎ ®Ñp hïng vÜ, d÷ déi vµ hoang s¬ cña nói rõng miÒn T©y tr¶i theo chÆng ®êng hµnh qu©n cña ngêi lÝnh T©y TiÕn. VÎ ®Ñp cña h×nh ¶nh th¬ l·ng m¹n, giÇu chÊt t¹o h×nh víi nh÷ng m¶ng khèi khoÎ kho¾n m¹nh mÏ vµ nh÷ng ®êng nÐt m¶nh mai h thùc. Nhµ th¬ ®· chu¶n bÞ cho sù xuÊt hiÖn vµ cuèn hót cña mét T©y TiÕn kh¸c b»ng hai c©u : “Nhí «i T©y TiÕn c¬m lªn khãi. Mai Ch©u mïa em th¬m nÕp x«i”.
=> Gợi không khí đầm ấm tình quân dân, như xua đi bao mệt mỏi của cuộc hành trình,tạo cảm giác êm dịu, ấm áp, chuẩn bị tâm thế cho đoạn sau
- Đối tượng nỗi nhớ:
· Nhớ Sông Mã, nhớ “rừng núi”. Sông Mã không thuần túy là một địa danh vô hồn, là tên một dòng sông mà đã trở thành đất mẹ yêu thương, thành cả một miền nhớ đau đáu khôn khuây.
· Nhớ Tây Tiến > nỗi nhớ một đoàn quân đã gắn bó máu thịt với tác giả.
Cñng cè - DÆn dß:
Hoµn c¶nh s¸ng t¸c T©y TiÕn
Bøc tranh thiªn nhiªn TB th¬méng, mÜ lÖ vµ hïng vÜ,d÷ déi
ViÕt c¶m nhËn ®o¹n th¬ yªu thÝch nhÊt.
Rót kinh nghiÖm
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
File đính kèm:
- T19- Tay tien-T1(12Cb) 09-10.doc