Giáo án Ngữ văn 6

Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 1: V¨n b¶n 1: COn rång ch¸u tiªn (TruyÒn thuyÕt) A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Gióp HS hiÓu ®­îc ®Þnh nghÜa vÒ truyÒn thuyÕt. - N¾m ®­îc néi dung ý nghÜa cña truyÖn “Con Rång ch¸u Tiªn” 2. Kü n¨ng: KÓ ®­îc truyÖn, chØ ra nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o. 3. Th¸i ®é: Tù hµo vÒ nguån gèc cña d©n téc, biÕt sèng ®oµn kÕt, yªu th­¬ng, gióp ®ì mäi ng­êi. B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: §äc, ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò Th¶o luËn nhãm C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV – SGK – Gi¸o ¸n – Tranh ¶nh Häc sinh: §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n theo hÖ thèng c©u hái SGK D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: Kh«ng III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: Kho tµng VHGD lµ mét tµi s¶n v« cïng quÝ gi¸ cña nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam víi nhiÒu thÓ lo¹i kh¸c nhau. H«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ mét thÓ lo¹i ®Çu tiªn ®ã lµ truyÒn thuyÕt qua v¨n b¶n “Con Rång ch¸u Tiªn”. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: I. §äc – Tãm t¾t v¨n b¶n - GV nªu yªu cÇu ®äc: Lêi v¨n tù sù nhÑ nhµng, ng¾t nhÞp ®óng chæ, cã ng÷ ®iÖu - GV ®äc mÉu - Gäi 1 ® 2 HS ®äc ® GV nhËn xÐt c¸ch ®äc vµ chØnh söa cho HS Qua chó thÝch em hiÓu v¨n b¶n lµ g× ? GV cïng HS tãm t¾t v¨n b¶n. 1. §äc 2. T×m hiÓu chó thÝch 3. Tãm t¾t * §Þnh nghÜa truyÒn thuyÕt SKG Ho¹t ®éng 2: II. Ph©n tÝch - GV: L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ cã nguån gèc tõ ®©u? - H×nh d¸ng cña hai vÞ thÇn ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo ? - L¹c Long Qu©n ®· lµm g× ®Ó gióp d©n t×nh ? - Gi¶i thÝch râ: Ng­, hå, méc tinh. - GV: ViÖc kÕt duyªn cña L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ cã g× kh¸c l¹ ? - GV: ChuyÖn nµng ¢u C¬ sinh në cã g× kh¸c th­êng ? - HS th¶o luËn nhãm. - L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nh­ thÕ nµo vµ ®Ó lµm g× ? - Theo truyÖn nµy th× ng­êi ViÖt lµ con ch¸u cña ai ? GV cïng häc sinh kÓ 1 sè truyÖn kh¸c cã liªn quan. - Em hiÓu thÕ nµo lµ chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o ? - Nªu vai trß cña chi tiÕt nµy trong truyÖn ? - HS th¶o luËn nhãm trong 3’ – tr¶ lêi - GV nhËn xÐt bæ sung. - HS ®äc ghi nhí SGK. 1. Nguån gèc vµ h×nh d¹ng cña L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬: - XuÊt ph¸t: §Òu lµ thÇn + L¹c Long Qu©n lµ thÇn nßi Rång, sèng ë n­íc, con thÇn Long N÷. + ¢u C¬: Dßng tiªn ë trªn nói - H×nh d¸ng: - Søc khoÎ v« ®Þch, cã nhiÒu phÐp l¹. - Xinh ®Ñp tuyÖt trÇn. + Sù nghiÖp më n­íc: - Gióp d©n diÖt trõ ng­, hå, méc tinh vµ yªu qu¸i - D¹y d©n c¸ch trång trät, ch¨n nu«i vµ ¨n ë. 2. ViÖc kÕt duyªn cña L¹c Long Qu©n cïng ¢u C¬ vµ chuyÖn ¢u C¬ sinh në - ThÇn biÓn kÕt duyªn cïng nµng tiªn nói ® sinh ra bäc tr¨m trøng ® në ra tr¨m con. - 50 ng­êi con theo cha xuèng biÓn, 50 ng­êi con theo mÑ lªn nói ® cai qu¶n c¸c ph­¬ng ® Nguån gèc cña ng­êi ViÖt lµ con Rång ch¸u Tiªn. 3. Chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o vµ vai trß cña nã trong truyÖn. - T­ëng t­îng k× ¶o: Kh«ng cã thËt. Vai trß: T« ®Ëm tÝnh chÊt kú l¹, lín lao, ®Ñp ®Ï cña nh©n vËt vµ sù kiÖn. - ThÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc nßi gièng cña d©n téc. * ý nghÜa: - Suy t«n nguån gèc cao quý vµ thiªng liªng cña céng ®ång ng­êi ViÖt. - BiÓu hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt mäi ng­êi d©n ë mäi miÒn. IV. Cñng cè: - HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt – Nªu ý nghÜa cña truyÖn. V. DÆn dß: - §äc tãm t¾t ®­îc v¨n b¶n, t×m hiÓu tiÕp v¨n b¶n B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 2: H­íng dÉn ®äc thªm: V¨n b¶n: b¸nh ch­ng – b¸nh giÇy (TruyÒn thuyÕt) A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Kh¾c s©u kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - N¾m ®­îc néi dung ý nghÜa cña truyÖn “B¸nh ch­ng – b¸nh giÇy” 2. Kü n¨ng: §äc vµ kÓ ®­îc truyÖn, chØ ra nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o trong  truyÖn. 3. Th¸i ®é: B¶o tån gi÷ g×n truyÒn thèng v¨n ho¸ cña d©n téc ViÖt Nam trong c¸c dÞp lÔ tÕt B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: §äc, ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò Th¶o luËn nhãm C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV- SGK - Gi¸o ¸n - Mét sè c©u chuyÖn cã néi dung t­¬ng tù. Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái SGK D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: KÓ l¹i truyÖn “Con Rång ch¸u Tiªn” vµ nªu ý nghÜa cña truyÖn. III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: Hµng n¨m cø dÞp xu©n vÌ tÕt ®Õn, nh©n d©n ta tõ mäi miÒn Tæ quèc chuÈn bÞ l¸ dong, ®Ëu xanh, thÞt lîn vµ gi¶ g¹o gãi b¸nh, thø b¸nh kh«ng thÓ thiÕu trong mçi gia ®×nh lµ ch­ng, b¸nh giÇy. VËy nã cã nguån gèc tõ ®©u vµ cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo th× tiÕt häc nµy chóng ta sÏ hiÓu râ. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: I. §äc – Tãm t¾t v¨n b¶n - GV ®äc mÉu - Gäi 1 ® 2 HS ®äc l¹i ® GV nhËn xÐt c¸ch ®äc vµ chØnh söa cho HS HS ®äc chó thÝch SGK chó ý: 1, 2, 3, 4, 8, 9, 12, 13 - GV gäi HS tãm t¾t 1. §äc 2. T×m hiÓu chó thÝch 3. Tãm t¾t Ho¹t ®éng 2: II. Ph©n tÝch - Vua Hïng chän ng­êi nèi ng«i trong hoµn c¶nh nµo ? Víi ý ®Þnh ra sao ? Vµ b»ng h×nh thøc g× ? - HS th¶o luËn 3’ – tr¶ lêi - GV chèt l¹i - V× sao trong c¸c con vua chØ cã Lang Liªu ®­îc thÇn gióp ®ì - GV gi¶i thÝch thªm. - V× sao 2 thø b¸nh cña Lang Liªu ®­îc vua cha chän ®Ó tÕ trêi, ®Êt, Tiªn V­¬ng? Vµ Lang Liªu ®­îc chän nèi ng«i vua ? - HS rót ra ý nghÜa ë SGK - GVbæ sung, chèt l¹i - HS ®äc ghi nhí SGK. 1. ViÖc chän ng­êi nèi ng«i cña Vua Hïng: - Hoµn c¶nh: GiÆc ngoµi ®· yªn, vua ®· giµ muèn truyÒn ng«i. - ý ®Þnh: Ng­êi nèi ng«i ph¶i lµ ng­êi ®­îc chÝ vua, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ con tr­ëng. - H×nh thøc: Træ tµi ®Ó lµm lÔ cóng Tiªn V­¬ng 2. Lang Liªu ®­îc thÇn gióp ®ì - Må c«i mÑ, chÞu nhiÒu thiÖt thßi - Sèng gi¶n dÞ, trung thùc - HiÓu vµ thùc hiÖn ®óng ý thÇn. 3. Chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o vµ vai trß cña nã trong truyÖn. - Cã ý nghÜa thùc tÕ - QuÝ träng nghÒ n«ng - QuÝ träng h¹t g¹o. - Sù ®oµn kÕt. - Hîp ý vua cha. * ý nghÜa: - Gi¶i thÝch nguån gèc sù vËt. - §Ò cao lao ®éng, ®Ò cao nghÒ n«ng. Ho¹t ®éng 3: III. LuyÖn tËp - HS lªn b¶ng lµm bµi tËp 1 vµ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ë SGK. - HS tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh. Bµi tËp 1: - §Ò cao nghÒ n«ng - §Ò cao sù thê kÝnh trêi ®Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. - NÕt truyÒn thèng v¨n ho¸ cña d©n téc ViÖt Nam Bµi tËp 2: - Lang Liªu n»m méng thÇn khuyªn b¶o ® gi¸ trÞ h¹t g¹o ® tr©n träng s¶n phÈm do con ng­êi lµm ra - Lêi vua nhËn xÐt vÒ 2 lo¹i b¸nh. IV. Cñng cè Tãm t¾t truyÖn – N¾m ý nghÜa cña truyÖn. V. DÆn dß: - §äc – kÓ diÔn c¶m c©u truyÖn. - T×m hiÓu tiÕt 3 Tõ vµ cÊu t¹o Tö cña TiÕng ViÖt. Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 3: TV: tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng viÖt A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - HS hiÓu thÕ nµo lµ tõ vµ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña tõ TiÕng ViÖt. - Kh¸i niÖm vÒ tõ, ®¬n vÞ cÊu t¹o tõ (tiÕng) - C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ: Tõ ®¬n, tõ phøc. 2. Kü n¨ng: - Ph©n biÖt ®­îc c¸c lo¹i tõ trªn - Sö dông thµnh th¹o c¸c tõ khi nãi vµ viÕt. 3. Th¸i ®é: T×m tßi, s¸ng t¹o trong viÖc sö dông tõ. B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: Ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò Th¶o luËn nhãm C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV – SGK – Gi¸o ¸n – B¶ng phô. Häc sinh: §äc vµ t×m hiÓu bµi ë nhµ. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: Kh«ng III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: Tõ cã vai trß rÊt quan träng trong giao tiÕp vµ trong viÖc t¹o nªn c©u, v¨n b¶n. VËy tõ lµ g× ? Tõ cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo, tiÕt häc nµy gióp c¸c em hiÓu ®iÒu ®ã. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: I. Tõ lµ g× ? - GV treo b¶ng phô vµ yªu cÇu HS xem c©u hái ë SGK tr¶ lêi. - §èi chiÕu tõ vµ tiÕng trong vÝ dô ë SGK ta thÊy tõ vµ tiÕng cã g× kh¸c nhau. - TiÕng dïng ®Ó lµm g× ? Tõ dïng ®Ó lµm g× ? Khi nµo 1 tiÕng ®­îc coi lµ 1 tõ ? - Bæ sung: Trong TiÕng ViÖt mét tiÕng bao giê còng ph¸t b»ng mét h¬i mang 1 thanh ®iÖu nhÊt ®Þnh. Mét tõ cã thÓ ph¸t ©m thµnh 1 tiÕng hoÆc nhiÒu tiÕng. - Häc sinh ®äc ghi nhí SGK 1. VÝ dô (SGK) ThÇn / d¹y / d©n / c¸ch / trång / trät / ch¨n nu«i / vµ / c¸ch / ¨n ë / Þ gåm 9 tõ 12 tiÕng. - TiÕng dïng ®Ó t¹o tõ - Tõ dïng ®Ó t¹o c©u. 2. Ghi nhí: SGK Ho¹t ®éng 2: II. Tõ ®¬n vµ tõ phøc - HS ho¹t ®éng nhãm 3’, lªn b¶ng ®iÒn tõ thÝch hîp vµo b¶ng ph©n lo¹i theo cét ë SGK - GV bæ sung – nhËn xÐt - Dùa vµo b¶ng ph©n lo¹i trªn em h·y vÏ s¬ ®å biÓu diÔn ®¬n vÞ cÊu t¹o tõ ? - HS ®äc ghi nhí SGK - Theo em tõ ghÐp vµ tõ l¸y cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? + Gièng: Cã cÊu t¹o tõ 2 tiÕng trë lªn + Kh¸c: Tõ ghÐp (c¸c tiÕng cã quan hÖ vÔ nghÜa) Tõ l¸y (c¸c tiÕng cã sù phèi hîp vÒ ©m thanh) 1. VÝ dô: SGK - Tõ ®¬n: Tõ, ®Êy, n­íc, ta, ch¨m, nghÒ, vµ, cã, tôc, ngµy, tÕt, lµm. - Tõ l¸y: Trång trät - Tõ ghÐp: Ch¨n nu«i, b¸nh ch­nh, b¸nh giÇy. 2. §Æc ®iÓm cña tõ vµ ®¬n vÞ cÊu t¹o tõ: Tõ Tõ ®¬n (1T’) Tõ phøc (2T’­) Tõ ghÐp Tõ l¸y + Ghi nhí: SGK Ho¹t ®éng 3: III. LuyÖn tËp - HS tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ë BT1 SGK. - GV gîi ý, bæ sung, chèt l¹i - HS lµm ë líp - HS nhËn xÐt – bæ sung Bµi tËp 1: Tõ ghÐp Céi nguån, gèc g¸c ... CËu mî, c« d× ... Bµi tËp 2: IV. Cñng cè Häc sinh ®äc ghi nhí ë SGK. HÖ thèng néi dung bµi häc b»ng s¬ ®å. V. DÆn dß: - Häc bµi cñ, lµm BT2, 3 , SGK, - ChuÈn bÞ bµi “Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t” Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 4: TLV: giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Gióp HS kh¾c s©u kiÕn thøc cñ, h×nh thµnh s¬ bé c¸c kh¸i niÖm,  v¨n b¶n, môc ®Ých giao tiÕp, ph­¬ng thøc biÓu ®¹t 2. Kü n¨ng: - T¹o lËp v¨n b¶n. - X©y dùng ®­îc c¸c lo¹i v¨n b¶n theo môc ®Ých giao tiÕp. 3. Th¸i ®é: Cã ý thøc trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n phï hîp víi môc ®Ých giao tiÕp. B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: Ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò Th¶o luËn nhãm C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV – SGK – Gi¸o ¸n – B¶ng phô. Häc sinh: §äc vµ t×m hiÓu theo gîi ý SGK. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: Giao tiÕp lµ mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu cña con ng­êi nh»m duy tr× c¸c mèi quan hÖ trong x· héi. VËy giao tiÕp lµ g× ? Giao tiÕp b»ng h×nh thøc nµo ? TiÕt häc nay gióp c¸c em hiÓu râ ®iÒu ®ã. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t - GV ®äc vÝ dô ë SGK Khi cã mét t­ t­ëng, t×nh c¶m, nguyÖn väng cÇn biÓu ®¹t cho ng­êi nµo ®ã biÕt th× em ph¶i lµm g× ? - HS th¶o luËn tr¶ lêi - Muèn t­ t­ëng, t×nh c¶m, nguyÖn väng ®­îc biÓu ®¹t mét c¸ch trän vÑn th× em ph¶i lµm g× ? - HS tr¶ lêi - GV yªu cÇu HS nhËn xÐt vÒ t¸c dông, chñ ®Ò, sù liªn kÕt trong hai c©u ca dao: “Ai ¬i ......” - HS: Lµ lêi khuyªn con ng­êi ph¶i biÕt gi÷ ý chÝ , hai c©u ca dao ®­îc liªn kÕt bëi phÐp ®èi - GV vËy hai c©u ca dao ®· biÓu ®¹t ®­îc 1 ý trän vÑn hay ch­a ? Cã thÓ coi lµ mét v¨n b¶n hay ch­a ? - HS ®· diÔn d¹t ®­îc mét ý trän vÑn vµ ®­îc coi lµ mét v¨n b¶n gåm cã 2 c©u. - GV: Lêi ph¸t biÓu cña thÇy (c«) trong lÔ khai gi¶ng cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng ? V× sao ? - HS: Lµ v¨n b¶n, v× cã chñ ®Ò diÔn ®¹t ®­îc c¸c ý, cã sù liªn kÕt ... - GV: Bøc th­ em viÕt cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng ? - HS: Lµ v¨n b¶n, cã môc ®Ých giao tiÕp, cã chñ ®Ò, cã sù m¹ch l¹c. VËy th¬, truyÖn, c¸c lo¹i ®¬n ... cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng ? - HS: §Òu lµ v¨n b¶n - GV: Em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n ? - HS ®äc phÇn ghi nhí SGK - ThÕ em hiÓu môc ®Ých giao tiÕp lµ g×? 1. V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp VÝ dô: SGK - Nãi hoÆc viÕt b»ng 1 hay nhiÒu c©u - T¹o lËp 1 v¨n b¶n trän vÑn. 2. Ghi nhí: SGK Lµ chuçi lêi nãi miÖng hay bµi viÕt cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c, vËn dông , ý thøc biÓu ®¹t phï hîp ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých giao tiÕp. - Môc ®Ých giao tiÕp lµ ®iÒu mµ v¨n b¶n h­íng tíi. Ho¹t ®éng 2: - Dùa vµo môc ®Ých giao tiÕp ng­êi ta ph©n thµnh c¸c kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c nhau, cô thÓ gåm 6 kiÓu v¨n b¶n Û 6 ph­¬ng thøc biÓu ®¹t - GV giíi thiÖu b¶ng thèng kª ë SGK, mçi kiÓu v¨n b¶n yªu cÇu HS lÊy VÝ dô. 3. KiÕu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n. - 6 kiÓu v¨n b¶n - Tù sù: TruyÖn d©n gian - Miªu t¶: C¶nh, ng­êi - BiÓu c¶m: ViÕt th­, th¬ ... - NghÞ luËn: Bµn luËn vÒ vÊn ®Ò x· héi - ThuyÕt minh: Di tÝch lÞch sö,, danh lam th¾ng c¶nh. - Hµnh chÝnh c«ng vô: §¬n, b¸o c¸o, ®Ò nghÞ ... - BT nhanh: Ho¹t ®éng 3: III. LuyÖn tËp - H·y lùa chän kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp víi mçi t×nh huèng. + Hµnh chÝnh c«ng vô: + Miªu t¶: + Tù sù: + ThuyÕt minh: + NghÞ luËn + BiÓu c¶m. Bµi tËp 1: SGK IV. Cñng cè V¨n b¶n lµ g× ? Cã mÊy lo¹i v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ? V. DÆn dß: - Häc bµi cñ - N¾m ch¾c nh÷ng kh¸i niÖm - ChuÈn bÞ bµi “Th¸nh Giãng” Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 5: v¨n b¶n: Th¸nh giãng (TruyÒn thuyÕt) A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - HS hiÓu néi dung vµ ý nghÜa cña truyÖn 2. Kü n¨ng: - KÓ - ®äc l­u lo¸t 3. Th¸i ®é: Yªu mÕn nh÷ng nh©n vËt trong lÞch sö. B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: Ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò Th¶o luËn nhãm C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV – SGK – Gi¸o ¸n – Tranh ¶nh. Häc sinh: §äc vµ t×m hiÓu ®Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ë SGK. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: TruyÒn thuyÕt lµ g× ? KÓ 1 nh©n vËt trong lÞch sö mµ em biÕt ®· häc ? III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: Chñ ®Ò ®¸nh giÆc cøu n­íc lµ mét chñ ®Ò lín, c¬ b¶n, xuyªn suèt lÞch sö v¨n häc ViÖt Nam nãi chung, v¨n häc d©n gian ViÖt Nam nãi riªng. V¨n b¶n Th¸nh Giãng lµ mét chñ ®Ò nh­ vËy. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: I. §äc – t×m hiÓu chung - GV nªu yªu cÇu ®äc, GV ®äc mÉu. - Gäi HS ®äc l¹i – nhËn xÐt. - HS ®äc chó thÝch SGK 1, 2, 4, 10, 11, 17, 18, 19. - HS ®äc tãm t¾t - GV tãm t¾t l¹i v¨n b¶n. 1. §äc 2. Chó thÝch: SGK 3. Tãm t¾t Ho¹t ®éng 2: II. Ph©n tÝch - GV: Trong truyÖn Th¸nh Giãng cã nh÷ng nh©n vËt nµo ? Ai lµ nh©n vËt chÝnh ? - Nh©n vËt Th¸nh Giãng ®­îc x©y dùng nhiÒu chi tiÕt t­ëng t­îng, k× ¶o giµu ý nghÜa. Em h·y t×m vµ liÖt kª nh÷ng chi tiÕt ®ã ? - HS th¶o luËn nhãm – tr¶ lêi ghi lªn b¶ng. - C¸c chi tiÕt t­ëng t­îng, k× ¶o ®ã cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®èi víi mçi chóng ta? - TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Gièng lµ g× ? §iÒu ®ã cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? - HS: Tinh thÇn yªu n­íc lu«n th­êng trùc trong mçi tr¸i tim ng­êi d©n ViÖt Nam. - §Ó ®¸nh giÆc Giãng ®ßi s¾m nh÷ng thø g× ? §iÒu ®ã thÓ hiÖn ý t­ëng g× ? - Bµ con gãp g¹o nu«i Giãng thÓ hiÖn ®iÒu g× ? - HS tr¶ lêi. - Chi tiÕt nµo thÓ hiÖn søc m¹nh phi th­êng cña Giãng ? - Giãng ®¸nh giÆc b»ng ph­¬ng tiÖn g× ? - §¸nh xong giÆc Giãng quay vÒ ®©u ? V× sao nh­ vËy ? - ViÖc x©y dùng nªn h×nh t­îng Th¸nh Giãng cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? - HS ®äc ghi nhí SGK. 1. Giíi thiÖu nh©n vËt vµ c¸c chi tiÕt t­ëng t­ëng, k× ¶o trong truyÖn. - Th¸nh Giãng - Nhµ vua - Vî chång «ng l·o - Sø gi¶ - ¦ím thö vÕt ch©n ® mang thai - 12 th¸ng sau míi sinh con - §øa trÎ lªn ba råi kh«ng nãi, kh«ng c­êi - Sø gi¶ t×m ng­êi ®¸nh giÆc ® c¸ch tiÕng nãi - Lín nhanh nh­ thæi. 2. ý nghÜa cña mét sè chi tiÕt tiªu biÓu trong truyÖn. - Giãng ®ßi ®i ®¸nh giÆc Û ca ngîi ý thøc ®¸nh giÆc cøu n­íc cña ng­êi anh hïng. Giãng lµ h×nh ¶nh cña nh©n d©n. - Ngùa s¾t, roi s¾t, ¸o gi¸p s¾t ®Ó ®¸nh giÆc. Þ Muèn th¾ng ®­îc giÆc nh©n d©n ta ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vò khÝ. - Bµ con vui lßng gãp g¹o nu«i cËu bÐ. Giãng lín lªn tõ nh÷ng c¸i b×nh th­êng gi¶n dÞ. Þ Nh©n d©n ta yªu n­íc, søc m¹nh tßn d©n, ®oµn kÕt chèng giÆc - Giãng lín nhanh Þ v­¬n vai thµnh tr¸ng sÜ. Þ ThÓ hiÖn søc m¹nh phi th­êng cña ng­êi anh hïng Þ ®øng dËy cña nh©n d©n. - GËy s¾t g·y, nhæ tre ®¸nh giÆc Þ ®¸nh giÆc b»ng vò khÝ s¼n cã. - Giãng cëi ¸o gi¸p s¾t bay lªn trêi Þ Sù ra ®i phi th­êng. H×nh ¶nh Giãng trë nªn bÊt tö. 3. ý nghÜa: - Lµ h×nh t­îng tiªu biÓu cho lßng yªu n­íc cña nh©n d©n ta. Tiªu biÓu cho søc m¹nh céng ®ång, søc m¹nh quËt khëi cña d©n téc ta. IV. Cñng cè : Tãm t¾t truyÖn. Nªu ý nghÜa cña truyÖn V. DÆn dß: - §äc – kÓ thµnh th¹o, n¾m ý nghÜa cña truyÖn - ChuÈn bÞ bµi tõ m­în Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 6: tiÕng viÖt: tõ m­în A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Kh¸i niÖm tõ m­în, n¾m v÷ng nguyªn t¾c trong khi sö dông tõ m­în 2. Kü n¨ng: - Ph©n biÖt ®­îc tõ thuÇn ViÖt vµ tõ m­în - Sö dông tõ m­în 1 c¸ch hîp lý trong nãi vµ viÕt. 3. Th¸i ®é: Gi÷ g×n ng«n ng÷ TiÕng ViÖt B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: §äc, Ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò Th¶o luËn C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV – SGK – Gi¸o ¸n – B¶ng phô Häc sinh: §äc vµ t×m hiÓu bµi theo h­íng d©n ë SGK. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: Tõ lµ g× ? Khi nµo ®­îc gäi lµ tõ ®¬n, tõ phøc III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: Trong kho tµng tõ ng÷ n­íc ta tõ m­în chiÕm sè l­îng kh«ng Ýt vµ nã cã vai trß rÊt lín trong qu¸ tr×nh giao tiÕp. VËy tõ m­în cã nguån gèc tõ ®©u ? V× soa ph¶i dïng tõ m­în ? Sö dông tõ m­în nh­ thÕ nµo. TiÕt häc nµy gióp chóng ta hiÓu râ h¬n. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: I. Tõ thuÇn ViÖt vµ tõ m­în - GV ®äc VD SGK - H·y gi¶i thÝc tõ “Tr­îng, Tr¸ng sÜ” trong c©u sau. - HS dùa vµo chó thÝch trong bµi “Thanh Giãng” ®Ó gi¶i thÝch. + Tr­îng: ®¬n vÞ ®o ®é dµi = 10 th­íc Trung Quèc cæ. + Tr¸ng sÜ: Ng­êi cã søc lùc c­êng tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ (Tr¸ng: KhoÎ m¹nh, to lín; SÜ: ng­êi trÝ thøc, ng­êi ®­îc t«n träng) - Theo em c¸c tõ trªn cã nguån gèc tõ ®©u ? - Nh÷ng tõ ®· ®­îc viÖt ho¸: ti vi, xµ phßng, mÝt tinh, ga, X« viÕt - Nhõng tõ ch­a ®­îc viÖt ho¸: ra-®i-«, in-t¬-net - Nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch viÕt c¸c tõ m­în nãi trªn ? - HS: C¸c tõ m­în ®­îc viÖt ho¸ Þ viÕt nh­ TiÕng viÖt C¸c tõ m­în ch­a ®­îc viÖt ho¸ Þ C¸c tiÕng ®­îc sö dông dÊu g¹ch nèi - HS ®äc ghi nhí: SGK 1. VÝ dô: SGK “Chó bÐ vïng dËy, v­¬n vay mét c¸i bæng biÕn thµnh mét tr¸ng sÜ m×nh cao h¬n tr­îng ...” + Tr­îng: ®¬n vÞ ®o ®é dµi Trung Quèc cæ. + Tr¸ng sÜ: C­êng tr¸ng, m¹nh mÏ. Þ m­în tiÕng H¸n (Trung Quèc) 2. VÝ dô: Sø gi¶, ti vi, xµ phßng, mÝt tinh, ra-®i-«, ga, X« viÕt, giang s¬n, in–t¬–nÐt. Þ m­în ng«n ng÷ Ên – ¢u 3. Ghi nhí: SGK Ho¹t ®éng 2: II. Nguyªn t¾c tõ m­în - HS: §äc ý kiÕn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh - Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ lêi nãi cña B¸c (ViÖc sö dông tõ m­în cã ­u, khuyÕt ®iÓm nh­ thÕ nµo. Tõ ®ã em rót ra bµi häc g× khi sö dông tõ m­în ?) - HS ®äc ghi nhí SGK - TÝch cùc: lµm giµu ng«n ng÷ d©n téc - Tiªu cùc: Lµm cho ng«n ng÷ d©n téc pha t¹p, nÕu sö dông tõ m­în tuú tiÖn. ® Kh«ng nªn m­în tõ n­íc ngoµi mét c¸ch tuú tiÖn. * Ghi nhí: SGK Ho¹t ®éng 3: III. LuyÖn tËp - HS nhËn xÐt - GV bæ sung – chèt l¹i - GV: X¸c ®Þnh nghÜa cña tõng tõ t¹o thµnh TiÕng ViÖt. - HS: lµm viÖc c¸ nh©n - C¶ líp nhËn xÐt - GV: Bæ sung – chèt l¹i. Bµi tËp 1: a) V« cïng, ng¹c nhiªn, tù nhiªn, sÝnh lÔ Þ H¸n ViÖt b) Gia nh©n Þ H¸n ViÖt c) Pèp, in-t¬-net Þ Anh Bµi tËp 2: a) Kh¸n gi¶: Kh¸n (xem), gi¶ (ng­êi) ThÝnh gi¶: ThÝnh (nghe) §éc gi¶: §éc (®äc) b) YÕu ®iÓm: YÕu (quan träng) §iÓm (®iÓm) YÕu l­îc: L­îc (tãm t¾t) YÕu nh©n: nh©n (ng­êi) Bµi tËp 3: VÒ nhµ IV. Cñng cè : GV chèt l¹i néi dung bµi häc V. DÆn dß: - Sö dông tõ m­în cho phï hîp - ChuÈn bÞ bµi “T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù” Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 7 : TLV: t×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù (t1) A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Gióp HS n¾m ®­îc môc ®Ých giao tiÕp cña tù sù - Cã kh¸i niÖm s¬ l­îc vÒ ph­¬ng thøc tù sù 2. Kü n¨ng: - Ph©n tÝch c¸c sù viÖc trong tù sù vµ t¹o lËp ®­îc mét v¨n b¶n tù sù 3. Th¸i ®é: T×m tßi, s¸ng t¹o B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: §äc, Ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò Th¶o luËn nhãm C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV – SGK – Gi¸o ¸n – Mét sè bµi v¨n mÉu Häc sinh: §äc vµ t×m hiÓu h­íng dÉn vÝ dô ë SGK. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: H·y kÓ tªn c¸c kiÓu lo¹i ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n ? Nªu môc ®Ých cña tõng kiÓu lo¹i III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: V¨n tù sù lµ g× ? §Æc ®iÓm cña nã nh­ thÕ nµo ? TiÕt häc nµy gióp chóng c¸c em hiÓu râ h¬n. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: I. ý nghÜa vµ ®Æc ®iÓm chung cña ph­¬ng thøc tù sù - GV: Trong cuéc sèng hµng ngµy c¸c em th­êng cã kÓ chuyÖn vµ nghe kÓ chuyÖn kh«ng ? Vµ ®ã lµ nh÷ng chuyÖn g× ? - HS: KÓ nh÷ng c©u chuyÖn trong ®êi th­êng. KÓ nh÷ng c©u chuyÖn v¨n häc. - GV: VËy theo em kÓ chuyÖn ®Ó lµm g× ? - HS: Gióp ng­êi nghe biÕt ®Ó nhËn thøc vÒ ng­êi, sù vËt, sù viÖc, ®Ó gi¶i thÝch, khen, chª ... - GV: Trong v¨n b¶n tù sù ng­êi kÓ cã vai trß g× ? Vµ ng­êi nghe cã vai trß g×? - GV: + TruyÖn Th¸nh Giãng cho ta biÕt ®iÒu g× ? + TruyÖn kÓ vÒ ai ? + ë thêi nµo ? + Lµm viÖc g× ? + DiÔn biÕn cña sù viÖc nh­ thÕ nµo ? + KÕt qu¶ ra sao ? + ý nghÜa cña sù viÖc lµ g× ? - GV: H·y liÖt kª c¸c sù viÖc theo thø tù tr­íc sau cña truyÖn ? - HS th¶o luËn nhãm – tr¶ lêi - HS: ghi lªn b¶ng - GV: Bæ sung - Chèt l¹i Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng ‘ Giãng cÊt tiÕng nãi ®ßi ®¸nh giÆc Giãng lín nhanh nh­ thæi Giãng ®¸nh giÆc Giãng ®¸nh tan giÆc Giãng bay vÒ trêi Vua lËp ®Òn thê phong danh hiÖu Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng. - GV: Khi kÓ ta cã thÓ bít ®i hay ®¶o lén c¸c sù viÖc ®ã hay kh«ng ? - HS: Chóng ta kh«ng thÓ ®¶o lén v× ®ã lµ chuçi c¸c sù viÖc cã më ®Çu, cã kÕt thóc; sù viÖc ®Çu ® sù viÖc sau vµ còng kh«ng thÓ bít ®i sù viÖc . V× thÕ sÏ lµm mÊt ®i ý nghÜa v¨n b¶n. - HS ®äc ghi nhí SGK 1. Môc ®Ých cña v¨n b¶n tù sù. - §Ó biÕt, ®Ó nhËn thøc vÒ ng­êi, sù vËt, sù viÖc, ®Ó gi¶i thÝch, khen, chª ... - Ng­êi kÓ ph¶i th«ng b¸o, cho biÕt, gi¶i thÝch - Ng­êi nghe ph¶i t×m hiÓu ®Ó biÕt. 2. §Æc ®iÓm cña ph­¬ng thøc tù sù. - VD: T×m hiÓu v¨n b¶n “Th¸nh Giãng” + Th¸nh Giãng + Hïng V­¬ng thø 6 + §¸nh giÆc ngo¹i x©m + Tù sù thêi gian (nguyªn nh©n, kÕt qu¶) + §¸nh tan qu©n giÆc ® lªn trêi Þ Ca ngîi c«ng ®øc cña vÞ anh hïng lµng Giãng. - Tù sù lµ ph­¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc. - Sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa 3. Ghi nhí: SGK IV. Cñng cè GV chèt l¹i nh÷ng ý chÝnh cña bµi häc V. DÆn dß: §äc – n¾m ®­îc néi dung bµi häc, chuÈn bÞ bµi tiÕp theo Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 8 : TLV: t×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù (t2) A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Gióp HS n¾m ch¾c h¬n môc ®Ých vµ ®Æc ®iÓm cña v¨n tù sù 2. Kü n¨ng: - BiÕt vËn dông thµnh th¹o nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo mét sè bµi tËp, luyÖn tËp thùc hµnh 3. Th¸i ®é: TÝch cùc, tù gi¸c, tù ®éng B/ Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: LuyÖn tËp thùc hµnh Th¶o luËn nhãm C/ ChuÈn bÞ gi¸o cô: Gi¸o viªn: SGV – SGK – Gi¸o ¸n – Mét sè bµi v¨n mÉu Häc sinh: §äc vµ t×m hiÓu h­íng dÉn vÝ dô ë SGK. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. æn ®Þnh líp: SØ sè II. KiÓm tra bµi cñ: Nªu môc ®Ých vµ ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n tù sù ? KÓ c¸c sù viªc chÝnh trong v¨n b¶n “Th¸nh Giãng” theo thø tù ? III. Néi dung bµi míi: 1. §Æt vÊn ®Ò: TiÕt tr­íc chóng ta ®· t×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù. §Ó lý thuyÕt ®i ®«i víi thùc hµnh th× tiÕt häc nµy chóng ta sÏ ®i t×m hiÓu phÇn luyÖn tËp. 2. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy + trß Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: II. LuyÖn tËp - §äc vÝ dô ë SGK - HS suy nghÜ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái. - Theo em ë nh÷ng truyÖn trªn ph­¬ng thøc tù sù thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo ? ý nghÜa cña truyÖn lµ g× ? - HS lµm viÖc c¸ nh©n - GV: Bæ sung, kÕt luËn Ho¹t ®éng 2: - HS lµm bµi tËp tiÕp ë SGK Theo em bµi th¬ cã ph¶i lµ tù sù kh«ng? V× sao ? - H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã b»ng v¨n xu«i. - HS nhËn xÐt - GV bæ sung kÕt luËn Bµi th¬ lµ mét v¨n b¶n tù sù bëi v× ë v¨n b¶n ®ã cã nh©n vËt, cã diÔn biÕn t×nh tiÕt chuçi c¸c sù viÖc. Ho¹t ®éng 3: - HS ®äc 2 v¨n b¶n ë SGK - Theo em hai v¨n b¶n ®ã cã néi dung tù sù kh«ng ? V× sao ? - Vµ tù sù ë ®©y cã vai trß g× ? Bµi tËp 1: TruyÖn kÓ l¹i diÔn biÕn t­ t­ëng cña «ng giµ, mang s¾c th¸i hãm hØnh, thÓ hiÖn tinh thÇn yªu cuéc sèng, dï kiÖt søc th× sèng còng h¬n chÕt. Bµi tËp 2: Bµi th¬ lµ th¬ tù sù, kÓ chuyÖn bÐ M©y vµ MÌo con rñ nhau bÈy chuét nh­ng mÌo tham ¨n nªn bÞ m¾c vµo bÉy. HoÆc ®óng h¬n lµ MÌo thÌm qu¸ ®· chui vµo bÉy ¨n tranh phÇn cña chuét vµ ngñ ë trong bÉy. Bµi tËp 3: a) V¨n b¶n “HuÕ khai m¹c tr¹i ®iªu kh¾c quèc tÕ lÇn thø ba” Lµ v¨n b¶n tù sù kÓ l¹i cuéc khai m¹c tr¹i ®iªu kh¾c quèc tÕ lÇn thø ba t¹i thµnh phè HuÕ ngµy 3/4/2002. b) V¨n b¶n “Ng­êi ¢u L¹c ®¸nh tan qu©n TÇn x©m l­îc” lµ mét bµi tù sù kÓ l¹i diÔn biÕn c¸c sù kiÖn c¸ch ®¸nh cña ng­êi ¢u L¹c trong cuéc ®Êu tranh chèng qu©n TÇn x©m l­îc, vµ kÕt qu¶ lµ nhµ TÇn ph¶i rót qu©n. IV. Cñng cè Nªu ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n tù sù ? V. DÆn dß: §äc – n¾m ®­îc néi dung bµi häc, chuÈn bÞ v¨n b¶n “S¬n Tinh – Thuû Tinh” Ngµy so¹n: ..../...../.... TiÕt 9: v¨n b¶n: s¬n tinh – thuû tinh (TruyÒn thuyÕt) A/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Gióp HS hiÓu truyÒn thuyÕt S¬n tinh – Thuû tinh nh»m gi¶i thÝch hiÖn t­îng lôt léi x¶y ra ë ch©u thæ B¾c Bé thña c¸c vua Hïng dùng n­íc vµ kh¸t väng cña ng­êi ViÖt cæ trong viÖc gi¶i thÝch vµ chÕ ngù thiªn tai lò lôt, b¶o vÖ cuéc sèng cña m×n