Giáo án Ngữ văn 6

Bài 18 Phaàn A: Vaên baûn BAØI HOÏC ÑÖÔØNG ÑÔØI ÑAÀU TIEÂN (Toâ Hoaøi) I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: 1.Về kiến thức: Giúp học sinh: - Hieåu ñöôïc noäi dung, yù nghóa baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân. - Naém ñöôïc nhöõng ñaëc saéc trong ngheä thuaät mieâu taû vaø keå chuyeän cuûa baøi thô. 2.Về kĩ năng: Rèn cho HS kĩ năng đọc,tìm hiểu và phân tích tác phẩm văn học 3. Về thái độ: Giúp hs có thái độ suy nghĩ kĩ những hành động của mình. II. CHUAÅN BÒ CUÛA GV VAØ HS: - Saùch GK, saùch GV, saùch thieát keá baøi giaûng. - Giaùo aùn. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1 kieåm tra baøi cuõ : - Kieåm tra taäp baøi soaïn cuûa hoïc sinh. 2/Baøi môùi: * Hoaït ñoäng 1 : Giôùi thieäu baøi. Treân theá giôùi vaø nöôùc ta, coù nhöõng nhaø vaên noåi tieáng gaén boù caû ñôøi vieát cho ñeà taøi treû em, moät trong nhöõng ñeà taøi khoù vaø thuù vò baäc nhaát. Toâ Hoaøi laø moät taùc giaû nhö theá. Truyeän ñoàng thoaïi ñaàu tay cuûa oâng'' Deá Meøn phieâu löu kí'' (1941) ñaõ vaø ñang ñöôïc haøng trieäu ngöôøi ñoïc. Caùc löùa tuoåi voâ cuøng yeâu thích ñeán möùc caùc em nhoû goïi oâng laø oâng Deá Meøn. Nhöng Deá Meøn laø ai? Chaân dung vaø tính neát veà nhaân vaät ñoäc ñaùo naøy nhö theá naøo ? Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân maø Deáâ Meøn nếm traûi ra sao ? Ñoù chính laø noäi dung cuûa baøi hoïc hoâm nay. Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng * Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – tìm hieåu chuù thích. Goïi hoïc sinh ñoïc taùc giaû – taùc phaåm SGK trang 8. ? Haõy neâu vaøi neùt veà taùc giaû Toâ Hoaøi. ? Em cho bieát vò trí cuûa ñoaïn trích treân. ? Cho hoïc sinh ñoïc phaàn chuù thích SGK. * Hoaït ñoäng 3: Ñoïc – hieåu vaên baûn. - Goïi HS 2-3 HS ñoïc vaên baûn. Höôùng daãn hoïc sinh ñoïc , gioïng haøo höùng, kieâu haõnh, chuù yù lôøi thoaïi cuûa caùc nhaân vaät. ? Ñoaïn trích treân ñöôïc chia laøm maáy ñoaïn. ? Noäi dung cuûa töøng ñoaïn. ? Truyeän ñöôïc keå theo ngoâi thöù maáy ? ? Vieäc keå nhö vaäy coù taùc duïng gì ? - Goïi HS ñoïc laïi ñoaïn 1. ? Chaân dung cuûa Deá Meøn ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo qua hình daùng, haønh ñoäng, tính caùch ? ? Em coù nhaän xeùt gì veà caùch duøng töø cuûa taùc giaû. GV : Caùch mieâu taû cuûa taùc giaû vöøa taû hình daùng chung, vöøa laøm noåi baät caùc chi tieát quan troïng cuûa ñoái töôïng, vöøa mieâu taû ngoaïi hình vöøa dieån taû cöû chæ, haønh ñoäng ñeå boäc loä veû ñeïp soáng ñoäng, cöôøng traùng vaø caû tính neát Deá Meøn. ? Trong ñoaïn 1, tính caùch Deá Meøn ñöôïc theå hieän qua chi tieát naøo ? ? Qua vieäc mieâu taû chaân dung Deá Meøn, ta thaáy Deá Meøn hieän leân nhö theá naøo ? GV : Ñaây laø ñoaïn vaên ñaët saéc, ñoäc ñaùo veà ngheä thuaät taû vaät. Baèng caùch nhaân hoùa cao ñoä duøng nhieàu ñoäng töø, tính töø, töø laùy, so saùnh raát choïn loïc vaø chính xaùc. Toâ Hoaøi ñaõ ñeå cho Deá Meøn töï hoïa chaân dung voâ cuøng soáng ñoäng. Khoâng phaûi laø Deá Meøn maø laø moät chaøng Deá Meøn cuï theå ñeán töøng boä phaän cô theå cöû chæ, haønh ñoäng, tính tình, taát caû phuø hôïp vôùi thöïc teá, hình daùng vaø tập tính của loaøi dế, cũng như một thanh thiếu nieân ñöông thôøi. Deá Meøn cöôøng traùng, khoûe maïnh vaø kieâu caêng hôïm hónh, loá bòch maø khoâng töï bieát. Ñieåm ñaùng khen cuõng nhö ñaùng traùch cuûa Deâá Meøn laø ôû ñoù. Chuyeån : Vôùi tính caùch nhö vaäy. Deá Meøn ñaõ phaûi traû giaù nhö theá naøo ? Ta sang phaàn 2. ? Em coù nhaän xeùt gì veà thaùi ñoä cuûa Deá Meøn vôùi Deá choaét (bieåu hieän qua lôøi leõ, caùch xöng hoâ, gioïng ñieäu) ? Khoâng chæ xem thöôøng Deá Choaét maø Deá Meøn coøn toû ra kieâu caêng vôùi ai nöõa . ? Nhöõng ngöôøi laûnh haäu quaû coù phaûi laø Deá Meøn khoâng ? maø laø ai ? ? Tröôùc caùi cheát oai cuûa Deá Choaét, thaùi ñoä cuûa Deá Meøn nhö theá naøo ? ? Theo em söï aên naên cuûa Deá Meøn coù caàn thieát khoâng ? vì sao ? ? Vaäy qua caâu chuyeän maø taùc giaû muoán gôûi ñeán ngöôøi ñoïc baøi hoïc gì ? * Hoaït ñoäng 4 : Toång keát . - Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù SGK/11. HS đọc .-HS dựa vào chú thích trong Sgk trả lời. " Caùc nhaân ñoïc, lôùp theo doõi, nhaän xeùt. " 2 ñoaïn ·1 Ñoaïn 1 : Töø ñaàu….. thieân haï roài. " Mieâu taû veû ñeïp cöôøng traùng cuûa Deá Meøn. Ñoaïn 2 : Phaàn coøn laïi. " Baøi hoïc ñöôøng ñaàu tieân cuûa Deá Meøn " Ngoâi 1 ( Deá Meøn xöng “toâi”) Taïo söï thaân maët gaàn guõi giöõ ngöôøi keå vaø baïn ñoïc ñeå bieåu hieän taâm traïng, suy nghó, thaùi ñoä cuûa nhaân vaät ñoái vôùi nhöõng gì xaõy ra xung quanh vaø xaõy ra vôùi chính mình. " Caù nhaân. " Thaûo luaän nhoùm. " Töø ngöõ ñaët saéc duøng nhieàu ñoäng töø, tính töø ( ñaïp, nhai,…, maãm boùng, nhoïn hoaét, ñen nhaùnh) taát caû goùp phaàn khaéc hoïa hình aûnh Deá Meøn. " Nhoùm phaùt bieåu " Caù nhaân " Thaûo luaän nhoùm. " Chò Coác. " khoâng, maø Deá choaét vì tính nhaùc gan cuûa mình. " Hoái haän vaø xoùt thöông. " Caàn, vì keû bieát loãi thì traùnh ñöôïc loãi " Khoâng neân kieâu caêng töï phuï, xem thöôøng ngöôøi khaùc . " Caù nhaân I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích: 1/ Taùc giaû : - Toâ Hoaøi sinh naêm 1920 teân khai sinh laø Nguyeãn Sen. - Queâ ôû caàu giaáy Haø Noäi. - Vieát vaên töø tröôùc caùch maïng thaùng taùm 1945. Taùc phaåm phong phuù ña daïng nhieàu theå loaïi 2/ Taùc Phaåm : Trích chöông I ( Deá Meøn phieâu löu kí 1941). II. Ñoïc – hieåu vaên baûn: 1/ chaân dung Deá Meøn: a) Hình daùng : - Ñoâi caøng maãm boùng. - Nhöõng caùi vuoát chaân cöùng vaø nhoïn hoaét. - Ñoâi caùnh daøi. - Ñaàu noåi töøng taûng raát böôùng. - Hai raêng ñen nhaùnh. - Sôïi raâu daøi vaø uoán cong. b) Haønh ñoäng: - Ñaïp phanh phaùch. - Nhai ngoaøm ngoaïp. - Trònh troïng vuoát raâu. c) Tính tình : - Ñi ñöùng oai veä nhö con nhaø voõ - Caø khòa vôùi taát caû haøng xoùm. - Quaùt maáy chò Caøo Caøo. - Ñaù maáy anh Goïng voù. => Cöôøng traùng, ñeïp huøng duõng, khoûe maïnh nhöng kieâu caêng. Hôïm hónh, töï phuï. 2/ Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân cuûa Deá Meøn : * Thaùi ñoä vôùi Deá Choaét. - Töï ñaët cho Deá Choaét - Goïi Deá Choaét laø chuù maøy. - Heách raêng leân xì moät hôi roõ daøi vaø lôùn tieáng maéng moû. -> Kieâu caêng, trònh thöôïng, khinh thöôøng khoâng quan taâm giuùp ñôõ. * Deá Meøn trieâu chò Coác : - Deá choaét nhaän laáy haäu quaû : - Taéc thôû. - Thaùi ñoä Deá Meøn : hoái haän vaø xoùt thöông. III. Ghi Nhôù : SKG trang 11. * Daën doø : - Hoïc sinh ghi nhôù SGK trang 11. - Hoïc taùc giaû + taùc phaåm. - Soaïn baøi “ Soâng nöôùc Caø Mau” ( Caâu hoûi trong SGK ) !Phaàn B: Tieáng Vieät PHOÙ TÖØ I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp hoïc sinh - Naém Ñöôïc yù nghóa vaø coâng duïng cuûa phoù töø trong Tieáng Vieät II. CHUAÅN BÒ CUÛA GV VAØ HS: - Saùch GK, saùch GV, - Giaùo aùn, baûng phuï. - Saùch thieát keå baøi giaûng. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1 kieåm tra baøi cuõ : - Kieåm tra söï chuaån bò cuûa hoïc sinh. 2/Baøi môùi: * Hoaït ñoäng 1 : Giôùi thieäu baøi. Ñeå hieåu roû hôn nhöõng hoaït ñoäng, traïng thaùi, tính chaát cuûa caùc ñoäng töø, tính töø thì caàn coù nhöõng töø ngöõ boå sung nghóa cho noù. Nhöõng töø ngöõ aáy ñöôïc goïi laø gì? Chuùng ta haõy tìm hieåu qua baøi hoïc hoâm nay. Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Goïi hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1 SGK trang. Giaùo vieân treo baûng phuï. ? Caùc töø in ñaäm boå sung yù nghóa cho nhöõng töø naøo ? ? Nhöõng töø ñöôïc boå sung nghóa thuoäc loaïi naøo ? ? Nhöõng töø boå sung nghóa cho ñoäng töø, tính töø ( Khoâng boå sung nghóa cho danh töø ) ñöôïc goïi laø phoù töø. ? Phoù töø laø gì ? Giaùo vieân ñuùc keát phaàn ghi nhôù . ? Phoù töø treân boå sung yù nghóa gì cho ñoäng töø, tính töø maø noù ñi keøm ? - Thôøi gian, söï tieáp dieãn, khaû naêng ( ñöôïc ) möùc ñoä, höôùng,… nghóa cuûa chuùng coù gioáng vôùi thöïc töø khoâng ? Nhaän xeùt vò trí cuûa caùc phoù töø so vôùi ñoäng töø, tính töø maø noù boå sung nghóa. Chuyeãn : Baây giôø chuùng ta sang phaàn 2 xem coù bao nhieâu loaïi phoù töø. ? Tìm caùc phoù töø boå sung yù nghóa cho nhöõng ñoäng töø, tính töø in ñaäm. ? So saùnh yù nghóa cuûa caùc cuïm töø coù vaø khoâng coù phoù töø. ? Ñieàn caùc phoù töø ñaõ tìm ñöôïc ôû ví duï 1 – 2 vaøo baûng phaân loaïi. - Hoïc sinh ñieàn caùc phoù töø vaøo baûng phaân loaïi - Keå theâm nhöõng phoù töø naøo maø em bieát thuoäc moãi loaïi treân. ? Döïa vaøo vò trí cuûa phoù töø ñoái vôùi ñoäng töø, tính töø thì coù maáy loaïi. Höôùng daãn hoïc sinh luyeän taäp. - Hoïc sinh ñoïc yeâu caàu. - Hoïc sinh laøm mieäng töøng caâu. Baøi taäp 2 : - Hoïc sinh ñoïc yeâu caàu. - Hoïc sinh laøm vaøo vôû à Caù nhaân à Caù nhaân à Caù nhaân " HS ñoïc phaàn ghi nhôù. " Caù nhaân. " Khoâng, chuùng laø caùc hö töø. " Phoù töø laø nhöõng hö töø ñöùng tröôùc hoaëc sau ñoäng töø, tính töø.. " Coù phoù töø thì cuï theå roû raøng. " Hoïc sinh laàn löôït ñieàn vaøo baûng. " Hoïc sinh traû lôøi ghi nhôù. I. Phoù töø laø gì ?: 1/ Tìm hieåu baøi : Baøi taäp 1 SGK trang a) Ñaõ " ñi cuõng " ra vaãn, chöa " thaáy thaät " loãi laïc b) Ñöôïc " soi (göông) raát " öa nhìn ra " to raát " böôùng $ $ phoù töø thöïc töø ( ñoäng töø, tính töø ) 2/ Ghi nhôù : SGK trang 12 II. Caùc loaïi phoù töø 1 Tìm hieåu baøi : Baøi taäp SGK ( muïc II ) a) Laém b) Ñöøng, vaøo. c) Khoâng, ñaõ, ñang. + Thôøi gian : ñaõ, ñang, töøng, môùi, saép, seõ,… + Söï tieáp dieån töông töï : cuõng, vaãn, ñeàu, coøn nöõa, cuõng… + Möùc ñoä : thaät, raát, laém, quaù, cöïc kó, khaù, hôi… + Phuû ñònh : Khoâng, chöa, chaúng. + Khaúng ñònh : Coù. + Söï caàu khieán : Ñöøng, haõy, chôù. + Keát quaû : höôùng, vaøo, ra, maát, ñöôïc, ñi,.. + Khaû naêng : ñöôïc. + Taàn soá : Ít, hieám, luoân, thöôøng. + Tình thaùi : Ñaùnh giaù, vuït, boån, chôït, thoaét, thình lình, ñoät nhieân. 2/ Ghi nhôù : SGK trang 14 III. luyeän taäp: Baøi taäp 1 : Tìm phoù töø vaø neâu yù nghóa cuûa noù. a) Ñaõ ( Thôøi gian) " ñeán. - khoâng (phuû ñònh) coøn (söï tieáp dieãn) " ngöûi. - Ñaõ (thôøi gian) " côûi. - Ñeàu ( söï tieáp dieån) laám taám. - Ñöông ( thôøi gian) " troå. - Laïi (söï tieáp dieån) – saéêp (thôøi gian) " buoâng toûa. - Ra (Keát quaû – höôùng) " toûa. - Cuõng (söï tieáp dieån) –saép (thôøi gian) " coù. - Ñaõ (thôøi gian) " veà. - Cuõng (söï tieáp dieån) saép(thôøi gian) " veà. b) Ñaõ (thôøi gian) ñöôïc (keát quaû) " xaâu. Baøi taäp 2: Vieát veà moät ñoaïn vaên (3-5 caâu )thuaät laïi söï vieäc Deá Meøn treâu chò Coác daãn ñeán caùi cheát thaûm thöông cuûa Deá Choaét. - Moät hoâm, thaáy chò Coác ñang kieám moài. Deá Meøn caét gioïng ñoïc moät caâu:…. Caïnh khoùe roài chui loït vaøo hang. Chò Coác raát böïc, ñi tìm keû daùm treâu mình. Khoâng thaáy Deá Meøn nhöng chò Coác troâng thaáy Deá Choaét ñang loay hoay tröôùc cöûa hang. Chò Coác truùt côn giaän leân ñaàu Deá Choaét. * cuõng coá, daën doø : - Hoïc nhaéc laïi noäi dung baøi ñaõ hoïc. - Veà nhaø xem laïi baøi – hoïc thuoäc ghi nhôù. - Laøm ñaày ñuû baøi taäp 2 vaøo vôû. - Chuaån bò baøi : “So saùnh”, Chuù yù caâu 2, 3-1,3/24, 25. Phaàn C: Laøm Vaên TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN MIEÂU TAÛ I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp hoïc sinh - Naém Ñöôïc nhöõng hieåu bieát chung nhaát veà vaên mieâu taû tröôùc khi ñi saâu vaøo moät soá thao taùc chính nhaèm taïo laäp vaên baûn naøy. - Nhaän xeùt ñöôïc nhöõng ñoaïn vaên, baøi vaên mieâu taû. - Hieåu ñöôïc trong nhöõng tình huoáng naøo thì ngöôøi ta thöôøng duøng vaên mieâu taû. II. CHUAÅN BÒ CUÛA GV VAØ HS: - Saùch GK, saùch GV, saùch thieát keá baøi giaûng. - Giaùo aùn. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1 kieåm tra baøi cuõ : - Kieåm tra söï chuaån bò cuûa hoïc sinh. 2/Baøi môùi: * Hoaït ñoäng 1 : Giôùi thieäu baøi. ÔÛ hoïc kyø I , caùc em ñaõ ñöôïc hoïc vaên töï söï (goïi laø keå chuyeän) goàm coù keå chuyeän ñaõ bieát, chuyeän ñôøi thöôøng, chuyeän saùng taïo. Qua HKII, caùc em seõ hoïc moät theå loaïi môùi ñoù laø vaên mieâu taû. Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng * Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu vaên mieâu taû. Goïi hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1 SGK/ 15. ? Trong cuoäc soáng haèng ngaøy, ôû nhöõng tình huoáng naøo chuùng ta duøng vaên mieâu taû ? Tình huoáng 1 : Treân ñöôøng ñi hoïc, em gaëp moät ngöôøi khaùch hoûi thaêm ñöôøng veà nhaø em. Ñang phaûi ñeán tröôøng, laøm theá naøo ñeå ngöôøi khaùch nhaän ra ñöôïc nhaø em ? Tình huoáng 2 : Em cuøng meï ñi ñeán cöûa haøng mua aùo ; tröôùc raát nhieàu caùi aùo khaùc nhau, nhieàu maøu, nhieàu veû, treo taän treân cao, laøm theá naøo ñeå ngöôøi baùn haøng laáy ñöôïc chieác aùo maø em tính mua ? Tình huoáng3 : Moät hoïc sinh lôùp hoûi em : Nguôøi löïc só laø ngöôøi nhö theá naøo ? Em phaûi laøm gì ñeå hoïc sinh aáy hình dung ra ñöôïc hình aûnh cuûa ngöôøi löïc só ? Vaäy trong 3 tình huoáng treân, ta phaûi duøng vaên mieâu taû. ? Vaäy duøng vaên mieâu taû ñeå laøm gì ? Trong vaên baûn trích chöông I Deá Meøn Phieâu Löu Kí neâu ñaàu baøi hoïc, coù hai ñoaïn vaên mieâu taû Deá Meøn vaø Deá Choaét raát sinh ñoäng ? ? Em haõy chæ ra hai ñoaïn vaên ñoù ? Hai ñoaïn vaên treân coù giuùp em hình dung ñöôïc ñaëc ñieåm noåi baät cuûa hai chuù deá ? ? Nhöõng chi tieát naøo vaø hình aûnh naøo ñaõ giuùp em hình dung ñöôïc ñieàu ñoù ? ? Vaäy qua nhöõng tình huoáng 1, 2, 3 vaø hình aûnh ñaëc ñieåm cuûa hai chaøng deá , em haõy nhaän xeùt theá naøo laø vaên mieâu taû ? GV ñuùc keát hình thaønh ghi nhôù. Höôùng daãn hoïc sinh luyeän taäp. Ñoaïn 1 : HS ñoïc vaø tìm chi tieát cuï theå maø ñoaïn vaên ñaõ duøng laøm noåi baät ñaëc ñieåm to khoûe, maïnh meû. Ñoaïn 2 : Hình daùng : beù loaét choaét. Trang phuï : Caùi saéc xinh xinh, ca loâ ñoäi leäch. Haønh ñoäng : Chaân thoaên thoaét,…. Huyùt saùo vang. Tính chaát : vui veû, hoàn nhieân, ñaùng yeâu (nhö con chim chích… ),…. Ñöôøng vaøng. Ñoaïn 3 : HS tìm caùc chi tieát cuï theå laøm noåi baät ñaëc ñieåm. Baøi 2 : HS ñoïc yeâu caàu laøm mieäng töøng phaàn. à Caù nhaân à Caù nhaân à Caù nhaân " Caù nhaân phaùt bieåu. "Neâu nhöõng ñaëc ñieåm tính chaát noåi baät… " Bôûi toâi aên uoáng… ñöa caû hai chaân leân vuoát raâu. Caùi chaøng Deá Choaét… nhieàu ngaùch nhö hang toâi. " Hai ñoaïn vaên ñaõ giuùp em hình dung ñöôïc ñaëc ñieåm noåi baät cuûa hai chuù Deá hoaøn toaøn ñoái laäp nhau. Deá Meøn : Khoûe maïnh, thaân hình cöôøng traùng " ñeïp. Deá Choaét : Söùc khoûe oám yeáu, thaân hình xaáu xí. " Caù nhaân " Ta phaûi quan saùt vaø duøng ngoân ngöõ ñeå thöïc hieän nhöõng neùt tieâu bieåu giuùp ngöôøi ñoïc hình dung nhöõng ñaëc ñieåm tính chaát noåi baät cuûa moät söï vaät, söï vieäc, con nguôøi… " HS ñoïc ghi nhôù SGK. " HS " Nöôùc ñaày… xuoâi ngöôïc sieáu, vaïc…. Kieám moài hoï caûi coï…. Mieáng naøo. I. Theá naøo laø vaên meâu taû : 1/ Tìm hieåu baøi : Baøi taäp 1 SGK trang 15 Tình huoáng 1 : Baùc ñi theâm moät ngaõ nöõa laø queïo phaûi caên nhaø thöù hai laø nhaø chaùu coång raøo sôn maøu vaøng trong saân coù hai chaäu hoa hoàng. Tình huoáng 2 : Chieác aùo maøu hoàng nhaït ôû haøng cuoái phía beân tay traùi ngoaøi cuøng, coå troøn xung quanh coå coù vieàn nhöõng boâng hoa hoàng , maøu traéng, tay ngaén. Tình huoáng 3 : Daùng cao, to ; Tay chaân maïnh meû, baép thòt saên chaéc. " Duøng vaên mieâu taû : Neâu nhöõng ñaëc ñieåm, tính chaát noåi baät… BT2 SGK trang 15. * Trong vaên baûn trích chöông I Deá Meøn Phieâu Löu Kí mieâu taû Deá Meøn, Deá Choaét ·2 Deá Meøn Ñoâi caøng maãm boùng. Nhöõng caùi vuoát ôû chaân, ôû khoeo cöù cöùng daàn, nhoïn hoaét. Ñoâi caùnh thaønh caùi aùo daøi kín xuoáng…. Ñuoâi. Ñaàu to noåi töøng taûng. Hai caùi raêng ñen nhaùnh. Sôïi raâu daøi vaø uoáng cong. ·3 Deá Choaét : Ngöôøi gaày goø, daøi lieâu nghieâu. Caùnh chæ ngaén cuûn ñeán giöõa löng, hôû caû maïn söôøn. Ñoâi caøng beø beø naëng neà troâng ñeán xaáu. Raâu ria cuït, maët muûi ngaãn ngaãn ngô ngô. Vaên mieâu taû: Quan saùt neâu leân ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm tính chaát noåi baät cuûa söï vaät söï vieäc. 2 Ghi nhôù : SGK trang 16. II. Luyeän taäp : Baøi taäp 1 : a) Ñoaïn 1 : Mieâu taû chuù Deá Meøn vaøo ñoä tuoåi “ thanh nieân cöôøng traùng”. Nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät : to khoûe vaø maïnh meõ. Ñoâi caøng … nhoïn hoaét…daïp phaønh phaïch….lia qua b) Ñoaïn 2 : Taùi hieän laïi hình aûnh chuù beù lieân laïc (Löôïm) Ñaëc ñieåm noåi baät : duøng nhieàu töø laùy raát sinh ñoäng ñeå thaáy ñöôïc moät chuù beù nhoû nhaén, nhanh nheïn, hoàn nhieân vui – tính ñaùng yeâu. c) Ñoaïn 3 : Mieâu taû caûnh vuøng baõi ven ao, hoà ngaäp nöôùc sau möa vaø quang caûnh tranh giaønh moài cuûa nhöõng con vaät… Ñaëc ñieåm noåi baät : moät theá giôùi ñoäng vaät sinh ñoäng, oàn aøo, huyeân naùo. Baøi taäp 2 : a) Mieâu taû caûnh muøa ñoâng nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät : - Khí trôøi laïnh : gioù baác möa. - Ñeâm daøi, ngaøy ngaén - Baàu trôøi luoân aâm u : ít traêng. - Muøa (xuaân) cuûa hoa… chuaån cho muøa xuaân ñeán. b) Taû khuoân maët meï: khuoân maët traùi xoan dieäu hieàn phuùc haäu ( nghieâm nghò). - Caëp maét to, long lanh chan chöùa tình yeâu thöông trieàu meán.. - Mieäng luùc naøo cuõng nôû nuï cöôøi xinh töôi vui veû ( lo aáu traêng trôû ). * Daën doø : - Hoïc sinh ghi nhôù SGK trang 16 - Soaïn baøi vaên baûn “ Soâng Nöôùc Caø Mau”( Phaàn ñoïc – hieåu vaên baûn) BAØI 19 Phaàn A: Vaên baûn SOÂNG NÖÔÙC CAØ MAU Ñoaøn Gioûi I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp hoïc sinh - Caûm nhaän söï phong phuù vaø ñoäc ñaùo cuûa caûnh thieân nhieân soâng nöôùc Caø Mau - Naém ñöôïc ngheä thuaät mieâu taû caûnh soâng nöôùc trong baøi vaên cuûa taùc giaû. II. CHUAÅN BÒ CUÛA GV VAØ HS: 1/ giaùo vieân : - Saùch GK, saùch GV, giaùo aùn - Tranh minh hoïa 1/ giaùo vieân : - Taäp, saùch giaùo khoa - Taäp, chuaån bò baøi tröôùc, baøi soaïn. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1 kieåm tra baøi cuõ : - Neâu yù nghóa vaên baûn “ Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân” ? - Trình baøy sô löôïc veà taùc giaû Toâ Hoaøi. 2/Baøi môùi: * Hoaït ñoäng 1 : Giôùi thieäu baøi. “ Ñeïp voâ cuøng toå quoác ta ôi !” Thaät vaäy, ñaát nöôùc ta ñaâu cuõng ñeïp, ñoù laø mieàn töï haøo cuûa nhaân daân ta. Raát nhieàu nhaø vaên, nhaø thô ñaõ vieát neân nhöõng trang vieát ñaày töï haøo veà ñaát nöôùc nhö Nguyeãn Tuaân, Toâ Hoaøi. Hoâm nay, ta seõ tìm hieåu vuøng cöïc Nam cuûa ñaát nöôùc qua ngoaøi buùt cuûa Ñoaøn Gioûi. Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng * Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – tìm hieåu chuù thích. Goïi hoïc sinh ñoïc chuù thích trang 20. ? Em hieåu gì veà taùc giaû Ñoaøn Gioûi ? Em hieåu gì veà ñoaïn trích * Hoaït ñoäng 3 :Ñoïc – hieåu vaên baûn : - Goïi hoïc sinh ñoïc – höôùng daãn hoïc sinh ñoïc. ? Baøi vaên mieâu taû caûnh gì ? ? Taùc giaû mieâu taû caûnh theo trình töï nhö theá naøo ? ? Döïa vaøo trình töï ta phaân baøi vaên thaønh maáy ñoaïn ? ? Qua trình töï mieâu taû aáy, em haõy hình dung vò trí quan saùt vaø mieâu taû cuûa taùc giaû. - Goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn 1. ? Em haõy cho bieát aán töôïng ban ñaàu bao truøm veà soâng nöôùc Caø Mau nhö theá naøo ? ?AÁn töôïng ban ñaàu ñöôïc mieâu taû baèng nhöõng giaùc quan naøo ? Giaùo vieân: Maét thaáy, tai nghe laø hai giaùc quan khoâng theå thieáu ñöôïc khi quan saùt taû caûnh. Ngoaøi ra caûnh trôû neân cuï theå, soáng ñoäng ; ngöôøi ta phaûi bieát keát hôïp taû vôùi lieân töôûng, töôûng töôïng. - Goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn 2 : ? Qua ñoaïn noùi veà caùch ñaët teân cho doøng soâng con keânh cuûa vuøng Caø Mau, em nhaän xeùt gì veà caùc ñòa danh aáy. Nhöõng ñòa danh naøy gôïi ra ñaëc ñieåm gì veà thieân nhieân veà vuøng Caø Mau. - Goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn 3: ? Sau nhöõng ñoaïn giôùi thieäu chung khaùi quaùt veà soâng nöôùc Caø Mau, taùc giaû ñi vaøo mieâu taû cuï theå, soâng Naêm Caên ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo ? ? Tìm nhöõng chi tieát theå hieän söï roäng lôùn, huøng vó cuûa doøng soâng, röøng ñöôùc. ? Trong caâu “ thuyeàn chuùng toâi…” coù ñoäng töø naøo chæ hoaït ñoäng con thuyeàn. ? Neáu thay ñoåi trình töï ñoäng töø aáy thì coù aûnh höôûng gì ñeán noäi dung dieån ñaït khoâng. ? Nhaän xeùt gì veà söï chính xaùc tinh teá trong caùch duøng töø cuûa taùc giaû ôû caùc caâu aáy. ? Tìm trong ñoaïn vaên noùi treân nhöõng töø taùc giaû mieâu taû maøu saéc cuûa röøng ñöôùc vaø nhaän xeùt veà caùch mieâu taû cuûa taùc giaû. - Goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn 4 : ? Ñoaïn vaên taû caûnh gì ? ? Caûnh aáy ra sao ? ? Tìm nhöõng chi tieát mieâu taû caûnh aáy ? taùc giaû duøng ngheä thuaät gì taû caûnh chôï ? ? Qua baøi vaên em hình dung nhö theá naøo veà vuøng soâng nöôùc Caø Mau. * Hoaït ñoäng 4 : Ghi nhôù. * Hoaït ñoäng 5 : Luyeän taäp Cho 2 hoïc sinh leân baûnglaøm baøi taäp 1, 2/23/SGK à Caù nhaân ñoïc à Traû lôøi döïa vaøo SGK. " Caù nhaân ñoïc, lôùp theo doõi. " Soâng nöôùc Caø Mau, vuøng cöïc Nam cuûa ñaát nöôùc Vieät Nam. " Ñi töø aán töôïng chung, caùi nhìn khaùi quaùt veà thieân nhieân, soâng nöôùc 1 vuøng ñeán caûnh cuï theå cuûa doøng soâng töø caûnh thieân nhieân ñeán hoaït ñoäng con ngöôøi . Xen vaøo giöõa maïch mieâu taû coøn coù ñoaïn thuyeát minh, giaûi thích . " 4 ñoaïn: + Ñoaïn 1: “ Caøng… ñôn ñieäu”: AÁn töôïng ban ñaàu bao truøm veà soâng nuôùc Caø Mau. + Ñoaïn 2 : “ Töø khi ….nöôùc ñen”: Thuyeát minh veà caùch ñaët teân cho caùc doøng soâng. + Ñoaïn 3 : “ Thuyeàn …. Ban mai” : hình aûnh soâng nöôùc Caø Mau. + Ñoaïn 4 : Hình aûnh chôï Naêm Caên taáp naäp, ñoâng vui, truø phuù, ñoäc ñaùo. " Ñi thuyeàn treân caùc con soâng. Quan saùt raát thích hôïp cho vieäc mieâu taû. " Hoïc sinh ñoïc. " Soâng ngoøi, keânh raïch buûa giaêng chi chít nhö maïng nheän cuøng quang caûnh chæ laëng leõ maøu xanh ñôn ñieäu. " Maét : buûa giaêng, chi chít, xanh. Tai : tieáng rì raøo. Ñoaïn vaên khoâng chæ dieån taû aán töôïng ban ñaàu cuûa taùc giaû veà soâng nöôùc Caø Mau maø coøn coù nhöõng ñoaïn thuyeát minh giaûi thích. " Caùc ñòa danh khoâng duøng danh töø myõ leä maø theo ñaëc ñieåm rieâng töøng vuøng thaønh teân goïi khieán cho noù trôû neân cuï theå maø gaàn guûi thaân thöông, toâ ñaäm aán töôïng veà moät thieân nhieân ñaày söùc soáng cuûa vuøng Caø Mau. Thuû phaùp lieät keâ ñöôïc söû duïng coù hieäu quaû theå hieän söï phong phuù, ña daïng cuûa thieân nhieân vaø cuoäc soáng vuøng ñaát aáy. " Caù nhaân ñoïc. " Roäng lôùn, huøng vó. " Soâng meânh moâng, nöôùc aàm aàm ñoå ra bieån ngaøy ñeâm nhö thaùc, nhöõng ñaàu soùng traéng, roäng lôùn ngaøn thöôùc. Röøng ñöôùc : Döïng cao ngaét nhö nhöõng daõy töôøng thaønh voâ taän lôùp naøy choàng leân lôùp kia oâm laáy doøng soâng. Tuy doøng soâng roäng lôùn vaø huøng vó nhöng noù vaãn hieàn laønh, vaãn laø choå dung thaân cho haøng ñaøn caù nöôùc chöù khoâng hung tôïn vaø hoang daõ nhö con Soâng Ñaø ôû vuøng phía Baéc nöôùc ta vôùi nhöõng daõy ñaù ngaàm “ hun huùt”, hoaêm hoaém nhö choâng”. " Thoaùt qua, ñoå ra, xuoâi veà. " coù " Keânh soâng Boï Maét khoâng bieát roû cô mam naøo laø boï maét, bay theo thuyeàn töø baày neân vieäc rôøi khoûi noù nhö thoaùt qua 1 tai hoïa bò ñoát ngöùa ngaùy neân goïi laø thoaùt ; con soâng Cöûa Lôùn nhö teân goïi noù meânh moâng roäng lôùn neân phaûi laø ñoå ; töø ñoù, em xuoâi veà Naêm Caên. Khoâng töø naøo thay theá cho chuùng ñöôïc. " Xanh laù maï, xanh reâu, xanh chai loï "nhöõng maøu saéc töôi saùng ñeïp ñeõ, ñaày söùc soáng cuûa thieân nhieân taïo neân caûm giaùc deã chòu xen laãn yeâu thích. Caûnh vaät khoâng chæ töôi ñeïp qua hình aûnh maø noù coøn caàn söï soáng ñoäng, hoaït ñoäng. " Hoïc sinh ñoïc " Chôï Naêm Caên. " Ñoâng vui, taáp naäp, truø phuù, ñoäc ñaùo. " Lieät keâ keát hôïp taû nhöõng neùt tieâu bieåu veà hình aûnh caûnh vaät vaø hoaït ñoäng ngöôøi khieán caûnh hieän ra taáp naäp ñoâng vui, truø phuù, ñoäc ñaùo. " Töï do phaùt bieåu " Goïi hoïc sinh ñoïc . " Chuù yù söõa, nhaän xeùt. Giaùo vieân söõa baøi . I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích: 1/ Taùc giaû : - Ñoaøn Gioûi ( 1925 – 1989) queâ ôû Tieàn Giang. - Taùc phaåm vieát veà cuoäc soáng thieân nhieân vaø con ngöôøi Nam Boä. 2/ Taùc Phaåm : - Ñoaïn trích naèm ôû chöông 18 truyeän “ Ñaát röøng phöông Nam” laø taùc phaåm thaønh coâng cuûa Ñoaøn Gioûi. II. Ñoïc – hieåu vaên baûn: 1/ AÁn töôïng ban ñaàu veà soâng nöôùc Caø Mau. Soâng ngoøi chi chít, buûa giaêng nhö m