Giáo án Ngữ văn 6 - Bài 4 - Tiết 16: Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự

Ngày soạn:13/9/2012 Ngày giảng: 17/9/2012 Bài 4 - Tiết 16 Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự A. Mục tiêu 1. Mục tiờu chung - Biờ́t tìm hiờ̉u đờ̀ và cách làm bài văn tự sự. - Thực hiện nghiêm túc các bước làm bài văn tự sự khi viết bài văn tự sự 2. Trọng tõm kiờ́n thức, kĩ năng a. Kiến thức: - Nhân biết được cấu trúc của đề văn tự sự (qua những từ ngữ được diễn đạt trong đề) - Thấy được tầm quan trọng của việc tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý khi làm bài văn tự sự. - Những căn cứ để lập ya và lập dàn ý. b. Kĩ năng: - Tìm hiểu đề, nhận ra những yêu cầu của đề và cách làm 1 bài văn tự sự. - Bước đầu biết dùng lời văn của mình để viết bài văn tự sự. B. Đồ dùng dạy học GV: Bảng phụ HS : Soạn theo yờu cõ̀u C. Phương pháp/ KTDH: 1.Phương pháp thụng báo giải thích 2. Phương pháp quy nạp( KT đặt cõu hỏi, KT đụ̣ng não) 3.Phương pháp thảo luọ̃n nhóm ( Ktchia nhóm, giao nhiợ̀m vụ) D. Các bước lờn lớp 1.OĐTC 2.Kiểm tra đầu giờ: (4p) H: - Chủ đề của bài văn tự sự là gì? - Dàn bài của bài văn tự sự gỗm mấy phần? Mỗi phần thực hiện những yêu cầu nào? HS: (ghi nhớ sgk) 3.Tiờ́n trình tụ̉ chức các hoạt đụ̣ng Hoạt động 1: Khởi động (2’) GV sử dụng KTDH “ Động não” H: Đứng trước đề một bài văn tự sự ta phải làm gì thì mới viết nó theo đúng yêu cầu của bài văn hoàn chỉnh? HS: TL (2’), báo cáo GV: Kết luận vào bài Hoạt động của GV-HS TG Nội dung chính Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Mục tiêu: + Phân tích đề, nhận biết cấu trúc của đề văn tự sự, biết cách làm bài văn tự sự Cách tiến hành: GV: Treo bảng phụ (6 đề trong sgk-t47), y/c hs theo dõi. HS: Đọc 6 đề trên bảng phụ H: Lời văn ở đề 1 nêu ra những yêu cầu gì? Những chữ nào trong đề cho em biết điều đó? HS: HĐCN, trả lời GV: NX, chốt “Kể” “câu chuyện em thích” “bằng lời của em” Những từ “kể” “ em thích” và “ bằng lời của em” H: Đứng trước đề này trước khi làm em phải lưu ý điều gì? HS: Chú ý 1 số từ ngữ quan trọng trong đề GV: NX, bổ sung H: Các đề 3, 4, 5, 6 không có từ kể, có phải là đề tự sự không? Trọng tâm của mỗi đề trên ? HS: HĐCN, trả lời GV: NX, bổ sung - Có vì những đề đó vần có yêu cầu về việc, có truyện về những ngày thơ ấu, ngày sinh nhật, quê em đổi mới, em lớn lên như thế nào - Trọng tâm: + Câu chuyện làm em thích thú. + Những lời nói, việc làm chứng tỏ người bạn ấy rất tốt + Một kỉ niệm khiến em không thể quên + Những việc làm và tâm trạng của em. H: Trong các đề trên, đề nào kể về người, đề nào kể về việc, đề nào tường thuật sự việc? HS: HĐCN, trả lời GV: NX, bổ sung -> H: Qua tìm hiểu các đề bài trên, em hãy cho biết muốn tìm hiểu đề ta phải làm gì? HS: HĐCN, trả lời GV: NX, bổ sung Xác định từ ngữ trọng tâm của đề để xác định yêu cầu của đề: kể người, kể việc, tường thuật. * Đề văn tự sự có thể diễn đạt ở nhiều dạng như y/c tường thuật, kể chuyện, hoặc chỉ nêu ra 1 đề tài của câu chuyện. * Yêu cầu của đề văn tự sự được thể hiện qua những lời văn được diễn đạt trong đề (để xác định nội dung tự sự , cách thức trình bày) HS: Đọc nội dung bài 2 (SGK-t48) H: Đề đã nêu ra những yêu cầu nào buộc em phải thực hiện? Em hiểu yêu cầu ấy như thế nào? HS: HĐCN, trả lời GV: NX, bổ sung Nghĩa là không sao chép H: Em hiểu thế nào là lập ý cho bài văn tự sự? HS: X.định nụ̣i dung sẽ viờ́t theo yờu cõ̀u của đờ̀ GV: Chốt (ý 2 ghi nhớ sgk-48). H: Em chọn truyện nào, thích nhân vật, sự việc nào? - Em chọn truyện đó nhằm biểu hiện chủ đề gì? GV hướng dõ̃n HS vào những cõu chuyợ̀n đõ̃ học(T.Gióng, Sự tích Hụ̀ Gươm..) HS: HĐCN, trả lời GV: NX,bổsung -Truyện “ Thánh Gióng” Nhân vật: Thánh Gióng - Sự việc: Gióng đòi đi đánh giặc - Chủ đề: Đề cao tinh thần sẵn sàng đánh giặc, uy lực mạnh mẽ vô định của người anh hùng và nguồn gốc thần linh. H:Vọ̃y, khi tìm ý phải xác định nụ̣i dung gì? HSTL – GV chụ́t -> H: Dàn ý một bài văn tự sự gồm những phần nào? nội dung từng phần? - Hãy xác định xem truyện bắt đầu kể từ đâu và kết thúc ở đâu? HS: HĐCN, trả lời GV: khái quát ghi bảng -> GV: Kể chuyện quan trọng nhất là xác định chỗ bắt đầu và chỗ kết thúc GV: Việc sắp xếp trình tự như trên gọi là lập dàn ý. Vậy em hiểu thế nào là dàn ý? HS: HĐCN, trả lời GV: NX,bổ sung, chốt Lập dàn ý là sắp xếp các việc, việc gì kể trước, việc gì kể sau (theo trình tự) để người đọc tho dõi được câu chuyện và hiểu được ý định của người viết. H: Em hiểu thế nào là “ Viết bằng lời văn của em” ? HS: HĐCN, trả lời GV: NX, bổ sung, chốt - Không sao chép văn bản có sẵn GV: Tổ chức cho HS viết văn theo dàn ý trên (phần MB) HS: HĐCN (5p), trình bày GV: NX, uấn nắn, đưa đoạn mẫu H: Từ các câu hỏi trên em có thể rút ra cách làm bài văn tự sự như thế nào? HS: HĐCN, trả lời GV: NX, bổ sung HS: Đọc ghi nhớ, chốt ý 15 22 3p I. Đề, tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự 1. Đề văn tự sự - Đề 1: Y/c của đề Kể 1 câu chuyện - Đề 3, 4, 5, 6 cũng là đề văn tự sự vì có yêu cầu kể về sự việc, nhân vật. Đờ̀ nghiờn vờ̀ : Kể việc: Đề 3,4,5 Kể người: Đề 2,6 Tường thuật: Đề 3,4,5 2. Cách làm bài văn tự sự Đề văn: Kể một câu chuyện em thích bằng lời văn của em a. Tìm hiểu đề * Có hai điểm chú ý: - Chuyện em thích - Bằng lời văn của em b. Lập ý - Xác định nụ̣i dung sẽ viờ́t theo y/c của đờ̀: Nhõn vọ̃t, sự viợ̀c, diờ̃n biờ́n, kờ́t quả và ý nghĩa của cõu chuyợ̀n c. Lập dàn ý * MB: Giới thiệu nhân vật sự việc đời HV thứ 6 có 2 vợ chồng..... * TB: - Thánh Gióng y/c vua cho làm ngựa sắt, roi sắt.. - Thánh Gióng ăn khoẻ, lớn nhanh - Tháng Gióng vươn vai bỗng thành một tráng sĩ , cưỡi ngựa cầm roi ra trận. - Thánh Gióng xông trận giết giặc - Roi gẫy, Gióng nhổ tre làm vũ khí - Thắng giặc, Gióng cởi bỏ lại áo giáp cưỡi ngựa bay về trời * KB: Vua nhớ công ơn phong là PĐTV, lập đề thờ.... d. Viết bài văn tự sự - Viết thành văn theo bố cục 3 phần: MB-TB-KB II. Ghi nhớ ( SGK-T 48) - Cách làm bài văn tự sự: gụ̀m 4 bước 4. Tổng kết: (2p) - Nêu các bước làm bài văn tự sự - GV sơ kết bài học: Các bước làm bài văn tự sự tìm hiểu đề tìm ý lập dàn ý( MB-TB- KB) viết bài văn theo bố cục 5. HDHB: (1p) - Học bài vở ghi+ SGK; - Lọ̃p ý và dàn ý cho bài tọ̃p phõ̀n luyợ̀n tọ̃p - Viết bài văn tự sự hoàn chỉnh cho đề bài phần luyện tập.