Giáo án Ngữ văn 6 (chuẩn kiến thức) năm 2012

TuÇn 1 : (tiÕt 1-> 4) Ngµy so¹n : 18 /8/2012 Ngµy d¹y : /8/2012 CON RỒNG CHÁU TIÊN (Truyền thuyết) A.Mục tiêu cần đạt: * Kiến thức: Hs hiểu khái niệm thể loại truyền thuyết. Nhân vật ,sự kiện,cốt chuyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu. Bóng dáng lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm văn học dân gian thời kì dựng nước. *Kĩ năng : Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết. Nhận ra những sự việc chính của truyện. Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kì ảo tiêu biểu trong truyện. *Thái độ :Tự hào,cảm phục cha ông ta trong buổi đầu dựng nước và mở mang đất nước. B. Chuẩn bị: Gv: Sgk,sgv,giáo án. Hs: Đọc trước bài và trả lời câu hỏi phần đọc hiểu văn bản. C.Các hoạt động dạy học: 1.Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Kể tên một số truyện cổ dân gian mà em biết? 3.Bài mới: Hoạt động của Gv- Hs Nội dung kiến thức Hoạt động 1: Khởi động TruyÒn thuyÕt lµ mét thÓ läai v¨n häc d©n gian ®­îc nh©n d©n ta tõ bao ®êi ­a thÝch. Mét trong nh÷ng truyÒn thuyÕt tiªu biÓu, më ®Çu cho chuçi truyÒn thuyÕt vÒ thêi ®¹i c¸c Vua Hïng ®ã lµ truyÖn “Con Rång, ch¸u Tiªn”. VËy néi dung ý nghÜa cña truyÖn lµ g× ? TiÕt häc h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu ®iÒu Êy ? Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản Häc sinh ®äc ®Þnh nghÜa truyÒn thuyÕt phÇn dÊu sao trang 7 . Gi¸o viªn giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ®Þnh nghÜa, vÒ c¸c truyÒn thuyÕt g¾n liÒn víi lÞch sö ®Êt n­íc ta - TruyÒn thuyÕt cã ®Æc ®iÓm g×? Th­êng cã yÕu tè t­ëng t­îng k× ¶o nhấn mạnh những ý cơ bản (truyÖn d©n gian, liªn quan ®Õn lÞch sử, yếu tố kì ảo hoang đường, thể hiện cách đánh giá thái độ của nhân dân). *Lưu ý: Truyền thuyết có cốt lõi lịch sử nhưng không phải là lịch sử (Vì là những tác phẩm nghệ thuật dân gian có yếu tố tưởng tượng kì ảo) -GV? Truyện Con Rồng – Cháu Tiên gắn bó với lịch sử thời đại nào của dân tộc ta? -GV hướng dẫn đọc: Đọc rõ ràng, mạch lạc, nhấn mạnh các chi tiết li kỳ, tưởng tượng. Thể hiện hai lời đối thoại của 2 nhân vật Lạc Long Quân và Âu Cơ. Đọc mẫu một đoạn. -HS: đọc, nhận xét, sửa. GVlưu ý các em những chú thích chủ yếu là từ Hán Việt (1, 2, 4, 5). -GV hướng dẫn HS tóm tắt: Tìm các sự việc chính trong truyện. -HS xác định sự việc chính trong truyện -GV treo bảng phụ ghi các sự việc chính: + Nguồn gốc, hình dạng, tài năng hai vị thần. Lạc Long Quân kết duyên cùng Âu Cơ, sinh bọc trăm trứng. + Lạc Long Quân và Âu Cơ chia tay nhau, chia con. + Sự nghiệp dựng nước. + Nguồn gốc dân tộc Việt Nam. -> Đó là chuỗi các sự việc, các tình tiết chính của câu chuyện. Khi kể cần bám sát vào các tình tiết đó để phát triển thành nội dung câu chuyện. - GV hướng dẫn HS tìm bố cục - GV? Em có biết bố cục thường gặp của một câu chuyện dân gian? (3 phần: Mở truyện, diễn biến, kết thúc) - HS đọc phần mở truyện. -GV? Phần mở truyện này cho em biết điều gì? - HS: Giới thiệu nhân vật, nguồn gốc, hình dáng, tài năng của Lạc Long Quân và Âu Cơ. - GV? Trong trí tưởng tượng của người xưa, Lạc Long Quân và Âu Cơ hiện lên với những đặc điểm gì kì lạ về nguồn gốc, hình dạng, tài đức? - HS tìm chi tiết -GV? Qua những chi tiết giới thiệu đó, em có nhận xét như thế nào về 2 vị thần? -GV? Tình cảm của em dành cho 2 nhân vật này? Hs theo dõi phần 2,quan sát tranh minh họa. - GV? Việc kết duyên và sinh con của Âu Cơ và Long Quân có gì kì lạ? - GV? Em đánh giá như thế nào về chi tiết này. Nó có ý nghĩa như thế nào - GV nhấn mạnh: Chi tiết kỳ lạ giải thích mọi người Việt ta đều là anh em ruột thịt do cùng một cha mẹ sinh ra. Đó là một nguồn gốc thật đẹp, thật cao quí; niềm tự hào, tôn kính về nòi giống dân tộc. (Từ "đồng bào" mà Bác Hồ nói có nghĩa là cùng bào thai, mọi người trên đất nước ta đều cùng chung một nguồn gốc. Như vậy trong tưởng tượng mộc mạc của người Việt Cổ, nguồn gốc dân tộc chúng ta thật đẹp, là con cháu thần tiên, là kết quả của một tình yêu, một mối lương duyên Tiên - Rồng). - GV? Nhưng Lạc Long Quân và Âu Cơ lại phải chia con và chia tay. Việc chia con ấy diễn ra như thế nào - GV? Em hiểu ý nghĩa chi tiết này như thế nào? - HS quan sát tranh và thảo luận: +Thực tế hai thần thuộc hai nòi khác biệt nhau: núi và nước, nên xa nhau là không thể tránh khỏi. +Đàn con đông đúc tất nhiên cũng phải chia đôi: nửa khai phá rừng hoang cùng mẹ, nửa vùng vẫy chốn biển khơi cùng cha. - GV? Qua sự việc trên, người xưa muốn thể hiện ý nguyện gì? - GV? Và vẫn trong dòng tưởng tượng mộc mạc, người xưa đã đưa ra kết thúc cho câu chuyện như thế nào?) - GV? Cuối truyện dân gian kể rằng các con của Lạc Long Quân và Âu Cơ nối nhau làm vua ở đất Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang, lấy hiệu là Hùng Vương. Theo em sự việc này có ý nghĩa như thế nào? - GV? Qua những chi tiết đó, em biết thêm gì về xã hội, phong tục, tập quán của người Việt cổ xưa? (Tên nước đầu tiên của chúng ta là Văn Lang –nghĩa là đất nứơc tươi đẹp, sáng ngời, có văn hoá. Kinh đô của Văn Lang là Phong Châu. Các triều đại Vua Hùng nối tiếp nhau -> Xã hội Văn Lang thời đại Hùng Vương là một xã hội văn hoá dù còn sơ khai). Hoạt động 3: Tổng kết. - GV? Qua truyền thuyết này, em hiểu gì về dân tộc ta? - HS: Dân tộc ta có nguồn gốc thiêng liêng, cao quí, là một khối đoàn kết, vững bền. (Đó là cách giải thích của người Việt Cổ về nguồn gốc dân tộc ta) - GV? Truyền thuyết này đã bồi đắp trong em những tình cảm nào? - HS thảo luận (Yêu quí, tự hào về truyền thống dân tộc; đoàn kết, yêu thương mọi người - GV? Truyền thuyết bao giờ cũng có cái "lõi sự thật lịch sử ", vậy " cái lõi sự thật lịch sử " của truyền thuyết này là gì? - HS: Yếu tố lịch sử: Triều đại các vua Hùng -GV? Bên cạnh đó, yếu tố chính làm nên thành công của truyền thuyết này là gì? - HS:Yếu tố, chi tiết tưởng tượng, kì ảo. - Học sinh đọc ghi nhớ: (SGK- 8) Hoạt động 4.Luyện tập - GV? Em thích đoạn truyện nào nhất? Hãy kể lại đoạn đó? - HS dựa vào tranh minh họa kể một đoạn. - GV? Tìm các câu chuyện khác cũng nhằm giải thích nguồn gốc dân tộc Việt như truyện "Con Rồng, cháu Tiên" VD: +"Quả trứng to nở ra con người " (Dân tộc Mường) + "Quả bầu mẹ" (Dân tộc Khơ mú) I Giới thiệu chung: * Khái niệm truyền thuyết:Sgk *TruyÒn thuyÕt Con Rồng – Cháu Tiên g¾n víi thêi ®¹i c¸c Vua Hïng. *Bè côc: Theo diễn biến các sự việc II .Phân tích văn bản: 1Giới thiệu về Lạc Long Quân và Âu Cơ. L¹c Long Qu©n Âu C¬ +LLQ nßi Rång, con thÇn Long N÷, sèng ë d­íi n­íc. +Søc khoÎ v« ®Þch, cã nhiÒu phÐp l¹, gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i, d¹y d©n c¸ch trång trät, ch¨n nu«i, ¨n ë. +¢u C¬ lµ dßng Tiªn ë trªn nói, thuéc dßng hä ThÇn N«ng. xinh ®Ñp tuyÖt trÇn. - H×nh ¶nh k× l¹, ®Ñp ®Ï -> Sù kú l¹, lín lao, tµi n¨ng phi th­êng, vÎ ®Ñp cao quý. 2.Nguồn gốc dân tộc Việt Nam. +L¹c Long Qu©n kÕt duyªn cïng ¢u C¬. +Sinh bäc tr¨m trøng, në ra tr¨m ng­êi con …lín nhanh nh­ thæi. - Chi tiÕt k× ¶o hoang ®­êng -> Ng­êi ViÖt ta ®Òu lµ anh em ruét thÞt do cïng mét cha mÑ sinh ra. §ã lµ mét nguån gèc thËt ®Ñp, thËt cao quÝ; => NiÒm tù hµo, t«n kÝnh vÒ nßi gièng d©n téc. +N¨m m­¬i ng­êi con theo mÑ lªn rõng . n¨m m­¬i ng­êi con theo cha xuèng biÓn… chia nhau cai qu¶n c¸c ph­¬ng, gióp ®ì lÉn nhau. +Con tr­ëng lªn lµm vua, ®Æt tªn n­íc lµ V¨n Lang. -> Con ch¸u Tiªn - Rång lËp n­íc V¨n Lang víi c¸c triÒu ®¹i Vua Hïng. -> Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc V¨n Lang. III.Tổng kết: 1.Nội dung ý nghĩa: Truyện kể về nguồn góc dân tộc con Rồng cháu Tiên,ngợi ca nguồn gốc cao quí của dân tộc và ý nguyện đoàn kết gắn bó của dân tộc ta. 2.Nghệ thuật: -Sử dụng các yếu tố tưởng tượng kì ảo… -Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh. *Ghi nhí: (sgk-tg8) IV. LuyÖn tËp: iV. h­íng dÉn vÒ nhµ : - Đọc kĩ,kể, tóm tắt lại truyện. - Liên hệ một câu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt. - Soạn bài Bánh chưng,bánh giầy. D. ®¸nh gi¸, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch. __________________________________ Ngµy so¹n : 18/8/2012 Ngµy d¹y : /8/2012 Tiết 2: BÁNH CHƯNG,BÁNH GIẦY (Truyền thuyết) A.Mục tiêu bài học: * Kiến thức: HS nhận biết nhân vật ,sự kiện,cốt chuyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu. Cốt lõi lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kì Hùng Vương. Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động,đề cao nghề nông-một nét đẹp văn hóa của người Việt. *Kĩ năng : Đọc –hiểu một văn bản truyền thuyết. Nhận ra những sự việc chính của truyện. Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kì ảo tiêu biểu trong truyện. *Thái độ :Tự hào,cảm phục cha ông ta trong buổi đầu dựng nước và mở mang đất nước.Gi¸o dôc lßng yªu lao ®éng, tr©n träng nh÷ng s¶n phÈm cña lao ®éng B. Chuẩn bị: Gv: Sgk,sgv,giáo án. Hs: Đọc trước bài và trả lời câu hỏi phần đọc hiểu văn bản. C.Các hoạt động dạy học: 1.Ổn định lớp-Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Em hiÓu thÕ nµo lµ "truyÒn thuyÕt"? Nh÷ng chi tiÕt hoang ®­êng, k× ¶o cã vai trß nh­ thÕ nµo trong lo¹i truyÖn nµy? ? KÓ l¹i truyÖn "Con rång - Ch¸u tiªn". Nªu ý nghĩa của v¨n b¶n nµy? 3.Bài mới: Hoạt động của Gv- Hs Nội dung kiến thức Hoạt động 1: Khởi động . Hµng n¨m, mçi khi xu©n vÒ, tÕt ®Õn, nh©n d©n ta - nh÷ng con ch¸u vua Hïng - l¹i hå hëi chë l¸ dong, xay ®ç, gi· g¹o gãi b¸nh. B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy lµ hai thø b¸nh kh«ng nh÷ng rÊt ngon, rÊt bæ, lu«n cã mÆt ®Ó lµm nªn h­¬ng vÞ tÕt cæ truyÒn d©n téc mµ cßn hµm chøa bao ý nghÜa s©u xa, lý thó. Hai thø b¸nh ®ã gîi chóng ta nhí l¹i mét truyÒn thuyÕt tõ rÊt xa x¨m... Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản. -Gv h­íng dÉn ®äc: §äc giäng chËm r·i, t×nh c¶m, chó ý lêi nãi cña thÇn trong giÊc méng cña Lang Liªu cÇn ®äc giäng ©m vang, xa v¾ng, giäng vua Hïng ®Ünh ®¹c, ch¾c khoÎ. - Gv h­íng dÉn häc sinh kÓ l¹i truyªn theo tranh: - Gv? Theo em truyÖn nµy thuéc thêi ®¹i lÞch sö nµo cña d©n téc ta? ? T×m c¸c sù viÖc chÝnh trong truyÖn. + Hïng v­¬ng quyÕt ®Þnh truyÒn ng«i. + Lang Liªu ®­îc thÇn gióp ®ì. + Lang Liªu lµm b¸nh. + Hai thø b¸nh cña Lang Liªu ®­îc vua cha chän ®Ó tÕ trêi, ®Êt vµ Lang Liªu ®­îc chän nèi ng«i vua. -> HS kÓ . Gv: H­íng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch. L­u ý chó thÝch: 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 12, 13 (tõ cæ, tõ ghÐp, thµnh ng÷). Gv? V¨n b¶n cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn? Giíi h¹n & néi dung tõng phÇn? Hs: theo dõi phÇn 1 Gv: H×nh thøc chän: Vua ®­a ra mét c©u ®ã ®Æc biÖt ®Ó thö tµi c¸c lang. Ai lµm võa ý vua sÏ ®­îc vua truyÒn ng«i. ?Em cã suy nghÜ g× vÒ ®iÒu kiÖn vµ h×nh thøc truyÒn ng«i cña Vua Hïng (®¸nh gi¸ ë sù ®æi, míi tiÕn bé) Gv: ?Qua ®ã, em hiÓu g× vÒ ý ®Þnh cña vua? (Nèi chÝ vua ph¶i lµ ng­êi biÕt lo cho d©n, cho n­íc, duy tr× ®­îc c¶nh th¸i b×nh cho mu«n d©n, biÕt lÊy d©n lµm gèc). Gv? Tõ ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ vua nµy? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi miÖng Gv? Qua c¸ch thøc chän ng­êi nèi ng«i cña vua em thÊy ®­îc h×nh thøc sinh ho¹t v¨n ho¸ nµo? (Thi gi¶i ®è lµ mét h×nh thøc rÊt khã kh¨n mang tÝnh thö th¸ch cao). Gi¸o viªn cã thÓ liªn hÖ: “Em bÐ th«ng minh” Häc sinh theo dâi phÇn 2- Gv? V× sao, trong c¸c con vua chØ cã Lang Liªu ®­îc thÇn gióp ®ì? Hs ho¹t ®éng nhãm Gv? ý nghi· lêi m¸ch b¶o cña thÇn lµ g×? Hs ho¹t ®éng nhãm + Trong trêi ®Êt kh«ng cã g× quÝ b»ng h¹t g¹o. C¸c thø kh¸c tuy ngon, khan hiÕm, con ng­êi kh«ng lµm ra ®­îc. ý thÇn chÝnh lµ ý cña nh©n d©n, tr©n träng lóa g¹o cña trêi ®Êt còng lµ tr©n träng kÕt qu¶ må h«i c«ng søc cña nh©n d©n, bëi nh©n d©n coi h¹t g¹o lµ ngäc thùc-c¸i ¨n quÝ nh­ ngäc). - Gv? T¹i sao thÇn chØ m¸ch b¶o gîi ý mµ kh«ng lµm hé Lang Liªu? - Gv? H·y m« t¶ hai lo¹i b¸nh mµ Lang Liªu lµm? - Hs trao ®æi vÒ ý nghÜa cña hai thø b¸nh. + ý nghÜa thùc tÕ: quý träng nghÒ n«ng, h¹t g¹o - nh÷ng thø nu«i sèng con ng­êi vµ do chÝnh bµn tay lao ®éng cña con ng­êi lµm ra, cã mÆt trong ®êi sèng hµng ngµy. => ý t­ëng s©u xa: t­îng trêi, t­îng ®Êt, t­îng mu«n loµi. Hoạt động 3.Tổng kết. ? Nêu ý nghĩa của truyện ? Gv? YÕu tè gióp truyÖn sèng m·i víi thêi gian? .Hs đọc ghi nhớ : Hoạt động 4: Luyện tập HS th¶o luËn: ý nghÜa phong tôc lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giµy trong ngµy TÕt. Hs quan sát tranh và trả lời câu hỏi GV? Chi tiÕt nµo lµm em thÝch nhÊt? V× sao? Hs tìm : Gv quan sát tranh, kÓ l¹i truyÖn. - Bøc tranh SGK - 10 minh ho¹ cho ®o¹n truyÖn nµo? Em h·y kÓ l¹i ®o¹n v¨n b¶n ®ã. - Thay lêi Lang Liªu kÓ l¹i lÝ do v× sao chµng l¹i lµm hai lo¹i b¸nh (trong t©m tr¹ng v« cïng mõng rì v× ®· lµm võa ý vua cha) I.Tìm hiểu chung: *TruyÖn thuéc thÓ lo¹i truyÖn truyÒn thuyÕt vÒ thêi ®¹i c¸c vua Hïng. *Bè côc : 3 phÇn + PhÇn 1: Tõ ®Çu... "chøng gi¸m" ( Vua chän ng­êi nèi ng«i). + PhÇn 2: TiÕp ... "nÆn h×nh trßn" (Cuéc ®ua tµi). + PhÇn 3: Cßn l¹i.( KÕt qu¶ thi tµi) II .Ph©n tÝch 1.Hïng V­¬ng quyÕt ®Þnh truyÒn ng«i. +Hoµn c¶nh: giÆc ngoµi ®· yªn, vua cã thÓ tËp trung ch¨m lo cho d©n ®­îc lo Êm, vua ®· giµ muèn truyÒn ng«i. + ý cña vua: ng­êi nèi ng«i ph¶i nèi ®­îc chÝ vua, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ con tr­ëng. + H×nh thøc: LÔ vËt Lµ ng­êi s¸ng suèt, cã c¸ch riªng trong viÖc nh×n nhËn, lùa chän ng­êi tµi ®øc. 2 .Cuộc đua tài. - C¸c Lang ®ua nhau lµm cç thËt to, thËt hËu. Lang Liªu rÊt buån v× chµng chØ cã khoai, lóa. -Lang Liªu ®­îc thÇn gióp ®ì. - ThÇn gióp ®ì Lang Liªu v×: + Chµng lµ ng­êi thiÖt thßi nhÊt. + Tuy lµ Lang nh­ng chµng ch¨m lo viÖc ®ång ¸ng, trång khoai lóa. PhËn cña chµng gÇn gòi trong d©n th­êng tuy th©n lµ con vua. + Chµng lµ ng­êi duy nhÊt hiÓu ®­îc ý thÇn vµ thùc hiÖn ®­îc ý thÇn. Lang Liªu lµm b¸nh Lang Liªu lµ ng­êi th«ng minh, cã suy nghÜ s©u s¾c, rÊt khÐo tay vµ cã lßng hiÕu th¶o. + B¸nh ch­ng, b¸nh giµy ®­îc chän lµm lÔ tÕ Tiªn V­¬ng. + Lang Liªu ®­îc nèi ng«i. III. Tổng kết: 1.Nội dung ý nghĩa: Là câu chuyện suy tôn tài năng,phẩm chất con người trong việc dựng xây đất nước. 2. Nghệ thuật: -Sử dụng chi tiết tưởng tượng kì ảo... -Lối kể chuyện dân gian: theo trình tự thời gian *Ghi nhí :tg 12 IV. LuyÖn tËp ý nghÜa phong tôc lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giµy trong ngµy TÕt §Ò cao nghÒ n«ng, ®Ò cao sù thê kÝnh trêi, ®Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. …§©y lµ kiÓu m« tÝp ta th­êng hay b¾t gÆp trong c¸c truyÖn cæ tÝch sau nµy nh­ anh Khoai khi kh«ng thÓ t×m ®­îc c©y tre tr¨m ®èt... iV. h­íng dÉn vÒ nhµ : . - Luyện đọc và kể lại chuyện. - T×m ®äc: Sù tÝch trÇu cau, Sù tÝch d­a - Tìm các chi tiết có bóng dáng lịch sử cha ông ta xưa trong truyện D. ®¸nh gi¸, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch. Ngµy so¹n : 18/8/2012 Ngµy d¹y : /8/2012 Tiết 3: TỪ VÀ CẤU TẠO CỦA TỪTIẾNG VIỆT A.Mục tiêu bài học: * Kiến thức: HS hiểu,nắm chắc định nghĩa về từ,cấu tạo của từ,từ đơn, từ phức,các loại từ phức. Đơn vị cấu tạo từ tiếng Việt. *Kĩ năng : Nhận diện,phân biệt được: + Từ và tiếng. + Từ đơn và từ phức. + Từ ghép và từ láy. Phân tích cấu tạo của từ. *Thái độ : Tự giác, tích cực trong các hoạt động học tập. B. Chuẩn bị: Gv: Sgk,sgv,giáo án. Graph về các loại từ,bảng phụ,phiếu học tập cho Bt3. Hs: Đọc trước bài và ôn lại kiến thức về cấu tạo từ ở tiểu học. C.Các hoạt động dạy học: 1.Ổn định lớp- 2. Kiểm tra bài cũ: ? Nhắc lại những kiến thức về cấu tạo từ mà em đã học? 3.Bài mới: Hoạt động của Gv- Hs Nội dung kiến thức Hoạt động 1: Khởi động . Hµng ngµy, chóng ta vÉn th­êng dïng tõ ®Ó t¹o nªn c©u trong khi nãi vµ viÕt. VËy tõ lµ g×? ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña tõ TiÕng ViÖt ra sao chúng ta cùng tìm hiểu trong tiết học này. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức. Hs quan sát vd trên bảng phụ. GV? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc, em h·y lËp danh s¸ch c¸c tiÕng vµ danh s¸ch c¸c tõ trong VD trªn? GV? X¸c ®Þnh xem ®¬n vÞ nµo võa lµ 1 tõ, võa lµ 1 tiÕng? Hs nhËn xÐt: - Cã 9 tõ , 12 tiÕng. + §¬n vÞ võa lµ 1 tõ, võa lµ 1 tiÕng: "ThÇn, d¹y, d©n, c¸ch, vµ" + §¬n vÞ lµ tõ gåm 2 tiÕng: "Trång trät, ch¨n nu«i, ¨n ë" GV? VËy ®¬n vÞ tiÕng ®­îc dïng lµm g×? §¬n vÞ tõ ®­êng dïng ®Ó lµm g×? GV? Khi nµo mét tiÕng ®­îc coi lµ 1 tõ? HS lµm viÖc nhãm GV? Qua ®ã em hiÓu nh­ thÕ nµo lµ tõ? HS ®äc ghi nhí Sgk. GV: (§/n trªn nªu lªn ®Æc ®iÓm cña tõ) (§Æc ®iÓm vÒ chøc n¨ng: Tõ lµ ®¬n vÞ dïng ®Ó ®Æt c©u. Nhê ®Æc ®iÓm nµy chóng ta ph©n biÖt tõ víi tiÕng, bëi tiÕng chØ cã chøc n¨ng t¹o tõ. Mét tiÕng cã thÓ dïng ®Æt c©u t¹o nªn 1 tõ ®¬n. Trong sè c¸c ®¬n vÞ t¹o c©u, tõ lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt. Lín h¬n tõ lµ côm tõ .) Häc sinh ®iÒn tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i. Vd Cho c©u v¨n: “Tõ ®Êy, n­íc ta ch¨m nghÒ trång trät, ch¨n nu«i vµ cã tôc ngµy TÕt lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy.” ? Cã nh÷ng lo¹i tõ nµo? ? Ph©n biÖt tõ ®¬n vµ tõ phøc? +Tõ ®¬n lµ tõ chØ cã 1 tiÕng. Tõ phøc lµ tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng. ? Em cã thÓ cho VD tõ phøc cã nhiÒu tiÕng (th¶o luËn nhãm). ? Trong tõ phøc, em h·y ph©n biÖt tõ l¸y vµ tõ ghÐp. +C¸c tiÕng trong tõ phøc cã quan hÖvíi nhau vÒ ©m -> Tõ l¸y +C¸c tiÕng trong tõ phøc cã quan hÖ vÒ nghÜa -> Tõ ghÐp Hs đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: Thực hành. HS ®äc bµi tËp. 3hs lên bảng HS: Mçi em lµm mét c©u GV h­íng dÉn: Ph©n c¸ch tõ trong c©u b»ng dÊu (/) HS ®äc BT - GV c¨n cø vµo kÕt qu¶ c©u c bµi tËp 1, GV h­íng dÉn HS. Bài 3 Hs làm bài theo nhóm vào phiếu học tập . Hs làm việc cá nhân . ( Có thể cho về nhà) Hs thi tìm nhanh các từ láy . I. Tõ lµ g×? - TiÕng dïng ®Ó t¹o tõ. =>Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dïng ®Ó t¹o c©u. - Khi mét tiÕng cã thÓ dïng ®Ó t¹o c©u, tiÕng Êy trë thµnh tõ. * Ghi nhí: Sgktg13 II. Tõ ®¬n vµ tõ phøc 1.Tõ ®¬n: tõ, ®Êy, n­íc, ta, ch¨m,... =>Tõ ®¬n lµ tõ chØ cã 1 tiÕng 2.Tõ phøc: Tõ phøc lµ tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng - Tõ ghÐp: Ch¨n nu«i, b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. - Tõ l¸y: trång trät. Từ Từ đơn Từ phức Vd Từ ghép Từ láy Vd Vd * Ghi nhớ sgk. III. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: a. "Nguån gèc, con ch¸u" -> tõ ghÐp. b. "Nguån gèc" ®ång nghÜa "nguyªn do, céi rÔ, gèc g¸c, céi nguån". c. Tõ ghÐp chØ quan hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó b¸c, anh em... Bµi tËp 2: Quy t¾c s¾p xÕp c¸c tiÕng trong tõ ghÐp chØ quan hÖ th©n thuéc: - Theo giíi tÝnh: Anh chÞ, cËu mî... Tiếng chỉ nam đứng trước,tiếng chỉ nữ đứng sau. - Theo bËc: Cha anh, con ch¸u... Tiếng chỉ bậc trên đứng trước,tiếng chỉ bậc dưới đứng sau. Bµi tËp 3: - C¸ch chÕ biÕn: r¸n, n­íng, hÊp, nhóng, tr¸ng, cuèn, ch­ng. - ChÊt liÖu lµm b¸nh: nÕp tÎ, khoai, s¾n, ng«, ®Ëu xanh, m×, t«m... - TÝnh chÊt cña b¸nh: dÎo, phång,xèp. - H×nh d¸ng cña b¸nh;: gèi, khóc, quÈy. Bµi tËp 4: "Thót thÝt": tiÕng khãc nhá trong häng khi cã ®iÒu tñi th©n, Êm øc: t­¬ng ®­¬ng sôt sïi, r­ng røc, ti tØ. Bµi tËp 5: - T¶ tiÕng c­êi: khóc khÝch, s»ng sÆc... - T¶ tiÕng nãi: lÐo nhÐo, lÌ nhÌ.. - T¶ d¸ng ®iÖu: lõ ®õ, nghªnh ngang. iV. h­íng dÉn vÒ nhµ : - Viết đo¹n v¨n cã 3 c©u sö dông tõ l¸y tả tiếng nói,dáng điệu của con người - Tìm các từ ghép miêu tả mức độ,kích thước của một đồ vật. - Chuẩn bị bài : Giao tiếp,văn bản và phương thức biểu đạt. D. ®¸nh gi¸, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch. __________________________________ Ngµy so¹n : 18 /8/2012 Ngµy d¹y : /8/2012 Tiết 4: GIAO TIẾP VĂN BẢN VÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT A.Mục tiêu bài học: * Kiến thức: Hs hiểu sơ giản về hoạt động truyền đạt và tiếp nhận tư tưởng ,tình cảm bằng phương tiện ngôn từ: Giao tiếp,văn bản,phương thức biểu đạt,kiểu văn bản. Sự chi phối của mục đích giao tiếp trong việc lưạ chọn phương thức biểu đạt để tạo lập văn bản. Các kiểu văn bản :tự sự,miêu tả,biểu cảm ,lập luận,… *Kĩ năng : Nhận biết ,lựa chọn phương thức biểu đạt phù hợp với mục đích giao tiếp. Nhận ra kiểu văn bản căn cứ vào phương thức biểu đạt . Tcá dụng của việc lựa chọn phương thức biểu đạt ở một đoạn văn bản cụ thể. *Thái độ : Tự giác, tích cực trong các hoạt động học tập. B. Chuẩn bị: Gv: Sgk,sgv,giáo án. Bảng phụ cho phần I- mục 2,bt2. Hs: Đọc trước bài và trả lời câu hỏi Tr 15,16. C.Các hoạt động dạy học: 1.Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Gv kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs. 3.Bài mới: Hoạt động của Gv- Hs Nội dung kiến thức Hoạt động 1: Khởi động . Trong thùc tÕ, c¸c em ®· tiÕp xóc vµ sö dông c¸c v¨n b¶n vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau: ®äc b¸o, truyÖn, viÕt th­, viÕt ®¬n... nh­ng cã thÓ ch­a gäi chóng lµ v¨n b¶n vµ còng ch­a gäi c¸c môc ®Ých cô thÓ thµnh 1 tªn gäi kh¸i qu¸t lµ giao tiÕp. Hoạt động 2: Hình thành khái niệm . GV? Trong ®êi sèng cÇn khuyªn nhñ ng­êi kh¸c, hay béc lé lßng yªu mÕn b¹n hoÆc muèn tham gia mét ho¹t ®éng do nhµ tr­êng tæ chøc em lµm thÕ nµo ®Ó béc lé nh÷ng ®iÒu ®ã? HS suy nghÜ, tr¶ lêi GV: Khi cÇn khuyªn nhñ ng­êi kh¸c, béc lé lßng yªu mÕn b¹n,... chóng ta sÏ nãi hoÆc viÕt ®Ó cho ng­êi ta biÕt nguyÖn väng cña m×nh. Nh­ thÕ gäi lµ giao tiÕp. GV? Khi muèn biÓu ®¹t ®iÒu Êy mét c¸ch ®Çy ®ñ, trän vÑn, ph¶i lµm thÕ nµo? HS trao ®æi nhãm GV: Nãi cã ®Çu cã ®u«i, râ rµng , m¹ch l¹c-> T¹o lËp v¨n b¶n. GV? C©u ca dao: Ai ¬i gi÷ chÝ cho bÒn… ®­îc s¸ng t¸c ®Ó lµm g×, biÓu ®¹t ý g×? HS: Lêi khuyªn ph¶i kiªn tr×, bÒn chÝ kh«ng dao ®éng. GV? C©u 6 vµ c©u 8 trong bµi ca dao trªn liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo? HS tr¶ lêi: + Liªn kÕt b»ng vÇn. + C©u sau lµm râ ý cho c©u tr­íc. GV: Hai dßng th¬ ®· ®Çy ®ñ ý kh«ng cÇn thªm bít -> §ã lµ mét v¨n b¶n GV? Qua nh÷ng vÝ dô trªn em hiÓu nh­ thÕ nµo lµ giao tiÕp? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n? - HS kh¸i qu¸t l¹i - Bøc th­ lµ v¨n b¶n viÕt, cã thÓ thøc, cã chñ ®Ò xuyªn suèt lµ th«ng b¸o t×nh h×nh häc tËp, sinh ho¹t... vµ quan t©m tíi ng­êi nhËn th­. * Më réng c¸c c©u hái trong SGK. - Lêi ph¸t biÓu cña c« HT lµ v¨n b¶n cã chñ ®Ò xuyªn suèt, cã m¹ch l¹c, liªn kÕt, nªu thµnh tÝch n¨m häc qua, nhiÖm vô n¨m häc míi, kªu gäi cæ vò gi¸o viªn, häc sinh hoµn thµnh tèt nhiÖm vô n¨m häc. - ThiÕp mêi, ®¬n xin... ®Òu lµ v¨n b¶n v× chóng ®Òu cã môc ®Ých giao tiÕp, yªu cÇu th«ng tin vµ cã thÓ thøc nhÊt ®Þnh. =>Nh­ vËy, cã nhiÒu lo¹i v¨n b¶n kh¸c nhau. Mçi v¨n b¶n l¹i cã môc ®Ých giao tiÕp vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c nhau. GV? ë TiÓu häc c¸c em ®· häc nh÷ng lo¹i v¨n b¶n nµo? GV? Em cßn biÕt thªm lo¹i v¨n b¶n nµo kh¸c n÷a? HS tr¶ lêi GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, bæ sung Gv cho hs quan sat bảng phụ mục 2, Hs ph¸t hiÖn môc ®Ých giao tiÕp næi bËt cña tõng v¨n b¶n GV: VÊn ®Ò ph©n chia c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t øng víi c¸c kiÓu v¨n b¶n vµ v¨n b¶n cô thÓ chØ lµ t­¬ng ®èi bëi trong mét v¨n b¶n tù sù vÉn cã thÓ cã nh÷ng ph­¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c) * Bµi tËp nhanh: X¸c ®Þnh vµ lùa chän kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp víi c¸c t×nh huèng giao tiÕp lÇn l­ît nh­ sau: - §¬n - Hµnh chÝnh c«ng vô. - T­êng thuËt - Tù sù - T¶ - Miªu t¶. - Giíi thiÖu - ThuyÕt minh. - Lßng yªu mến - BiÓu c¶m. - B¸c bá ý kiÕn - NghÞ luËn HS ®äc ghi nhí Hoạt động 3: Thực hành. HS ®äc c¸c vÝ dô: GV h­íng dÉn HS lµm HS x¸c ®Þnh ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña c¸c vÝ dô ®ã vµ tr×nh bµy bằng cách nối trên bảng phụ. HS ®äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp HS th¶o luËn, tr¶ lêi GV? KÓ tªn mét v¨n b¶n tù sù kh¸c mµ em biÕt? HS thi theo nhãm I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: 1. V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp: + CÇn biÓu ®¹t mét t×nh c¶m, nguyÖn väng -> Ph¶i sö dông ng«n tõ. => Giao tiÕp + BiÓu ®¹t ®Çy ®ñ, trän ven mét t­ t­ëng, t×nh c¶m.... th× ph¶i t¹o lËp v¨n b¶n * Ghi nhí 1,2: + Giao tiÕp: H×nh thøc truyÒn ®¹t, tiÕp nhËn t­ t­ëng, t×nh c¶m…b»ng ph­¬ng tiÖn ng«n tõ. + V¨n b¶n: Chuçi lêi nãi hoÆc viÕt cã chñ ®Ò thèng nhÊt ®­îc liªn kÕt m¹ch l¹c nh»m môc ®Ých giao tiÕp. 2. KiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n: + Tù sù: Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc. + Miªu t¶: T¶ tr¹ng th¸i sù vËt, con ng­êi. + BiÓu c¶m: Bµy tá c¶m xóc, t×nh c¶m. + NghÞ luËn: Nªu ý kiÕn ®¸nh gi¸ bµn luËn. + ThuyÕt minh: Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt. + Hµnh chÝnh c«ng vô: Tr×nh bµy ý muèn, quyÕt ®Þnh. * Ghi nhí 3( SGK) II. LuyÖn tËp Bµi 1:Nhận biết các phương thức biểu đạt. a. Tù sù c. NghÞ luËn b. Miªu t¶ d. BiÓu c¶m. ®. ThuyÕt minh Bµi 2: Xác định kiểu văn bản. TruyÒn thuyÕt "Con Rång –Ch¸u Tiªn" thuộc kiÓu v¨n b¶n tù sù v× truyÒn thuyÕt nµy ®· tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc nh»m gi¶i thÝch nguån gèc ng­êi ViÖt, nguån gèc d©n téc ViÖt. iV. h­íng dÉn vÒ nhµ : - Học bài và chuẩn bị bài Thánh Gióng. D. ®¸nh gi¸, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch. __________________________________ TuÇn 2 : (tiÕt 5-> 8) Ngµy so¹n : 25 /8/2012 Ngµy d¹y : /8/2012 Tiết : 5 THÁNH GIÓNG (Truyền thuyết) A.Mục tiêu bài học: * Kiến thức: Hs hiểu Nhân vật ,sự kiện,cốt chuyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết về đề tài giữ nước Những sự kiện và di tích phản ánh lịch sử đấu tranh giữ nước của ông cha ta được kể trong một tác phẩm truyền thuyết. *Kĩ năng : Đọc -hiểu văn bản truyền thuyết theo đặc trưng thể loại. Thực hiện thao tác phân tích một số chi tiết nghệ thuật kì ảo tiêu biểu trong truyện. Nắm bắt tác phẩm thô