Giáo án Ngữ văn 6 - Học lỳ I năm 2006 - 2007

Ngµy so¹n: ............... Con rång ch¸u tiªn Ngµy gi¶ng:................ (TruyÒn thuyÕt) TiÕt 1: A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS hiÓu ®­îc: - §Þnh nghÜa s¬ l­îc vÒ truyÒn thuyÕt - Néi dung, ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Con Rång, ch¸u Tiªn" - ChØ ra vµ hiÓu ý nghÜa cña nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng, kú ¶o cña truyÖn - RÌn kü n¨ng kÓ, ph©n tÝch truyÒn thuyÕt. B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: - §äc SGK, SGV, nghiªn cøu, so¹n bµi - Tranh l¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬ cïng 100 ng­êi con chia tay - Häc sinh: Vë ghi, so¹n bµi theo c©u hái. C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: S¸ch gi¸o khoa; Vë ghi; Vë so¹n bµi. - Giíi thiÖu bµii: : (SGV trang 35) * H§ 2: §äc hiÓu v¨n b¶n - GV h­íng dÉn ®äc, ®äc mÉu vµ gäi HS ®äc. - TruyÖn cã nh÷ng chi tiÕt chÝnh nµo? Dùa vµo c¸c chi tiÕt ®ã kÓ l¹i truyÖn? - H­íng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch. Chó ý chó thÝch 1,2,3,5,7 ®Æc biÖt chó thÝch (*) - V¨n b¶n ®­îc chia lµm mÊy phÇn? Néi dung chÝnh tõng phÇn? - §äc thÇm ®o¹n 1. - §o¹n nµy cã nhiÖm vô g×? Nh©n vËt chÝnh ®­îc giíi thiÖu lµ ai? Cã ®Æc ®iÓm g× næi bËt? - Trong ®o¹n 1, t¸c gi¶ cßn giíi thiÖu sù viÖc g×? Chi tiÕt nµo liªn quan ®Õn phÇn sau c©u chuyÖn? Em nhËn xÐt g× vÒ cuéc nh©n duyªn ®ã? - HS ®äc ®o¹n 2. §o¹n nµy kÓ vÒ nh÷ng sù viÖc chÝnh nµo? Sù viÖc nµo cã tÝnh chÊt kh¸c th­êng? Trong nh÷ng truyÖn DG mµ em biÕt cßn cã nh÷ng nh©n vËt nµo ra ®êi kh¸c th­êng nh­ vËy? ( T.Giãng; Sä Dõa; Hoµng tö Cãc...) - V× sao l¹i cã sù chia con? LLQ chia con vµ c¨n dÆn vî con nh­ thÕ nµo? - Em hiÓu thÕ nµo lµ chi tiÕt T2, kú ¶o? (Chi tiÕt kh«ng cã thËt) - TruyÖn cã nh÷ng chi tiÕt kú ¶o nµo? ý nghÜa thùc cña nh÷ng chi tiÕt ®ã? - TruyÖn cã ý nghÜa g×? - Nh÷ng truyÖn nµo cña c¸c DT ViÖt Nam còng gi¶i thÝch nguån gèc DT t­¬ng tù nh­ truyÖn trªn? - Sù gièng nhau cña c¸c truyÖn ®ã ph¶n ¸nh ®iÒu g×? - HS kÓ truyÖn. I- TiÕp xóc v¨n b¶n: 1. §äc vµ kÓ: 2. T×m hiÓu chó thÝch: " TruyÒn thuyÕt": + Lµ truyÖn d©n gian kÓ vÒ ng­êi, vËt, sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø + Nã kh«ng ph¶i lµ lÞch sö mµ lµ truyÖn, lµ t¸c phÈm nghÖ thuËt d©n gian + Ng­êi kÓ, ng­êi nghe tin truyÒn thuyÕt lµ cã thËt dï truyÖn cã nhiÒu chi tiÕt t­ëng t­îng kú ¶o. + TruyÒn thuyÕt ViÖt Nam cã quan hÖ chÆt chÏ víi thÇn tho¹i 3. Bè côc: 3 phÇn - §o¹n 1: Tõ ®Çu =>"Long Trang" - §o¹n 2: TiÕp ®Õn "lªn ®­êng" - §o¹n 3: Cßn l¹i II/ Ph©n tÝch v¨n b¶n 1. Giíi thiÖu: + Giíi thiÖu nh©n vËt: L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ ®Òu lµ thÇn, nguån gèc cao quý - Long Qu©n: KhoÎ, cã phÐp l¹ - ¢u C¬: Xinh ®Ñp tuyÖt trÇn + Giíi thiÖu sù viÖc: ¢u C¬ gÆp L¹c Long Qu©n , thµnh vî chång, cïng nhau sèng trªn c¹n => Cuéc nh©n duyªn tuyÖt ®Ñp, dù b¸o ®iÒu kú l¹. 2. DiÔn biÕn: + ViÖc sinh në cña ¢u C¬: "Bäc tr¨m trøng, në ra mét tr¨m ng­êi con" => Kú l¹, kh¸c th­êng + Chia con: 50 ng­êi con theo cha ra bÓ 50 ng­êi con theo mÑ lªn rõng => Khi cã viÖc th× gióp ®ì. 3. KÕt thóc: Sù h×nh thµnh nhµ n­íc ®Çu tiªn * Chi tiÕt t­ëng t­îng kú ¶o: ( - LLQ lµ thÇn cã phÐp l¹ trõ yªu tinh, d¹y d©n...=>C«ng lao më n­íc, dùng n­íc. -Bäc tr¨m trøng: Suy t«n nguån gèc d©n téc ViÖt.) * ý nghÜa cña truyÖn: - Gi¶i thÝch, suy t«n nguån gèc cao quý cña céng ®ång ng­êi ViÖt: ®Òu lµ con Rång, ch¸u Tiªn. - ThÓ hiªn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt. III/ Tæng kÕt - Ghi nhí: (SGK trang 8) * H§ 3: LuyÖn tËp: 1- BÇi tËp1: - "Qu¶ trøng to në ra con ng­êi" (M­êng) - "Qu¶ bÇu mÑ" (Kh¬ mó) => Sù gièng nhau Êy kh¼ng ®Þnh sù gÇn gòi vÒ céi nguån vµ sù giao l­u v¨n ho¸ gi÷a c¸c d©n téc. 2- Bµi tËp 2: KÓ l¹i truyÖn * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: - Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt? - ý nghÜa cña truyÖn? - KÓ diÔn c¶m truyÖn - So¹n: B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. Ngµy so¹n: ................. (Tù häc cã h­íng dÉn) Ngµy gi¶ng: ................... B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. TiÕt 2: (TruyÒn thuyÕt) A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS hiÓu ®­îc: -Néi dung, ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy". - ChØ ra vµ hiÓu ®­îc ý nghÜa cña nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng, kú ¶o cña truyÖn - RÌn kü n¨ng kÓ truyÖn. B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: - §äc nghiªn cøu, so¹n bµi - Tranh Lang Liªu d©ng lÔ vËt cóng Tiªn V­¬ng - Häc sinh: Vë ghi, so¹n bµi theo c©u hái. C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: - Nªu ng¾n gän ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt? Tãm t¾t truyÖn "Con Rång, ch¸u Tiªn" - §äc ghi nhí? Chän 1 chi tiÕt kú ¶o mµ em thÝch vµ nªu ý nghÜa cña chi tiÕt ®ã? - Giíi thiÖu bµi: : (SGV trang 39) * H§ 2: §äc hiÓu v¨n b¶n - GV gäi mçi HS ®äc 1 ®o¹n => GV nhËn xÐt vµ h­íng dÉn HS kÓ theo c¸c ®o¹n - HS t×m hiÓu c¸c chó thÝch 1,2,3,4,7,8,9,12 - Hoµn c¶nh, ý ®Þnh, c¸ch thøc vua Hïng chän ng­êi nèi ng«i? - V× sao trong c¸c con vua, chØ cã Lang Liªu ®­îc thÇn gióp ®ì? (Ra ë riªng chØ ch¨m lo viÖc ®ång ¸ng, trång lóa, trång khoai...) " Trong trêi ®Êt kh«ng cã g× quý b»ng h¹t g¹o" - V× sao 2 thø b¸nh cña Lang Liªu ®­îc vua chän ®Ó tÕ trêi ®Êt, Tiªn V­¬ng vµ Lang Liªu ®­îc nèi ng«i? ( Tham kh¶o SGV trang 43 ) ( §em c¸i quý nhÊt trong trêi ®Êt, ®ång ruéng do chÝnh tay m×nh lµm ra mµ cóng Tiªn V­¬ng => lµ con ng­êi th«ng minh, tµi n¨ng, hiÕu th¶o...) - TruyÒn thuyÕt "B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy" cã ý nghÜa g×? - ý nghÜa phong tôc ngµy tÕt, nh©n d©n ta lµm b¸nh? ChØ ra vµ ph©n tÝch 1 chi tiÕt mµ em thÝch nhÊt? V× sao? I- TiÕp xóc v¨n b¶n: 1. §äc vµ kÓ: + §o¹n 1: Tõ ®Çu => "chøng gi¸m" + §o¹n 2: TiÕp => " h×nh trßn" + §o¹n 3: Cßn l¹i 2. T×m hiÓu chó thÝch: II/ H­íng dÉn th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái: * C©u 1: - GiÆc yªn, vua giµ, muèn truyÒn ng«i. - Ng­êi nèi ng«i ph¶i nèi ®­îc chÝ vua, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ con tr­ëng. - Dïng mét c©u ®è ®Æc biÖt ®Ó thö tµi. * C©u 2: - Trong c¸c Lang, Lang Liªu lµ ng­êi thiÖt thßi nhÊt. - Tuy lµ con vua nh­ng phËn gÇn gòi d©n th­êng. - Lµ ng­êi duy nhÊt hiÓu ®­îc ý thÇn vµ thùc hiÖn ®­îc ý thÇn ( ThÇn ë ®©y lµ d©n ) * C©u 3: - Hai thø b¸nh cã ý nghÜa thùc tÕ (S¶n phÈm nghÒ n«ng =>Quý träng nghÒ n«ng vµ h¹t g¹o. - Hai thø b¸nh cã ý t­ëng s©u xa ( T­îng tr­ng trêi, ®Êt ) - Hai thø b¸nh hîp ý vua, chøng tá ®­îc tµi ®øc cña con ng­êi cã thÓ nèi chÝ vua * C©u 4: ý nghÜa - Gi¶i thÝch nguån gèc sù vËt - §Ò cao lao ®éng, ®Ò cao ng­êi lao ®éng - Lang Liªu hiÖn lªn nh­ 1 anh hïng V.ho¸. III/ Tæng kÕt - Ghi nhí (trang 12) * H§ 3: LuyÖn tËp 1- Bµi 1: (12) - §Ò cao nghÒ n«ng, sù thê kÝnh trêi ®Êt, tæ tiªn - Cha «ng ®· x©y dùng nªn mét phong tôc, tËp qu¸n ®Ñp, gi¶n dÞ mµ thiªng liªng, giµu ý nghÜa => v¨n ho¸ truyÒn thèng ®Ëm b¶n s¾c d©n téc. 2- Bµi 2: - Lang Liªu n»m méng thÊy thÇn ®Õn => chi tiÕt thÇn kú, hÊp dÉn => Nªu bËt gi¸ trÞ h¹t g¹o, tr©n träng s¶n phÈm con ng­êi tù lµm - Lêi vua nãi víi mäi ng­êi vÒ hai lo¹i b¸nh: §©y lµ c¸ch "®äc", c¸ch"th­ëng thøc"nhËn xÐt vÒ v¨n ho¸. * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: -§äc l¹i vµ nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt? - KÓ diÔn c¶m - Xem tr­íc: Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ H¸n ViÖt Ngµy so¹n: .................... Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt Ngµy gi¶ng: ................... TiÕt 3: A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS hiÓu ®­îc: - ThÕ nµo lµ tõ vµ ®Æc ®iÓm, cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt. Cô thÓ: + Kh¸i niÖm + §¬n vÞ cÊu t¹o tõ ( tiÕng ) + C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ ( tõ ®¬n/ tõ phøc; Tõ ghÐp/ tõ l¸y ) - RÌn kü n¨ng nhËn diÖn tõ. B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: §äc nghiªn cøu, so¹n bµi - Häc sinh: §äc tr­íc bµi, tr¶ lêi c©u hái C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: Vë ghi - Giíi thiÖu bµi: * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi - GV lý gi¶i vÒ tiÕng; Em h·y t¸ch tõ? t¸ch tiÕng? - Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tiÕng vµ tõ? - Khi nµo mét tiÕng ®­îc coi lµ 1 tõ? - GV chuÈn bÞ b¶ng c©m (b¶ng ph©n lo¹i) HS lªn ®iÒn - ThÕ nµo lµ tõ ®¬n? - ThÕ nµo lµ tõ phøc? - CÊu t¹o cña tõ ghÐp vµ tõ l¸y cã g× gièng vµ cã g× kh¸c nhau? - ThÕ nµo lµ tõ ghÐp? - ThÕ nµo lµ tõ l¸y? *NL1: "ThÇn/ d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/ ch¨n nu«i/ vµ/ c¸ch/ ¨n ë. => Cã ®¬n vÞ võa lµ tõ, võa lµ tiÕng. - TiÕng dïng cÊu t¹o tõ; - Tõ dïng t¹o c©u =>Khi 1 tiÕng cã thÓ dïng t¹o c©u-> tiÕng thµnh tõ. *NL2: ( HS ®iÒn b¶ng ph©n lo¹i ) - Tõ ®¬n: tõ, ®Êy, n­íc, ta, ch¨m, nghÒ, vµ, cã, tôc, ngµy, tÕt, lµm - GhÐp: ch¨n nu«i, b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy - L¸y: Trång trät => + Gièng: Lµ nh÷ng tõ phøc, nhiÒu tiÕng + Kh¸c: Quan hÖ gi÷a c¸c tiÕng trong tõ. I/ Bµi häc 1- Tõ lµ g×? Tõ lµ ®¬n vÞ ng«n ng÷ nhá nhÊt dïng ®Ó ®Æt c©u. 2- Tõ ®¬n vµ tõ phøc - Tõ ®¬n: Lµ tõ gåm 1 tiÕng -Tõ phøc: Lµ tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng - Tõ ghÐp: : C¸c tiÕng cã qhÖ nghÜa - Tõ l¸y: C¸c tiÕng cã qhÖ ©m * Ghi nhí: SGK/14 - HS ®äc bµi tËp1 - . Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu cÊu t¹o tõ nµo? - T×m tõ ®ång nghÜa víi tõ nguån gèc ? - T×m tõ ghÐp chØ qhÖ th©n thuéc? - GV h­íng dÉn HS lµm bµi tËp 3 * Bµi tËp bæ xung: Kh¸ch ®Õn nhµ hái em bÐ: - Anh em cã nhµ kh«ng? Em bÐ tr¶ lêi: - Anh em ®i v¾ng råi ¹! Theo em: - Anh em trong hai c©u nµy lµ 2 tõ ®¬n hay lµ 1 tõ phøc? - So s¸nh víi anh em trong c©u tôc ng÷ "Anh em nh­ ch©n víi tay"? * H§ 3: II/ LuyÖn tËp 1- Bµi tËp 1/14: a. Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp b. Tõ ®ång nghÜa: Céi nguån, gèc g¸c c. Tõ ghÐp: CËu mî, c« g×, chó ch¸u, anh em 2- Bµi 3/14: (HS tù lµm ) 3- Bµi tËp bæ sung: -Anh em trong ®o¹n héi tho¹i lµ 2 tõ ®¬n (víi nghÜa lµ anh cña em) - Anh em trong c©u tôc ng÷ lµ 1 tõ ghÐp. * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: - Tõ lµ g×? - Ph©n biÖt tõ ®¬n, tõ phøc? Tõ l¸y, tõ ghÐp? Cho VD minh ho¹? - Häc bµi - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i. - Xem tr­íc: Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t Ngµy so¹n: .................... Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t Ngµy gi¶ng: ................... TiÕt 4: A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS : - Cñng cè, «n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸c lo¹i v¨n b¶n mµ HS ®· biÕt. - H×nh thµnh s¬ bé c¸c kh¸i niÖm: V¨n b¶n, môc ®Ých giao tiÕp, ph­¬ng thøc biÓu ®¹t - Kü n¨ng: B­íc ®Çu biÕt nhËn diÖn kiÓu v¨n b¶n. B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: §äc nghiªn cøu, so¹n bµi + ChuÈn bÞ mét sè lo¹i v¨n b¶n kh¸c nhau minh ho¹ cho 6 kiÎu v¨n b¶n. - Häc sinh: §äc tr­íc bµi, tr¶ lêi c©u hái C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: Vë ghi - Giíi thiÖu bµii: Trong thùc tÕ, chóng ta ®· tiÐp xóc vµ sö dông rÊt nhiÒu v¨n b¶n vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. Nh­ng v¨n b¶n lµ g× vµ c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong tõng lo¹i v¨n b¶n nh­ thÕ nµo th× cã lÏ c¸c em ch­a hiÓu. Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em b­íc ®Çu hiÓu ®­îc nh÷ng kh¸i niÖm ®ã. * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi - Trong ®êi sèng, khi cã 1 t­ t­ëng, t×nh c¶m, nguyÖn väng cÇn biÓu ®¹t cho mäi ng­êi hay ai ®ã biÐt th× em lµm thÕ nµo? - Khi muèn biÓu ®¹t t­ t­ëng, t×nh c¶m, nguyÖn väng Êy mét c¸ch ®Çy ®ñ, trän vÑn th× em ph¶i lµm thÕ nµo? - §äc c©u ca dao + C©u ca dao ®­îc viÕt ra ®Ó lµm g×? + Nã ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g×? (chñ ®Ò) + Nã ®­îc liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo? + C©u ca dao cã thÓ coi lµ mét v¨n b¶n ®­îc kh«ng? - Lêi ph¸t biÓu cña thÇy hiÖu tr­ëng trong lÔ khai gi¶ng cã ph¶i lµ VB kh«ng?V× sao? - Bøc th­ cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng? - C¸c lo¹i ®¬n tõ, bµi th¬, truyÖn .. cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng? - VËy em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n? - GV dïng b¶ng phô ghi c¸c kiÓu VB vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t; H­íng dÉn HS n¾m c¸c kiÕn thøc trªn theo lèi chÊp nhËn - Nh×n vµo b¶ng, em thÊy cã mÊy kiÓu VB? Lµ nh÷ng kiÓu nµo? Môc ®Ých giao tiÕp cña tõng kiÓu? - HS ®äc toµn bé phÇn ghi nhí. - HS ®äc vµ tr¶ lêi bµi tËp 1 - GV x¸c nhËn ®óng, sai. - Bµi tËp bæ xung: Cho t×nh huèng giao tiÕp, HS chän kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp: a. Hai ®éi bãng ®¸ muèn xin phÐp sö dông s©n vËn ®éng cña thµnh phè. b. T­êng thuËt diÔn biÕn trËn bãng. c. T¶ l¹i nh÷ng pha bãng ®Ñp d. Bµy tá t×nh c¶m yªu mÕn ®éi bãng. e. B¸c bá ý kiÕn cho r»ng bãng ®¸ lµ m«n thÓ thao tèn kÐm, lµm ¶nh h­ëng tíi häc tËp vµ c«ng viÖc cña nhiÒu ng­êi. I/ Bµi häc: 1- V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp - Muèn mäi ng­êi biÕt ®­îc t­ t­ëng, t×nh c¶m, nguyÖn väng cña m×nh cÇn cã sù giao tiÕp (nãi, viÕt ra cho ng­êi ta biÕt) => Giao tiÕp: Lµ ho¹t ®éng truyÒn ®¹t, tiÕp nhËn t­ t­ëng, t×nh c¶m b»ng ng«n ng÷. - Muèn cho ng­êi kh¸c hiÓu ý m×nh mét c¸ch ®Çy ®ñ, trän vÑn th× ph¶i t¹o lËp v¨n b¶n. (nãi cã ®Çu ®u«i, m¹ch l¹c, cã lý lÏ) - T×m hiÓu c©u ca dao: + Môc ®Ých s¸ng t¸c lµ ®Ó khuyªn b¶o. + Chñ ®Ò: Gi÷ chÝ cho bÒn ( kh«ng dao ®éng khi ng­êi kh¸c thay ®æi chÝ h­íng ) + TÝnh liªn kÕt: C©u sau gi¶i thÝch, lµm râ ý cho c©u tr­íc => Nã cã ®ñ tÝnh chÊt cña 1 v¨n b¶n. - Lêiph¸t biÓu lµ v¨n b¶n v× ®ã lµ mét chuçi lêi nãi cã chñ ®Ò. - Bøc th­ còng lµ v¨n b¶n. - C¸c lo¹i ®¬n tõ, thiÕp, th¬, truyÖn ... ®Òu ®­îc gäi lµ v¨n b¶n v× chóng ®Òu cã môc ®Ých, néi dung, ®ñ th«ng tin vµ theo thÓ thøc nhÊt ®Þnh. * V¨n b¶n: SGK trang 17 2- KiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n: - Cã 6 kiÓu v¨n b¶n chñ yÕu: Tù sù; Miªu t¶; BiÓu c¶m; NghÞ luËn; ThuyÕt minh; Hµnh chÝnh - c«ng vô ( ®iÒu hµnh ) - Mçi kiÓu v¨n b¶n g¾n liÒn víi ph­¬ng thøc biÓu ®¹t riªng. * Ghi nhí: SGK trang 17 * H§ 3: II/ LuyÖn tËp: 1- Bµi 1/17 a. Tù sù d. BiÓu c¶m b. Miªu t¶ e. ThuyÕt minh c. NghÞ luËn 2- Bµi tËp bæ sung a. ViÕt ®¬n ( Hµnh chÝnh c«ng vô ) b. Tù sù c. Miªu t¶ d. BiÓu c¶m e. NghÞ luËn * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: - Giao tiÕp lµ g×? - ThÕ nµo lµ v¨n b¶n? Cã mÊy kiÓu v¨n b¶n chñ yÕu? - Häc bµi - Lµm bµi tËp 2/18. - §äc, t×m hiÓu chó thÝch vµ so¹n "Th¸nh Giãng" Ngµy so¹n: .................... Th¸nh giãng Ngµy gi¶ng: ................... (TruyÒn thuyÕt) TiÕt 5 A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS hiÓu ®­îc: -Néi dung, ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Th¸nh Giãng". - ChØ ra vµ hiÓu ®­îc ý nghÜa cña nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng, kú ¶o cña truyÖn - RÌn kü n¨ng kÓ truyÖn. B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: - §äc SGK, SGV, nghiªn cøu, so¹n bµi. - Tranh: Giãng nhæ tre ®¸nh giÆc; Giãng tõ gi· quª h­¬ng bay vÒ trêi - Häc sinh: So¹n bµi theo c©u hái C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: KÓ l¹i vµ nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt : "B¸nh ch­ng b¸nh giÇy" Giíi thiÖu bµi: : (SGV trang 57) * H§ 2: §äc - hiÓu v¨n b¶n - GV h­íng dÉn ®äc, ®äc mÉu; gäi HS ®äc tiÕp. - Dùa vµo nh©n vËt chÝnh vµ nh÷ng t×nh tiÕt lín, em h·y kÓ l¹i chuyÖn? - HS tr¶ lêi phÇn gi¶i nghÜa chó thÝch - TruyÖn ®­îc chia lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? - KÓ tªn c¸c nh©n vËt trong truyÖn? Nh©n vËt chÝnh lµ ai? - Nh©n vËt chÝnh nµy ®­îc x©y dùng b»ng rÊt nhiÒu chi tiÕt t­îng t­îng kú ¶o. Em h·y t×m vµ ph©n tÝch ý nghÜa cña c¸c chi tiÕt ®ã? - Em cã suy nghÜ g× vÒ chi tiÕt c¶ lµng gãp g¹o nu«i chó bÐ? - Em h·y thuËt l¹i ®o¹n Giãng ®¸nh giÆc? Trong ®o¹n nµy, em thÝch chi tiÕt nµo nhÊt? ý nghÜa cña chi tiÕt nµy? - Th¾ng giÆc, Giãng lµm g×? ViÖc lµm ®ã chøng tá Giãng lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? - H×nh t­îng Giãng víi nh÷ng chi tiÕt kú l¹ trªn mang ý nghÜa lín lao nh­ thÐ nµo? - HS ®äc ghi nhí; §äc phÇn ®äc thªm. - T¹i sao héi thi thÓ thao trong tr­êng phæ th«ng l¹i mang tªn Héi kháe Phï §æng? - HS viÕt ®o¹n v¨n ng¾n: C¶m nghÜ cña em vÒ h×nh t­îng Th¸nh Giãng? I- TiÕp xóc v¨n b¶n: 1. §äc vµ kÓ: 2. T×m hiÓu chó thÝch: 1,2,4,6,10,11,17,18,19 3. Bè côc: 4 phÇn - §o¹n 1: Tõ ®Çu =>"n»m ®Êy": Sù ra ®êi cña Giãng - §o¹n 2: TiÕp ®Õn "cøu n­íc": Tuæi th¬ kú l¹ cña Giãng - §o¹n 3:TiÕp ->"lªn trêi":TG ra trËn ®¸nh giÆc - §o¹n 4: Cßn l¹i: Nh÷ng dÊu tÝch lÞch sö. II/ Ph©n tÝch v¨n b¶n 1- Nh©n vËt Th¸nh Giãng: + Sù ra ®êi kú l¹: Bµ mÑ thô thai tõ vÕt ch©n to, l¹; 12 th¸ng sinh ra Giãng => BiÓu hiÖn kh¸c th­êng + Tuæi th¬ kú l¹: - Lªn 3 kh«ng biÕt nãi, c­êi, ®Æt ®©u n»m ®Êy - GiÆc ¢n sang x©m l­îc: TG cÊt tiÕng nãi ®Çu tiªn ®ßi ®i ®¸nh giÆc => ca ngîi ý thøc ®¸nh giÆc cøu n­íc. - §­îc c¶ lµng gãp g¹o nu«i, Giãng lín nhanh nh­ thæi => Søc m¹nh cña Giãng lµ søc m¹nh cña c¶ d©n téc. + Giãng ®¸nh giÆc: Roi s¾t gÉy, Giãng nhæ tre tiÕp tôc chiÕn ®Êu => ThÓ hiÖn tµi chÝ, søc m¹nh quËt c­êng vµ lßng dòng c¶m, ý chÝ quyÕt t©m chiÕn th¾ng + Th¾ng giÆc, Giãng bay vÒ trêi: Giãng kh«ng ®ßi hái c«ng danh 2- ý nghÜa cña h×nh t­îng Th¸nh Giãng: - Giãng lµ ng­êi anh hïng ®¸nh giÆc ®Çu tiªn, mang trong m×nh søc m¹nh cña c¶ céng ®ång trong buæi ®Çu dùng n­íc. - Kh¼ng ®Þnh lßng yªu n­íc, søc m¹nh quËt khëi cña d©n téc ta trong cuéc ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m. III/ Tæng kÕt - Ghi nhí: (SGK trang 23) * H§ 3: LuyÖn tËp: 1- Bµi tËp 2: - Lµ héi thi thÓ thao dµnh cho HS ®ang ë tuæi thiÕu niªn - tuæi cña Giãng. - Môc ®Ých cña héi thi lµ rÌn luyÖn søc khoÎ ®Ó häc tËp, lao ®éng tèt, gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. 2- Bµi tËp bæ sung: ( HS viÕt ®o¹n v¨n ) * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß - KÓ l¹i chuyÖn - HS nh¾c l¹i phÇn ghi nhí - Häc bµi - Lµm bµi tËp 1/24 ( Chó ý: H×nh ¶nh ®Ñp lµ h×nh ¶nh cã ý nghÜa vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. => Gäi tªn ®­îc h×nh ¶nh ®ã vµ tr×nh bµy ®­îc lý do v× sao ®ã lµ h×nh ¶nh ®Ñp nhÊt?) Ngµy so¹n: .................... Tõ m­în Ngµy gi¶ng: ................... TiÕt 6: A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS hiÓu ®­îc: - ThÕ nµo lµ tõ m­în - B­íc ®Çu biÕt sö dông tõ m­în mét c¸ch hîp lý trong nãi, viÕt. B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: + §äc SGK, SGV, So¹n bµi + T×m tõ m­în trong c¸c v¨n b¶n ®· häc - Häc sinh: §äc tr­íc bµi, tr¶ lêi c©u hái vµ t×m tõ m­în trong c¸c v¨n b¶n ®· häc. C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: §¬n vÞ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt lµ g×? Ph©n biÖt tõ ®¬n, tõ phøc, tõ ghÐp, tõ l¸y? Cho vÝ dô? - Giíi thiÖu bµi: Tõ tiÕng ViÖt rÊt phong phó vÒ sè l­îng. Vèn tõ ®ã ®­îc x©y dùng b»ng nhiÒu nguån kh¸c nhau. Trong ®ã chñ yÕu lµ c¸c tõ do nh©n d©n t¹o ra vµ ®ã lµ c¸c tõ thuÇn ViÖt. Mét bé phËn tõ vay m­în cña tiÐng n­íc ngoµi. VËy tõ m­în lµ g×? Sö dông tõ m­în nh­ thÕ nµo cho hîp lý? Bµi häc h«m nay sÏ lý gi¶i nh÷ng ®iÒu ®ã! * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi - Dùa vµo chó thÝch cña bµi "Th¸nh Giãng", h·y gi¶i thÝch c¸c tõ tr¸ng sü, tr­îng? - C¸c tõ trªn cã nguån gèc nh­ thÕ nµo? Gäi ®ã lµ nh÷ng tõ m­în. Em hiÓu thÕ nµo lµ tõ m­în? - Phim cña n­íc nµo hay sö dông nh÷ng tõ nµy? - Nh÷ng tõ Ra-®i-«; in--t¬-net; tivi; xµ phßng; mÝt tinh; ga; b¬m lµ tõ m­în ng«n ng÷ nµo? - Nh×n vµo ng÷ liÖu 1,2, em h·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch viÕt tõ m­în? - HS ®äc ghi nhí 1/25 - §äc bµi viÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh (tr.25) - Em hiÓu ý kiÕn cña B¸c nh­ thÕ nµo? - HS ®äc ghi nhí 2/25 NL1: (SGk tr 24) - Tr¸ng sü: Ng­êi cã søc lùc c­êng tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ hay lµm viÖc lín. ( Tr¸ng: KhoÎ m¹nh, to lín; Sü: Ng­êi tri thøc, ng­êi ®­îc t«n träng.) - Tr­îng: §¬n vÞ ®o ®é dµi b»ng 10 th­íc TQ cæ (3,33m) => rÊt cao. => Lµ nh÷ng tõ m­în cña tiÕng H¸n (Trung Quèc) +NL2: Ra-®i-«; in--t¬-net; tivi; xµ phßng; mÝt tinh; ga; b¬m: M­în tõ ng«n ng÷ Ên ¢u: + NL3: §o¹n v¨n cña B¸c - §éc lËp, tù do; giai cÊp; céng s¶n ...: CÇn m­în - Ho¶ xa; phi c¬ ...: Kh«ng nªn dïng ( v× ch÷ ta cã ) I/ Bµi häc 1- Tõ m­în + Tõ m­în lµ tõ cña 1 ng«n ng÷ kh¸c ®­îc nhËp vµo ng«n ng÷ tiÕng ViÖt ®Ó biÎu thÞ nh÷ng sù vËt, hiÖn t­îng, ®Æ ®iÓm ... mµ tiÕng ViÖt ch­a cã tõ thÝch hîp. + Bé phËn tõ m­în: - Chñ yÕu m­în tõ tiÕng H¸n. - Ngoµi ra m­în tõ ng«n ng÷ Ên ¢u (Ph¸p; Anh; Nga ...) + C¸ch viÕt: - Tõ ®· ®­îc ViÖt ho¸ møc cao: ViÕt nh­ tõ thuÇn ViÖt - Tõ ch­a ®­îc ViÖt ho¸ hoµn toµn: Dïng g¹ch nèi gi÷a c¸c tiÕng. * Ghi nhí 1/25 2- Nguyªn t¾c m­în tõ: - Nh÷ng ch÷ ta kh«ng cã => cÇn m­în - Kh«ng m­în tõ n­íc ngoµi mét c¸ch tuú tiÖn * Ghi nhí 2/25 * H§ 3: II/ LuyÖn tËp: 1- Bµi tËp 1/26: T×m tõ m­în a- H¸n ViÖt: V« cïng; ng¹c nhiªn; Tù nhiªn, sÝnh lÔ. b- H¸n ViÖt: Gia nh©n c- Anh: Pèp; Mai c¬n Gi¾c -x¬n; in-t¬-nÐt 2- Bµi tËp2/26: X¸c ®Þnh nghÜa cña tõng tiÕng t¹o nªn tõ H¸n ViÖt: a- Kh¸n gi¶; ThÝnh gi¶; §éc gi¶: - Gi¶: ng­êi; - Kh¸n: xem; ThÝnh: nghe; §éc: ®äc b- YÕu ®iÓm; YÕu l­îc; YÕu nh©n: - YÕu: Quan träng - §iÓm: ®iÓm; L­îc: tãm t¾t; Nh©n: ng­êi 3- Bµi tËp 3/26: ( HS lµm miÖng ) * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: - HÖ thèng kiÕn thøc c¬ b¶n - §äc thªm: B¸c Hå nãi vÒ viÖc dïng tõ m­în - Häc vµ lµm bµi tËp 4,5/26 - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông tõ m­în hîp lý Ngµy so¹n: .................... T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù Ngµy gi¶ng: ................... TiÕt 7 A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS : - N¾m ®­îc môc ®Ých giao tiÕp cña tù sù - Cã kh¸i niÖm s¬ bé vÒ ph­¬ng thøc tù sù trªn c¬ së hiÓu ®­îc môc ®Ých giao tiÕp cña tù sù vµ b­íc ®Çu biÕt ph©n tÝch c¸c sù viÖc trong tù sù. B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: §äc nghiªn cøu, so¹n bµi; V¨n b¶n tù sù mÉu - Häc sinh: §äc tr­íc bµi, tr¶ lêi c©u hái C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: 1/ V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp cña v¨n b¶n? 2/ KÓ tªn c¸c kiÓu v¨n b¶n; Lµm bµi tËp 1/17,18 - phÇn d,® - Giíi thiÖu bµii: Tù sù lµ mét trong 6 kiÓu v¨n b¶n víi ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chñ yÕu lµ kÓ ra c¸c sù viÖc theo mèi quan hÖ nµo ®Êy. Bµi h«m nay, víi tÝnh chÊt lµ bµi më ®Çu chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu nh÷ng kiÕn thøc chung nhÊt vÒ kiÓu bµi nµy. * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi - Hµng ngµy, em cã kÓ chuyÖn hoÆc nghe kÓ chuyÖn kh«ng? KÓ nh÷ng chuyÖn g×? - Môc ®Ých cña em khi kÓ chuyÖn lµ g×? - "Th¸nh Giãng" lµ v¨n b¶n tù sù. V¨n b¶n nµy cho ta biÕt nh÷ng g×? (KÓ vÒ ai? Thêi nµo? Lµm viÖc g×?) - TruyÖn cã nh÷ng sù viÖc chÝnh nµo? - NhËn xÐt cña em vÒ c¸ch thøc kÓ trong v¨n b¶n "Th¸nh Giãng"? - VËy, muèn ®Ó ng­êi nghe hiÓu ®Çy ®ñ, râ rµng, ng­êi kÓ ph¶i kÓ nh­ thÕ nµo? - Tù sù lµ g×? §Æc ®iÓm cña ph­¬ng thøc tù sù? - KÓ l¹i ®o¹n Th¸nh Giãng ra ®êi. - Sù viÖc nµy cã mÊy chi tiÕt nhá? ( - Vî chång «ng l·o mong muèn cã con - Bµ ra ®ång dÉm vÕt ch©n l¹ => cã thai, 12 th¸ng sinh con. - §øa trÎ lªn 3 kh«ng biÕt khãc, biÕt c­êi, biÕt ®i ... ) - Nh÷ng chi tiÐt nµy cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? (Sù kh¸c th­êng cña TG). Muèn ®¹t ®­îc môc ®Ých kÓ nh­ vËy, ta cã thÓ thay ®æi trËt tù kÓ ®­îc kh«ng? - TruyÖn cã thÓ kÕt thóc ë sù viÖc 5 ( TG ®¸nh xong giÆc) ®­îc kh«ng? C¸c sù viÖc 6,7,8 cã ý nghÜa g×? ( - SV 6: Giãng kh«ng ham c«ng danh - SV 7: Lßng biÕt ¬n, ng­ìng mé cña vua vµ nh©n d©n. - SV 8: C©u chuyÖn d­êng nh­ cã thËt ) I/ Bµi häc: 1- ý nghÜa vµ ®Æc ®iÓm chung cña ph­¬ng thøc tù sù: - KÓ chuyÖn lµ nhu cÇu tÊt yÕu trong cuéc sèng: KÓ chuyÖn v¨n häc, chuyÖn ®êi th­êng, chuyÖn lÞch sö ... - KÓ chuyÖn ®Ó biÕt, ®Ó nhËn thøc vÒ ng­êi, sù vËt, sù viÖc *VÝ dô: TruyÖn "Th¸nh Giãng" cho ta biÕt vÒ nh©n vËt TG, thêi Hïng V­¬ng thø 6, ®¸nh giÆc ¢n gi÷ n­íc. TruyÖn cã c¸c sù viÖc chÝnh: 1. Sù ra ®êi cña TG 2. Nghe tiÕng sø gi¶ => TG biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh gi¹ec 3. TG lín nhanh nh­ thæi 4.; TG v­¬n vai thµnh tr¸ng sü, c­ìi ngùa s¾t, mÆc ¸o gi¸p s¾t, cÇm roi s¾t ®i ®¸nh giÆc 5. TG ®¸nh tan giÆc. 6.TG bay vÒ trêi 7. Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña TG => KÓ theo thø tù tr­íc sau: Tõ khi Giãng ra ®êi ®Õn khi kÕt thóc. - C¸ch kÓ: Ph¶i kÓ mét chuçi sù viÖc theo thø tù nhÊt ®Þnh. *Ghi nhí: (SGK tr 28) 2- Chó ý: - Trong khi kÓ mét sù viÖc ph¶i kÓ c¸c chi tiÕt nhá h¬n t¹o nªn sù viÖc ®ã. C¸c chi tiÕt ®ã vÉn lµ chuçi c¸c sù viÖc cã tr­íc, cã sau vµ cã kÕt thóc. - TÝnh toµn vÑn cña t¸c phÈm: => Tù sù kh«ng chØ gióp ng­êi nghe nhËn thøc sù viÖc mµ cßn nªu thªm vÊn ®Ò hoÆc bµy tá th¸i ®é. * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: - HÖ thèng kiÕn thøc c¬ b¶n: Kh¸i niÖm vµ ph­¬ng thøc tù sù - KÓ l¹i truyÖn "Th¸nh Giãng" - Häc bµi vµ chuÈn bÞ tèt c¸c bµi tËp, tiÕt sau luyÖn tËp Ngµy so¹n: .................... T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù(TiÕt 2) Ngµy gi¶ng: ................... TiÕt 8: A/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS : - HiÓu s©u s¾c h¬n c¸c vÊn ®Ò lý thuyÕt ®· häc vÒ : môc ®Ých giao tiÕp cña tù sù, ph­¬ng thøc tù sù cña mét sè v¨n b¶n cô thÓ. - RÌn kh¶ n¨ng kÓ chuiyÖn B/ ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: §äc nghiªn cøu, so¹n bµi; V¨n b¶n tù sù mÉu - Häc sinh: - Häc bµi, lµm bµi tËp chuÈn bÞ cho phÇn luyÖn tËp. C/ TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: * H§ 1: Khëi ®éng - æn ®Þnh: - KiÓm tra: Tù sù lµ g×? Ph­¬ng thøc tù sù? Trong tù sù cÇn chó ý ®iÒu g×? - Giíi thiÖu bµii: TiÕt luyÖn tËp h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu s©u s¾c h¬n c¸c vÊn ®Ò lý thuyÕt ®· häc vÒ : môc ®Ých giao tiÕp cña tù sù, ph­¬ng thøc tù sù cña mét sè v¨n b¶n cô thÓ. * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi + HS ®äc bµi tËp 1 - NhËn xÐt ph­¬ng thøc tù sù trong truyÖn? - C©u chuyÖn cã ý nghÜa g×? + HS ®äc bµi tËp 2 - Bµi th¬ "Sa bÉy" cã ph¶i lµ v¨n b¶n tù sù kh«ng? V× sao? - 2 HS kÓ chuyÖn dùa vµo néi dung bµi th¬. + §äc vµ tr¶ lêi bµi tËp 3/29 - X¸c ®Þnh môc ®Ých cña bµi tËp 4: Gi¶i thÝch lµ