Giáo án Ngữ văn 6 - Năm 2013

Ngµy so¹n: 13/8/2013 TiÕt 1: V¨n b¶n: (Hd®t):Con Rång ch¸u Tiªn (TruyÒn thuyÕt) A. Môc tiªu bµi häc: I MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Có hiểu biết bước đầu về thể loại truyền thuyết. - Hiểu được quan niệm của người Việt cổ về nòi gống dân tộc qua truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên. - Hiểu được những nét chính về nghệ thuật của truyện. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Khái niệm thể loại truyền thuyết. - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu. - Bóng dáng lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm văn học dân gian thời kỳ dựng nước. 2. Kỹ năng: - Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết - Nhận ra những sự việc chính của truyện. - Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kỳ ảo tiêu biểu trong truyện. 3Thái độ: Bồi dưỡng học sinh lòng yêu nước ,häc tËp và lµm theo tÊm g­¬ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, tinh thần tự hào dân tộc, tinh thần đoàn kết. B.CHUÈN BÞ: Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án. Bức tranh Lạc Long Quân và Âu Cơ cùng 100 người con chia tay nhau lên rừng, xuống biển. Học sinh: Đọc văn bản “Con Rồng cháu Tiên”. Trả lời các câu hỏi phần “Đọc – Hiểu văn bản vào vở soạn”. - KÓ ®­îc truyÖn. C. c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc Ho¹t ®éng 1 : khëi ®éng 1. æn ®Þnh tæ chøc.6 6 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n. 3. Bµi míi Ho¹t ®éng 2: §äc hiÓu v¨n b¶n Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t I.Hướng dẫn đọc - GV h­íng dÉn c¸ch ®äc - GV ®äc mÉu mét ®o¹n sau ®ã gäi HS ®äc. - NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS - H·y kÓ tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u? - Theo em trruyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? - §äc kÜ phÇn chó thÝch * vµ nªu hiÓu biÕt cña em vÒ truyÒn thuyÕt? - Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ: ng­ tinh, méc tinh, hå tinh vµ tËp qu¸n? 1. §äc vµ kÓ: - §äc Râ rµng, rµnh m¹ch, nh¸n giäng ë nh÷ng chi tiÕt k× l¹ phi th­êng 2. Chó thÝch a. Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt: - TruyÖn d©n gian truyÒn miÖng kÓ vÒ c¸c nh©n vËt, sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi quÝa khø. - Th­êng cã yÕu tè t­ëng t­îng k× ¶o. - ThÓ hiÖn th¸i ®é, c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt LS. b. Tõ khã 3. Bè côc: 3 phÇn a. Tõ ®Çu ®Õn...long trang Þ Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ b. TiÕp...lªn ®­êng Þ ChuyÖn ¢u C¬ sinh në k× l¹ vµ LLQ vµ ¢u C¬ chia con c. Cßn l¹i Þ Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn. II.Hướng dẫn tìm hiểu nội dung: 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n - ¢u c¬: - Gäi HS ®äc ®o¹n 1 - LLQ vµ ¢u c¬ ®­îc giíi thiÖu nh­ thÕ nµo? (Nguån gèc, h×nh d¸ng, tµi n¨ng) - Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt miªu t¶ LLQ vµ ¢u c¬? * GV b×nh: ViÖc t­ëng t­îng LLQ vµ ¢u C¬ dßng dâi Tiªn - Rång mang ý nghÜa thËt s©u s¾c. Bëi rång lµ 1 trong bèn con vËt thuéc nhãm linh mµ nh©n d©n ta t«n sïng vµ thê cóng. Cßn nãi ®Õn Tiªn lµ nãi ®Õn vÎ ®Ñp toµn mÜ kh«ng g× s¸nh ®­îc. T­ëng t­îng LLQ nßi Rång, ¢u C¬ nßi Tiªn ph¶i ch¨ng t¸c gi¶ d©n gian muèn ca ngîi nguån gèc cao quÝ vµ h¬n thÕ n÷a muèn thÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi cña d©n téc VN ta. - VËy qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy h×nh t­îng LLQ vµ ¢u C¬ hiÖn lªn nh­ thÕ nµo? * GV b×nh: Cuéc h«n nh©n cña hä lµ sù kÕt tinh nh÷ng g× ®Ñp ®Ï nhÊt cña con ng­¬×, thiªn nhiªn, s«ng nói. - ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹? ®©y lµ chi tiÕt ntn? Nã cã ý nghÜa g×? * GV b×nh: Chi tiÕt l¹ mang tÝnh chÊt hoang ®­êng nh­ng rÊt thó vÞ vµ giµu ý nghÜa. Nã b¾t nguån tõ thùc tÕ rång, r¾n ®Ò ®Î trøng. Tiªn (chim) còng ®Ó trøng. TÊt c¶ mäi ng­êi VN chóng ta ®Òu sinh ra tõ trong cïng mét bäc trøng (®ång bµo) cña mÑ ¢u C¬. DTVN chóng ta vèn khoÎ m¹nh, c­êng tr¸ng, ®Ñp ®Ï, ph¸t triÓn nhanh Þ nhÊn m¹nh sù g¾n bã chÆt chÏ, keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ng­êi ViÖt. - Em h·y quan s¸t bøc tranh trong SGK vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×? - L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nh­ thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý nguyÖn g×? - B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ LS chèng ngo¹i x©m vµ c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc, em thÊy lêi c¨n dÆn cña thÇn sau nµy cã ®­îc con ch¸u thùc hiÖn kh«ng? - Trong tuyÖn d©n gian th­êng cã chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o. Em hiÓu thÕ nµo lµ chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o? - Trong truyÖn nµy, chi tiÕt nãi vÒ LLQ vµ ¢u C¬; viÖc ¢u C¬ sinh në k× l¹ lµ nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o. Vai trß cña nã trong truyÖn nµy nh­ thÕ nµo? - Gäi HS ®äc ®o¹n cuèi - Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng nh÷ng sù viÖc nµo? ViÖc kÕt thóc nh­ vËy cã ý nghÜa g×? - VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong truyÖn lµ ë chç nµo? L¹c Long Qu©n ¢u C¬ - Nguån gèc: thÇn tiªn - H×nh d¸ng: m×nh Rång ë d­íi n­íc. Xinh ®Ñp tuyÖt trÇn - Tµi n¨ng: cã nhiÒu phÐp l¹, gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i Þ §Ñp k× l¹, lín lao víi nguån gèc v« cïng cao quÝ. 2. DiÔn biÕn truyÖn: a. ¢u C¬ sinh në k× l¹: - Sinh bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, ®Ñp ®Ï, kh«i ng«, kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh nh­ thæi. Þ Chi tiÕt t­ëng t­îng s¸ng t¹o diÖu k× nhÊn m¹nh sù g¾n bã keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ng­êi ViÖt b. ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con: - 50 ng­êi con xuèng biÓn; - 50 Ng­êi con lªn nói - Cïng nhau cai qu¶n c¸c ph­¬ng, dùng x©y ®Êt n­íc. Þ Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn DT: lµm ¨n, më réng vµ gi÷ v÷ng ®Êt ®ai. ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt DT. Mäi ng­êi ë mäi vïng ®Êt n­íc ®Òu cã chung mét nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh. * ý nghÜa cña chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o: - Chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o lµ chi tiÕt kh«ng cã thËt ®­îc d©n gian s¸ng t¹o ra nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh. + T« ®Ëm tÝnh chÊt k× l¹, lín lao, ®Ñp ®Ï cña c¸c nh©n vËt, sù kiÖn. + ThÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi, d©n téc ®Ó chóng ta thªm tù hµo, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc. + Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm. 3. KÕt thóc t¸c phÈm: - Con tr­ëng lªn ng«i vua, lÊy hiÖu Hïng V­¬ng, lËp kinh ®«, ®Æt tªn n­íc. - Gi¶i thÝch nguån gèc cña ng­êi VN lµ con Rång, ch¸u Tiªn. Þ C¸ch kÕt thóc muèn kh¼ng ®Þnh nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn lµ cã thËt Ho¹t ®éng 3 Thùc hiÖn phÇn ghi nhí III.Tổng kết 1. NghÖ thuËt 2. Néi dung H: Khi đến thăm đền Hùng, Bác Hồ đã nói như thế nào? H: Trong công cuộc giữ nước, nhân dân ta đã thực hiện lời hứa của Bác ra sao? H: Còn là học sinh, em sẽ làm gì để thực hiện lời dạy đó của Bác? - Các vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước. - Tinh thần đoàn kết giữa miền ngược và miền xuôi. Cùng đồng lòng xây dựng và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam. - Chăm học chăm làm. - Yêu thương, giúp đỡ bạn và mọi người xung quanh Ho¹t ®éng 4.Cñng cè-dặn dò: Häc bµi, thuéc ghi nhí. §äc kÜ phÇn ®äc thªm. So¹n bµi: b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. T×m c¸c t­ liÖu kÓ vÒ c¸c d©n téc kh¸c hoÆc trªn thÕ giíi vÒ viÖc lµm b¸nh hoÆc quµ d©ng vua. ____________________________________________ Ngµy so¹n :16 /8/ 2013 TiÕt 2: V¨n b¶n: (Hd®t): B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy ( TruyÒn thuyÕt ) A. Môc tiªu bµi häc: I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Hiểu được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản Bánh chưng, bánh giầy II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết - Cốt lõi lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kỳ Hùng Vương. - Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nông – một nét đẹp văn hoá của người Việt, 2. Kỹ năng: - Đọc hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết. - Nhận ra những sự việc chính trong truyện. 3Thái độ:Giáo dục học sinh lòng tự hào về trí tuệ, văn hóa của dân tộc ta. B.CHUÈN BÞ: Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu, soạn bài. Tranh làm bánh chưng, bánh giầy trong ngày Tết của nhân dân. Học sinh: Học thuộc bài cũ. Soạn bài mới chu đáo.. - KÓ ®­îc truyÖn. C. c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc Ho¹t ®éng 1. Khëi ®éng 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. Em hiÓu thÕ nµo truyÒn thuyÕt? T¹i sao nãi truyÖn Con Rång, ch¸u Tiªn lµ truyÖn truyÒn thuyÕt? 2.Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "ConRång,ch¸uTiªn"? Trong truyÖn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao em thÝch? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng 2: §äc hiÓu v¨n b¶n Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I.Hướng dẫn đọc - GvVgäi HS ®äc truyÖn - Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn - H­íng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch: 1,2,3,4,8,9,12,13 - Theo em, truyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? 1. §äc - kÓ: - Hïng V­¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ®­îc thÇn m¸ch b¶o, dïng g¹o lµm hai thø b¸nh ®Ó d©ng vua. - Vua cha chän b¸nh cña lang Liªu ®Ó tÕ trêi ®Êt cïng Tiªn V­¬ng vµ nh­êng ng«i cho chµng. - Tõ ®ã n­íc ta cã tôc lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt. 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: 3 phÇn a. Tõ ®Çu...chøng gi¸m b. TiÕp ....h×nh trßn c. Cßn l¹i II.Hướng dẫn tìm hiểu nội dung: : - Më ®Çu c©u chuyÖn muèn giíi thiªô víi chóng ta ®iÒu g×? - Vua Hïng chän ng­êi nèi ng«i trong hoµn c¶nh nµo? - ý ®Þnh cña vua ra sao?(qua ®iÓm cña vua vÒ viÖc chän ng­êi nèi ng«i) - Vua chän ng­êi nèi ng«i b»ng h×nh thøc g×? * GV: - §iÒu kiÖn vµ h×nh thøc truyÒn ng«i cã g× ®æi míi vµ tiÕn bé so víi ®­¬ng thêi? - Qua ®©y, em thÊy vua Hïng lµ vÞ vua nh­ thÕ nµo? - Cho HS ®äc phÇn 2 - §Ó lµm võa ý vua, c¸c «ng Lang ®· lµm g×? - V× sao Lang Liªu ®­îc thÇn b¸o méng? * GV: C¸c nh©n vËt må c«i, bÊt h¹nh th­êng ®­îc thÇn, bôt hiÖn lªn gióp ®ì mçi khi bÕ t¾c. - V× sao thÇn chØ m¸ch b¶o mµ kh«ng lµm gióp lÔ vËt cho lang Liªu? - KÕt qu¶ cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng Lang nh­ thÕ nµo? - V× sao hai thø b¸nh cña lang Liªu ®­îc vua chän ®Ó tÕ Trêi, §Êt, Tiªn V­¬ng vµ Lang Liªu ®­îc chän ®Ó nèi ng«i vua? - TruyÒn thuyÕt “B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy” cã nh÷ng ý nghÜa g×? 1. Më truyÖn: Vua Hïng chän ng­êi nèi ng«i - Hoµn c¶nh: giÆc ngoµi ®· yªn, ®Êt n­íc th¸i b×nh, ND no Êm, vua ®· giµ muèn truyÒn ng«i. - ý cña vua: ng­êi nèi ng«i vua ph¶i nèi ®­îc chÝ vua, kh«ng nhÊt thÕt lµ con tr­ëng. - H×nh thøc: ®iÒu vua ®ßi hái mang tÝnh chÊt mét c©u ®è ®Ó thö tµi. (Kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ c¸c ®êi tr­íc: chØ truyÒn cho con tr­ëng. Vua chó träng tµi chÝ h¬n tr­ëng thø). -§©y lµ mét vÞ vua anh minh. 2. DiÔn biÕn truyÖn: Cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng lang - C¸c «ng lang thi nhau lµm cç thËt hËu, thËt ngon. - Lang Liªu: + Trong c¸c con vua, chµng lµ ng­êi rhiÖt thßi nhÊt + Tuy lµ Lang nh­ng tõ khi lín lªn chµng ra ë riªng, ch¨m lo viÖc ®ång ¸ng, trång lóa, trång khoai. Lang Liªu th©n th× con vua nh­ng phËn th× gÇn gòi víi d©n th­êng - ThÇn vÉn dµnh chç cho tµi n¨ng s¸ng t¹o cña Lang Liªu. - Tõ gîi ý, lang Liªu ®· lµm ra hai lo¹i b¸nh. 3. KÕt thóc truyÖn: KÕt qu¶ cuéc thi - Lang Liªu ®­îc chän lµm ng­êi nèi ng«i. - Hai thø b¸nh cña Lang Liªu võa cã ý nghÜa thùc tÕ: quÝ h¹t g¹o, träng nghÒ n«ng (lµ nghÒ gèc cña ®Êt n­íc lµm cho ND ®­îc no Êm) võa cã ý nghÜa s©u xa: §Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. - Hai thø b¸nh hîp ý vua chøng tá tµi ®øc cña con ng­êi cã thÓ nèi chÝ vua. §em c¸i quÝ nhÊt cña trêi ®Êt cña ruéng ®ång do chÝnh tay m×nh lµm ra mµ tiÕn cóng Tiªn V­¬ng, d©ng lªn vua th× ®óng lµ con ng­êi tµi n¨ng, th«ng minh, hiÕu th¶o. * ý nghÜa cña truyÖn: - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn. - Gi¶i thÝch phong tôc lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ng­êi ViÖt. - §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa n­íc. - Quan niÖm duy vËt th« s¬ vÒ Trêi, §Êt. - ¦íc m¬ vua s¸ng, t«i hiÒn, ®Êt n­íc th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm. Ho¹t ®éng 3: III.Tổng kết 1.nghÖ thuËt 2. néi dung - Häc truyÖn nµy, chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? IV. LuyÖn tËp: - §ãng vai Hïng V­¬ng kÓ l¹i truyÖn b¸nh ch­ng, b¸nh GiÇy? - §äc truyÖn nµy, em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao? 1. TËp kÓ chuyÖn. 2. ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em thÝch nhÊt. - Lang Liªu ®­îc thÇn b¸o méng: ®©y lµ chi tiÕt thÇn k× lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña truyÖn, nªu lªn gi¸ trÞ cña h¹t g¹o ë mét ®Êt n­íc mµ c­ d©n sèng b»ng nghÒ n«ng, thÓ hiÖn c¸i ®¸ng quÝ, c¸i ®¸ng tr©n träng cña s¶n phÈm do con ng­êi lµm ra. Ho¹t ®éng 4.Cñng cè-dặn dò: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt. ____________________________________________ Ngµy so¹n :16 /8/2013 Ngµy d¹y : TiÕt 3: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕngViÖt A. Môc tiªu bµi häc: I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nắm chắc định nghĩa về từ, cấu tạo của từ. - Biết phân biệt các kiểu cấu tạo từ. Lư ý: Học sinh đã học về cấu tạo từ ở Tiểu học II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Định nghĩa về từ, từ đơn, từ phức, các loại từ phức. - Đơn vị cấu tạo từ tiếng Việt. 2. Kỹ năng: - Nhận diện, phân biệt được: + Từ và tiếng + Từ đơn và từ phức + Từ ghép và từ láy. - Phân tích cấu tạo của từ. 3.Thái độ: Giáo dục các em biết yêu quí, giữ gìn sự trong sáng của vốn từ tiếng Việt. B. ChuÈn bÞ: * Gi¸o viªn: + So¹n bµi * Häc sinh: + So¹n bµi C. c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi 3. Bµi míi ë TiÓu häc, c¸c em ®· ®ùoc häc vÒ tiÕng vµ tõ. TiÕt häc nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu s©u thªm vÒ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt ®Ó gióp c¸c em sö dông thuÇn thôc tõ tiÕng ViÖt. Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kh¸i niÖm Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t i. Kh¸i niÖm vÒ tõ - GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD. - C©u v¨n nµy lÊy ë v¨n b¶n nµo? - Mçi tõ ®· ®­îc ph©n c¸ch b»ng dÊu g¹ch chÐo, em h·y lËp danh s¸ch c¸c tõ vµ c¸c tiÕng ë c©u trªn? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña c¸c tõ trong c©u v¨n trªn? - VËy tiÕng dïng ®Ó lµm g×? - 9 tõ trong VD trªn khi kÕt hîp víi nhau cã t¸c dông g×?(t¹o ra c©u cã ý nghÜa) - Tõ dïng ®Ó lµm g×? - Khi nµo mét tiÕng cã thÓ coi lµ mét tõ? - Tõ nhËn xÐt trªn em h·y rót ra kh¸i niÖm tõ lµ g×? - GV nhÊn m¹nh kh¸i niÖm. 1. VÝ dô: ThÇn /d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/, ch¨n nu«i/vµ/ c¸ch/ ¨n ë/. * NhËn xÐt: - VD trªn cã 9 tõ, 12 tiÕng. - Cã tõ chØ cã mét tiÕng, cã tõ 2 tiÕng. - TiÕng dïng ®Ó t¹o tõ - Tõ dïng ®Ó t¹o c©u. - Khi mét tiÕng cã thÓ t¹o c©u, tiÕng Êy trë thµnh mét tõ. 2. Kh¸i niÖm: Tõ lµ ®¬n vÞ ng«n ng÷ nhá nhÊt dïng ®Ó t¹o c©u. II. Tõ ®¬n vµ tõ phøc: - GV treo b¶ng phô - ë TiÓu häc c¸c em ®· ®­îc häc vÒ tõ ®¬n, tõ phøc, em h·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ c¸c tõ trªn? - §iÒn c¸c tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i? - Qua viÖc lËp b¶ng, h·y ph©n biÖt tõ ghÐp, tõ l¸y cã g× kh¸c nhau? - Hai tõ phøc trång trät, ch¨n nu«i cã g× gièng vµ kh¸c nhau? + Gièng: ®Òu lµ tõ phøc (gåm hai tiÕng) + Kh¸c: . Ch¨n nu«i gåm hai tiÕng cã quan hÖ vÒ nghÜa. . Trång trät gåm hai tiÕng cã quan hÖ l¸y ©m - Bµi häc h«m nay cÇn ghi nhí ®iÒu g×? - Qua bµi häc ta cã thÓ dông thµnh s¬ ®å sau: 1.VÝ dô: Tõ /®Êy /n­íc/ ta/ ch¨m/ nghÒ/ trång trät/, ch¨n nu«i /vµ /cã/ tôc/ ngµy/ tÕt/ lµm /b¸nh ch­ng/, b¸nh giÇy/. * §iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i: - Cét tõ ®¬n: tõ ®Êy, n­íc .ta.... - Cét tõ ghÐp: ch¨n nu«i - Cét tõ l¸y: trång trät. - Tõ ®¬n lµ tõ chØ gåm cã mét tiÕng. - Tõ ghÐp: ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ mÆt nghÜa. - Tõ l¸y: Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng. 2. Ghi nhí: SGK - Tr13 Tõ Tõ phøc Tõ ®¬n Tõ l¸y Tõ ghÐp Ho¹t ®éng 3: III. LuyÖn tËp: - §äc vµ thùc hiÖn yªu cÇu bµi tËp 1 - S¾p xÕp theo giíi tÝnh nam/ n÷ - S¾p xÕp theo bËc trªn/ d­íi Bµi 4: - Miªu t¶ tiÕng khãc cña ng­êi - Nh÷ng tõ cã t¸c dông miªu ta ®ã: nøc në, sôt sói, r­ng røc... Bµi 5: - T¶ tiÕng c­êi: khóc khÝch, s»ng sÆc, h« hè, ha h¶, hÒnh hÖch... - T¶ tiÕng nãi: khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo, lÇu bÇu, sang s¶ng... - T¶ d¸ng ®iÖu: Lõ ®õ, l¶ l­ít, nghªnh ngang, ng«ng nghªnh, th­ít tha... Bµi 1: a. Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. b. Tõ ®ång nghÜa víi tõ nguån gèc: Céi nguån, gèc g¸c... c. Tõ ghÐp chØ qua hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi 2: C¸c kh¶ n¨ng s¾p xÕp: - ¤ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî... - B¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u, cha anh... Bµi 3: - Nªu c¸ch chÕ biÕn b¸nh: b¸nh r¸n, b¸nh n­íng, b¸nh hÊp, b¸nh nhóng... - Nªu tªn chÊt liÖu lµm b¸nh: b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh gai, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh s¾n, b¸nh ®Ëu xanh... - TÝnh chÊt cña b¸nh: b¸nh dÎo, b¸nh phång, b¸nh xèp... - H×nh d¸ng cña b¸nh: b¸nh gèi, b¸nh khóc, b¸nh quÊn thõng... Ho¹t ®éng 4. Cñng cè dÆn dß Häc bµi, thuéc ghi nhí. T×m sè tõ, sè tiÕng trong ®o¹n v¨n: lêi cña vua nhËn xÐt vÒ hai thø b¸nh cña Lang Liªu. So¹n: Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t. Ngµy so¹n :16/8/2013 TiÕt 4: Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t A. Môc tiªu bµi häc: : I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Bước đầu biết về giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt - Nắm được mục đích giao tiếp, kiểu văn bản và phương thức biểu đạt. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Sơ giản về hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn ngữ: giao tiếp, văn bản, phương thức biểu đạt, kiểu văn bản. - Sự chi phối của mục đích giao tiếp trong việc lựa chọn phương thức biểu đạt để tạo lập văn bản. - Các kiểu văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, lập luận, thuyết minh và hành chính - công vụ. 2. Kỹ năng: - Bước đầu nhận biết về việc lựa chọn phương thức biểu đạt phù hợp với mục đích giao tiếp. - Nhận ra kiểu văn bản ở một văn bản cho trước căn cứ vào phương thức biểu đạt. - Nhận ra tác dụng của việc lựa chọn phương thức biểu đạt ở một đoạn văn bản cụ thể. 3.Thái độ: Lòng say mê tìm hiểu, học hỏi. B. ChuÈn bÞ Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án. Chuẩn bị một số dụng cụ trực quan giản đơn: các lá thiếp mời, công văn, bài báo, hóa đơn tiền điện, biên lai, lời cảm ơn. C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi C¸c em ®· ®­îc tiÕp xóc víi mét sè v¨n b¶n ë tiÕt 1 vµ 2. VËy v¨n b¶n lµ g×? §­îc sö dông víi môc ®Ých giao tiÕp nh­ thÕ nµo? TiÕt häc nµy sÏ gióp c¸c em gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c ®ã. Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kh¸i niÖm Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t H×nh thµnh kh¸i niÖm giao tiÕp I. t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n vµ ph­¬ng th­c biÓu ®¹t: - Th«ng qua c¸c ý cña c©u hái a - Khi ®i ®­êng, thÊy mét viÖc g×, muèn cho mÑ biÕt em lµm thÕ nµo? - §«i lóc rÊt nhí b¹n th©n ë xa mµ kh«ng thÓ trß chuyÖn th× em lµm thÕ nµo? * GV: C¸c em nãi vµ viÕt nh­ vËy lµ c¸c em ®· dïng ph­¬ng tiÖn ng«n tõ ®Ó biÓu ®¹t ®iÒu m×nh muèn nãi. Nhê ph­¬ng tiÖn ng«n tõ mµ mÑ hiÓu ®­îc ®iÒu em muèn nãi, b¹n nhËn ®­îc nh÷ng t×nh c¶m mµ em g­Ø g¾m. §ã chÝnh lµ giao tiÕp. - Trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu võa t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ giao tiÕp? * GV chèt: ®ã lµ mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a ng­êi truyÒn ®¹t vµ ng­êi tiÕp nhËn. - ViÖc em ®äc b¸o vµ xem truyÒn h×nh cã ph¶i lµ giao tiÕp kh«ng? V× sao? 1. V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp: a. Giao tiÕp: - Giao tiÕp lµ mét ho¹t ®éng truyÒn ®¹t, tiÕp nhËn t­ t­ëng, t×nh c¶m b»ng ph­¬ng tiÖn ng«n tõ. - Quan s¸t bµi ca dao trong SGK (c) - Bµi ca dao cã néi dung g×? * GV: §©y lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ cha «ng chóng ta muèn göi g¾m qua bµi ca dao nµy. §ã chÝnh lµ chñ ®Ò cña bµi ca dao. - Bµi ca dao ®­îc lµm theo thÓ th¬ g×? Hai c©u lôc vµ b¸t liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo? * GV chèt: Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c vµ diÔn ®¹t trän vÑn ý. - Quan s¸t c©u hái d,®,e - Cho biÕt lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu tr­ëng trong buæi lÔ khai gi¶ng n¨m häc cã ph¶i lµ lµ v¨n b¶n kh«ng? V× sao? - Bøc th­ em viÕt cho b¹n cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng? V× sao? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n? b. V¨n b¶n: VD: - Bµi ca dao: Khuyªn chóng ta ph¶i cã lËp tr­êng kiªn ®Þnh + Bµi ca dao lµm theo thÓ th¬ lôc b¸t, Cã sù liªn kÕt chÆt chÏ: VÒ h×nh thøc: VÇn ªn. VÒ néi dung:, ý nghÜa: C©u sau gi¶i thÝch râ ý c©u tr­íc. Þ Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c vµ diÔn ®¹t mét ý trän vÑn + §©y lµ mét v¨n b¶n v× ®ã lµ chuçi lêi nãi cã chñ ®Ò, cã sù liªn kÕt vÒ néi dung: b¸o c¸o thµnh tÝch n¨m häc tr­íc, ph­¬ng h­íng n¨m häc míi. Þ Lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu tr­ëng lµ mét d¹ng v¨n b¶n nãi. - Bøc th­: Lµ mét v¨n b¶n v× cã chñ ®Ò, cã néi dung thèng nhÊt t¹o sù liªn kÕt.Þ ®ã lµ d¹ng v¨n b¶n viÕt. * Kh¸i niÖm: V¨n b¶n lµ mét chuçi lêi nãi miÖng hay bµi viÕt cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c, vËn dông ph­¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp ®Ó thùc hiÖn ôc ®Ých giao tiÕp 2. KiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: a. VD: - GV treo b¶ng phô - GV giíi thiÖu 6 kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÕu ®¹t. - LÊy VD cho tõng kiÓu v¨n b¶n? - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? - 6 KiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t:: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh, c«ng vô. - Líp 6 häc: vb¶n tù sù, miªu t¶. b. Ghi nhí: SGK - tr17 Ho¹t ®éng 3 iii. LuyÖn tËp: - Cho HS lµm bµi tËp 1. Chän c¸c t×nh huèng giao tiÕp, lùa chän kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp - Hµnh chÝnh c«ng vô - Tù sù - Miªu t¶ - ThuyÕt minh - BiÓu c¶m - NghÞ luËn 2. C¸c ®o¹n v¨n, th¬ thuéc ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? a. Tù sù b. Miªu t¶ c. NghÞ luËn d. BiÓu c¶m ®. ThuyÕt minh 3. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn thuéc kiÓu v¨n b¶n tù sù v×: c¸c sù viÖc trong truyÖn ®­îc kÓ kÕ tiÕp nhau, sù viÖc nµy nèi tiÕp sù viÖc kia nh»m nªu bËt néi dung, ý nghÜa. Ho¹t ®éng 4. Cñng cè dÆn dß Häc bµi, thuéc ghi nhí. Hoµn thiÖn bµi tËp. Lµm bµi tËp 3, 4, 5 S¸ch bµi tËp trang 8. ---------------------------------------------------------- ____________________________________________ Ngµy so¹n :25/8/2013 TiÕt 5 V¨n b¶n: Th¸nh Giãng (TruyÒn thuyÕt) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Nắm được những nội dung chính và đặc điểm nổi bật về nghệ thuật của Thánh Gióng. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết về đề tài giữ nước. - Những sự kiện và di tích phản ánh lịch sử đấu tranh giữ nước của ông cha ta được kể trong một tác phẩm truyền thuyết. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu văn bản truyền thuyết theo đặc trưng thể loại. - Thực hiện thao tác phân tích một vài chi tiết nghệ thuật kì ảo trong văn bản. - Nắm bắt tác phẩm thông qua hệ thống các sự việc được kể theo trình tự thời gian. 3.Thái độ: Giáo dục HS lòng tự hào về truyền thống anh hùng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Tinh thần ngưỡng mộ, kính yêu những anh hùng có công với non sông đất nước. B. ChuÈn bÞ: * Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. * Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. KÓ tãm t¾t tryÒn thuyÕt b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy? Qua truyÒn thuyÕt Êy nh©n d©n ta m¬ ­íc ®iÒu g×? 2. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lang Liªu? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng 2 : §äc hiÓu v¨n b¶n Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. §äc vµ t×m hiÓu chung: - GV h­íng dÉn HS ®äc diÔn c¶m - GV ®äc mÉu 1 ®o¹n - Gäi 3 HS lÇn l­ît ®äc - Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc chÝnh cña truyÖn? - H­íng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch 1,2,4,6,10,11,17,18,19 1. §äc, kÓ KÓ tãm t¾t: Nh÷ng sù viÖc chÝnh: - Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh­ thæi - Th¸nh Giãng v­¬n vai thµnh tr¸ng sÜ c­ìi ngùa s¾t ®i ®¸nh giÆc vµ ®¸nh tan giÆc. - Vua phong TG lµ Phï §æng Thiªn V­¬ng vµ nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng. 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: 3®o¹n a,Tõ ®Çu- n»m ®Êy: Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng: b, ...lªn trêi: Th¸nh Giãng lín lªn vµ ra trËn ®¸nh giÆc: c. Cßn l¹i: Di tÝch cßn l¹i II. T×m hiÓu v¨n b¶n: - PhÇn më ®Çu truyÖn øng víi sù viÖc nµo? - Th¸nh Giãng ra ®êi nh­ thÕ nµo? - NhËn xÐt vÒ sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng? Th¸nh Giãng cÊt tiÕng nãi khi nµo? H·y ph©n tÝch ý nghÜa cña chi tiÕt nµy? - Sau h«m gÆp sø gi¶, Giãng cã ®iÒu g× kh¸c th­êng, ®iÒu ®ã cã ý nghÜa g×? - Chi tiÕt bµ con ai còng vui lßng gãp g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g×? * GV: Ngµy nay ë lµng Giãng ng­êi ta vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng. §©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa. - T×m nh÷ng chi tiÕt vÒ viÖc Giãng ra trËn ®¸nh giÆc? - Chi tiÕt TG nhæ tre ®¸nh giÆc cã ý nghi· g×? - C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc g×? - V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ triÒu ®Ó nhËn t­íc léc mµ l¹i vÒ trêi? - H×nh t­îng TG trong truyÖn cã ý nghÜa g×? - Theo em, truyÖn TG liªn quan ®Õn sù thËt LS nµo? 1. Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng: - Bµ mÑ ­ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi sinh; - Sinh cËu bÐ lªn 3 kh«ng nãi, c­êi, ®i; Þ Kh¸c th­êng, k× l¹, hoang ®­êng 2. Th¸nh Giãng lín lªn vµ ra trËn ®¸nh giÆc: - TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Th¸nh Giãng lµ tiÕng nãi ®ßi ®¸nh giÆc. Þ §©y lµ chi tiÕt thÇn k× cã nhiÒu ý nghÜa: + Ca ngîi ý thøc ®¸nh giÆc cøu n­íc: ban ®Çu nãi lµ nãi lêi quan träng, lêi yªu n­íc, ý thøc ®èi víi ®Êt n­íc ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. + Giãng lµ h×nh ¶nh cña nh©n d©n, lóc b×nh th­êng th× ©m thÇm lÆng lÏ nh­ng khi n­íc nhµ gÆp c¬n nguy biÕn th× ®øng ra c