Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 17 đến tiết 21

Ngày soạn: / /07 Ngày giảng> / /07 Tiết 17: sọ dừa A. Mục tiêu cần đạt. - Bước đầu nắm được định nghĩa truyện cổ tích. Hiểu được nội dung, ý nhĩa của truyện Sọ Dừa và một số đặc điểm tiêu biểu của nhân vật Sọ Dừa. - Kể lại chuyện diễn cảm và sáng tạo. kỹ năng phân tích và cảm thụ tác phẩm. - Giáo dục lòng yêu quý những người bất hạnh, đề cao giá trị chân chính của con người B. Phương pháp: Đàm thoại, phân tích C. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh - Giáo viên:- bài soạn, sgk, sgv - Học sinh: - học bài cũ, nắm nội dung bài mới trước D. Tiến trình lên lớp: I. ổn định tổ chức: () II. Kiểm tra bài cũ: () ý nghĩa của truyện sự tích Hồ Gươm Lê Lợi nhận được Gươm như thế nào? ý nghĩa? III. Bài mới: () a. Đặt vấn đề: () Trong VHDG truyện cổ tích là thể loại rất tiêu biểu được mọi người ưa thích. Giờ học hôm nay các em sẽ được tìm hiểu truyện Sọ Dừa, là truyện cổ tích theo kiểu truyện người mang lốt người xấu xí nhưng lại có tài năng, phẩm chất vẽ đẹp tuyệt vời... b. Triển khai bài: Hoạt động 1: ( ) Giới thiệu thể loại Gọi học sinh đọc chú thích dấu * Giáo viên khắc sâu khái niệm. Hoạt động 2:( ) Đọc–tìm hiểu chú thích. Giáo viên hướng dẫn đọc: chậm rải, bình tỉnh, lưu ý thay đổi giọng cho phù hợp với từng nhân vật: Sọ Dừa, Phú Ông, bà mẹ ... Ba học sinh đọc nối nhau đến hết truyện học sinh nhận xét cách đọc của bạn Giáo viên nhận xét. Gọi học sinh đọc phần chú thích Giáo viên giúp học sinh hiểu một số từ khó 1, 6, 8, 10, 11 Hoạt động 3: ( ) Tìm hiểu chi tiết truyện ? câu chuyện có thể chia thành mấy phần? ? Sự ra đời của Sọ Dừa có gì khác thường? I. Khái niệm truyện cổ tích: là loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc như: nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch, nhân vật là động vật àthường có yếu tố hoang đường, thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốtàcái xấu, cái công bằngà bất công 2. Đọc- chú thích a. Đọc b.. chú thích II. Tìm hiểu văn bản 1. Bố cục: ba phần Phần 1: Từ đầuàđặt tên cho nó là Sọ Dừa Phần 2: Tiếp theoàphòng khi dùng đến Phần 3: Phần còn lại 2. Phân tích: Nhân vật sợ dừa: Sự ra đời khác thường của Sọ Dừa. Sự mang thai khác thường Sinh ra một đứa bé không chân, không tay tròn như một quả dừa. à Tên là Sọ Dừa. Lớn lênàcứ lăn lóc trong nhà Điều nhân dân muốn thể hiện qua truyện Sọ Dừa. Muốn quan tâm đến một loại người đau khổ, số phận thấp hèn tiết 2 IV. Cũng cố:() Nhắc lại khái niệm: truyện cổ tích, ý nghĩa của truyện? V. Dặn dò: () Học thuộc ghi nhớ, tập kể chuyện sinh động, soạn trước bài: từ nhiều nghĩa... D. Phần bổ sung: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... -- & ›--- Ngày soạn: / /08 Ngày giảng: / / 08 Tiết 18 Văn bảN : sọ dừa (Truyện cổ tích) A/ Mục tiêu : 1.Giúp HS :- Nắm được định nghĩa truyện cổ tích. - Hiểu được nội dung, ý nghĩa của truyện Sọ Dừa. 2. Rèn luyện cho HS kỹ năng đọc, tóm tắt, kể, phân tích truyện dân gian. 3. Giáo dục HS biết đề cao giá trị chân chính của con người và tình thương đối với người bất hạnh. B/ Phương pháp : - Đọc sáng tạo, nêu vấn đề, phát vấn - Phân tích tổng hợp. C/ Chuẩn bị : - Thầy : Giáo án, tranh minh hoạ. - Trò: Bài soạn D/ Tiến trình lên lớp: I. ổn định(1p) II.Bài cũ(5p) : Nêu nội dung chính và ý nghĩa của truyện Sự tích Hồ Gươm. III.Bài mới ( 39p) 1. Dẫn bài : Trong kho tàng truyện cổ tích thần kì Việt Nam, có loại truyện người mang lốt vật, thông minh, giỏi giang, trước bị coi thường, sau mới được hưởng hạnh phúc. Sọ Dừa là một trong những truyện như thế. 2. Tiến trình bài học : Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt b.Hoạt động 2 HS: Đọc phần 1 của văn bản. GV: Sự ra đời của Sọ Dừa có điểm gì khác thường? HS:- Bà mẹ uống nước trong cái sọ dừa, mang thai. - Sinh ra một đứa bé không chân không tay, lăn lông lốc trong nhà. GV:Kể về sự ra đời của Sọ Dừa nhân dân ta muốn thể hiện điều gì?(Sọ Dừa thuộc thân phận của hạng người nào trong xã hội? ) HS: Sự quan tâm, thương cảm đến số phận thấp hèn, đau khổ. GV: Bổ sung, rút ra kết luận. HS: Đọc phần 2 của văn bản. GV:Sự tài giỏi của Sọ Dừa thể hiện qua những chi tiết nào?( Sọ Dừa đã làm những việc gì? Kết quả ra sao?). HS:- Biết lao động, thổi sáo, có sính lễ cưới vợ theo yêu cầu của phú ông, giỏi giang, thông minh, tài dự đoán trước sự việc. GV: Hãy nêu nhận xét của em về mối quan hệ giữa hình dạng bên ngoài với phẩm chất bên trong của Sọ Dừa? HS: Sự đối lập giữa hình dạng kì quái bên ngoài với tài năng và phẩm chất bên trong của Sọ Dừa GV:Yêu cầu HS hoạt động nhóm câu hỏi: - Miêu tả sự đối lập giữa hình thức bên ngoài với tài năng bên trong của Sọ Dừa, người xưa muốn thể hiện điều gì? - Sự biến đổi kì diệu từ một cậu bé có hình dạngkì quái, thân phận thấp hèn trở thành một chàng trai thông minh, tuấn tú, tài giỏi, đỗ đạt đã thể hiện ước mơ gì của người lao động xưa. HS: Thảo luận nhóm, trả lời GV: Nhận xét, rút ra KL. GV:Theo em, tại sao cô út bằng lòng lấy Sọ Dừa ? Em có nhận xét gì về nhân vật này? HS:- Cô út: “ hiền lành, tính hay thương người”; nhận biết được thực chất đẹp đẽ của Sọ Dừa. - Là một cô gái có lòng nhân hậu, bao dung. GV:HD HS thảo luận nhóm các câu hỏi: - Truyện Sọ Dừa có những kết cục khác nhau dành cho các nhân vật: Sọ Dừa có hình dạng xấu xí cuối cùng trút bỏ được lốt, cùng cô út hưởng hạnh phúc; hai cô chị thì xấu hổ bỏ nhà trốn đi biệt xứ. Qua kết cục này em thấy người lao động ước mơ điều gì? - Hãy nêu những ý nghĩa chính của truyện? HS: Thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi. GV: Nhận xét, bổ sung, rút ra kết luận (GV dùng dẫn chứng minh hoạ: ý nghĩa của truyện thể hiện đạo lí truyền thống của nhân dân ta: - Cái nết đánh chết cái đẹp. Tốt gỗ hơn tốt nước sơn. - Thương người như thể thương thân. - ở hiền gặp lành, gieo gió gặp bão) c. Hoạt động 3 HS: Đọc ghi nhớ. GV: Yêu cầu HS đọc phần đọc thêm. GV: Hãy kể diễn cảm truyện Sọ Dừa bằng lời văn của em. Hướng dẫn: - Kể truyện theo ngôi thứ ba (đóng vai người kể chuyện) hoặc kể theo ngôi thứ nhất (đóng vai nhân vật cô út). - Nắm được nội dung chính, nhân vật chính, sự việc chính - Kết hợp kể với miêu tả và tự sự HS: Kể chuyện theo HD của GV. II/ Phân tích 1.Sự ra đời của Sọ Dừa . - Cách mang thai kì lạ; - Hình dạng: dị dạng, khác thường; - Sọ Dừa lăn lông lốc, chẳng làm được việc gì. KL: Sọ Dừa là một em bé bất hạnh, nhân dân ta thể hiện sự quan tâm và thương cảm đối với số phận những con người đau khổ và thấp hèn trong xã hội. 2. Sự tài giỏi của Sọ Dừa - Chăn bò rất giỏi. - Tự biết được khả năng của mình - Nói năng rành mạch, thấu tình, đạt lí. - Có tài thổi sáo - Kiếm đủ sính lễ theo yêu cầu của phú ông - Thông minh tài hoa, giàu nghị lực, kinh nghiệm; thi đỗ trạng nguyên. - Tài dự đoán, lo xa. * Sự đối lập: hình dạng kì tài năng, quái, vô dụng >< phẩm chất bên ngoài tuyệt vời bên trong - Sự đối lập ấy đã khẳng đinh, đề cao giá trị chân chính của con người. - Sự biến đổi kì diệu ở nhân vật Sọ Dừa thể hiện ước mơ mãnh liệt về sự đổi đời của người lao động xưa. * Nhân vật cô út: - Là người nhân hậu, có lòng thương người. - Thấy được giá trị thực chất bên trong của một con người. Cô út xứng đáng được hưởng hạnh phúc, trở thành bà trạng 3. ý nghĩa của truyện: - Đề cao giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong của con người. Đây cũng chính là lời khuyên: muốn đánh giá đúng bản chất con người, phải xem xét hành động, việc làm của họ chứ không vội vàng đánh giá qua hình thức bên ngoài. - Đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh. - Câu chuyện toát lên sức sống mãnh liệt và tinh thần lạc quan của nhân dân lao động xưa: còn sống là còn hi vọng, còn ước mơ, còn niềm tin vào sự chiến thắng cuối cùng của sự công bằng, lẽ phải, của lòng tốt đối với sự bất công, độc ác. III/ Tổng kết, luyện tập 1. Ghi nhớ SGK tr.34 2. Bài tập Kể diễn cảm truyện Sọ Dừa bằng lời văn của em. IV/Củng cố, dặn dò - Nắm khái niệm truyện cổ tích. - Nắm được nội dung, cốt truyện, ý nghĩa của truyện Sọ Dừa - Tập kể diễn cảm chuyện Sọ Dừa - Soạn: Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ. HD soạn bài: - Xem lại bài: Nghĩa của từ, cách giải thích nghĩa của từ. - Chú ý: nghĩa chính và nghĩa chuyển của từ nhiều nghĩa. - Phân biệt từ nhiều nghĩa với từ đồng âm. D. Phần bổ sung: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. -- & ›--- Ngày soạn: / /08 Ngày giảng: / / 08 Tiết 19: Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ A/ Mục tiêu: 1. Giúp HS:- Nắm được khái niệm từ nhiều nghĩa; Hiện tượng chuyển nghĩa của từ; Nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ. 2. Rèn luyện cho HS kỹ năng nhận biết và sử dụng tốt từ nhiều nghĩa, hiện tượng chuyển nghĩa của từ trong văn bản. B/ Phương pháp: - Thực hành, nêu vấn đề, phát vấn ; - Phân tích, tổng hợp. C/ Chuẩn bị: Thầy: Giáo án Trò: Bài soạn D/ Tiến trình lên lớp: I/Ôn định: (1p) II/ Bài cũ : (5p) Kiểm tra việc chuẩnbị bài của HS. III/ Bài mới: (39p) 1. Dẫn vào bài: Để có tên gọi cho những sự vật mới được khám phávà biểu thị khái niệm mới, con người có thể thêm những nghĩa mới vào cho những từ đã sẳn có (vốn chỉ có một nghĩa). Việc làm ấy làm nảy sinh hiện tượng nhiều nghĩa của từ. 2. Tiến trìn h bài học: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cần đạt a. Hoạt động 1: HS: Đọc VD, văn bản Những cái chân, tr.55 GV:- Có mấy sự vật có chân được nhắc tới trong bài thơ? Hãy tìm một số sự vật có chân khác mà em biết? HS:- 4 sự vật: chân gậy, chân compa, chân kiềng, chân bàn. - bàn chân, chân núi, chân đê… GV: Em hãy giải thích các nghĩa của từ chân? HS: - Trả lời theo nhận thức của mình. GV:Nhân xét, bổ sung, giải thích. HS:Vậy, từ chân là từ có một nghĩa hay nhiều nghĩa?. GV:Em hãy tìm thêm một số từ khác cũng có nhiều nghĩa như từ chân? HS:- Mắt: đôi mắt, quả na mở mắt, thân cây bàng đầy mắt; - Mũi: mũi người, mũi tàu, mũi dao; - Chín: quả chín, cơm chín, suy nghĩ chín chắn. GV: Hãy tìm những từ chỉ có một nghĩa như: compa, kiềng. HS:bút, toán học, học sinh, xe đạp. b. Hoạt động 2: GV:HD HS xem lại từ chân ở VD mục I. - Hãy tìm hiểu mối liên hệ giữa các nghĩa của từ chân? Theo em nghĩa nào của từ chân được dùng phổ biến và thông thường nhất? HS:- Nghĩa đầu tiên, phổ biến: Bộ phận tiếp xúc với đất của cơ thể người và động vật. - Các nghĩa khác được suy ra từ nghĩa đầu tiêncủa từ chân. GV: Trong một câu cụ thể, một từ thường được dùng với mấy nghĩa? HS: Trong một câu cụ thể, từ chỉ được dùng với 1 nghĩa. HS: Đọc ghi nhớ sgk. GV:Từ lợi trong răng lợi và trong lợi ích có phải là từ nhiều nghĩa không? HS:Suy nghĩ, trả lời. c.Hoạt động 3: GV: Hãy tìm 3 từ chỉ bộ phận trên cơ thể người và kể ra một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của chúng? HD: HS làm theo mẫu: Chân: nghĩa gốc: - Bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật, dùng để đi , đứng. - chân bàn, chân núi, chân đê. GV: Tìm một số hiện tượng chuyển nghĩa của từ TV: a. Chỉ sự vật chuyển thành hành động: cái cưa- cưa gỗ. b. Chỉ hành động chuyển thành chỉ đơn vị: gánh củi đi- một gánh củi I.Từ nhiều nghĩa 1.Ví dụ: Chân: + Bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật, dùng để đi , đứng (đau chân, bàn chân) + Bộ phận dưới cùng của một số đồ vật, có tác dụng đỡ cho các bộ phận khác (chân bàn, chân giường, chân kiềng) + Bộ phận dưới cùng của một số đồ vật, tiếp giáp và bám chặt vào mặt nền.(chân tường, chân núi, chân đê) KL: Chân là từ có nhiều nghĩa 2. ghi nhớ SGK tr.56 II.Hiện tượng chuyển nghĩa của từ - Từ có nhiều nghĩa: + Nghĩa gốc: nghĩa thường dùng, xuất hiện đầu tiên. + Nghĩa chuyển: được hình thành trên cơ sở của nghĩa gốc. - Trong một câu cụ thể, từ chỉ được dùng với một nghĩa. Ghi nhớ: SGK tr.56 Lưu ý: Cần phân biệt từ nhiều nghĩa với từ đồng âm khác nghĩa.(Từ đồng âm: không có cơ sở chung giữa nghĩa của các từ.) II/Luyện tập Bài tập 1 tr.56 - Đầu: + cái đầu người, đau đầu. + đầu sông, đầu nhà, đầu đường + đầu đàn, đầu mối. - Tay: + cánh tay, đau tay + tay ghế, tay vịn cầu thang + tay súng, tay vợt, tay cày. - Mũi:+ mũi tẹt, sổ mũi + mũi kim, mũi kéo. + mũi đất, mũi Ca Mau Bài tập 3 tr.57. a. hộp sơn- sơn cửa, cái bào- bào gỗ, cân muối- muối dưa; b. đang bó lúa- ba bó lúa, cuộn bức tranh- ba cuộn tranh, đang gói bánh- ba gói bánh IV. Cũng cố: () - thế nào là hiện tượng chuyển nghĩa của từ? Cho ví dụ minh hoạ V. Dặn dò: () - Về nhà làm bài tập 4 sgk - Học thuộc ghi nhớ - Soạn bài mới D. Phần bổ sung: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. -- & ›--- Ngày soạn: / /08 Ngày giảng: / / 08 Tiết 20: Văn bảN : THạch sanh (Truyện cổ tích) A/ Mục tiêu : 1.Giúp HS : Hiểu được nội dung, ý nghĩa của truyện Sọ Dừa. 2. Rèn luyện cho HS kỹ năng đọc, tóm tắt, kể, phân tích truyện dân gian. 3. Giáo dục HS biết đề cao, quí trọng sự chân thành; căm ghét sự giả dối, phản bội. B/ Phương pháp :- Đọc sáng tạo, nêu vấn đề, phát vấn - Phân tích tổng hợp. C/ Chuẩn bị : - Thầy : Giáo án, tranh minh hoạ. - Trò: Bài soạn D/ Tiến trình lên lớp: I. ổn định(1p) II.Bài cũ(5p) : Truyện Sọ Dừa đã phản ánh ước mơ gì của người lao động? III.Bài mới ( 39p) 1. Dẫn bài : Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, có loại truyện kể về người dũng sĩ có tài năng kì lạ, diệt trừ yêu quái, đánh bại quân xâm lược, câu chuyện có nhiều chi tiết tưởng tượng thần kì độc đáo. “Thạch Sanh” là một câu chuyện như thế. 2. Tiến trình bài học : Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt a. Hoạt động 1 GV: Tác phẩm thuộc loại truyện cổ tích kể về nhân vật nào? HS:- Kể về nhân vật dũng sĩ, tài năng GV:HD HS đọc văn bản: giọng đọc chậm rãi, bình tĩnh; lưu ý thay đổi giọng điệu phù hợp với từng nhân vật. HS: Đọc bài theo HD của GV. - Kể tóm tắt truyện. - Xem chú thích tr.65,66 GV: Truyện được chia làm mấy phần ? Nêu nội dung mỗi phần? HS: Chia làm 3 phần: -P1: Từ đầu…..phép thần thông. -P2: tiếp……bọ hung. -P3: phần còn lại. b.Hoạt động 2 HS: Đọc phần 1 của văn bản. GV: Em hãy tìm những chi tiết bình thường và khác thường về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh? Qua các chi tiết đó, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì? HS:- Chi tiết bình thường: + Thạch Sanh là con một gia đình nông dân tốt bụng, rất nghèo. - Chi tiết không bình thường: + Thạch Sanh chính là thái tử do ngọc hoàng sai xuống đầu thai. + Người vợ mang thai khá lâu. + Thạch Sanh được thiên thần dạy cho đủ môn võ nghệ và phép thần thông. - Qua các chi tiết đó, tác giả dân gian muốn khẳng định: Thạch Sanh là con của nông dân bình thường, nhưng vẫn có những tính cách, tài năng đẹp đẽ, kì lạ, phi thường. GV: Đọc phần 2 của văn bản. Hãy kể tên những thử thách mà Thạch Sanh phải trải qua? Em có nhận xét gì về tính chất của các thử thách đó? HS:Các thử thách mà Thạch Sanh phải trải qua:+ Mồ côi cha mẹ, sống lủi thủi trong cảnh nghèo khổ dưới gốc đa. + Đánh nhau với chằn tinh, giết chết nó, bị Lí Thông lừa phải trốn đi. + Xuống hang diệt đại bàng cứu công chúa, bị lấp cửa hang. +Bị bắt vào ngục, bị chằn tinh báo thù. +Bị các nước chư hầu đem quân tiến đánh. - Các thử thách càng tăng dần mức độ nguy hiểm, khó khăn. GV: Giới thiệu tranh Thạch Sanh đánh nhau với chằn tinh. GV:Qua những thử thách đó Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất gì? HS:- Thật thà, chất phác. - Dũng cảm, tài năng. - Vị tha, rộng lượng. GV:Hãy nêu những chi tiết thần kì trong truyện Thạch Sanh và phân tích ý nghĩa của chi tiết tiiéng đàn và niêu cơm thiết đãi quân sĩ 18 nước chư hầu? HS:Chi tiết thần kì: sự ra đời của Thạch Sanh, có cung tên vàng, có cây đàn, có niêu cơm. - Tiếng đàn: giải oan cho Thạch Sanh - Niêu cơm: sự yêu chuộng hoà bình của người dũng sĩ. GV: Đối lập với tính cách và hành động của Thạch Sanh là tính cách và hành động của nhân vật nào? HS: Nhân vật Lí Thông. GV:Nhân vật Lí Thông đã có những hành động gì? HS:- Lí Thông lừa Thạch Sanh đi chết thay cho mình; lừa Thạch Sanh để cướp công giết chằn tinh; lấp cửa hang, cướp công cứu công chúa. GV: Hãy chỉ ra sự đối lập giữa tính cách và hành động của hai nhân vật Thạch Sanh và Lí Thông? HS: Thạch Sanh Lí Thông - chất phác, thật thà - mưu mô, giả dối - tin người, trung thực - lừa lộc, gian trá - vị tha, rộng lượng - ích kỉ, hẹp hòi => Cái thiện. => Cái ác GV:HD HS thảo luận nhóm các câu hỏi: - Truyện Thạch Sanh có những kết cục khác nhau dành cho các nhân vật: Mẹ con Lí Thông phải chết, Thạch Sanh được kết hôn cùng công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc ấy nhân dân ta muốn thể hiện điều gì? Kết thúc ấy có phổ biến trong truyện cổ tích không? Cho ví dụ. HS: Thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi. GV: Nhận xét, bổ sung, rút ra kết luận (GV dùng dẫn chứng minh hoạ: ý nghĩa của truyện thể hiện đạo lí truyền thống của nhân dân ta: ở hiền gặp lành, gieo gió gặp bão) c. Hoạt động 3 HS: Đọc ghi nhớ. GV: Yêu cầu HS đọc phần đọc thêm. GV: Vẽ một bức tranh minh hoạ cho truyện Thạch Sanh. Hướng dẫn: Em sẽ lựa chọn chi tiết nào để vẽ minh hoạ? Đặt tên cho bức tranh ấy là gì? I/ Tìm hiểu chung: 1. Tác phẩm - truyện kể về nhân vật dũng sĩ, tài năng. 2. Đọc VB, tìm hiểu từ khó. 3.Bố cục : 3 phần Phần 1: Sự ra đời và lớn lên của TS Phần 2: Những thử thách TS phải trải qua; Tài năng của Thạch Sanh. Phần 3: Kết thúc câu chuyện. II/ Phân tích 1.Nhân vật Thạch Sanh. a. Nguồn gốc xuất thân. - Sự bình thường:là con một gia đình nông dân nghèo, tốt bụng. - Sự khác thường: do Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai, bà mẹ mang thai trong nhiều năm, TS được thần dạy võ nghệ và phép thần thông. KL: Thạch Sanh xuất thân từ một gia đình nghèo khó, tốt bụng; đồng thời cũng là người có phẩm chất đẹp đẽ, tài năng kì lạ, phi thường. b. Những thử thách mà Thạch Sanh phải vượt qua: - Thạch Sanh phải trải qua nhiều thử thách rất khó khăn và nguy hiểm. - Qua đó bộc lộ những phẩm chất tốt đẹp của chàng: + Thật thà chất phác, luôn tin tưởng vào người khác. + Dũng cảm, tài năng. + Bao dung, vị tha, rộng lượng. => Đây là những phẩm chất tiêu biểu, đáng trân trọng của người dân lao động. * ý nghĩa của những chi tiết thần kì: - Tiếng đàn:có ý nghĩa công lí, trả lại sự công bằng cho người có công; vạch mặt kẻ cói tội. - Niêu cơm:thể hiện sự rộng lượng, tượng trưng cho tinh thần nhân đạo, yêu chuộng hoà bình của người dũng sĩ và nhân dân lao động. 2. Nhân vật mẹ con Lí Thông. - Là kẻ mưu mô, giả dối, gian trá, lộc lừa, ích kỉ, hẹp hòi. => Đại diện cho thế lực gian ác trong xã hội cũ. 3. ý nghĩa của truyện: - ước mơ, niềm tin về đạo đức, công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hoà bình của nhân dân ta. - Thể hiện đạo lí: ở hiền gặp lành, gieo gió gặp bão III/ Tổng kết, luyện tập 1. Ghi nhớ SGK tr.34 2. Bài tập1 Vẽ bức tranh minh hoạ cho truyện. IV/Củng cố, dặn dò - Nắm được nội dung, cốt truyện, ý nghĩa của truyện Thạch Sanh - Tập kể diễn cảm chuyện Thạch Sanh - Soạn: Chữa lỗi dùng từ. IV. Cũng cố: () Nói về sự ra đời và lớn lên khác thường của Thạch Sanh, nhân dân muốn thể hiện điều gì? V. Dặn dò: () Học bài cũ, chuẩn bị tiếp tiết 2 văn bản Thạch Sanh D. Phần bổ sung: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. -- & ›--- Ngày soạn: / /08 Ngày giảng: / / 08 Tiết 21: Lời văn, đoạn văn tự sự A/ Mục tiêu: 1. Giúp HS:- Nắm được đặc điểm của lời văn, đoạn văn tự sự khi dùng để kể về người, sự việc. - Nắm được cách xây dựng đoạn văn trong văn bản tự sự. 2. Rèn luyện cho HS kỹ viết lời văn, đoạn văn tự sự về người, về sự việc. B/ Phương pháp: - Thực hành, nêu vấn đề, phát vấn ; - Phân tích, tổng hợp. C/ Chuẩn bị: Thầy: Giáo án Trò: Bài soạn D/ Tiến trình lên lớp: I/Ôn định: (1p) II/ Bài cũ : (5p) Nêu tiến trình các bước làm bài văn tự sự. III/ Bài mới: (39p) 1. Dẫn vào bài: Lời văn, đoạn văn tự sự trong bài văn kể về người, về việc được xây dựng như thế nào? 2. Tiến trìn h bài học: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cần đạt a. Hoạt động 1: HS: Đọc 2 đoạn văn SGK tr.58. GV:Các câu văn giới thiệu về ai? Giới thiệu như thế nào? Thường dùng những từ, cụm từ nào? HS:Đ.1: - Câu 1: giới thiệu VH, MN. - Câu 2: giới thiệu tình cảm, nguyện vọng của Vua Hùng. Đ.2: - Câu1: giới thiệu chung. - Câu 2,3: giới thiệu ST. - Câu 4,5: giới thiệu TT. - Câu6: kết luận. + Giới thiệu tên, lai lịch, tài năng, + Câu văn thường dùng các từ: là, gọi là, có.. HS: Đọc đoạn văn sgk tr. 59. GV: Đoạn văn trên dùng những từ gì để kể hành động của nhân vật? Các hành động được kể theo thứ tự nào? Hành động ấy đem lại kết quả gì? HS: - Dùng các động từ - Thứ tự trước , sau. - Lũ lụt lớn xảy ra, thành Phong Châu ….biển nước. HS:Đọc lại đoạn văn 1, 2, 3 tr.58, 59. GV:Hãy xác định ý của mỗi đoạn văn? Tìm câu biểu đạt ý chính đó? HS:- Đ.1: Vua Hùng kén rể. - Đ.2: Hai người đến cầu hôn tài năng như nhau. - Đ.3: TT dâng nước đánh ST. GV: Các câu khác trong đoạn văn có tác dụng gì? HS:giải thích, làm rõ ý chính. - Đọc ghi nhớ SGK tr. 59. b. Hoạt động 2: GV:HD HS 3 đoạn văn tr. 59 - Mỗi đoạn văn kể về điều gì? Tìm câu chủ đề? Các câu khác triển khai chủ đề như thế nào? HS: làm BT theo HD của GV. GV: HD HS đọc 2 câu trong sgk tr.60 - Theo em, câu nào đúng, câu nào sai? Vì sao? HS: trả lời theo gợi ý của GV. c.Hoạt động 3: GV: HD HS nắm bài, làm bài tập, soạn bài mới. I.Lời văn, đoạn văn tự sự 1. Lời văn giới thiệu nhân vật. - Giới thiệu tên, lai lịch, tài năng… - Thường dùng các từ: là, gọi là, có… 2.Lời văn kể sự việc - Kể về việc làm, hành động của nhân vật, dẫn đến một kết quả. 3. Đoạn văn: - Có câu chủ đề: diễn đạt ý chính của đoạn văn. - Các câu khác trong đoạn làm rõ cho ý chính. * Ghi nhớ: SGK tr.56 II.Luyện tập Bài tập 1 tr.60 Gợi ý: - Đoạn 1: Sọ Dừa làm thuê trong nhà phú ông. + Câu chủ đề: Sọ Dừa chăn bò rất giỏi - Đoạn 2: Thái độ của các cô con gái phú ông đối với Sọ Dừa. + Câu chủ đề: câu 2. - Đoạn 3:Tính nết cô Dần + Câu chủ đề: C2. Bài tập 2 tr.60 a. Sai, vì thiếu tính mạch lạc, các hành động sắp xếp chưa hợp lí. b. Đúng, vì các hành đọng được sắp xếp mạch lạc. IV. Cũng cố: () Học sinh đọc lại ghi nhớ sgk tr59 V. Dặn dò: () Học thuộc ghi nhớ làm tiếp bài tập 3,4 sgk tr60 Soạn bài: Thạch Sanh. III. Củng cố, dặn dò - Nắm lời văn, đoạn văn tự sự - BT về nhà: 3 tr.60 - Soạn: Thạch Sanh. D. Phần bổ sung: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. -- & ›---