Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 39: Ếch ngồi đáy giếng

Gi¸o ¸n héi gi¶ng chµo mõng ngµy 20-11 TiÕt 39 Õch ngåi ®¸y giÕng * Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp HS : - HiÓu ®­îc kh¸i niÖm truyÖn ngô ng«n,vµ néi dung ý nghÜa cña truyÖn còng nh­ nghÖ thuËt diÔn ®¹t. - Liªn hÖ bµi häc trong truyÖn víi nh÷ng t×nh huèng, hoµn c¶nh thùc tÕ phï hîp. - RÌn kÜ n¨ng kÓ chuyÖn ngô ng«n. * §å dïng : b¶ng phô *TiÕn tr×nh d¹y häc A.æn ®Þnh líp B.Bµi cò : Qua truyÖn “ ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng” , em h·y nhËn xÐt «ng l·o vµ mô vî? Bµi häc rót ra tõ c©u chuyÖn cæ tÝch nµy lµ g×? C.Bµi míi HS ®äc chó thÝch SGK. ?Ngô ng«n lµ mét tõ HV, dùa vµo hiÓu biÕt cña m×nh em h·y gi¶i thÝch tõ ngô ng«n? -§äc chó thÝch * ?Dùa vµo chó thÝch h·y nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña truyÖn ngô ng«n? ?ë cÊp I, em ®· ®­îc häc, ®äc nh÷ng chuyÖn ngô ng«n nµo? -Con c¸o vµ tæ ong, bã ®òa, thá vµ rïa… ?Nh©n vËt chÝnh trong thá vµ rïa lµ ai? TruyÖn nµy nh»m khuyªn chóng ta ®iÒu g×? -GV kh¸i qu¸t l¹i 3 ®Æc ®iÓm chÝnh cña truyÖn ngô ng«n.NHÊn m¹nh: Göi g¾m kÝn ®¸o mét bµi häc, lêi khuyªn trong cuéc sèng . §©y lµ ®Æc tr­ng næi bËt cña truyÖn ngô ng«n -§Ó râ h¬n ®Æc ®iÓm, ý nghÜa cña lo¹i truyÖn nµy, chóng ta cïng t×m hiÓu v¨n b¶n: Õch ngåi ®¾y giÕng ?TruyÖn kÓ d­íi h×nh thøc nµo?v¨n xu«i hay v¨n vÇn? Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t?Theo em nªn ®äc v¨n b¶n nµy víi giäng ®iÖu ntn ? ?Tãm t¾t ng¾n gän v¨n b¶n? -H tãm t¾t -NhËn xÐt ?TruyÖn cã mÊy sù viÖc chÝnh ? C¨n cø vµo ®ã em chia c©u chuyÖn thµnh mÊy phÇn ? Nªu giíi h¹n vµ néi dung tõng phÇn ? HS th¶o luËn tr×nh bµy , GV nhËn xÐt treo b¶ng phô ghi bè côc truyÖn. -T×m hiÓu mét sè chó thÝch ? Em h·y cho biÕt nh©n vËt chÝnh trong truyÖn ? ?C©u v¨n nµo võa giíi thiÖu nh©n vËt, võa giíi thiÖu kh«ng gian Õch sèng? ?Khi ë trong giÕng cuéc sèng cña Õch ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? ?Theo em giÕng lµ mét kh«ng gian nh­ thÕ nµo? ?Em h·y nhËn xÐt m«i tr­êng sèng cua Õch ? ?Õch cã c¶m nhËn g× vÒ thÕ giíi xung quanh vµ vÒ b¶n th©n m×nh? ? C¸ch c¶m nhËn nh­ vËy cã ®óng kh«ng ? Kh«ng, thùc tÕ cuéc sèng v« cïng phong phó, k× diÖu lu«n ®æi thay.M«i tr­êng, thÕ giíi sèng cña Ðch rÊt nhá bÐ.Ðch ch­a bao giê sèng thªm, biÕt thªm mét m«i Øt­êng kh¸c.TÇm nh×n thÕ giíi vµ sù vËt xung quanh cña nã rÊt h¹n hÑp.Nã Ýt hiÓu biÕt, mét sù Ýt hiÓu biÕt kÐo dµi “l©u ngµy”.Nh­ng nã l¹i lu«n tháa m·n víi sù hiÓu biÕt cña m×nh ch¼ng cÇn biÕt ngoµi thµnh giÕng kia cã g×, chØ cÇn dïng mÊy ©m thanh åm ép h·o ra o¹i víi nh÷ng con vËt tÇm th­êng lµ tháa chÝ. ?§iÒu ®ã cho thÊy ®Æc ®iÓm g× trong tÝnh c¸c cña Õch? ?Nh©n vËt lµ loµi vËt nh­ng l¹i mang ®Æc ®iÓm tÝnh c¸ch cña con ng­êi, nh­ vËy khi x©y dùng nh©n vËt Õch t¸c gi¶ d©n gian ®· sö dông biÖn ph¸p nghÑ thuËt g×? -L­u ý:nh­ng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ lµm mÊt ®i nh÷ng ®¹c ®iÓm vèn cã cña laßi Ðch:sèng ë m«i tr­êng n­íc, Èm thÊp, xung quanh lµ cãc nh¸i…®©y chÝnh lµ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn tù nhiªn sinh ®éng mµ hÊp dÉn cña TNN. -Do sèng trong m«i tr­êng h¹n hÑp mµ Õch ®©m chñ quan,tù cao tù ®¹i.ë ®©y chuyÖn viÕt vÒ Õch nh»m ¸m chØ ®iÓu g× vÒ cuéc sèng con ng­êi?( m«i tr­êng sèng h¹n hÑp dÔ khiÕn con ng­êi ta cã th¸i ®é nh­ thÕ nµo? -Gi¸ nh­ cuéc sèng cø m·i nh­ vËy th× Õch ta vÉn thÊy m×nh lµ kÎ to nhÊt, nh­ng råi chuyÖn g× ®· x¶y ra ,…. ?Nªu sù viÖc tiÕp theo cña c©u chuyÖn ? ?Õch ra ngoµi lµ do ý muèn chñ quan hay do t¸c ®éng cña thÕ giíi kh¸ch quan ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vai trß cña chi tiÕt Êy ®èi víi c©u chuyÖn ? ? Khi ra khái giÕng m«i tr­êng sèng cña Õch cã sù thay ®æi ntn ? ( Ra ngoµi lµ ®Õn víi 1thÕ giíi réng lín, phong phó, ®a d¹ng lu«n lu«n thay ®æi, víi kh«ng gian bao la réng lín.H×nh ¶nh con Õch ng¸o ng¬ gi÷a kh«ng gian réng lín míi nhá bÐ lµm sao.Nh­ng Ðch cã nhËn ra sù thay ®æi quanh m×nh kh«ng ? ?Chi tiÕt nµo chøng tá ®iÒu ®ã ?(T×m chi tiÕt miªu t¶ th¸i ®é , cö chØ cña Õch khi ra khái giÕng ? ?ThÓ hiÖn tÝnh c¸ch g× cña Õch?V× sao Õch l¹i cã th¸i ®é ®ã?V× sèng qu¸ l©u ngµy trong giÕng, kh«ng cã kiÕn thøc vÒ thÕ giíi réng lín, l¹i chñ quan, ®Ò cao m×nh, kh«ng thËn träng khi ra m«i tr­êng míi nªn Õhc cã th¸i ®é ®ã ?sù nhËn thøc Êy cña Õch dÉn ®Õn kÕt côc g× ? ?NhËn xÐt vÒ c¾i chÕt cña Õch -ChÕt th¶m qu¸, kÕt côc tÊt yÕu cho 1 kÎ nh­ Õch, kh«ng chÕt v× bÞ tr©u giÉm bÑp th× còng chÕt v× mét tai n¹n kh¸c. Th¶o luËn:? Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn c¸i chÕt cña Õch? ?C¸i chÐt cña Õch ®¸ng th­¬ng hay ®¸ng giËn?V× sao ? NÐt ®Æc s¾cvÒ nghÖ thuËt cña truyÖn? Nãi chuyÖn Õch nh­ng th­c j ra lµ nãi bãng giã chuyÖn uc¶ con ng­êi, theo em t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×? ?NhËn xÐt thªm vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn?T×nh huèng? ?M­în truyÖn nµy, t¸c gi¶ d©n gain phª ph¸n ®iÒu g× vµ khuyªn chóng ta ®iÒu g×? HS th¶o luËn vµ tr×nh bµy , GV ®­a b¶ng phô kÕt luËn ? Qua c©u chuyÖn em rót ra ®­îc bµi häc g× cho b¶n th©nm×nh? HS ®äc ghi nhí SGK I.Giíi thiÖu chung : *TruyÖn ngô ng«n -Ngô: hµm ý kÝn ®¸o; ng«n : lêi nãi -Ngô ng«n : lµ lêi nãi cã hµm ý , ngô ý kÝn ®¸o-TruyÖn ngô ng«n : (SGK) §Æc ®iÓm:+HT:TruyÖn kÓ b»ng v¨n xu«i hoÆc v¨n vÇn +Nh©n vËt: loµi vËt, ®å vËt con ng­êi… +Môc ®Ých: nh»m khuyªn nhñ r¨n d¹y bµi häc nµo ®ã II.§äc- hiÓu v¨n b¶n: 1.§äc -ChËm ,b×nh tÜnh, xen hµi h­íc kÝn ®¸o. -Tãm t¾t Mét con Õch sèng l©u ngµy n¬i ®¸y giÕng s©u.Nã nghÜ m×nh lµ chña tÓ, trêi chØ bÐ b»gn chiÕc vung.Mét h«m , trêi m­a to, n­íc giÐng ®Çy,Õch ta ra ngoµi.VÉn gi÷ thãi quen cò nghªnh ngang nªn Õch ta bÞ tr©u giÉm bÑp -Bè côc : 2 phÇn P1 : Tõ ®Çu ®Õn “chóa tÓ”: Õch khi ë trong giÕng P2 : Cßn l¹i: Õch khi ra khái giÕng -Chó thÝch 2.Ph©n tÝch a. Khi Õch ë trong giÕng - Sèng l©u ngµy trong giÕng - Xung quanh : èc, cua, nh¸i bÐ nhá - kªu åm ép, c¸c con vËt kh¸c ®Òu sî => Kh«ng gian chËt hÑp, ®¬n gi¶n, tr× trÖ -Õch c¶m nhËn : BÇu trêi b»ng c¸i vung cßn nã oai nh­ mét vÞ chóa tÓ . => hiÓu biÕt n«ng c¹n nh­ng l¹i huyªnh hoang. => TÇm nh×n h¹n hÑp,nhá bÐ, sai lÖch Ýt hiÓu biÕt l©u ngµy nh­ng l¹i chñ quan kiªu ng¹o. =>NghÖ thuËt nh©n hãa =>M«i tr­êng sèng h¹n hÑp dÔ khiÕn ng­êi ta chñ quan, kiªu ng¹o kh«ng biÕt thùc chÊt vÒ m×nh. b.Khi Õch ra khái giÕng -M­a to, n­íc trµn bê, ®­a Õch ra ngoµi => Chi tiÕt quan träng t¹o nªn t×nh huèng truyÖn .Nã gióp cho c©u chuyÖn ph¸t triÓn -M«i tr­êng sèng thay ®æi tõ nhá hÑp-> réng lín. ThÕ giíi xung quanh thay ®æi. - Quen thãi cò , nghªnh ngang, nh©ng nh¸o, ch¶ thÌm ®Ó ý ®Õn xung quanh. + KÕt côc : BÞ tr©u giÉm bÑp -Nguyªn nh©n:Chñ quan, kiªu ng¹o, ®Ò coa m×nh qu¸ møc, do kh«ng cÈn thËn khi sang m«i tr­êng míi 3.Tæng kÕt + NghÖ thuËt -Nh©n hãa, Èn dô - C¸ch kÓ ng¾n gän, t¹o t×nh huèng truyÖn hîp lÝ +Néi dung +Bµi häc - M«i tr­êng nhá bÐ h¹n hÑpkh«ng cã sù giao l­u lµm h¹n chÕ hiÓu biÕt, tõ ®ã n¶y sinh t©m lÝ chñ quan,kiªu ng¹o - Sù kiªu ng¹o, chñ quan khiÕn cho ng­êi ta ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t ,cã khi mÊt m¹ng. - Lu«n lu«n ph¶i häc hái më réng tÇm hiÓu biÕt.. -Khi thay ®æi m«i tr­êng sèng ph¶i thËn träng, khiªm tèn t×m hiÓu ®Ó thÝch nghi. -Kh«ng ®­îc chñ quan kiªu ng¹o. III. LuyÖn tËp Bµi 1: HS ®äc yªu cÇu bµi tËp1? HS t×m c©u v¨n thÓ hiÖn néi dung , ý nghÜa cña truyÖn. HS tr×nh bµy. GV nhËn xÐt, kÕt luËn. “ Õch cø t­ëng bÇu trêi trªn ®Çu chØ bÐ b»ng chiÕc vung vµ nã th× oai nh­ mét vÞ chóa tÓ”. “ Nã nh©ng nh¸o ®­a cÆp m¾t nh×n lªn bÇu trêi , ch¶ thÌm ®Ó ý ®Õn xung quanh nªn ®· bÞ mét con tr©u ®i qua giÉm bÑp” Bµi 2: Em hiÓu thµnh ng÷ “Õch ngåi ®¸y giÕng” lµ g× ?H·y t×m 1 sè thµnh ng÷ t­¬ng tù? Nªu mét sè hiÖn t­îng trong cuéc sèng øng víi thµnh ng÷ trªn? Õch ngåi ®¸y giÕng: HiÓu biÕt h¹n hÑp nh­ng l¹i chñ quan huyªnh hoang kiªu ng¹o Nh÷ng thµnh ng÷ t­¬ng tù: Coi trêi b»ng vung , Thïng rçng kªu to HiÖn t­îng trong cuéc sèng øng víi thµnh ng÷ trªn:Tù cho m×nh lµ tµi giái kh«ng chÞu häc hái, chñ quan coi th­êng nh÷ng ng­êi xung quanh, kh«ng tiÕn bé ®­îc, kÕt qu¶ kÐm. D.Cñng cè:- Bµi häc rót ra tõ c©u chuyÖn . - KÓ tãm t¾t v¨n b¶n E.HDVN : - §äc mét sè truyÖn ngô ng«n kh¸c. - So¹n bµi : ThÇy bãi xem voi.