Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 62: Mẹ hiền dạy con (Truyện trung đại) - Trường THCS Hai Bà Trưng

Giáo viên: Nguyễn Thị Nhung Trường THCS Hai Bà Trưng Giáo án Ngữ văn 6 Tiết 62 Mẹ HIềN DạY CON ( Truyện trung đại) A/ Kết quả cần đạt: - Truyện ca ngợi bà mẹ Mạnh Tử, tấm gương về tình thương và cách dạy con. Đó là: + Tạo cho con môi trường sống phù hợp, tốt đẹp. + Dạy con, giáo dục con bằng lời nói trung thực, bằng hnàh động, việc làm, bằng chính tấm gương của mình. Cách kể chuyện hàm xúc, từng chi tiết đều có ý nghĩa sâu sắc. Kết cấu truyện đơn giản, mạch lạc, bài học được rút ra nhẹ nhàng, thấm thía. -Tích hợp với phân môn tiếg việt ở khái niêm: Tính từ và cụm tính từ. Với phân môn TLV ở bài Kĩ năng viết bài văn kể chuỵen. B- Công tác chuẩn bị : - Giáo viên : Giáo án. - Học sinh: Sách vở + vở soạn. - Đồ dùng : C - Tiến trình lên lớp : 1- ổn định tổ chức. 2-Kiểm tra bài cũ: Kể lại chuyện con hổ có nghĩa thứ nhất trong vai bà đỡ Trần. Cảm nhận của em về con hổ, bà đỡ Trần, bác tiều Mỗ? Kể lại chuyện con hổ có nghĩa thứ hai trong vai kể của bác tiều Mỗ. Theo em, tại sao tác giả không chọn con báo, con sư tử, con sói... có nghĩa mà lại chọn con hổ? Bố cục, kết cáu của truyện có gì đặc sắc? 3- Bài mới : ** Vào bài: Là người mẹ, ai chẳng nặng lòng thương yêu con, mong muốn con nên người. Nhung khó hơn là phải biết cách dạy con, giáo dục con sao cho có hiệu quả. Mạnh tử- người nối theo Khổn Tử phát triển và hoàn chỉnh Nho giáo- sở dĩ thành một bậc đại hiền chính là nhờ công lao dạy dỗ giáo dục của người mẹ- cũng có thể nói là một bậc đại hiền. Hoạt động của thầy h/đ của trò Ghi bảng - Y.c: Lời kể ngắn gọn, lời bà mẹ khi nói với mình, khi nói với con cần phân biệt. - Chú thích một số từ khó trong SGK ? Tìm một số từ đồng âm “ tử”? - Bố cục truyện tuy ngắn nhưng truyện kể theo mách thời gian, có 5 sự việc liên quan đến hai mẹ con, kết thành cốt truyện: --> - HS đọc - HS tìm: + Tử: nghĩa là thầy: Mạnh Tử, Khổng Tử + Tử --> con: thiên tử, phụ tử + Tử--> chết: bất tử, tự tử + Tử--> một phần rất nhở của vật chất: phần tử. I/ Tìm hiẻu chung: 1. Đọc, kể, chú thích: * Bảng hệ thống : - HS điền ND thích hợp vào bảng hệ thống câm Sự việc Con mẹ 1 - Bắt chước đào, chôn. lăn, khóc ( môi trường không phù hợp) - Chuyển nhà từ gần nghĩa địa đến gần chợ ( môi trường không phù hợp) 2 - Bắt chước nô nghich, buôn bán điên đảo ( môi trường không phù hợp) - Chuyển nhà từ gần chợ đến gần trường học ( môi trường không phù hợp) 3 - Bắt chước học tập lễ phép ( môi trường phù hợp) Vui lòng 4 - Tò mò hỏi: Hàng xóm giết lợn để làm gì? - Nói lỡ lời: sửa chữa ngay bằng hành động mua thịt cho con ăn ( Lời nói phải đi đôi với việc làm) 5 - Bỏ học về nhà. ( trẻ ham chơi hơn học) Cắt đứt tấm vải đang dệt ( Tạo hành động so sánh để con tự rút ra bài học) KQ - Học hành chăm chỉ, lớn lên thành thầy Mạnh Tử nổi danh đại hiền. - Mẹ hiền nổi tiếng dạy con. ? Vì sao cậu bé Mạnh Tử cứ ở đâu cũng bắt chước cách sống của những người ở đó? ? Vì sao bà mẹ Mạnh tử lại phải quyết tâm chuyển nhà đến hai lần? ? Từ đó có thể nói gì về vai trò của môi trường sống với việc giáo dục trẻ em? ** GV: Tâm hồn trẻ em ngây thơ như tờ giấy trắng, thích bắt chước, thích làm theo. Tư duy chưa phát triển nên các em chưa phân biệt được tốt xấu hay dở. Bởi vậy Mạnh tửu khi ở gần nghĩa địa thì bắt chước lăn khóc, chôn, đào... khim ở gần hcợ thì bắt chước buôn bán điên đảo... Tuy chỉ mới là bắt chước nhưng lâu ngày sẽ thành tính cách khó đổi thay. Sớm hiểu điều nguy hiểm đó, bà mẹ Mạnh Tử đã vì thương con, lo lắng cho tương lai của con mà chuyển nhà tới hai lần. Cho tới khi đến ở gần trường học mới đúng là chỗ ở thích hợp với cậu bé. Điều đó chứng tỏ vai trò của môi trường sống tác động sâu sắc như thế nào đối với sự phát triển của trẻ em, của con người. Nhưng tại sao bà mẹ không chọn cách khuyên răn hay nghiêm khắc cấm con mà lại chọn cách chuyển nhà tốn kém? Điều đó chứng tỏ bà mẹ ý thức đướcâu sắc ảnh hưởng cuả môi trường, của hoàn cảnh sống đến con người. ? Tìm đọc những câu tục ngữ có ý nghĩa tương tự ? ? Tại sao sau khi nói đùa với con, mẹ lại đi mua thịt cho con ăn? Có thể nói đó là việc làm cầu kì hay nuông chiều con quá đáng của bà mẹ không? ** GV: Một lời nói vô tình, một câu nói đùa của mẹ với con là điều thường xuyên xảy ra trong gia đình. Vậy mà bà mẹ Mạnh Tử đã sớm nhân ra sai lầm của mình.Suy nghĩ của bà thật sâu sắc. Vô tình, bà đã daỵ con tính thiếu trung thực, lời nói đi đôi với việc làm.--> Bà lập tức chữa ngay bằng cách đi mua thịt lợn về cho con ăn. Điều đó chứng tỏ đây là một việc làm càn thiét, hơi hoang một chút nhưng bù lại sẽ có rất nhiều: Uy tín với con, tính trung thực sẽ được củng cố và phát triển trong tâm hồn con trai. ? Tại sao khi thấy con bỏ học về, mẹ lại cầm con dao cắt đứt mảnh vải đang dệt? - Dạy con về ý chí học tập. Vải còn có thể làm lại, người hư khó làm lại lắm. Dạy con cần nghiêm khắc. ? Tất cả những việc làm đó của mẹ nhằm mục đích gì? - Mục đích muốn con thầnh người tốt, giỏi giang. ? Cuối cùng, Mạnh Tử trở thành người như thế nào? - HS đọc to ghi nhớ, 1 HS nhắc lại. ? Truyện liên tưởng đến những câu tục ngữ, ca dao nào? - Tục ngữ: Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. - Ca dao: Công cha như... đạo con - HS thảo luận: + Trẻ con ngây thơ, hay bắt chước, chưa phân biệt tốt xấu --> dễ lây nhiễm những thói hư tật xấu sẽ thành tính cách khó đổi thay. + Hiểu điều đó, mẹ Mạnh Tử đã đổi nhà đến hai lần để tìm môi trường sống phù hợp cho con. HS đọc: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng. + ở bầu thì tròn, ở ống thì dài. + Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy. - HS thảo luận: + Mẹ nhận ra sai lầm, chữa ngay --> cần thiết, tạo uy tín với con, rèn cho con tính trung thực ... - HS đọc: + Lời nói đi đôi với việc làm; HS trả lời HS chốt HS đọc ghi nhớ - HS tìm II/ Tìm hiểu nội dung VB: 1. Dạy con bằng cách tạo môi trường sống tốt đẹp cho con: - Tạo cho con môi trường sống phù hợp. 2. Dạy con bằng các bài học trong thực tế CS: - Dạy con vừa có đạo đức, vừa có chí học hành. - Thương con nhưng không nuông chiều, kiên quyết trong cách dạy con. --> Con chuyên cần học tập, thành tài. III. Ghi nhớ: sgk – tr153 IV. Luyện tập: D. Một số vấn đề rút kinh nghiệm sau khi dạy: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………