Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 95: Ẩn dụ

Tieát 95 Ngaøy soaïn: Ngaøy daïy: AÅN DUÏ I-MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: Giuùp hoïc sinh -Naém ñöôïc khaùi nieäm aån duï, caùc kieåu aån duï. -Hieåu vaø nhôù ñöôïc caùc taùc duïng cuûa aån duï. Bieát phaân tích yù nghóa, taùc duïng cuûa aån duï. II-CHUAÅN BÒ: 1.Giaùo vieân: Nghieân cöùu SGK-SGV vaø baûng phuï. 2.Hoïc sinh: Hoïc baøi vaø chuaån bò baøi. III-TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY -HOÏC: NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH HOAÏT ÑOÄNG 1 (5/ ) ²Khôûi ñoäng -Oån ñònh -Kieåm tra baøi cuõ -Baøi môùi -Kieåm tra sæ soá lôùp HOÛI: 1/Nhaân hoaù laø gì? 2/Xaùc ñònh pheùp nhaân hoaù vaø cho bieát chuùng thuoäc kieåu nhaân hoaù naøo? “Nuùi cao chi laém nuùi ôi? Nuùi che maët trôøi chaúng thaáy ngöôøi thöông” -Y/c HS nhaän xeùt boå sung -GV nhaän xeùt vaø coâng boá ñieåm Caùc tieát hoïc vöøa roài caùc em ñaõ ñöôïc tìm hieåu caùc bieän phaùp tu töø “So saùnh”, “ Nhaân hoaù”. Tieát hoïc hoâm nay caùc em seõ tìm hieåu theâm moät bieän phaùp tu töø nöõa ñoù laø “Aån duï” -Ghi töïa baøi leân baûng -Baùo caùo sæ soá -Caù nhaân traû lôøi: 1/Nhaân hoaù laø goïi hoaëc taû con vaät, caây coái, ñoà vaät….baèng nhöõng töø ngöõ voán duøng ñeå goïi hoaëc taû con ngöôøi; laøm cho theá giôùi loaøi vaät, caây coái, ñoà vaät,…trôû neân gaàn guõi vôùi con ngöôøi, bieåu thò ñöôïc nhöõng suy nghó, tình caûm cuûa con ngöôøi 2/Pheùp nhaân hoaù:nuùi ôi ðtroø chuyeän, xöng hoâ vôùi vaät nhö ñoái vôùi ngöôøi - HS nhaän xeùt boå sung -Laéng nghe -Laéng nghe vaø ghi vaøo taäp HOAÏT ÑOÄNG 2 ²Hình thaønh kieán thöùc môùi I-AÅN DUÏ LAØ GÌ? Ghi nhôù Aån duï laø goïi teân söï vaät, hieän töôïng naøy baèng teân söï vaät, hieän töôïng khaùc coù neùt töông ñoàng vôùi noù nhaèm taêng söùc gôïi hình, gôïi caûm cho söï dieãn ñaït. II-CAÙC KIEÅU AÅN DUÏ: Ghi nhôù Coù boán kieåu aån duï thöôøng gaëp laø: -Aån duï hình thöùc -Aån duï caùch thöùc -Aån duï phaåm chaát -Aån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc -GV treo baûng phuï khoå thô trong SGK -Y/c HS nhìn baûng phuï vaø ñoïc khoå thô Hoûi:Cuïm töø “Ngöôøi Cha” duøng ñeå chæ ai? Hoûi:Vì sao coù theå ví nhö vaäy? Hoûi:Caùch noùi naøy coù gì gioáng vaø khaùc vôùi pheùp so saùnh? Hoûi:Vaäy muoán phaân tích ñöôïc aån duï thì caàn phaûi laøm gì? Hoûi:Vaäy aån duï laø gì?.Aån duï coù taùc duïng gì? -Y/c HS ñoïc ghi nhôù -GV choát yù vaø ghi noäi dung baøi hoïc -GV treo baûng phuï yeâu caàu (1) SGK -Yeâu caàu HS ñoïc yeâu caàu (1) Hoûi:Caùc töø in ñaäm ñöôïc duøng ñeå chæ hieän töôïng, söï vaät naøo?.Vì sao coù theå ví nhö vaäy? -GV treo baûng phuï yeâu caàu (2) -Yeâu caàu HS ñoïc yeâu caàu (2) Hoûi: “Gioøn tan” thöôøng duøng neâu ñaëc ñieåm cuûa caùi gì?.Ñaây laø söï caûm nhaän cuûa giaùc quan naøo? Hoûi: “Naéng” coù theå duøng vò giaùc ñeå caûm nhaän ñöôïc khoâng? Hoûi:Söû duïng töø “Gioøn tan” ñeå noùi veà “naéng”laø gì? Hoûi:Vaäy naéng gioøn tan laø gì? Hoûi:Vaäy caùch duøng töø trong cuïm töø in ñaäm naéng gioøn tan coù gì ñaëc bieät so vôùi caùch noùi thoâng thöôøng? Hoûi:Töø nhöõng ví duï ñaõ phaân tích haõy neâu leân moät soá kieåu töông ñoàng giöõa caùc söï vaät, söï vieäc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taïo pheùp aån duï? Hoûi:Vaäy coù maáy kieåu aån duï keå ra? -Y/c HS ñoïc ghi nhôù -GV choát yù vaø ghi noäi dung baøi hoïc -Quan saùt baûng phuï -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi: chæ Baùc Hoà -Caù nhaân traû lôøi:Vì Baùc Hoà vôùi Ngöôøi Cha coù nhöõng phaåm chaát gioáng nhau (tuoåi taùc, tình thöông yeâu, söï chaêm soùc chu ñaùo..) -Caù nhaân traû lôøi: +Gioáng:ñeàu coù veá so saùnh Ngöôøi Cha vaø veá ñöôïc so saùnh Baùc Hoà, coù neùt töông ñoàng +Khaùc:aån ñi söï vaät söï vieäc ñöôïc so saùnh(Veá A) phöông dieän so saùnh,töø so saùnh,chæ coøn laïi söï vaät, söï vieäc ñöôïc so saùnh(Veá B) -Caù nhaân traû lôøi:phaûi töø töø ngöõ aån duï(B) tìm ñeán ñöôïc (A):söï vaät,söï vieäc ñöôïc so saùnh.Ñeå hieåu ñöôïc chuùng , phaûi ñaët chuùng trong khung caûnh söû duïng chung (trong caâu hoaëc trong vaên baûn) -Caù nhaân traû lôøi: laø goïi teân söï vaät, hieän töôïng naøy baèng teân söï vaät, hieän töôïng khaùc coù neùt töông ñoàng vôùi noù nhaèm taêng söùc gôïi hình, gôïi caûm cho söï dieãn ñaït. -Caù nhaân ñoïc -Laéng nghe vaø ghi baøi -Quan saùt baûng phuï -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi: +Thaép:chæ söï nôû hoa.Vì chuùng gioáng nhau veà caùch thöùc thöïc hieän +Löûa hoàng:chæ maøu ñoû cuûa hoa raâm buït.Vì hai söï vaät aáy coù hình thöùc töông ñoàng -Quan saùt baûng phuï -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi:baùnh ð vò giaùc -Caù nhaân traû lôøi:khoâng -Caù nhaân traû lôøi: laø coù söï chuyeån ñoåi caûm giaùc -Caù nhaân traû lôøi:laø naéng to,röïc rôõ -Caù nhaân traû lôøi: coù söï chuyeån ñoåi caûm giaùc -Caù nhaân traû lôøi: +löûa hoàng-maøu ñoûðaån duï döïa vaøo söï töông ñoàng veà hình thöùc cuûa caùc söï vaät, hieän töôïng ðAån duï hình thöùc . +thaép-nôû hoa ð aån duï döïa vaøo söï töông ñoàng veà caùch thöùc thöïc hieän haønh ñoäng ðAån duï caùch thöùc +Ngöôøi Cha-Baùc Hoà ðaån duï döïa vaøo söï töông ñoàng veà phaåm chaát giöõa caùc söï vaät, hieän töôïng ðAån duï phaåm chaát +(naéng) gioøn tan-(naéng)” to,röïc rôõ” ðaån duï döïa vaøo söï töông ñoàng veà caûm giaùc ðAån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc -Caù nhaân traû lôøi:4 kieåu. Ñoù laø: +Aån duï hình thöùc +Aån duï caùch thöùc +Aån duï phaåm chaát +Aån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc -Caù nhaân ñoïc -Laéng nghe vaø ghi baøi HOAÏT ÑOÄNG 3 (15/) III-LUYEÄN TAÄP: Baøi taäp 1: -So saùnh ñaëc ñieåm vaø neâu taùc duïng cuûa ba caùch dieãn ñaït: (1)Dieãn ñaït bình thöôøng (2)Coù söû duïng so saùnh (3)Coù söû duïng aån duïðcaâu noùi coù tính haøm xuùc cao hôn Baøi taäp 2: -Caùc aån duï vaø neâu neùt töông ñoàng giöõa caùc söï vaät, hieän töôïng ñöôïc so saùnh ngaàm vôùi nhau: a/aên quaû-keû troàng caây aên quaû: coù neùt töông ñoàng veà caùch thöùc vôùi “söï höôûng thuï thaønh quaû lao ñoäng” coøn keû troàng caây coù neùt töông ñoàng veà phaåm chaát vôùi “ngöôøi lao ñoäng, ngöôøi gaây döïng”. b/möïc, ñen; ñeøn, saùng: +möïc, ñen: coù neùt töông ñoàng veà phaåm chaát vôùi caùi xaáu +ñeøn,saùng: coù neùt töông ñoàng veà phaåm chaát vôùi caùi toát, caùi hay, caùi tieán boä c/thuyeàn, beán: +thuyeàn chæ ngöôøi ñi xa, +beán chæ ngöôøi ôû laïi ð töông ñoàng veà phaåm chaát d/Maët trôøi (caâu thöù hai) töông ñoàng veà phaåm chaát duøng ñeå chæ Baùc Hoà Baøi taäp 3: -Caùc aån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc vaø taùc duïng: a/ chaûy b/chaûy c/ moûng d/öôùt ðsinh ñoäng, haáp daãn -Y/c HS ñoïc baøi taäp -Y/c HS xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp -Y/c HS trình baøy -Y/c HS nhaän xeùt vaø boå sung -GV nhaän xeùt -Y/c HS ñoïc baøi taäp -Y/c HS xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp -Y/c HS trình baøy -Y/c HS nhaän xeùt vaø boå sung -GV nhaän xeùt -Y/c HS ñoïc baøi taäp -Y/c HS xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp -Y/c HS trình baøy -Y/c HS nhaän xeùt vaøboå sung -GV nhaän xeùt chung -Caù nhaân ñoïc -HS xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp - HS trình baøy - HS nhaän xeùt vaø boå sung -Laéng nghe -Caù nhaân ñoïc -HS xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp - HS trình baøy - HS nhaän xeùt vaø boå sung -Laéng nghe -Caù nhaân ñoïc -HS xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp - HS trình baøy - HS nhaän xeùt vaøboå sung -Laéng nghe HOAÏT ÑOÄNG 4 ( 5/ ) ²Cuûng coá ²Daën doø -GV treo baûng phuï caâu hoûi traéc nghieäm: Caâu 1: Caâu thô sau thuoäc kieåu aån duï naøo? Moät tieáng chim keâu saùng caû röøng (Khöông Höõu Duïng) a/ Aån duï hình thöùc b/ Aån duï caùch thöùc c/ Aån duï phaåm chaát d/ Aån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc Caâu 2:Hình aûnh “maët trôøi” trong caâu thô naøo döôùi ñaây ñöôïc duøng theo loái aån duï? a/Maët trôøi moïc ôû ñaèng ñoâng. b/Thaáy anh nhö thaáy maët trôøi. Choùi chang khoù ngoù, trao lôøi khoù trao c/Töø aáy trong toâi böøng naéng haï Maët trôøi chaân lí choùi qua tim d/Baùc nhö aùnh maët trôøi xua tan maøn ñeâm giaù laïnh. -Y/c HS nhìn baûng phuï ñoïc -Y/c HS trình baøy -Y/c HS nhaän xeùt vaø boå sung -GV nhaän xeùt chung -Veà nhaø hoïc baøi vaø chuaån bò baøi Luyeän noùi veà vaên mieâu taû caàn: +Ñoïc ñoaïn vaên ôû baøi taäp 1 vaø taäp taû laïi quang caûnh lôùp hoïc trong “Buoåi hoïc cuoái cuøng” +Töø truyeän “Buoåi hoïc cuoái cuøng” ñeå taû veà hình aûnh thaày giaùo Ha-men thì caùc em veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi gôïi yù ôû baøi taäp 2 SGK (trang 71) chæ ghi vaén taét caùc yù vaø caùc chi tieát, traùnh vieát thaønh vaên ñeå ñoïc theo +Laäp daøn yù cho ñeà vaên ôû baøi taäp 3 -Nhaän xeùt lôùp hoïc -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân trình baøy:1c – 2c -Caù nhaân nhaän xeùt vaø boå sung -Laéng nghe -Laéng nghe tieáp thu ñeå chuaån bò