Giáo án ngữ văn 6 - Trường THCS Cầu Khởi

Baøi 20 – Tieát 73, 74 Tuaàn 20 BAØI HOÏC ÑÖÔØNG ÑÔØI ÑAÀU TIEÂN Toâ Hoaøi 1. Muïc tieâu : 1.1. Kieán thöùc : - HS bieát : Noäi dung ñoaïn trích “Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân”. Naém ñöôïc nhöõng neùt ñaëc saéc trong ngheä thuaät mieâu taû vaø keå chuyeän cuûa taùc giaû: nhaân vaät, söï kieän, coát truyeän trong moät vaên baûn truyeän vieát cho thieáu nhi. - HS hieåu : YÙù nghóa cuûa vaên baûn Deá Meøn, moät hình aûnh ñeïp cuûa tuoåi treû nhöng tính tình boàng boät vaø kieâu ngaïo. Moät soá ngheä thuaät xaây döïng nhaân vaät ñaëc saéc trong truyeän. 1.2. Kyõ naêng : - Thaáy ñöôïc taùc duïng cuûa moät soá bieän phaùp ngheä thuaät ñöôïc söû duïng trong ñoaïn trích : Vaên baûn hieän ñaïi coù yeáu toá töï söï keát hôïp vôùi yeáu toá mieâu taû. - Böôùc ñaàu naém ñöôïc caùch phaân tích taùc phaåm vaên hoïc thoâng qua vieäc phaân tích moät soá hình aûnh, chi tieát ñaëc saéc, caùc nhaân vaät trong ñoaïn trích. - Bieát vaän duïng caùc bieän phaùp ngheä thuaät so saùnh, nhaân hoùa khi vieát vaên mieâu taû. 1.3. Thaùi ñoä : Giaùo duïc caùc em neân soáng khieâm toán, trung thöïc, thaân aùi, ñoaøn keát vaø toân troïng moïi ngöôøi ( giaùo duïc kyõ naêng soáng ) 2. Troïng taâm : - Noäi dung, yù nghóa cuûa truyeän. - Moät soá bieän phaùp ngheä thuaät trong baøi. 3 . Chuaån bò : 3.1. Giaùo vieân : Baûng phuï 3.2. Hoïc sinh : Baøi soaïn, saùch vôû 4 . Tieán trình : 4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän: Kieåm tra só soá 4.2. Kieåm tra mieäng : Kieåm tra vieäc chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh 4.3. Baøi môùi : HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Toâ Hoaøi laø moät nhaø vaên thaønh coâng treân con ñöôøng ngheä thuaät töø tröôùc caùch maïng thaùng Taùm 1945. OÂng coù nhieàu taùc phaåm vieát cho thieáu nhi. Moät trong nhöõng taùc phaåm thaønh coâng nhaát cuûa oâng ñoù laø Deá Meøn phieâu löu kyù. Hoâm nay caùc em seõ ñöôïc tìm hieåu moät ñoaïn trích töø chöông I cuûa truyeän coù nhan ñeà Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích - Höôùng daãn ñoïc Ñoïc to, roõ, töï nhieân. Caàn nhaán gioïng ôû nhöõng töø mieâu taû veà hình daùng vaø haønh ñoäng cuûa Deá Meøn. Phaân bieät lôøi ñoái thoaïi giöõa caùc nhaân vaät - Giaùo vieân ñoïc maãu moät ñoaïn - Hoïc sinh luyeän ñoïc tieáp theo - Nhaän xeùt, söûa chöõa - Hoïc sinh ñoïc phaàn chuù thích daáu sao ? Haõy neâu sô löôïc veà taùc giaû vaø taùc phaåm ? - Taùc giaû : Toâ Hoaøi ( 1920 ) moät nhaø vaên thaønh coâng treân con ñöôøng ngheä thuaät töø tröôùc caùch maïng thaùng Taùm 1945. OÂng coù nhieàu taùc phaåm vieát cho thieáu nhi. Moät trong nhöõng taùc phaåm thaønh coâng nhaát cuûa oâng ñoù laø Deá Meøn phieâu löu kyù . - Höôùng daãn giaûi nghóa töø : AÊn xoåi ôû thì, taét löûa toái ñeøn, Coác ( laø moät loaøi chim lôùn, loâng maøu ñen, coå daøi, chaân coù maøng ) Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn ñoïc vaø tìm hieåu vaên baûn ? Truyeän keå baèng lôøi cuûa nhaân vaät naøo ? - Deá Meøn ? Baøi vaên ñöôïc chia laøm maáy ñoaïn ? Noäi dung chính cuûa moãi ñoaïn laø gì ? - Boá cuïc : Hai ñoaïn + Ñoaïn 1 : Töø ñaàu … thieân haï roài (Mieâu taû hình aûnh cuûa Deá Meøn) + Ñoaïn 2 : Phaàn coøn laïi (Caâu chuyeän veà baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân cuûa Deá Meøn) - Hoïc sinh ñoïc ñoaïn 1 - Hoïc sinh thaûo luaän (phieáu hoïc taäp) ? Hình aûnh Deá Meøn ñöôïc mieâu taû qua nhöõng chi tieát naøo ? ( baûng phuï ) - Hình daùng : Ñoâi caøng maãm boùng, vuoát chaân nhoïn hoaét, ñoâi caùnh daøi, ñaàu to töøng taûng, hai raêng ñen nhaùnh … - Haønh ñoäng: Ñaïp phanh phaùch vaøo caùc caønh caây ngoïn coû, vuõ phaønh phaïch, nhai ngoaøm ngoaïp … ? Haõy nhaän xeùt veà caùch duøng töø cuûa taùc giaû ? - Khi mieâu taû veà hình daùng, Toâ Hoaøi duøng nhieàu tính töø : maãm boùng, nhoïn hoaét, daøi, to, ñen, uoán cong - Khi mieâu taû haønh ñoäng, duøng nhieàu ñoäng töø : ñaïp, vuõ, nhai, vuoát raâu … ? Vaäy ngheä thuaät mieâu taû cuûa taùc giaû nhö theá naøo ? - Ngheä thuaät mieâu taû : + Duøng nhieàu ñoäng töø vaø tính töø + Vöøa mieâu taû hình daùng vöøa mieâu taû haønh ñoäng ? Haõy thay theá nhöõng tính töø treân baèng nhöõng töø ngöõ ñoàng nghóa hoaëc gaàn nghóa roài ruùt ra nhaän xeùt ? - Thay : cöôøng traùng – khoûe maïnh maãm boùng – maäp maïp nhoïn hoaéc – saéc - Caùch duøng töø nhö theá khoâng ñaït hieäu quaû cao veà khaû naêng mieâu taû vaø gôïi caûm ? Qua nhöõng chi tieát mieâu taû treân , haõy nhaän xeùt veà hình aûnh Deá Meøn trong ñoaïn trích ? TIEÁT 2 - Hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên - Caùi chaøng Deá Choaét … nhö hang toâi ? Haõy tìm chi tieát mieâu taû Deá Choaêùt ? - Daøi leâu ngheâu nhö moät gaõ nghieän thuoác phieän, caùnh chæ ngaén cuûn ñeán giöõa löng, hôû caû maïng söôøn nhö ngöôøi côûi traàn maëc aùo ghi-leâ, raâu chæ coù moät maãu, maët muõi luùc naøo cuõng ngaån ngaån ngô ngô, hoâi nhö cuù meøo … ? Lôøi xöng hoâ cuûa Deá Meøn ñoái vôùi Deá Choaét nhö theá naøo ? - Goïi Deá Choaét laø chuù maøy, gaõ ? Thaùi ñoä cuûa Deá Meøn ñoái vôùi Deá Choaét nhö theá naøo ? - Khinh thöôøng Deá Choaét, cheâ Deá Choaét laø hoâi haùm, xaáu xí ? Vì sao Deá Meøn daùm gaây söï vôùi chò Coác ? ? Deá Meøn ñaõ gaây söï vôùi chò Coác nhö theá naøo ? - Haùt baøi haùt treâu choïc chò Coác ? Haõy nhaän xeùt veà baøi haùt ñoù cuûa Deá Meøn ? - Lôøi leõ xaác xöôïc, aùc yù, Deá Meøn chæ noùi cho söôùng mieäng, khoâng nghó ñeán haäu quaû ? Vieäc Deá Meøn gaây söï vôùi chò Coác lôùn khoûe hôn mình coù phaûi laø haønh ñoäng duõng caûm khoâng ? Vì sao ? - Ñoù laø haønh ñoäng ngoâng cuoàng. Vì noù coù theå gaây ra haäu quaû nghieâm troïng Daãn ñeán caùi cheát cuûa Deá Choaét ? Vaø ngöôøi phaûi gaùnh chòu haäu quaû caûu troø ñuøa ñoù laø ai ? - Deá Choaét ? Thaùi ñoä cuûa Deá Meøn luùc Deá Choaét cheát nhö theá naøo ? ( phieáu hoïc taäp ) - Quøy xuoáng naâng Deá Choaét leân maø than, ñaép moä cho Deá Choaét, ñöùng laëng hoài laâu vaø nghó veà baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân cuûa mình ? Nhöõng chi tieát treân theå hieän ñieàu gì ? - Deá Meøn bieát aên naên, hoái haän vaø coù tình caûm ñoàng loaïi ? Theo em , söï aên naên cuûa Deá Meøn coù caàn thieát khoâng ? Vì sao ? - Raát caàn thieát vì keû bieát loãi seõ traùnh ñöôïc loãi ? Cuoái truyeän laø hình aûnh Deá Meøn ñang laøm gì ? - Deá Meøn ñöùng laëng hoài laâu tröôùc naám moà cuûa Deá Choaét ? Thöû hình dung taâm traïng cuûa Deá Meøn luùc naøy ? - Cay ñaéng veà loãi laàm cuûa mình, xoùt thöông Deá Choaét, mong Deá Choaét soáng laïi, nghó ñeán vieäc thay ñoåi caùch soáng cuûa mình ? Vaäy theo em, Deá Meøn coù gaùnh chòu haäu quaû gì qua vieäc treâu choïc chò Coác? - Maát ngöôøi baïn laùng gieàng. Suoát ñôøi phaûi aân haän veà loãi laàm cuûa mình ? Theo em, qua caâu chuyeän naøy Deá Meøn seõ ruùt ra baøi hoïc gì cho mình ? ? Em hoïc taäp ñöôïc gì töø ngheä thuaät mieâu taû vaø keå chuyeän cuûa taùc giaû ? - Keå chuyeän keát hôïp vôùi mieâu taû - Xaây döïng hình töôïng nhaân vaät Deá Meøn gaàn guiõ vôùi treû thô - Söû duïng hieäu quaû caùc pheùp tu töø : so saùnh , nhaân hoùa - Löïa choïn lôøi vaên giaøu hình aûnh, caûm xuùc ngoân ngöõ chính xaùc, giaøu tính gôïi hình . Keå chuyeän baèng ngoâi thöù nhaát ? Qua caâu chuyeän, em ruùt ra ñöôïc baøi hoïc gì cho baûn thaân ? - Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn luyeän taäp - Chia nhoùm ñoïc phaân vai I. Ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích 1. Ñoïc : 2. Chuù thích : - Taùc giaû : Toâ Hoaøi ( 1920 ) - Taùc phaåm : Trích töø chöông I cuûa truyeän “Deá Meøn phieâu löu kyù” – taùc phaåm ñöôïc xuaát baûn laàn ñaàu naêm 1941 - Giaûi nghóa töø : SGK II. Ñoïc vaø tìm hieåu vaên baûn : 1. Hình aûnh Deá Meøn : - Hình daùng : Caøng maãm boùng, vuoát nhoïn hoaét, raâu daøi, uoán cong … - Haønh doäng : ñaïp phanh phaùch, nhai ngoaøm ngoaïp, trònh troïng vuoát raâu … ® Deá Meøn mang veû ñeïp cöôøng traùng cuûa tuoåi treû nhöng laïi kieâu caêng, töï phuï, coi thöôøng moïi ngöôøi xung quanh 2. Baøi hoïc ñöôøng ñôøi daàu tieân cuûa Deá Meøn : - Khinh thöôøng Deá Choaét, cheâ Deá Choaét laø hoâi haùm xaáu xí - Muoán ra oai vôùi Deá Choaét, muoán chöùng toû mình saép ñöùng ñaàu thieân haï - Treâu choïc chò Coác vôùi lôøi leõ xaác xöôïc, aùc yù - Daãn ñeán caùi cheát cuûa Deá Choaét ® Deá Meøn ñaõ hoái haän vaø ruùt ra baøi hoïc cho mình: “ÔÛ ñôøi maø coù thoùi hung haêng baäy baï, coù oùc maø khoâng bieát nghó khoâng chæ mang vaï cho ngöôøi khaùc maø coøn mang vaï cho mình” 3 .YÙ nghóa vaên baûn : - Kieâu caêng, töï phuï laø moät tính xaáu coù theå laøm haïi ngöôøi khaùc, khieán ta phaûi aân haän suoát ñôøi - Neân soáng thaân aùi, ñoaøn keát vôùi moïi ngöôøi * Ghi nhôù : SGK / 11 III. Luyeän taäp : 2. Ñoïc phaân vai 4.4. Caâu hoûi, baøi taäp cuûng coá : Caâu 1 : Hình aûnh Deá Meøn qua ñoaïn trích laø moät nhaân vaät nhö theá naøo ? Ñaùp aùn : Deá Meøn mang veû ñeïp cöôøng traùng cuûa tuoåi treû nhöng laïi kieâu caêng, töï phuï, coi thöôøng moïi ngöôøi xung quanh Caâu 2 : Baøi hoïc ruùt ra töø caâu chuyeän laø gì ? Ñaùp aùn : Kieâu caêng, töï phuï laø moät tính xaáu coù theå laøm haïi ngöôøi khaùc, khieán ta phaûi aân haän suoát ñôøi. Neân soáng thaân aùi, ñoaøn keát vôùi moïi ngöôøi 4.5. . Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ø : Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát hoïc naøy : - Hoïc thuoäc baøi, taäp keå laïi caâu chuyeän. - Tìm ñoïc truyeän Deá Meøn phieâu löu kyù. Hieåu vaø nhôù ñöôïc yù nghóa vaø ngheä thuaät ñoäc ñaùo cuûa vaên baûn Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát hoïc tieáp theo : Chuaån bò baøi Phoù töø + Ñoïc kyõ noäi dung baøi hoïc + Soaïn phaàn I vaø II 5. Ruùt khinh nghieäm : - Noäi dung : --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - Phöông phaùp : ---------------------------------------------------------------------------------- - Söû duïng ñoà duøng, thieát bò daïy hoïc: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Baøi 20 – Tieát 75 Tuaàn 20 PHOÙ TÖØ 1 . Muïc tieâu : 1.1. Kieán thöùc : - HS bieát : Naém ñöôïc khaùi nieäm phoù töø. Ñaëc ñieåm ngöõ phaùp cuûa phoù töø. Naém ñöôïc caùc loaïi phoù töø - HS hieåu : : YÙ nghóa khaùi quaùt cuûa phoù töø, khaû naêng keát hôïp cuûa phoù töø vaø chöùc vuï ngöõ phaùp cuûa phoù töø. 1.2. Kyõ naêng : - Nhaän bieát phoù töø trong vaên baûn. - Phaân bieät caùc loaïi phoù töø. - Bieát söû duïng phoù töø ñeå ñaët caâu. 1.3. Thaùi ñoä : Giaùo duïc hoïc sinh coù yù thöùc reøn kyõ naêng söû duïng töø. 2. Troïng taâm : - Khaùi nieäm phoù töø. - Ñaëc ñieåm ngöõ phaùp cuûa phoù töø. - Caùc loaïi phoù töø 3. Chuaån bò : 3.1. Giaùo vieân : Baûng phuï 3.2. Hoïc sinh : Baøi soaïn , saùch vôû … 4 . Tieán trình : 4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän : Kieåm tra só soá 4.2. Kieåm tra mieäng : Giaùo vieân kieåm tra vieäc chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh 4.3. Baøi môùi : HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi ÔÛ Hoïc kyø I, coâ ñaõ höôùng daãn caùc em tìm hieåu veà moät soá töø loaïi Tieáng Vieät. Sang Hoïc kyø II, coâ seõ tieáp tuïc giôùi thieäu vôùi caùc em moät töø loaïi môùi. Ñoù laø phoù töø Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn tìm hieåu veà phoù töø - Hoïc sinh ñoïc ví duï 1 ( baûng phuï ) ? Nhöõng töø in ñaäm boå sung nghóa cho nhöõng töø naøo ? - ñaõ – ñi vaãn chöa – thaáy cuõng – ra thaät – loãi laïc ñöôïc – soi göông raát – öa nhìn ra – to ? Nhöõng töø ñöôïc boå sung nghóa thuoäc töø loaïi gì ? - Ñoäng töø : ñi, ra, thaáy, soi - Tính töø : loãi laïc, öa nhìn, to, böôùng ? Nhöõng töø in ñaäm ñoù ñöùng ôû vò trí naøo trong cuïm töø ? - Vò trí : ñöùng tröôùc hoaëc sau ñoäng töø, tính töø ñeå boå sung nghóa cho ñoäng töø, tính töø ? Nhöõng töø nhö vaäy goïi laø phoù töø. Vaäy theá naøo laø phoù töø ? - Phoù töø laø nhöõng töø chuyeân ñi keøm ñoäng töø, tính töø ñeå boå sung yù nghóa cho ñoäng töø, tính töø. Veà maët ngöõ phaùp phoù töø thöôøng laøm phuï ngöõ trong caùc cuïm ñoäng töø, cuïm tính töø. Chuùng khoâng coù khaû naêng laøm caùc thaønh phaàn chính trong caâu - Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn tìm hieåu veà caùc loaïi phoù töø - Hoïc sinh ñoïc ví duï 1 ( baûng phuï ) - Hoïc sinh thaûo luaän ? Haõy tìm caùc phoù töø boå sung yù nghóa cho ñoäng töø vaø tính töø ? a. laém b. ñöøng, vaøo c. khoâng, ñaõ, ñang ? Trong caùc phoù töø treân, phoù töø naøo chuyeân ñöùng tröôùc, phoù töø naøo chuyeân ñöùng sau ? - Ñöùng tröôùc : ñaõ, ñang, thaät, raát, cuõng, vaãn, khoâng, chöa, ñöøng - Ñöùng sau : laém, vaøo, ra, ñöôïc ? Haõy ñieàn caùc phoù töø vöøa tìm ñöôïc vaøo baûng phaân loaïi : Thaûo luaän – phieáu hoïc taäp ( baûng phuï ) Phoù töø ÑT Phoù töø ÑS Thôøi gian ñaõ, ñang Möùc ñoä thaät, raát laém Tieáp dieãn cuõng, vaãn Phuû ñònh khoâng, chöa Caàu khieán ñöøng Keát quaû,höôùng vaøo, ra Khaû naêng ñöôïc ? Haõy keå theâm caùc loaïi phoù töø maø em bieát thuoäc moãi loaïi treân ? - Chæ thôøi gian : töøng, môùi, saép, seõ … - Möùc ñoä : quaù, hôi, khaù, cöïc, kyø … - Söï tieáp dieãn töông töï : cuõng, ñeàu, cöù, vaãn, nöõa, coøn, cuøng … - Suï phuû ñònh : chaúng - Söï khaúng ñònh : coù - Caàu khieán : haõy, chôù, - Keát quaû vaø höôùng : maát, ra … ? Vaäy phoù töø coù maáy loaïi ? - Phoù töø coù hai loaïi : Phoù töø ñöùng tröôùc vaø phoù töø ñöùng sau ? Phoù töø ñöùng tröôùc boå sung nhöõng yù nghóa gì cho ñoäng töø, tính töø ? - Phoù töø ñöùng tröôùc ñoäng töø , tính töø :thöôøng boå sung yù nghóa veà quan heä thôøi gian, möùc ñoä, söï tieáp dieãn töông töï, söï phuû ñònh, söï caàu khieán ? Phoù töø ñöùng sau boå sung nhöõng yù nghóa gì cho ñoäng töø, tính töø ? - Phoù töø ñöùng sau ñoäng töø, tính töø : thöôøng boå sung yù nghóa veà möùc ñoä, khaû naêng keát quaû vaø höôùng Giaùo vieân choát yù ruùt ghi nhôù Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn luyeän taäp : - Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1 ? Tìm nhöõng phoù töø vaø cho bieát moãi phoù töø boå sung yù nghóa gì cho ñoäng töø vaø tính töø ? - Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 2 - Ñaët ñoaïn vaên vaø chæ ra phoù töø - Giaùo vieân ñoïc cho hoïc sinh vieát chính taû baøi “ Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân “ ( Ñoaïn töø : Nhöõng gaõ xoác noåi … ngu daïi cuûa mình thoâi ) I. Phoù töø laø gì ? 1. Phoù töø : ñaõ, vaãn, chöa, cuõng, thaät, ñöôïc, raát, ra 2. Vò trí : ñöùng tröôùc hoaëc sau ñoäng töø, tính töø ñeå boå sung nghóa cho ñoäng töø, tính töø ® Phoù töø laø nhöõng töø chuyeân ñi keøm ñoäng töø, tính töø ñeå boå sung yù nghóa cho ñoäng töø, tính töø * Ghi nhôù : SGK / 12 II. Caùc loaïi phoù töø : - Phoù töø ñöùng tröôùc ñoäng töø, tính töø : thöôøng boå sung yù nghóa veà quan heä thôøi gian, möùc ñoä, söï tieáp dieãn töông töï, söï phuû ñònh, söï caàu khieán - Phoù töø ñöùng sau ñoäng töø, tính töø : thöôøng boå sung yù nghóa veà möùc ñoä, khaû naêng, keát quaû vaø höôùng * Ghi nhôù : SGK / 14 III. Luyeän taäp : 1. Phoù töø : a. - ra – keát quaû - ñaõ, ñöông, saép – quan heä thôøi gian - khoâng – söï phuû ñònh - coøn, cuõng, ñeàu, laïi – söï tieáp dieãn töông töï b. - ñaõ – quan heä thôøi gian ñöôïc – keát quaû, höôùng 2. Ñoaïn vaên : Deá Meøn ñôïi ñeán luùc chò Coác ræa caùnh xong, xoay ñaàu veà toå mình, lieàn caát tieáng treâu gheïo chò Coác. Coác nhìn laïi khoâng thaáy ai ngoaøi Deá Choaét ñang loay hoay ngay cöû hang. Ñang töùc toái, Coác lieàn moå maáy caùi laøm Choaét veïo xöông soáng. Coác ñi roài, toâi môùi daùm boø leân, thaáy Choaét khoâng daäy ñöôïc nöõa 3. Vieát chính taû : 4.4. Caâu hoûi, baøi taäp cuûng coá : Caâu 1 : Theá naøo laø phoù töø ? Ñaùp aùn : Phoù töø laø nhöõng töø chuyeân ñi keøm ñoäng töø, tính töø ñeå boå sung yù nghóa cho ñoäng töø, tính töø Caâu 2 : Coù maáy loaïi phoù töø ? Keå ra. Ñaùp aùn : Phoù töø ñöùng tröôùc ñoäng töø, tính töø : thöôøng boå sung yù nghóa veà quan heä thôøi gian, möùc ñoä, söï tieáp dieãn töông töï, söï phuû ñònh, söï caàu khieán Phoù töø ñöùng sau ñoäng töø, tính töø : thöôøng boå sung yù nghóa veà möùc ñoä, khaû naêng, keát quaû vaø höôùng * Baøi taäp thi ñua : Baøi 1 : Ñoaïn vaên döôùi ñaây coù maáy phoù töø : Heø vöøa qua, toâi ñaõ coù nhöõng ngaøy tuyeät vôøi. Moät laàn, khi toâi ñang ñi treân ñöôøng, baïn toâi chaïy ñeán ruû toâi ñi bôi. Nhöng vì ñang baän, toâi khoâng ñi ñöôïc. A. Hai C. Boán B. Ba D. Naêm Baøi 2 : Caâu vaên naøo coù söû duïng phoù töø ? A. Coâ aáy cuõng coù raêng kheånh B. Maët em beù troøn nhöng traêng raèm C. Da chò aáy mòn nhö nhung D. Chaân anh ta daøi ngheâu 4.5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc: Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát hoïc naøy : - Hoïc thuoäc baøi. Nhôù caùc loaïi phoù töø, khaùi nieäm phoù töø. Nhaän dieän phoù töø trong moät soá caâu vaên ( töï choïn ) - Hoaøn thaønh baøi taäp trong vôû baøi taäp. Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát hoïc tieáp theo : - Chuaån bò baøi : Tìm hieåu chung veà vaên mieâu taû + Ñoïc kyõ noäi dung baøi + Tìm hai ñoaïn vaên mieâu taû Deá Meøn vaø Deá Choaét trong vaên baûn “Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân », tìm ñaëc ñieåm noåi baät cuûa hai chuù deá, nhöõng chi tieát vaø hình aûnh giuùp em hình dung ñöôïc ñieàu ñoù 5. Ruùt khinh nghieäm : - Noäi dung : --------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------ - Phöông phaùp : ---------------------------------------------------------------------------------- - Söû duïng ñoà duøng, thieát bò daïy hoïc: ---------------------------------------------------------- Baøi 20 – Tieát 76 Tuaàn 20 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN MIEÂU TAÛ 1 . Muïc tieâu : 1.1. Kieán thöùc : - HS bieát : Theá naøo laø vaên mieâu taû, ñaëc ñieåm cuûa vaên mieâu taû. - HS hieåu : Muïc ñích vaø caùch thöùc cuûa vaên mieâu taû nhöõng yeâu caàu caàn ñaït ñoái vôùi moät baøi vaên mieâu taû vaø nhöõng tình huoáng caàn phaûi söû duïng vaên mieâu taû . 1.2. Kyõ naêng : - Nhaän dieän ñöôïc nhöõng ñoaïn vaên, baøi vaên mieâu taû. - Böôùc ñaàu xaùc ñònh ñöôïc noäi dung cuûa moät ñoaïn vaên hay baøi vaên mieâu taû. - Xaùc ñònh ñaëc ñieåm noåi baät cuûa ñoái töôïng ñöôïc mieâu taû trong moät ñoaïn vaên hay baøi vaên mieâu taû 1.3. Thaùi ñoä : Giaùo duïc caùc em coù yù thöùc tìm hieåu vaø yeâu thích theå loaïi vaên mieâu taû. Boài döôõng loøng yeâu thieân nhieân vaø yù thöùc baûo veä thieân nhieân, moâi tröôøng 2. Troïng taâm : - Khaùi nieäm vaên mieâu taû. 3 . Chuaån bò : 3.1. Giaùo vieân : Baûng phuï 3.2. Hoïc sinh : Baøi soaïn , saùch vôû 4 . Tieán trình : 4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän : Kieåm tra só soá lôùp 4.2. Kieåm tra mieäng : Giaùo vieân kieåm tra vieäc chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh 4.3. Baøi môùi : HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Sang hoïc kyø II, caùc em seõ ñöôïc laøm quen vôùi moät theå loaïi vaên môùi. Ñoù laø vaên mieâu taû. Vaäy theá naøo laø vaên mieâu taû vaø mieâu taû coù nhöõng ñaëc ñieåm gì? Tieát hoïc hoâm nay caùc em seõ ñöôïc tìm hieåu veà vaán ñeà naøy. Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn tìm hieåu theá naøo laø vaên mieâu taû - Hoïc sinh ñoïc ví duï 1 ( Baûng phuï ) ? Treân ñöôøng ñi hoïc, em gaëp ngöôøi khaùch hoûi thaêm ñöôøng veà nhaø em, em ñang phaûi ñeán tröôøng, laøm theá naøo ñeå ngöôøi khaùch aáy nhaän ra nhaø em ? - Tình huoáng 1 : Mieâu taû ngoâi nhaø cuûa em vaø con ñöôøng veà nhaø em ? Em cuøng meï ñi ñeán cöûa haøng mua aùo. Tröôùc maét nhieàu chieác aùo khaùc nhau, nhieàu maøu, nhieàu veû, treo taän treân cao; laøm theá naøo ñeå ngöôøi baùn haøng laáy xuoáng ñöôïc chieác aùo maø em ñònh mua ? - Tình huoáng 2 : Mieâu taû hình daùng, maøu saéc, kích thöôùc chieác aùo ? Tình huoáng 3 : Moät hoïc sinh lôùp ba hoûi em : Ngöôøi löïc só laø ngöôøi nhö theá naøo ? Em phaûi laøm gì ñeå hoïc sinh aáy hình dung ñöôïc hình aûnh cuûa ngöôøi löïc só ? - Tình huoáng 3 : Mieâu taû hình daùng , haønh ñoäng cuûa ngöôøi löïc só ? Trong nhöõng tình huoáng treân, ta phaûi duøng ñeán moät theå loaïi. Ñoù laø vaên gì ? - Theå loaïi vaên mieâu taû - Trong cuoäc soáng coù raát nhieàu tình huoáng ta phaûi duøng ñeán vaên mieâu taû : taû caûnh, taû ngöôøi, taû hoaït ñoäng, taû ñoà vaät, loaøi vaät, caây coái … ? Haõy neâu moät soá tình huoáng töông töï ? - Taû hình aûnh ngöôøi thaân maø em yeâu quí nhaát - Haõy taû caây baøng trong saân tröôøng em - Haõy taû quang caûnh saân tröôøng em trong giôø ra chôi ? Haõy chæ ra ñoaïn vaên mieâu taû Deá Meøn vaø Deá Choaét trong vaên baûn “Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân” - Ñoaïn vaên mieâu taû Deá Meøn : Bôûi toâi aên uoáng ñieàu ñoä … saép ñöùng ñaàu thieân haï roài - Ñoaïn vaên mieâu taû Deá Choaét : Caùi chaøng Deá Choaét … nhö hang toâi Hoïc sinh ñoïc laïi hai ñoaïn vaên ( baûng phuï ) ? Hai ñoaïn vaên coù giuùp em hình dung ñöôïc ñaëc ñieåm noåi baät cuûa hai chuù deá khoâng ? Neáu coù thì em seõ hình dung hai chuù deá nhö theá naøo ? ( Thaûo luaän – Phieáu hoïc taäp ) - Coù : Deá Meøn khoûe maïnh, cuøng traùng nhöng tính neát laïi kieâu caêng xoác noåi. Deá Choaét thì oám yeáu beänh taät ? Haõy tìm nhöõng chi tieát, hình aûnh giuùp em hình dung ra ñieàu ñoù ? Chi tieát, hình aûnh : - Deá Meøn : Ñoâi caøng maãm boùng, nhöõng caùi vuoát ôû chaân, ôû khoeo cöù cöùng daàn vaø nhoïn hoaét, caùnh daøi kín taän chaám ñuoâi, raâu daøi, uoán cong moät veû raát ñoåi huøng duõng … - Deá Choaét : Ngöôøi gaày goø vaø daøi leâu ngheâu nhö moät gaõ nghieän thuoác phieän, caùnh chæ ngaén cuûn ñeán giöõa löng hôû caû maïng söôøn nhö ngöôøi côûi traàn maëc aùo ghi-leâ, caøng beø beø naëng neà, … ? Do ñaâu Toâ Hoaøi coù theå coù nhöõng chi tieát vaø hình aûnh mieâu taû ñaëc saéc treân ? - Nhôø vaøo naêng löïc quan saùt Vd : Baøi thô “Löôïm” cuûa Toá Höõu coù ñoaïn : Chuù beù loaét choaét Caùi saéc xinh xinh Caùi chaân thoaên thoaét Caùi ñaàu ngheânh ngheânh Ca loâ ñoäi leäch Moàm huyùt saùo vang Nhö con chim chích Nhaûy treân ñöôøng vaøng ? Ñoaïn thô treân taùi hieän laïi hình aûnh cuûa ai ? - Hình aûnh chuù beù lieân laïc ? Chuù beù lieân laïc coù ñaëc ñieåm noåi baät nhö theá naøo ? - Ñaëc ñieåm noåi baät cuûa chuù beù lieân laïc: hoàn nhieân vui töôi, laïc quan, yeâu ñôøi. Ñöôïc theå hieän qua nhöõng töø ngöõ, hình aûnh : beù loaét choaét, caùi xaéc xinh xinh, chaân thoaên thoaét, ñaàu ngheânh ngheânh … ? Nhöõng ñoaïn vaên, thô treân laø nhöõng ñoaïn vaên thô mieâu taû.Vaäy theá naøo laø vaên mieâu taû ? ( baûng phuï ) - Mieâu taû laø loaïi vaên taùi hieän laïi hình aûnh cuûa söï vaät giuùp ngöôøi ñoïc vaø ngöôøi nghe coù theå hình dung ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät cuûa söï vaät, söï vieäc, con ngöôøi, phong caûnh … laøm cho nhöõng caùi ñoù nhö hieän leân tröôùc maét ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe ? Naêng löïc caàn thieát cho vieäc mieâu taû laø naêng löïc gì ? - Ñoù laø naêng löïc quan saùt. Quan saùt nhaèm phaùt hieän vaø laøm roõ nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät cuûa söï vaät, söï vieäc, con ngöôøi Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn luyeän taäp - Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1 - Neâu yeâu caàu cuûa baøi taäp - Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 2 ( baûng phuï ) - Ñoaïn vaên mieâu taû caûnh gì ? Tìm nhöõng ñaëc ñieåm tieâu bieåu cuûa caûnh vaät ñoù Hoâm aáy, toâi ñang xem ti vi thì moät caûnh töôïng ñaäp vaøo maét toâi, ñoù laø traän luõ mieàn Trung. Traän luõ thaät khuûng khieáp. Taát caû ñeåu ngaäp chìm trong bieån nöôùc. Boán beà baùt ngaùt moät maøu nöôùc ñuïc ngaàu. Caùcù ngoâi nhaø bò luõ ngaäp ñeán taän noùc. Nhöõng caây to khoâng bò ngaõ, bò baät reã cuõng bò ngaäp ñeán ngoïn. Chuùng nhö ñang chôi vôi , ñang coá ngoi leân. Gío theùt gaøo laøm caây coái ngaõ nghieâng cöù nhö laø chuùng coá ngoi leân, coá choáng choïi vôùi söùc nöôùc vaø gioù. Möa vaãn cöù truùt xuoáng. Hình nhö thieân nhieân ñang traû thuø vì con ngöôøi ñaõ phaù röøng, laøm baån nguoàn nöôùc … Bao nhieâu ngöôøi ñaõ maát ngöôøi thaân trong traän luõ gheâ gôùm naøy. Caùc baïn ôi ! Ta phaûi baûo veä röøng, phaûi baûo ve