Giáo án Ngữ văn 6 - Trường THCS Lương Thế Vinh

Ngày 25 -01 -2008 Tiết 77 SÔNG NƯỚC CÀ MAU I. MỤC TIÊU BÀI DẠY: Giúp học sinh: - Kiến thức: + Cảm nhận được sự phong phú, độc đáo của thiên nhiên sông nước vùng Cà Mau + Nắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước thiên nhiên của tác giả. - Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng nhận diện những đoạn văn miêu tả - Tư tưởng: Tự hào về sự giàu đẹp của quê hương, đất nước II. CHUẨN BỊ: - Thầy: + Tham khảo sgk – sgv + Tham khảo truyện “Đất rừng Phương Nam” - Trò: + Học bài + Đọc đoạn trích, soạn bài III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY: 1. Ổn định tổ chức: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật đoạn trích “bài học đường đời đầu tiên” - Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả của bài văn Tô Hoài? (Chú ý việc miêu tả hình dánh, tính cách) 3. Bài mới: 1’ GV giới thiệu về Đoàn ?????, “Đất rừng Phương Nam” và đoạn trích. Là tác phẩm xuất sắc nhất của văn học thiếu nhi nước ta, có sức hấp dẫn lâu bền với bạn đọc từ khi ra đời (1957) đến nay đã được chuyển thể thành phim TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức 10’ Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về bài văn I. Đọc và tìm hiểu chung - Yêu cầu HS đọc đoạn trích - Bài văn miêu tả cảnh gì? Theo trình tự như thế nào? - 2 HS đọc đoạn trích - HS trả lời câu hỏi: => Cá nhân: - Nội dung: Tả cảnh thiên nhiên vùng đồi Cà Mau + Cảnh thiên nhiên vùng đất Cà Mau + Tả cảnh theo trình tự: - Aán tượng chung - Cụ thể: kênh, rạch, sông ngòi, cảnh vật 2 bênbờ - Dựa vào trình tự miêu tả em hãy tìm bố cục bài văn? - Cảnh chợ Năm lăm - Bổ sung, ghi bảng - Hoạt động cá nhân - Bố cục: 3 phần - Tìm bố cục bài văn: 3 phần + Từ đầu... “đơn điệu” + Từ đầu... “đơn điệu” + Tiếp... “Khói sóng ban mai” + Còn lại Aán tượng chung về thiên nhiên vùng Cà Mau + Tiếp...  “khói sóng ban mai”. Miêu tả kênh rạch, con sông ở Cà Mau. + Còn lại: - Theo em người quan sát đứngở vị trí nào? Vị trí ấy có thuận lợi cho việc miêu tả và quan sát hay không? - Hoạt động cá nhân: + Vị trí: Ở trên con thuyền xuôi theo kênh rạch vùng Cà Mau Tả cảnh chợ Năm lăm - GV???: Ví trí thuận lợi, người quan sát có thể miêu tả lần lượt cảnh vật 2 bên bờ, có chỗ miêu tả kỹ, chỗ lướt qua... - Trong bài văn: Có đoạn thuyết minh, giải thích “ở đông, người ta gọi” đến “Nghĩa là nước đen” 6’ Hoạt động 2: Tìm hiểu câu hỏi 2=> Aán tượng chung ban đầu về cảnh quan thiên nhiên vùng Cà Mau - Trong đoạn văn đầu tác giả đã diễn tả ấn tượng ban đầu bao trùm về sông nước vùng Cà Mau qua những từ ngữ ??? nào? Nêu nhận xét của em về vùng đất Cà Mau - Hoạt động cá nhân: - Từ ngữ thể hiện ấn tượng chung: + Sông ngòi... bủa giăng chi chít + Trên trời, dưới nước, chung quanh II. Phân tích: 1. Aán tượng chung về thiên nhiên vùng Cà Mau - Là không gian rộng lớn mênh mông với sông ngòi, kênh rạch, tất cả được bao trùm bởi màu xanh của trời, nước rừngcây - Aán tượng ấy được cảm nhận qua những giác quan nào? - Miêu tả khung cảnh thiên nhiên quặ cảm nhận thị giác và thính giác. - Em có nhận xét gì về các biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng để miêu tả - Biện pháp nghệ thuật: tả xen kể, liệt kê, điệp từ, đặc biệt là sử dụng tính từ chỉ màu sắc, trạng thái cảm giác Hoạt động 3: Tìm hiểu câu hỏi 3 – 4 (sgk) - Hoạt động cá nhân - Qua đoạn nói về cách đặt tên cho các dòng sông con kênh... Em hãy nhận xét gì về các địa danh ấy? - Bổ sung: + Các địa danh gắn với thiên nhiên + Thiên nhiên còn rất tự nhiên, hoang dã - Nêu nhận xét về các địa danh vùng kênh rạch, dòng sông, địa danh Cà Mau + Gắn bó với thiên nhiên, con sông gần gủi với TN, giản dị chất phác: con sông. - Thiên nhiên còn rất tự nhiên, hoang dã: cách đặt tên dòng sông, vùng đất... - Yêu cầu HS đọc thầm đoạn “Thuyền chúng tôi... ban mai” - HS đọc thầm đoạn GV yêu cầu - Tìm những chi tiết thể hiện sự rộng lớn, hùng vĩ của dòng sông và ????? - Tìm chi tiết thể hiện sự rộng lớn hùng vĩcủa dòng sông nước Cà Mau + Con sông rộng hơn ngàn thước + Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác + Cá nước bơi hàng đàn + Rừng đước dựng cao ngất như hai dây trường thành vô hạn 2. Vẻ đẹp dòng sông, rừng đước Cà Mau: - Sự rộng lớn, hùng vĩ của sông Năm Căn và rừng đước, con sông rộng, nước ầm ầm rừng đước cao ngất - Trong câu “Thuyền chúng tôi thoát qua... đổ ra..., xuôi về” có những động từ nào dùng chỉ hoạt động của con thuyền. Nếu thay đổi những động từ ấy có ảnh hưởng đến nội dung hay không? Nhận xét về sự chính xác, tinh tế trong cách dùng từ của tác giả. - (Nên) tìm động từ, nêu nhận xét (Nhóm) - Động từ dùng chỉ hoạt động của con thuyền + Thoát qua – đổ ra – xuôi về + Không thể thay đổi -->sai lạc nội dung, đặc biệt là sự diễn tả trạng thái hoạt động của con thuyền trong khung cảnh - Sử dụng động từ: sắc sảo nhằm diễn tả trạng thái hoạt động của con thuyền Hoạt động 3: Tìm hiểu đoạn mới: Cảnh chợ Năm Căn 3. Cảnh chợ Năm Căn: - Những chi tiết hình ảnh nào về chợ Năm Căn thể hiện được sự tấp nập, đông vui, trù phú và độc đáo của vùng chợ Cà Mau? - Tìm chi tiết thể hiện sự tấp nập, đông vui, trù phú, độc đáo của vùng Cà Mau: + Những đống gỗ..., bến Vận hà, ngôi nhà bè... + Chợ họp trên sông nước + Sự đa dạng màu sắc, trang phục, tiếng nói - Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả? Nêu giá trị của các biện pháp nghệ thuật đó? - Cách miêu tả vừa cụ thể, bao quát: khắc hoạ được cảnh chung, cụ thể sự tấp nập trù phú của chợ Năm Căn Hoạt động 5: Hình dung cảm nhận về vùng đất Cà Mau - HS nêu cảm nhận của mình về vùng đất Cà Mau 5’ - Qua bài văn này em cảm nhận được gì về vùng Cà Mau cực Nam của tổ quốc? - GV tổng kết – ghi nhớ - HS đọc ghi nhớ (sgk) 4. Tổng kết ghi nhớ: Nội dung: Bức tranh TN và cuộc sống vùng Cà Mau - Nghệ thuật: Miêu tả cảnh bao quát, cụ thể * Ghi nhớ (sgk trang 23) Hoạt động 6: Hướng dẫn HS luyện tập III. Luyện tập Số 2/23 - Bài 1: về nhà làm 3’ - Bài 2: HD HS làm bài 2 - HS giới thiệu vắn tắt về con sông ở quê hương mình 4. Dặn dò: 2’ - Đọc lại văn bản - Học ghi nhớ - Đọc và soạn bài “Bức tranh của em gái tôi” - Viết đoạn văn miêu tả: Con sông ở quê hương em IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngày 26 -01 -2008 Tiết 78 SO SÁNH I. MỤC TIÊU BÀI DẠY: Giúp học sinh: - Kiến thức: Nắm được khái niệm và cấu tạo của so sánh + Biết cách quan sát sự giống nhau giữa các sự việc để tạo ra những so sánh đúng - Kỹ năng: Nhận biết được so sánh, tạo ra những so sánh. - Tư tưởng: Biết tạo ra những so sánh đúng và hay trong khi nói, viết II. CHUẨN BỊ: - Thầy: + Tham khảo sgk – sgv + Bảng phụ - Trò: Học bài “Phó từ”, chuẩn bị bài “so sánh” III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY: 1. Ổn định tổ chức: 1’ 6A3 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Phó từ là gì? Nêu ví dụ? - Phó từ gồm mấy loại lớn? Đó là những loại nào? 3. Bài mới: 1’ Giới thiệu bài: TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức 8’ Hoạt động 1: Hướng dẫn Hs tìm hiểu khái niệm so sánh - Đọc bài tập, giải bài 1 vào giấy I. Bài học 1. So sánh là gì? - GV yêu cầu HS tìmcác cụm từ chưa hình ảnh so sánh trong bài tập 1 - Gọi1 HS đọc các cụm từ chứa hình ảnh so sánh đã tìm - Các cụm từ chưa hình ảnh so sánh + Trẻ em như búp trên cành (câu a) + Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận + Đọc cá nhân (3 em)s - Từ các hình ảnh so sánh đã tìm được em hãy cho biết những sự vật, sự việc nào được so sánh với nhau? + Treo bảng phụ - Hoạt động cá nhân, chỉ ra những sự vật, sự việc được so sánh với nhau + Trẻ em như búp trên cành + “Rừng đước”... “hai dãy trường..... vô tận” - Vì sao có thể so sánh như vậy? So sánh các sự vật, sự việc với nhau như vậy để làm gì? - Phát biểu theo cảm nhận của mình + Gọi 2 HS phát biểu + Bổ sung, cũng cố . Các sự vật được so sánh với nhau vfa giữa chúng có những điểm giống nhau - ??? ví dụ ra . So sánh như vậy làm nổi bậc cảm nhậncủa người viết, người nói với sự vật được nói đến => Câu văn, câu thơ có tính hình ảnh và gơih cảm - Vậy em hiểu thế nào là so sánh? + Quy về ghi nhớ sgk - Rút ra kết luận về khái niệm so sánh theo ý hiểu - So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác cónét tương đồng để làm tăng ??? gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt VD: Trẻ em như búp trên cành Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của so sánh - Yêu cầu HS ghi vào vở bảng cấu tạo của phép so sánh (làm bài tập 1) - Kẻ bảng cấutạo của phép so sánh. Làm bài tập 21 2. Cấu tạo của phép so sánh Vế A (sự vật được so sánh) P.diện so sánh Từ so sánh Vế B (sự vật dùng để so sánh) Trẻ em Rừng đước Dựng lên cao ngất Như Như Búp trên cành Hai dãy trường thành vô tận - Phép so sánh có cấu tạo đồng đơn gồm mấy yếu tố? Đó là những yếu tố nào? - Phát biểu cá nhân: Tự nhận xét về các yếu tố của phép sánh + Có đồng đơn: 4 yếu tố + Khi sử dụng có thể hiện bỏ 1 số yếu tố nào đó - Em hãy tìm thêm1 số ví dụ có sử dụng phép so sánh mà em biết. Phân tích cấu tạo của phép so sánh đó? - Tìm thêm ví dụ về so sánh, phân tích cấu tạo - Yêu cầu HS làm bài tập 3 + Làm bài tậo 3 vào nháp - Cấu tạo của phép so sánh trong bài tập 3 có gì đặc biệt? + Hoạt động nhóm: 1,2,3 câu a - Câu a: Vắng mặt từ ngữ chỉ p. diện so sánh, từ so sánh - Câu b: Từ so sánh và vế B được đảo lên trước vế A + Củng cố kết luận về cấu tạo của phép so sánh Hoạt động 3: Ghi nhớ và cũng cố nội dung tiết học - Mô hình cấu tạo đồng đơn của phép so sánh gồm mấy yếu tố? Đó là những yếu tố nào? - Dựa ào mẫu cấu tạo so sánh, hãy đặt 1 vài vídụ về so sánh - NHìn mô hình cấu tạo phép so sánh rút ra kết luận - Đặt ví dụ về so sánh - Trong thực tế,mô hình cấutạo trên có thể biến đổi ít nhiều. + Vắng mặt từ ngữ chỉ p.diện so sánh và từ so sánh (3a) + Vế B có thể đảo trước vế a cùng với từ so sánh Hoạt động 4: Hướng dẫn HS làm bài tập - Hoạt động nhóm II. Luyện tập: - Yêu cầu HS hoạt động nhóm 1a) Nhóm 1,3,5 1/29: Tìm các phép so sánh tương tự - Gọi đại diện nhóm phát biểu 1b) Nhóm 2,4,6 a. So sánh đồng loại - Bổ sung (nếu còn thiếu) - Đại diện nhóm phát triển - Người với người: Thầy thuốc hơn mẹ hiền Vật với vật: Sông ngòi kênh rạch... mạng nhện. b. So sánh khác loại: Bài 2: - Yêu cầu HS giải bt vào nháp - Hoạt dộng nhóm + Gọi HS lên bảng - Vật với người: Cá nước bơi...những đầm sóng trắng + Gọi HS bổ sung Cụ thể – trừu tượng 2/29: Điền vào chỗ trống để tạo phép so sánh 4. Dặn dò: 2’ - Học thuộc ghi nhớ - Làm các bài tập - Chuẩn bị bài “so sánh” IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngày 27 -01 -2008 Tiết 79 QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG MIÊU VĂN TẢ I. MỤC TIÊU BÀI DẠY: Giúp học sinh: - Kiến thức: + Thấy được vai trò và tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả. - Kỹ năng: Bước đầu hình thành cho HS kỹ năng quan sát tưởng tượng, so sánh, nhận xét khi miêu tả. - Tư tưởng: Tạo thói quen quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trước mỗi sự vật, hiện tượng. ... II. CHUẨN BỊ: - Thầy: + Tham khảo sgk – sgv + Đọc văn bản “Sông nước Cà Mau” - Trò: + Chuẩn bị bài theo hướng dẫn + Đọc văn bản “Sông nước Cà Mau” III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY: 1. Ổn định tổ chức: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 4’ - Thế nào là văn miêu tả 3. Bài mới: 1’ Để miêu tả cho hay, cho tốt người ta viết (nói) cần phải biết quan sát, tưởng tượng so sánh và nhận xét đối tượng được miêu tả. Đó là những thao tác chung nhất của việc tả. TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức Hoạt động 1: Giới thiệu các thao tác cơ bản khi miêu tả I. Bài tập 39’ - Yêu cầu HS đọc cả 3 đoạn văn trong sgk - HS đọc 3 đoạn văn trong sgk theo yêu cầu của GV - Yêu cầu HS chú ý mục 2: Trả lời các câu hỏi - Xác định nhiệm vụ phải tìm hiểu - Chia nhóm tìm hiểu các câu hỏi: + Nhóm 1,4: câu a + Nhóm 2,5: câu b + Nhóm 3,6: câu c - Tiến hành thảo luận nhóm theo sự phân công của GV. Nhỏm trưởng điều khiển - Yêu cầu các nhóm tình bày kết quả tìm hiểu - Bổ sung, cũng cố, nêu nhận xét - Mỗi đoạn văn giúp em hình dung được những đặc điểm nổi bật gì của sự vật và phong cảnh được miêu tả? - Từng nhóm cử đại diện trình bàu\y: - Các nhóm bổ sung Câu a: Đoạn 1: Tái hiện lại hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của Dế Choắt - Những đặc điểm nổi bật đó được thể hiện ở những từ ngữ, hình ảnh nào? + Gầy gò, dài lêu nghêu.. + Mặt mũi ngẩn ngẩn, ngơ ngơ... Đoạn 2: Đặc tả quan cảnh đẹp, thơ mộng, mênh mông, hùng vĩ của sông nước Cà Mau Đoạn 3: Miêu tả hình ảnh đầy sức sống của cây gạo vào mùa xuân + Cây gạo sừng sững như 1 tháp đèn + Chào mào, sáo sậu,...từ chuyện, trên ghẹo.... ồn mà vui - Để viết được các đoạn văn trên người viết cần có năng lực gì? + Nhấn mạnh: Những so sánh nhận xét đó tạo nên sự sinh động giàu hình tượng, mang lại cho người đọc nhiều thú vị - Hoạt động cá nhân + Người viết cần có năng lực quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét - Hãy tìm những câu văn có sự liên tưởng và so sánh trong mỗi đoạn? Chỉ ra sự độc đáo đó? - Các nhóm cử đại diện trình bày Câu c: Đoạn 1: So sánh dáng vẻ “gầy gò và dài lêu nghêu” của Dế Choắt với dáng vẻ “gã nghiện thuốc phiện”=> Hình ảnh Dế Choắt đi đứng xiên vẹo, lờ đờ, bệ rạc... - Yêu cầu HS làm nào số 3 - Em hãy so sánh với đoạn nguyên văn ở trên (mục đoạn 2) để chỉ ra đoạn này đã bỏ những chữ gì? Những chữ bị bỏ lơ đó đã ảnh hưởng đến đoạn văn miêu tả này như thế nào? - Đối chiếu, so sánh, tìm những chữ bị lơ: + (Nước) ầm ầm + (Ngày đêm) như thác + (Đen trũi) nhô lên hụp xuống như người bơi ếch + (Cao ngất) như hai dãy trường thành vô tận + Bổ sung, nhận xét: Không có những hình ảnh so sánh ấy đoạn văn mất đi sự sinh động, thú vị không gợi trí tưởng tượng trong lòng người đọc + Nhận xét: Những chỗ bị bỏ lơ là những hình ảnh so sánh làm cho đoạn văn thêm sinh động, hứng thú - Để làm nổi bật được đặt điểm của sự vật người ta cần phải có những năng lực gì? + Yêu cầu HS đọc ghi nhớ sgk + Yêu cầu HS học thuộc ghi nhớ - Rút ra nhận xét - Đọc phần ghi nhớ II. Ghi nhớ: Muốn miêu tả được trước hết phải biết quan sát rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng ví von, so sánh... để làm nổi bật đặc điểm tiêu biểu của sự việc Ngày 07 -02 -2008 Tiết 80 QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG MIÊU VĂN TẢ I. MỤC TIÊU BÀI DẠY: Giúp học sinh: - Kiến thức: - Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng nhận diện và vận dụng được những thao tác cơ bản: quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong bài văn miêu tả. - Tư tưởng: Rèn luyện tạo thói quen trong quan sát, tưởng tượng, so sánh khi miêu tả. II. CHUẨN BỊ: - Thầy: + Tham khảo sgk – sgv - Trò: + Chuẩn bị bài theo hướng dẫn III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY: 1. Ổn định tổ chức: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 4’ không kiểm tra (học 2 tiết liền) 3. Bài mới: TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức 10’ Hoạt động 2: HD HS luyện tập Bài 1: Yêu cầu HS nêu yêu cầu của bài tập 1, nêu hướng giải quyết. - Làm bài vào vở nháp - Lên bảng điền vào chỗ trống III. Luyện tập: Bài 1/28,29: Điền các từ ngữ đã cho vào các chỗ trống trong đoạn văn cho phù hợp - Treo bảng phụ có ghi đoạn văn để HS điền từ - Gọi 1 HS lên điền, 3 HS đem giấy làm bài để chấm - 1 HS lên bảng điền - 1 HS bổ sung nếu có - Những hình ảnh miêu tả đặc sắc và tiêu biểu để miêu tả quan cảnh Hồ Gươm + Mặt hồ...sóng long lanh + Cần thê thú màu son + Đền Ngọc Sơn + Gốc đa già rễ lá sum xuê + Tháp Rùa xây trên gò đất giữa hồ - Điền từ: + (Chiếc) gương bầu dục (lớn) + Cong cong (như con tôm) + (Mái đền) lấp ló + (Tường rêu) cổ kính + (Cỏ mọc) xanh um 10’ Bài 2: Yêu cầu HS giải vào giấy - Gọi HS lên bảng giải bài tập - Hoạt động cá nhân: - Lên bảng giải bài tập - 1-2HS bổ sung Bài 2/29: Tìm những từ ngữ, hình ảnh tiêu biểu đặc sắc làm nổi bật thân hình đẹp, cường tráng, tính tình ương bướng của Dế Mèn + Cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ???gương được + Hàm răng ...đen nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc 21’ Bài 3 + 4: - Phân công bài theo nhóm: - Hoạt động nhóm Bài 3: Những đặc điểm nổi bật của cănphòng em ở: + Bài 3: nhóm 1,3,5 +Bài 4: Nhóm 2,4,6 -Yêu cầu đại diện nhóm trả lời - Tra đổi nhóm theo sự phân công của GV Bài 4: Tìm các so sánh độc đáo. - Mặt trời như một chiếc môm lửa - Bầu trời sáng trong và mát mẻ như khuôn mặt của bé sau 1 giấc ngủ dài - Những hàng cây thẳng tắp như những người lính đứng gác - Núi (đồi) - Những ngôi nhà 4. Dặn dò: 3’ - Học bài - Xem lại các bài tập đã làm - Chuẩn bị bài “luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngày 09 - 02 -2008 Tiết 81  BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI I. MỤC TIÊU BÀI DẠY: Giúp học sinh: - Kiến thức: Hiểu được nội dung của truyện, tóm tắt ngắn gọn nội dung truyện + Nắm được các diễn biến tâm trạng của người anh qua các thời điểm - Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng đọc, tóm tắt truyện, phát hiệnchi tiết - Tư tưởng: Hình thành từng bước thái độ và cách ứng xử đúng đắn giữa con người với con người. II. CHUẨN BỊ: - Thầy: + Tham khảo sgk – sgv. Đọc văn bản - Trò: + Chuẩn bị bài theo hướng dẫn + Tóm tắt truyện III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY: 1. Ổn định tổ chức: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Nêu cảm nhận của em về vùng Cà Mau cực nam của Tổ Quốc - Tìm những chi tiết thể hiện sự rộg lớn và hùng vĩ của dòng sông và rừng đước vùng Cà Mau 3. Bài mới: 1’ Tạ Dung Anh là một cây bút trẻ xuất hiện trong thời kỳ văn học đổi mới, có những truyện ngắn gây được sự chú ý của bạn đọc trong đó có truyện “Bức tranh của em gái tôi” đoạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo thiếu nien tiền phong. Truyện nói về điều gì ta hãy cùng tìm hiểu. TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức Hoạt động 1: HD HS đọc và tóm tắt truyện I. Đọc và tìm hiểu chung - Đọc - Nêu yêu cầu đọc: - 2 HS đọc theo HD của GV 15’ + Chú ý giọng điệu nhân vật kể chuyện: Người anh + 2 HS nhận xét cách đọc của bạn + Giọng kể có biến đổi theo tâm trạng nhân vật và diễn biến câu chuyện - 2 HS đọc, nêu nhận xét - Yêu cầu HS tóm tắt truyện: Ngắn gọn, đảm bảo nội dung – bổ sung (nếu cần thiết) - 2HS toám tắt truyện - Tóm tắt truyện Hoạt động 2: Tìm hiểu về phương thức kể chuyện và hệ thống nhân vật - Tìm hiểu câu hỏi 2 - HD HS thực hiện câu hỏi 2 - Thảo luận nhóm - Thảo luận nhóm theo yêu cầu của GV - Yêu cầu HS cử đại diện - Cử đại diện phát biểu ý kiến lần lượt trả lời các câu hỏi + Các HS cùng bổ sung 7’ + Bổ sung, củng cố, nhận xét - Nhân vật chính: Người anh, cô em gái - Nhân vật chính trong truyện là ai? Vì sao em lại cho đó là nhân vật chính? + Bổ sung: - Nhân vật chính: + Cô em gái: đối tượng quan sát được nói đến trong suốt câu chuyện Nhân vật trung tâm: Người anh Nhân vật chính: Người anh, cô em gái Nhân vật người anh giữ vai trò quan trọng: tập trung thể hiện chủ đề tác phẩm hơn + Người anh: Diễn tả, phân tích tâm trạngcủa người anh trước tài năng vặ thành công của em gái mình - Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Nêu tác dụng của việc lựa chọn vai để kể - Truyện được kể từ ngôi thứ nhất: bằng lời của nhân vật người anh => miêu tả tâm trạng của nhân vật một cách tự nhiên Hoạt động 3: Tìm hiểu, phân tích diễn biến tâm trạng và thái độ của người anh II. Phân tích: 1. Diễn biến tâm trạng và thái độ của người anh 14’ - HD HS tìm hiểu tâm trạng và thái độ của người anh qua từng thời điểm - Từ ngữ thể hiện thái độ của người anh từ tính cho đến lúc thấy em gái tự chế màu vẽ - Từ trước cho đến lúc thấy em gái tự chế màu vẽ: coi đó là trò nghịch của trẻ em, nhìn bằng cái nhìn kẻ cả - Em hãy tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của người anh từ trước cho đến lúc thấy em gái tự chế màu vẽ? + Đặt tên cho em gái là “mèo con” + La em gái khi thấy nó lục lọi đồ đạt + Theo dõi việc em gái chế màu vẽ - Qua những chi tiết trên em có nhận xét gì về thái độ của người anh trước những việc làm của em gái? - Khi tài năng hội hoạ của em gái được phát triển thì diễn biến tâm trạng của người anh như thế nào? - Thái độ tâm trạng của người anh khi thấy tài năng hội hoạ của người em được phát hiện - Khi thấy tài năng hội hoạ của người em được phát hiện: khó chịu, hay gắt gỏng với em + Người anh buồn, thất vọng vì không tìm thấy ở mình khả năng nào, cảm thấy mình bị cả nhà lãng quên + Không thể thân với “con mèo” + Hay gắt gỏng, la ??? lên + Tự ái, mặt cảm, tự ti khi thấy người khác có tài năng nổi bật + Một biểu hiện tâm lý dễ gặp ở mọi người đặc biệt là ở tuổi thiếu niên => tự ái, tự ti, mặc cảm khi thấy người khác hơn mình - Khi lén xem bức tranh em gái vẽ: thầm cảm phục 4. Dặn dò: 2’ + Đọc lại tác phẩm: Chú ý những từ ngữ miêu tả thái độ tam trạng của người anh IV. RÚT KINH NHGIỆM BỔ SUNG: Ngày 12-02 -2008 Tiết 82 BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (TT) I. MỤC TIÊU BÀI DẠY: Giúp học sinh: - Kiến thức: Hiểu được ý nghĩa của truyện tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của người em gái có tài năng đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình và vượt lên lòngtwj ái. Từ đó hình thành thái độ và cách ứng sử đúng đắn, biết thắng được sự ghen tị hay thành công của người khác. - Kỹ năng: Nắm được nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật - Tư tưởng: Giáo dục cho HS rèn luyện lòng nhân hậu II. CHUẨN BỊ: - Thầy: + Tham