Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 2

Bµi 2 KÕt qu¶ cÇn ®¹t: N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn Th¸nh Giãng. KÓ l¹i ®­îc truyÖn nµy. HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ tõ M­în ( §Æc biÖt lµ tõ H¸n ViÖt) vµ b­íc ®Çu biÕt c¸ch sö dông tõ M­în. N¾m ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt chung vÒ v¨n tù sù.  Ngµy so¹n : 10/9/2006 Ngµy gi¶ng: 13/9/2006 TiÕt 5 V¨n b¶n: Th¸nh giãng (TruyÒn thuyÕt ) A.PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu cÇn ®¹t + KiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn Th¸nh Giãng, kÓ l¹i ®­îc truyÖn nµy. + Kü n¨ng. RÌn luyÖn kü n¨ng, kÓ tãm t¾t t¸c phÈm truyÖn d©n gian. Ph©n tÝch vµ c¶m thô nh÷ng m« tÝp tiªu biÓu trong truyÖn d©n gian. + Gi¸o dôc: Gi¸o dôc HS lßng tù hµo vÒ d©n téc, truyÒn thèng anh hïng trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m, tinh thÇn ng­ìng mé nh÷ng ng­êi anh hïng cã c«ng víi non s«ng ®Êt n­íc. II. ChuÈn bÞ ThÇy: Tµi liÖu SGK, SGV, tranh d©n gian. - §äc t×m hiÓu néi dung v¨n b¶n, t×m hiªñ chó thÝch s¸ch gi¸o khoa - Nghiªn cøu c©u hái SGK h­íng dÉn häc sinh tr¶ lêi. - S­u tÇm tranh ¶nh d©n gian cã liªn quan ®Õn bµi häc. Trß: - Häc bµi cò theo h­íng dÉn cña thÇy. - §äc kÓ v¨n b¶n, ®äc kü phÇn chó thÝch SGK. - So¹n bµi theo c©u hái SGK. - TËp vÏ tranh d©n gian (trang 20, 21) B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò ( 5 phót) GV: KÓ diÔn c¶m truyÖn “Con Rång Ch¸u Tiªn” b»ng lêi v¨n cña em. Nªu ý nghÜa cña truyÖn . §¸p ¸n: KÓ to diÔn c¶m , b¶o ®¶m néi dung ý nghÜa :Gi¶i thÝch , ®Ò cao nguån gèc cao quý cña ng­êi ViÖt Nam. Lßng yªu n­íc th­¬ng nßi , nguyÖn väng ®oµn kÕt c¸c d©n téc. II. Bµi míi ( 1 phót) Chñ ®Ò ®¸nh giÆc cøu n­íc lµ mét chñ ®Ò lín xuyªn suèt lÞch sö v¨n häc ViÖt Nam nãi chung vµ v¨n häc d©n gian ViÖt Nam nãi riªng .TruyÒn thuyÕt “ Th¸nh Giãng” mét truyÒn thuyÕt lÞch sö tiªu biÓu vµ ®éc ®¸o ®· thÓ hiÖn râ chñ ®Ò nµy . Néi dung vµ ý nghÜa cña c©u chuyÖn thÕ nµo ? Ta t×m hiÓu ë tiÕt häc h«m nay. GV: Nªu yªu cÇu ®äc: Giäng ®äc to ng¹c nhiªn, håi hép – råi h¸o høc, phÊn khëi. §o¹n cuèi ®äc chËm thanh th¶n. GV: §äc tõ ®Çu ®Õn chó bÐ dÆn. 2 HS ®äc nèi tiÕp ®Õn hÕt – nhËn xÐt. GV: H·y kÓ c©u chuyÖn b»ng lêi v¨n cña em? GV: TruyÖn ®­îc chia lµm mÊy ®o¹n? GV: Trong truyÖn Th¸nh Giãng cã nh÷ng nh©n vËt nµo? Ai lµ nh©n vËt chÝnh. *Nh÷ng chi tiÕt vµ sù viÖc cã liªn quan ®Õn nh©n vËt Giãng nh­ thÕ nµo? GV: Trong truyÖn nh©n vËt Giãng ®­îc x©y dùng b»ng nhiÒu chi tiÕt em t×m vµ liÖt kª nh÷ng chi tiÕt ®ã. (Chia thµnh 4 nhãm) Th¶o luËn b¸o c¸o kÕt qu¶ GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng chi tiÕt trªn? GV: Trªn b¶ng phô cã ghi s½n c¸c chi tiÕt cã liªn quan ®Õn nh©n vËt Th¸nh Giãng. Em ®äc vµ cho biÕt c¸c chi tiÕt trªn cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? GV: Chia líp thµnh 6 nhãm mçi nhãm th¶o luËn 1 chi tiÕt b¸o c¸o kÕt qu¶. GV: ViÖc Giãng ®ßi ngùa s¾t , roi s¾t, ¸o gi¸p s¾t ®Ó ®¸nh giÆc cã ý nghÜa g×? * Tõ khi gÆp sø gi¶, Giãng lín nhanh nh­ thæi. Hai vî chång lµm kh«ng ®ñ nu«i con – bµ con hµng xãm gãp g¹o nu«i giãng. GV: V× sao bµ con l¹i gãp g¹o nu«i Giãng? GV: Cã nhiÒu dÞ b¶n kÓ r»ng Giãng ¨n hÕt nong c¬m, ba nong cµ, uèng mét h¬i c¹n mét khóc s«ng; mÆc lÊy c¶ b«ng lau che th©n,.... §©y ®Òu lµ nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng mµ giµu ý nghÜa. Ngµy nay ë Héi Giãng nh©n d©n ta vÉn tæ chøc mét sè cuéc thi nh­: NÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng... ®ã lµ nh÷ng h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø giµu ý nghÜa. GV: Chi tiÕt: Giãng lín nhanh nh­ thæi, v­¬n vai thµnh tr¸ng sÜ s½n sµng xung trËn. Cã ý nghÜa g×? GV: GËy s¾t gÉy Giãng nhæ tre bªn ®­êng ®Ó quËt vµo ®Çu giÆc . Chi tiÕt nµy ®· nãi lªn ®iÒu g× ? * Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p ,chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ra lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn : “Ai cã sóng dïng sóng , ai cã g­¬m dïng g­¬m, kh«ng cã g­¬m th× dïng cuèc thuæng,gËy géc”.ChØ b»ng nh÷ng vò khÝ th« s¬ mµ d©n téc ta ®· lµm nªn th¾ng lîi. GV: Khi ®¸nh tan giÆc Giãng kh«ng trë vÒ ®Ó nhËn phÇn th­ëng , nhËn c«ng danh mµ cëi ¸o gi¸p s¾t ®Ó l¹i bay th¼ng vÒ trêi. Em cã suy nghÜ g× vÒ chi tiÕt nµy? GV: Qua nh÷ng chi tiÕt cã liªn quan ®Õn nh©n vËt Th¸nh Giãng ,em cã nhËn xÐt g× vÒ ý nghÜa h×nh t­îng cña nh©n vËt nµy? GV: TruyÒn thuyÕt cã liªn quan ®Õn nh©n vËt lÞch sö thêi qu¸ khø . VËy theo em truyÖn “Th¸nh Giãng”cã liªn quan ®Õn sù thËt lÞch sö nµo? GV: Tõ diÔn biÕn cña c©u chuyÖn . theo em truyÒn thuyÕt “Th¸nh Giãng”®­îc xÕp vµo kiÓu v¨n b¶n nµo? * V¨n b¶n tù sù ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu ë c¸c bµi tiÕp theo. GV: Vµ nh÷ng chi tiÕt nµo cã liªn quan ®Õn cuéc ®êi Th¸nh Giãng khiÕn ta vÉn cßn l­u gi÷ khiÕn ta tin ®ã lµ truyÖn thùc. * Th¸nh Giãng ng­êi anh hïng cña d©n téc, nh©n d©n ta ®· thÓ hiÖn lßng yªu mÕn ng­êi anh hïng, yªu mÕn truyÒn thèng anh hïng vµ tù hµo vÒ nã. Tuy cã nhiÒu yÕu tè t­ëng t­îng, kú ¶o vÒ ng­êi anh hïng nh­ng c¸c t¸c gi¶ d©n gian muèn ta tin Th¸nh Giãng lµ cã thùc còng nh­ tin vµo søc m¹nh thÇn kú cña d©n téc. GV: Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng. GV: Theo em h×nh ¶nh nµo cña Th¸nh Giãng trong truyÖn lµ h×nh ¶nh ®Ñp nhÊt. VÏ l¹i h×nh ¶nh ®ã? GV: T¹i sao héi thi thÓ thao trong nhµ tr­êng PT l¹i mang tªn Héi khoÎ Phï §æng? I.§äc vµ t×m hiÓu chung ( 10 phót) 1. §äc vµ kÓ HS: KÓ to diÔn c¶m ®¶m b¶o ®¶m néi dung. 2.Bè côc HS :Th¶o luËn- b¸o c¸o kÕt qu¶. TruyÖn chia lµm 3 ®o¹n §o¹n1: Tõ ®Çu ... mong chó giÕt giÆc cøu n­íc §o¹n 2: TiÕp theo... bay lªn trêi §o¹n 3 : Cßn l¹i HS: C¸c nh©n vËt trong truyÖn: Hai vî chång «ng l·o, Giãng, Vua, Sø gi¶, bµ con lµng xãm. Giãng lµ nh©n vËt chÝnh. II. Ph©n tÝch v¨n b¶n ( 20 phót) 1. Th¸nh Giãng HS : Nh©n vËt Giãng ®­îc x©y dùng b»ng c¸c chi tiÕt: + Giãng lªn ba mµ vÉn kh«ng biÕt nãi, biÕt c­êi, ®Æt ®©u n»m ®Êy. + §ßi ngùa s¾t, roi s¾t, ¸o gi¸p s¾t. + Giãng lín nhanh nh­ thæi. + V­¬n vai biÕn thµnh tr¸ng sü. + MÆc ¸o gi¸p s¾t, cÇm roi s¾t nh¶y lªn ngùa phi th¼ng ®Õn n¬i cã giÆc. + Roi s¾t gÉy, nhæ tre bªn ®­êng quËt vµo ®Çu giÆc. + GiÆc tan vì tr¸ng sü ®uæi ®Õn ch©n nói Sãc, mét m×nh mét ngùa lªn ®Ønh nói cëi bá mò ¸o tõ tõ bay lªn trêi. HS : §Òu lµ nh÷ng chi tiÕt t­ëng t­îng, kú ¶o, giµu ý nghÜa. HS : B¸o c¸o kÕt qu¶ + Chi tiÕt a: Ca ngîi h×nh t­îng.. ý thøc ®¸nh giÆc cøu n­íc trong h×nh t­îng Giãng. Lêi nãi ®Çu tiªn lµ lêi nãi yªu n­íc ý thøc ®èi víi ®Êt n­íc ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu ®èi víi ng­êi anh hïng. ý thøc ®¸nh giÆc cøu n­íc t¹o cho ng­êi anh hïng nh÷ng kh¶ n¨ng hµnh ®éng kh¸c th­êng. Giãng lµ h×nh ¶nh cña nh©n d©n. + Chi tiÕt b Muèn ®¸nh giÆc th× ph¶i cã vò khÝ, ( ë ®©y kh«ng ph¶i lµ xe t¨ng, ®¹i b¸c, tªn löa) mµ lµ ngùa s¾t, roi s¾t – vò khÝ vµ ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¸nh giÆc. + Chi tiÕt c Giãng lín lªn b»ng thøc ¨n ®å mÆc cña nh©n d©n – søc m¹nh ®­îc nu«i d­ìng tõ nh÷ng c¸i b×nh th­êng, gi¶n dÞ. Nh©n d©n ai còng yªu n­íc, ai còng mong Giãng lín nhanh ®Ó ®¸nh giÆc. Giãng lµ con cña mäi ng­êi, cña nh©n d©n. Giãng lµ biÓu t­îng cho søc m¹nh cña nh©n d©n. + Chi tiÕt d HS : Sù v­¬n vai cña Giãng cã liªn quan ®Õn truyÒn thèng cña truyÖn cæ d©n gian ®ã lµ: Ng­êi anh hïng ph¶i khæng lå vÒ thÓ x¸c, søc m¹nh, chiÕn c«ng nh­: ThÇn trô trêi, S¬n Tinh... ®Òu lµ nh÷ng vÞ thÇn khæng lå – c¸i v­¬n vai cña Giãng lµ ®Ò ®¹t ®Õn sù phi th­êng Êy. Trong truyÖn d­êng nh­ viÖc cøu n­íc cã søc m¹nh lµm cho Giãng lín lªn. Khi lÞch sö ®Æt ra vÊn ®Ò sèng cßn, cÊp b¸ch, khi t×nh thÕ ®ßi hái d©n téc v­¬n lªn mét tÇm vãc phi th­êng th× d©n téc vôt lín dËy nh­ Th¸nh Giãng, tù m×nh thay ®æi t­ thÕ tÇm vãc cña m×nh. + Chi tiÕt ®. HS: §Ó th¾ng giÆc d©n téc ta ph¶i chuÈn bÞ nhiÒu thø nh­: l­¬ng thùc, vò khÝ...... Giãng ®¸nh giÆc kh«ng nh÷ng b»ng vò khÝ mµ ph¶i b»ng c©y cá cña ®Êt n­íc, b»ng tÊt c¶ nh÷ng thø g× cã thÓ giÕt ®­îc giÆc. + Chi tiÕt e. HS : Giãng ra ®êi phi th­êng th× ra ®i còng phi th­êng. §¸nh giÆc xong, Giãng kh«ng trë vÒ nhËn phÇn th­ëng kh«ng hÒ ®ßi hái c«ng danh. DÊu tÝch chiÕn c«ng cña Giãng, Giãng ®Ó l¹i cho quª h­¬ng , sø së . 2 . ý nghÜa cña h×nh t­îng Giãng HS : Giãng lµ h×nh t­îng tiªu biÓu, rùc rì cña ng­êi anh hïng ®¸nh giÆc gi÷ n­íc . §©y lµ h×nh t­îng ng­êi anh hïng ®¸nh giÆc ®Çu tiªn , rÊt tiªu biÓu cho lßng yªu n­íc cña nh©n d©n ta ( h×nh t­îng trong v¨n häc d©n gian ViÖt Nam ...) Giãng lµ ng­êi anh hïng mang søc m¹nh cña c¶ céng ®ång buæi ®Çu dùng n­íc. Ph¶i cã h×nh t­îng khæng lå ®Ñp ®Ï vµ kh¸i qu¸t nh­ Th¸nh Giãng míi nãi ®­îc lßng yªu n­íc , kh¶ n¨ng vµ søc m¹nh quËt khëi cña nh©n d©n ta trong cu«c ®Êu tranh chèng giÆc ngo¹i x©m. HS :Kh¶o cæ häc ®· chøng minh sù thËt lÞch sö cã liªn quan tíi truyÖn Th¸nh Giãng. *Vµo thêi ®¹i vua Hïng chiÕn tranh tù vÖ ngµy cµng trë nªn ¸c liÖt ®ßi hái ph¶i huy ®éng søc m¹nh cña c¶ céng ®ång sè l­îng vµ kiÓu lo¹i vò khÝ cña ng­êi ViÖt cæ t¨ng lªn tõ giai ®oµn Phïng Nguyªn ®Õn giai ®o¹n §«ng S¬n. Vµo th¬i Hïng V­¬ng c­ d©n ViÖt cæ tuy nhá nh­ng ®· c­¬ng quyÕt ®Êu tranh chèng l¹i mäi ®¹o qu©n x©m l­îc lín m¹nh ®Ó b¶o vÖ céng ®ång . HS : Th¶o luËn TruyÖn Th¸nh Giãng ®­îc xÕp vµo kiÓu v¨n b¶n tù sù –tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc. HS :§ã lµ: s¾c phong cña nhµ vua vµ ®Òn thê ë quª h­¬ng. Héi lµng ®Ó kØ niÖm ng­¬i anh hïng , lµng Ch¸y , tre §»ng Ngµ, hå ao liªn tiÕp. III. Ghi nhí; ( 3 phót) H×nh t­îng Th¸nh Giãng víi nhiÒu mµu s¾c thÇn kú lµ biÓu t­îng rùc rì cña ý thøc vµ søc m¹nh b¶o vÖ ®Êt n­íc, ®ång thêi lµ sù thÓ hiÖn quan niÖm vµ ­íc m¬ cña nh©n d©n ta ngay tõ buæi ®Çu lÞch sö vÒ ng­êi anh hïng cøu n­íc chèng ngo¹i x©m. IV. LuyÖn tËp ( 5 phót) 1. Bµi tËp 1 HS : Th¶o luËn theo nhãm Cã nhiÒu h×nh ¶nh , cã thÓ lµ : Giãng v­¬n vai biÕn thµnh mét tr¸ng sÜ. Tr¸ng sÜ nh¶y lªn m×nh ngùa phi th¼ng vµo qu©n giÆc . Giãng nhæ tre quËt vµo ®©u giÆc. 2. Bµi t©p2 HS :§©y lµ héi thi thÓ thao giµnh cho løa tuæi thiÕu niªn , häc sinh løa tuæi cña Giãng trong thêi ®¹i míi. Môc ®Ých cña héi thi lµ :KhoÎ ®Ó häc tËp tèt , L§ tèt gãp gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng b¶o vÖ Tæ quèc . *Cñng cè : ( 1 phót)TruyÖn cã nhiÒu chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o. Mçi chi tiÕt mang mét ý nghÜa ®· ®óc kÕt lªn h×nh t­îng Giãng ®Ñp ®Ï lín lao. III H­íng dÉn häc sinh häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ ( 1 phót) §äc vµ tËp kÓ chuyÖn diÔn c¶m , lµm bµi tËp 1,2(24) ®äc phÇn ®äc thªm §äc tr­íc bµi, kÓ tãm t¾t néi dung truyÖn , t×m hiÓu phÇn chó thÝch v¨n b¶n: S¬n Tinh – Thuû Tinh. So¹n bµi theo c©u hái SGK tËp vÏ tranh (32) Ngµy so¹n :10/9/2006 Ngµy gi¶ng13/9/2006 TiÕt 6 Tõ m­în A.PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu cÇn ®¹t KiÕn thøc: Qua bµi gióp HS hiÓu ®­îc thÕ nµo lµ tõ M­în, c¸c h×nh thøc m­în tõ. Kü n¨ng: HS b­íc ®Çu biÕt sö dông tõ m­în mét c¸ch hîp lý trong nãi vµ viÕt. Gi¸o dôc: HS ý thøc sö dông tõ thuÇn ViÖt kh«ng nªn squ¸ l¹m dông tõ M­în. II. ChuÈn bÞ ThÇy: §äc, nghiªn cøu c¸c vÝ dô trong SGK. T×m hiÓu nghÜa cña mét sè tõ theo yªu cÇu cña bµi häc. B¶ng phô, ®å dïng d¹y häc. Trß: Häc bµi cò, lµm ®Çy ®ñ c¸c bµi tËp. T×m hiÓu c¸c VD SGK ®äc l¹i phÇn chó thÝchv¨n b¶n “ Th¸nh Giãng” Tr¶ lêi c¸c c©u hái ra phiÕu häc tËp. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò ( 5 phót) GV: Tõ lµ g×? Tõ ®­îc chia lµm mÊy lo¹i, ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i. Cho vÝ dô? HS lµm bµi tËp 1,2 SGK * §¸p ¸n : Tõ lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt dïng ®Ó t¹o c©u. Tõ gåm hai lo¹i: - tõ ®¬n, tõ phøc – Tõ ®¬n, tõ l¸y * VÝ dô: Tõ ®¬n: Nhµ, cöa, c©y.... Tõ phøc: Ch¨n nu«i, trång trät.. HS : Lµm bµi tËp 1,2 – nhËn xÐt. II. Bµi míi (1 phót) Trong hÖ thèng tõ tiÕng ViÖt, mét sè tõ so nh©n d©n ta tù s¸ng t¹o ra nh­ng víi sè l­îng rÊt Ýt , sè l­îng tõ M­în chiÕm sè l­îng lín trong hÖ thèng tiÕng ViÖt. §Ó nhËn biÕt c¸c tõ M­în vµ nguyªn t¾c m­în tõ. TiÕt häc h«m nay chóng ta cïng nhau nghiªn cøu tõ M­în. GV: Ghi vÝ dô vµo b¶ng phô. HS ®äc vÝ dô. GV: Dùa vµo chó thÝch cña v¨n b¶n Th¸nh Giãng (tiÕt 5) em h·y gi¶i thÝch c¸c tõ: tr¸ng sü, tr­îng? GV: Theo em c¸c tõ M­în: tr¸ng sü, tr­îng cã nguån gèc tõ ®©u? GV: Treo b¶ng phô cã ghi s½n vÝ dô :sø gi¶, ti vi, xµ phßng, buåm, mÝt tinh, ra- ®i- «, Gan, ®iÖn, ga, b¬m, X« ViÕt, giang s¬n, in-t¬-nÐt. GV: Trong c¸c tõ trªn tõ nµo ®­îc m­în cña tiÕng H¸n, tõ nµo m­în tõ c¸c ng«n ng÷ kh¸c? GV: C¸ch viÕt c¸c tõ nµy nh­ thÕ nµo? GV: T×m vµ viÕt c¸c tõ M­în ®­îc ViÖt ho¸. GV: Tõ nh÷ng gîi më trªn, em rót ra nhËn xÐt g×? GV: Trong hÖ thèng tõ M­în ta th­êng m­în cña n­íc nµo nhiÒu nhÊt? GV: Khi viÕt c¸c tõ m­în ta cÇn chó ý viÕt nh­ thÕ nµo? GV: Treo b¶ng phô ghi ý kiÕn cña Chñ tÞch Hå ChÝ minh. 2 HS ®äc vÝ dô GV: Em hiÓu ý kiÕn trªn cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh nh­ thÕ nµo? HS th¶o luËn theo nhãm. GV: Khi sö dông tõ M­în ta ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c nµo? GV: Bµi h«m nay ta cÇn n¾m kiÕn thøc c¬ b¶n nµo? GV: Ghi l¹i c¸c tõ M­în cã trong nh÷ng c©u dø¬i ®©y? Cho biÕt c¸c tõ Êy ®­îc m­în cña tiÕng ( Ng«n ng÷ )nµo? GV: H·y x¸c ®Þnh nghÜa cña nh÷ng tiÕng t¹o thµnh c¸c tõ H¸n ViÖt. GV: H·y kÓ mét sè tõ M­în? GV: Nh÷ng tõ nµo trong c¸c cÆp tõ d­íi ®©y lµ tõ M­în. Cã thÓ dïng chóng trong nh÷ng hoµn c¶nh nµo? Víi nh÷ng ®èi t­îng nµo? I. Tõ thuÇn ViÖt vµ tõ M­în (12 Phót) VÝ dô: Chó bÐ vïng d¹y v­în vai mét c¸i bçng biÕn thµnh mét tr¸ng sü, m×nh cao h¬n tr­îng “Th¸nh Giãng” HS : tr¸ng sü: Ng­êi cã søc c­êng tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín: Tr¸ng:- KhoÎ m¹nh, c­êng tr¸ng. Sü: - ng­êi tri thøc thêi x­a vµ nh÷ng ng­êi ®­îc t«n träng nãi chung. - tr­îng: lµ ®¬n vÞ ®o ®é dµi b»ng 10 th­íc Trung Quèc cæ (b»ng 3,33m) ë ®©y hiÓu lµ rÊt cao. HS : Tõ m­în cña tiÕng H¸n(tiÕng Trung Quèc) HS :Tõ m­în cña tiÕng H¸n: Sø gi¶, Giang s¬n, Gan. Tõ m­în cña ng«n ng÷ Ên ©u: Ra-®i-«, In-t¬-net. Mét sè tõ cã nguån gèc Ên, ©u nh­ng ®· ®­îc ViÖt ho¸ cao vµ ®­îc viÕt nh­ ch÷ ViÖt: Tivi, xµ phßng, mÝt tinh.. HS : Tõ m­în ®­îc ViÖt ho¸ cao ®­îc viÕt nh­ tõ thuÇn ViÖt. HS : MÝt tinh, X« ViÕt, ten nÝt.. Tõ m­în ®­îc viÖt ho¸ hoµn toµn cßn c¸c tõ nh­: ra-di-o, bon-xe-vich khi viÕt dïng dÊu(-) ®Ó nèi c¸c tiÕng HS :Ngoµi tõ thuÇn ViÖt lµ nh÷ng tõ do nh©n d©n ta tù s¸ng t¹o ra, chóng ta cßn vay m­în nhiÒu tõ cña tiÕng n­íc ngoµi ®Ó biÓu thÞ nh÷ng sù vËt, hiÖn t­îng, ®Æc ®iÓm... mµ tiÕng ViÖt ch­a cã tõ thÝch hîp ®Ó biÓu thÞ, ®ã lµ tõ M­în. HS : Bé phËn tõ m­în quan träng nhÊt cña TiÕng ViÖt vµ tõ m­în tiÕng H¸n, (gåm tõ gèc H¸n vµ tõ H¸n ViÖt) Bªn c¹nh ®ã tiÕng viÖt cßn mù¬n tõ cña mét sè ng«n ng÷ kh¸c nh­ tiÕng Ph¸p, tiÕng Anh, Nga.... HS : C¸c tõ M­în ®· ®­îc ViÖt ho¸ th× viÕt nh­ tõ thuÇn ViÖt. §èi víi nh÷ng tõ ch­a ®­îc viÖt ho¸ hoµn toµn nhÊt lµ c¸c tõ cã tõ hai tiÕng th× dïng dÊu (-) ®Ó nèi c¸c tiÕng víi nhau. II. Nguyªn t¾c m­în tõ. ( 7 phót) HS : Thø nhÊt:B¸c nãi m­în tõ lµ c¸ch lµm giµu thªm tiÕng ViÖt. Thø hai: B¸c nãi ph¶i b¶o vÖ sù trong s¸ng cña ng«n ng÷ d©n téc. Kh«ng nªn m­în tõ n­íc ngoµi mét c¸ch tuú tiÖn. VD: Nãi tõ :Phi c¬ Ýt ng­êi hiÓu; tõ m¸y bay: dÔ hiÓu. HS M­în tõ lµ mét c¸ch lµm giµu tiÕng ViÖt. Tuy vËy ®Ó ®¶m b¶o sù trong s¸ng cña ng«n ng÷ d©n téc,kh«ng nªn m­în tõ n­íc ngoµi mét c¸ch tuú tiÖn. HS ®äc ghi nhí SGK (25) III. LuyÖn tËp ( 18 phót) 1. Bµi tËp 1 HS : a) V« cïng, ng¹c nhiªn, tù nhiªn, sÝnh lÔ. M­în cña tiÕng H¸n b) Gia nh©n m­în cña tiÕng H¸n. c) Pèp, in – t¬ - nÐt m­în cña tiÕng Anh 2. Bµi tËp 2; a) Kh¸n gi¶: Kh¸n: xem; gi¶: ng­êi §éc gi¶: ®éc - ®äc; gi¶ - ng­êi ThÝnh gi¶: thÝnh: Nghe; gi¶: ng­êi b) YÕu ®iÓm: YÕu – quan träng; ®iÓm :®iÓm. YÕu l­îc: YÕu lµ quan träng; l­îc : tãm t¾t. YÕu nh©n: yÕu : quan träng; nh©n : ng­êi. 3. Bµi tËp 3; a) Lµ tªn c¸c ®¬n vÞ ®o l­êng: mÐt, ki-l«-mÐt; cen- ti – mÐt.... b) Lµ mét bé phËn cña mét chiÕc xe ®¹p: Phuèc t¨ng;May- ¬, Ghi- ®«ng.... c) Tªn mét sè ®å vËt: Ti-vi; cat- xÐt, ®Üa Xi-®i....... 4. Bµi tËp 4 HS :§ã lµ: Ph«n fan Nèc ao dïng nh÷ng tõ nµy: - Trong giao tiÕp sinh ho¹t víi b¹n bÌ cña m×nh. - Nèc ao: Trªn sµn ®Êu. 5. Bµi tËp 5; ChÝnh t¶ nghe- viÕt Chó ý viÕt ®óng c¸c ©m L, §, B * Cñng cè: ( 1 phót) GV: nh¾c l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ thuÇn viÖt, tõ m­în Nguyªn t¾c tõ m­în III. H­íng dÉn HS lµm bµi vµ lµm bµi tËp ë nhµ ( 1 phót) Häc thuéc ghi nhí SGK, lµm c¸c bµi tËp Bµi tËp 5: Giao cho c¸n sù bé m«n ®äc cho c¶ líp viÕt chÝnh t¶. §äc t×m hiÓu nghÜa cña mét sè tõ, tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK ra phiÕu häc tËp bµi: NghÜa cña tõ. Ngµy so¹n :12/9/2006 Ngµy gi¶ng:15/9/2006 TiÕt: 7+8 T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù A.PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS n¾m ®­îc môc ®Ých giao tiÕp cña tù sù. Cã kh¸i niÖm s¬ bé vÒ ph­¬ng thøc tù sù trªn c¬ së hiÓu ®­îc môc ®Ých cña giao tiÕp tù sù vµ b­íc ®Çu biÕt ph©n tÝch c¸c sù viÖc trong tù sù. HS biÕt nhËn diÖn v¨n b¶n tù sù trong ch­¬ng tr×nh häc, b­íc ®Çu tËp nãi, viÕt v¨n b¶n tù sù. Gi¸o dôc HS ý thøc nhËn diÖn c¸c v¨n b¶n tù sù, cã ý thøc viÕt, nãi c¸c v¨n b¶n tù sù mét c¸ch thuÇn thôc. II. ChuÈn bÞ ThÇy: §äc nghiªn cøu c¸c vÝ dô, ®äc l¹i v¨n b¶n Th¸nh Giãng. C©u hái h­íng dÉn häc sinh tr¶ lêi. B¶ng phô, phÊn mµu. Trß: Häc bµi cò theo yªu cÇu cña GV. §äc l¹i v¨n b¶n Th¸nh Giãng, tr¶ lêi c©u hái SGK, liÖt kª c¸c sù viÖc ra phiÕu häc tËp. Mçi nhãm mét b¶ng phô – phiÕu häc tËp. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò ( 5 phót) C©u hái:Ta th­êng gÆp c¸c kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? TruyÖn Con Rång Ch¸u Tiªn thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? HS : Cã 6 kiÓu v¨n b¶n th­êng gÆp víi c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t t­¬ng øng: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh- c«ng vô. Mçi kiÓu v¨n b¶n cã môc ®Ých giao tiÕp riªng. V¨n b¶n:Con Rång Ch¸u Tiªn thuéc lo¹i v¨n b¶n tù sù – kÓ diÔn biÕn sù viÖc II. Bµi míi (1 phót) Trong tiÕt häc tr­íc ta ®· t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n, ta thÊy cã rÊt nhiÓu lo¹i v¨n b¶n kh¸c nhau, víi c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t t­¬ng øng. C¸c lo¹i v¨n b¶n nµy ta sÏ lÇn l­ît t×m hiÓu ë c¸c líp. TiÕt häc h«m nay ta t×m hiÓu lo¹i v¨n b¶n ®Çu tiªn: Tù sù GV: §­a ra nh÷ng yªu cÇu. GV: Hµng ngµy c¸c em cã kÓ chuyÖn vµ nghe kÓ chuyÖn kh«ng? (HS th¶o luËn) GV: Em ®· tõng kÓ vµ nghe nh÷ng truyÖn g×? GV: Theo em kÓ chuyÖn ®Ó lµm g×? Cô thÓ h¬n khi kÓ chuyÖn ng­êi nghe muèn biÕt ®iÒu g×? GV: §Ó cho mäi ng­êi biÕt Lan lµ mét ng­êi tèt, hoÆc mét ng­êi b¹n em míi quen..em cÇn ph¶i lµm g×? GV: Em ®äc l¹i v¨n b¶n Th¸nh Giãng vµ cho biÕt v¨n b¶n nµy ®­îc xÕp vµo lo¹i v¨n b¶n nµo? GV: TruyÖn kÓ vÒ ai? ë thêi ®iÓm nµo. Lµm viÖc g×. diÔn biÕn sù viÖc, kÕt qu¶ ra sao? ý nghÜa cña sù viÖc nh­ thÕ nµo? (HS th¶o luËn- ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng phô GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ thø tù cña c¸c sù viÖc. GV: Khi kÓ mét sù viÖc ta cÇn chó ý kÓ nh­ thÕ nµo? GV: LiÖt kª c¸c sù viÖc trong truyÖn theo thø tù tr­íc sau? Tõ thø tù c¸c sù viÖc ®ã em h·y suy ra ®Æc ®iÓm cña ph­¬ng thøc tù sù? GV: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô b»ng c¸c c©u hái gîi më. Em cho biÕt thÕ nµo lµ tù sù? GV: Bµi h«m nay ta cÇn n¾m kiÕn thøc c¬ b¶n nµo? I. ý nghÜa vµ ®Æc ®iÓm chung cña ph­¬ng thøc tù sù ( 39 phót) HS :C¸c em ®· tõng kÓ chuyÖn vµ nghe kÓ chuyÖn. VD: Em kÓ chuyÖn cho «ng bµ nghe truyÖn: TÊm C¸m, Th¹ch Sanh..... Em nghe c« gi¸o, «ng bµ kÓ chuyÖn. HS : Th¶o luËn-tr¶ lêi- GVnhËn xÐt. HS : KÓ chuyÖn ®· biÕt ®Ó nhËn thøc vÒ ng­êi, sù vËt, sù viÖc, ®Ó gi¶i thÝch, ®Ó khen, chª. §èi víi ng­êi kÓ: lµ ®Ó th«ng b¸o cho biÕt, gi¶i thÝch. §èi víi ngõ¬i nghe: Lµ t×m hiÓu ®Ó biÕt. VD: NÕu muèn cho b¹n biÕt: Lan lµ mét ng­êi tèt-ng­êi ®­îc hái ph¶i kÓ nh÷ng sù viÖc nh­ thÕ nµo? (Häc tËp, quan hÖ, øng xö, ®èi xö víi b¹n bÌ.....)®Ó ng­êi nghe ®­îc biÕt. HoÆc : kÓ vÒ mét ng­êi b¹n míi quen cña em. B¹n Êy lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? H·y kÓ cho b¹n biÕt. HS : Muèn thùc hiÖn ®­îc yªu cÇu ®ã, ta ph¶i sö dông thÓ v¨n tù sù-(kÓ chuyÖn). NghÜa lµ ®¸p øng nhu cÇu t×m hiÓu sù viÖc cña con ng­êi, c©u chuyÖn cña ng­êi nghe, ng­êi ®äc. §ã lµ ph­¬ng thøc tù sù. VD: V¨n b¶n Th¸nh Giãng. HS:V¨n b¶n: Th¸nh Giãng lµ v¨n b¶n tù sù. HS : TruyÖn kÓ vÒ Th¸nh Giãng ®¸nh giÆc ¢n cøu n­íc. Thêi gian : Vµo thêi Vua Hïng v­¬ng thø 6. DiÔn biÕn sù viÖc: Sù ra ®êi cña Thµnh giãng. Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc. Th¸nh Giãng lín nhanh nh­ thæi. Th¸nh Giãng v­¬n vai thµnh tr¸ng sü , c­ìi ngùa s¾t, mÆc ¸o gi¸p s¾t, cÇm roi s¾t ®i ®¸nh gÞ¨c. Th¸nh Giãng ®¸nh tan giÆc. Th¸nh Giãng lªn nói. Vua lËp ®Òn thê vµ phong danh hiÖu Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng. HS: §©y lµ mét chuçi c¸c sù viÖc cã ®Çu cã ®u«i. ViÖc s¶y ra tr­íc th­êng lµ cã nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù viÖc s¶y ra sau cho nªn cã vai trß gi¶i thÝch cho c¸c sù viÖc sau. HS :Khi kÓ mét sù viÖc ph¶i kÓ c¸c chi tiÕt nhá h¬n t¹o nªn sù viÖc ®ã. VD: Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng Hai vî chång «ng l·o muèn cã con Bµ vî ra ®ång giÉm vÕt ch©n l¹ Bµ mÑ cã thai 12 th¸ng míi sinh con. §øa bÐ lªn 3 kh«ng biÕt nãi, biÕt c­êi... ® ®ã lµ chuçi sù viÖc cã tr­íc, cã sau cuèi cïng t¹o thµnh mét kÕt thóc. HS : TruyÖn Th¸nh Giãng theo thø tù cã 8 sù viÖc chÝnh: TruyÖn kh«ng thÓ kÕt thóc ë sù viÖc 4 hoÆc sù viÖc 5,6 ....®8 sù viÖc ®· lµm cho c©u chuyÖn ®Çy ®ñ, trän vÑn . sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia vµ cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn ý nghÜa : KÕt thóc lµ hÕt viÖc, lµ sù viÖc ®· thùc hiÖn song môc ®Ých giao tiÕp. HS : Tù sù( kÓ chuyÖn) lµ ph­¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Ôn kÕt thóc thÓ hiÖn mét ý nghÜa. Tù sù gióp ng­êi kÓ gi¶i thÝch sù viÖc, t×m hiÓu con ng­êi,nªu vÊn ®Ò vµ bµy tá th¸i ®é khen chª. * Ghi nhí (HS ®äc ghi nhí SGK - 27) HÕt tiÕt 1 GV: §äc mÈu truyÖn sau vµ tr¶ lêi c©u hái. 2 HS ®äc mÈu truyÖn. GV: Em cho biÕt: Trong truyÖn nµy, ph­¬ng thøc tù sù thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? GV: C©u chuyÖn thÓ hiÖn ý nghÜa g×? GV: §äc bµi th¬ vµ cho biÕt: Bµi th¬ cã ph¶i tù sù kh«ng? V× sao? GV: Em h·y kÓ l¹i c©u chuyÖn b»ng miÖng? GV: Em ®äc vµ cho biÕt hai v¨n b¶n cã néi dung tù sù kh«ng? Tù sù ë ®©y cã vai trß g×? GV: Em h·y kÓ c©u chuyÖn ®Ó gi¶i thÝch v× sao ng­êi ViÖt Nam tù x­ng lµ “ Con Rång Ch¸u Tiªn” HS ChuÈn bÞ. 3 em kÓ chuyÖn. GV: Em ®äc yªu cÇu cña bµi tËp 5 vµ tr¶ lêi c©u hái? II, LuyÖn tËp (43 phót) 1, Bµi tËp 1 HS : TruyÖn kÓ diÏn biÕn t­ t­ëng cña «ng giµ . Mang s¾c th¸i hãm hØnh, thÓ hiÖn t­ t­ëng yªu cuéc sèng. HS : Dï kiÖt søc th× sèng còng h¬n chÕt 2. Bµi 2; HS : Bµi th¬ lµ th¬ tù sù, kÓ chuyÖn bÐ M©y vµ mÌo rñ nhau bÉy chuét nh­ng mÌo tham ¨n nªn ®· m¾c vµo bÉy. §óng h¬n lµ mÌo thÌm qu¸ ®· chui vµo bÉy ¨n tranh cña chuét vµ ngñ ë trong bÉy. HS : KÓ b»ng miÖng. yªu cÇu: Ph¶i ®¶m b¶o néi dung. Cã thÓ kÓ phÇn ®Çu nh­ sau: BÐ M©y vµ mÌo con cïng sèng chung d­íi mét m¸i nhµ, bëi cßn bÐ nªn mÌo con ch­a biÕt b¾t chuét, ë gãc t­êng nhµ cã mét chó chuét nh¾t, chó ta ®µo mét c¸i hè thËt s©u ®Ó Èn n¸u, tr¸nh mäi nguy hiÓm, ®ªm ®ªm chó ta mß ra kiÕm ¨n, lµm ®æ c¶ cèc chÐn... ®Ó ng¨n chÆn sù ph¸ ho¹i cña nh¾t M©y rñ mÌo con dïng bÉy ®Ó b¾t chuét nh¾t.... (HS kÓ tiÕp- nhËn xÐt- khuyÕn khÝch cho ®iÓm) 3. Bµi tËp 3 HS : V¨n b¶n 1: §©y lµ mét b¶n tin néi dung lµ kÓ l¹i cuéc khai m¹c Tr¹i ®iªu kh¾c quèc tÕ lÇn thø 3 taÞ thµnh phè HuÕ chiÒu 2/3/2002. V¨n b¶n 2: §o¹n ng­êi ¢u L¹c ®¸nh tan qu©n TÇn x©m l­îc lµ mét ®o¹n trong LÞch sö líp 6. §ã còng lµ v¨n b¶n cã néi dung tù sù. - Tù sù ë ®©y cã vai trß giíi thiÖu, t­êng thuËt, kÓ chuyÖn thêi sù hay lÞch sö. 4, Bµi tËp 4. HS Cã thÓ kÓ chuyÖn nh­ sau: Tæ tiªn cña ng­êi ViÖt cæ lµ Long Qu©n vµ ¢u C¬ . Long Qu©n nßi Rång kháe m¹nh, cã trÝ, gÆp ¢u C¬ gièng Tiªn ë ph­¬ng B¾c xinh ®Ñp tuyÖt trÇn- hai ng­êi lÊy nhau, ¢u C¬ sinh ra mét bäc tr¨m trøng. Në ra mét tr¨m con trai hai ng­êi chia tay nhau cïng c¸c con cai qu¶n c¸c ph­¬ng, ng­êi con tr­ëng ®­îc t«n lªn lµm vua gäi lµ Hïng V­¬ng ®ãng ®« ë Phong Ch©u, ®êi ®êi cha truyÒn con nèi. BiÕt ¬n vµ tù hµo vÒ dßng gièng cña m×nh, ng­êi ViÖt tù x­ng lµ con Rång Ch¸u Tiªn. HS nhËn xÐt- khuyÕn khÝch cho ®iÓm 5. Bµi tËp 5. HS : B¹n Giang nªn kÓ v¾n t¾t mét vµi thµnh tÝch cña m×nh ®Ó c¸c b¹n trong líp hiÓu râ vÒ Minh lµ ng­êi ch¨m häc, häc giái, l¹i th­êng gióp ®ì b¹n bÌ. * Cñng cè: (1 phót) Em h·y nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña v¨n tù sù HS : Lµ ph­¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc,thÓ hiÖn mét ý nghÜa. GV: KÓ tªn mét sè v¨n b¶n tù sù mµ em ®· häc? HS : Con Rång Ch¸u Tiªn; B¸nh ch­ng, B¸nh giÇy ; Th¸nh Giãng....... III. H­íng dÉn HS häc vµ lµm bµi ë nhµ (1 phót) Häc thuéc ghi nhí SGK vµ lµm c¸c bµi tËp. §äc v¨n b¶n: S¬n Tinh ,Thuû Tinh tãm t¾t sù viÖc. Tr¶ lêi c¸c c©u hái ra phiÕu häc tËp bµi: Sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù.