Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 24 - Tiết 85: Văn bản: Vượt thác, của Võ Quảng

TUẦN 24 Tiết 85 Ngày soạn:06/02/09 Ngày dạy:16/02/09 Văn bản: VƯỢT THÁC Võ Quảng I-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp học sinh -Cảm nhận được vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của thiên nhiên và vẻ đẹp của người lao động được miêu tả trong bài. -Nắm được nghệ thuật phối hợp miêu tả khung cảnh thiên nhiên và hoạt động của con người. II-CHUẨN BỊ: 1.Giáo viên: Nghiên cứu SGK, SGV, tranh ảnh 2.Học sinh: Học bài, xem bài mới III-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC: NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG 1 (5’) ²Khởi động -Oån định -Kiểm tra bài cũ Bài mới -Kiểm tra sỉ số lớp HỎI: 1/Nêu nội dung và nghệ thuật văn bản Bức tranh của em gái tôi? 2/Cuối truyện người anh muốn nói với mẹ “Không phải con đâu. Đó là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy?”. Câu nói đó đã gợi cho em suy nghĩ gì về nhân vật người anh? -Y/c HS nhận xét và bổ sung -GV nhận xét và công bố điểm Vừa qua các em đã tìm hiểu về cảnh thiên nhiên sông nước ở vùng cực nam của Tổ quốc. Hôm nay các em sẽ tìm hiểu về cảnh vật thiên nhiên sông nước của con sông Thu Bồn ở miền trung. -Ghi tựa bài lên bảng -Báo cáo sỉ số -Cá nhân trả lời: 1/-Nội dung:Qua câu chuyện về người anh và cô em gái có tài hội hoạ, truyện Bức tranh của em gái tôi cho thấy: Tình cảm trong sáng hồn nhiên và lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình. -Nghệ thuật:truyện đã miêu tả tinh tế tâm lí nhân vật qua cách kể theo ngôi thứ nhất. 2/Người anh đã nhận ra thói xấu của mình, nhận ra tình cảm trong sáng, nhân hậu của em gái, biết xấu hổ. Vì vậy người anh có thể trở thành người tốt như bức tranh của em gái. -HS nhận xét và bổ sung -Lắng nghe -Ghi tựa bài vào tập HOẠT ĐỘNG 2 (30’) ²Đọc và hiểu văn bản I-TÌM HIỂU CHUNG. 1.Tác giả: 2.Tác phẩm: -Bài Vượt thác trích từ chương XI của truyện Quê nội. 3.Bố cục: chia 3 đoạn +”Gió nồm…chân thác nước” +”Đến Phường Rạnh…Cổ Cò” +Phần còn lại. II-PHÂN TÍCH. 1.Cảnh sắc đôi bờ và dòng sông. -Những bãi dâu trải bạt ngàn.. -Vườn tược um tùm, những chòm cổ thụ….núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt. ðnghệ thuật nhân hoá, so sánh, dùng từ láy gợi hình. 2.Hình ảnh dượng Hương Thư trong cảnh vượt thác. -Ngoại hình:đánh trần, như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt…..hùng vĩ. -Động tác: ghì chặt trên đầu sào, lấy thế trụ lại, những động tác thả sào, rút sáo rập ràng nhanh như cắt,.. ðtư thế hào hùng của con người trước cảnh thiên nhiên. -Y/c HS đọc chú thích SGK HỎI:Dựa vào chú thích hãy nêu vài nét về: +Tác giả? +Tác phẩm? -GV hướng dẫn học sinh đọc văn bản:thay đổi nhịp điệu đọc lúc nhẹ nhàng, lúc sôi nổi, mạnh mẽ (vượt thác ), đoạn cuối:êm ả, thoải mái. -Y/c HS đọc văn bản -GV nhận xét về cách đọc của học sinh -Y/c HS đọc câu hỏi (1) Sgk/trang 40 HỎI:Dựa vào trình tự, hãy tìm bố cục của bài văn? HỎI:Có mấy đối tượng được miêu tả trong bài văn? Đó là những đối tượng nào? HỎI:Cảnh sắc đôi bờ sông và dòng sông có gì đáng chú ý? HỎI:Cảnh dòng sông và hai bên bờ qua sự miêu tả trong bài đã thay đổi như thế nào theo từng chặng đường của con thuyền? HỎI:Theo em vị trí quan sát để miêu tả của người kể chuyện trong bài này là ở chỗ nào? HỎI:Vị trí quan sát ấy có thích hợp không? Vì sao? HỎI:Tại sao tác giả miêu tả dòng sông chỉ bằng hoạt động của con thuyền? HỎI:Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả cảnh thiên nhiên ở đây? HỎI:Qua sự miêu tả đã làm hiện ra một khung cảnh thiên nhiên như thế nào? -Do địa lí ở miền Trung nước ta có dãi đồng bằng hẹp tiếp liền với núi, Trung và nam Trung Bộ là vùng cao nguyên tương đối bằng phẳng. Vì vậy dòng sông không dài lắm, độ dốc lớn, có nhiều thác, dòng chảy thay đổi rõ rệt qua mỗi vùng. -GV treo ảnh dượng Hương Thư chống con thuyền vượt thác. HỎI:Cảnh con thuyền vượt thác được miêu tả như thế nào? HỎI:Hãy tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của nhân vật dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác? HỎI:Những cách so sánh nào đã được sử dụng? Nêu tác dụng? -Y/c HS đọc đoạn cuối của văn bản và câu hỏi 4* Sgk/trang 40 HỎI:Ở đoạn đầu và đoạn cuối của bài có hai hình ảnh miêu tả những cây cổ thụ trên bờ sông. Em hãy chỉ ra hai hình ảnh ấy và cho biết tác giả đã sử dụng cách chuyển nghĩa nào ở mỗi hình ảnh trên. Nêu ý nghĩa của từng trường hợp? -Cá nhân đọc -Cá nhân trả lời: +Tác giả:Võ Quảng sinh năm 1920, quê ở tỉnh Quảng Nam, là nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi. +Tác phẩm:bài Vượt thác trích từ chương XI của truyện Quê nội. Truyện viết về cuộc sống ở một làng quê ven sông Thu Bồn vào những ngày sau Cách mạng tháng Tám 1945 và những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp,… -Lắng nghe -Cá nhân đọc -Lắng nghe -Cá nhân đọc -Cá nhân trả lời:chia 3 đoạn +”Gió nồm…chân thác nước” +”Đến Phường Rạnh…Cổ Cò” +Phần còn lại. -Cá nhân trả lời:có hai đối tượng +Cảnh thiên nhiên +Hình ảnh con người. -Cá nhân trả lời:gió nồm thổi, thuyền lướt bon bon. -Cá nhân trả lời: +Đoạn sông ở vùng đồng bằng:hai bên bờ rộng rãi, trù phú với những bãi dâu trải bạt ngàn. +Sắp đến đoạn nhiều thác ghềnh:vườn tược um tùm, chòm cổ thụ dáng mãnh liệt …..núi cao…. -Cá nhân trả lời:trên con thuyền đang di động và vượt thác. -Cá nhân trả lời:rất thích hợp, vì phạm vi cảnh rộng thay đổi, điểm nhìn trực tiếp. -Cá nhân trả lời:con thuyền là sự sống của dòng sông, miêu tả con thuyền cũng chính là miêu tả dòng sông. -Cá nhân trả lời:nghệ thuật nhân hoá, so sánh, dùng từ láy gợi hình. -Cá nhân trả lời:đa dạng, rộng lớn và hùng vĩ. -Lắng nghe. -Quan sát tranh -Cá nhân trả lời:thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống….thuyền cố lấn lên. -Cá nhân trả lời: +Ngoại hình:đánh trần, như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt…..hùng vĩ. +Động tác:ghì chặt trên đầu sào, lấy thế trụ lại, những động tác thả sào, rút sáo rập ràng nhanh như cắt,.. -Cá nhân trả lời:như một pho tượng đồng đúc,…ðngoại hình gân guốc vững chắc; giống như một hiệp sĩ…ðdũng mãnh, tư thế hào hùng của con người trước thiên nhiên. -Cá nhân đọc -Cá nhân trả lời: +”Dọc sông, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước”:như báo trước về khúc sông dữ hiểm, vừa như mách bảo con người dồn nén sức mạnh chuẩn bị vượt thác. +”Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước”:biểu hiện tâm trạng hào hứng, phấn chấn và mạnh mẽ của con người vừa vượt qua nhiều thác ghềnh nguy hiểm tiếp tục đưa con thuyền tiến lên phía trước. HOẠT ĐỘNG 3 (5’) III-TỔNG KẾT: -Nội dung:Bài văn miêu tả cảnh vượt thác của con thuyền trên sông Thu Bồn, làm nổi bật vẻ hùng dũng và sức mạnh của con người lao động trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ. -Nghệ thuật:nghệ thuật tả cảnh, tả người từ điểm nhìn trên con thuyền theo hành trình vượt thác rất tự nhiên, sinh động. HỎI:Qua phân tích, em cảm nhận như thế nào về thiên nhiên và con người lao động đã được miêu tả trong bài văn? HỎI:Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản? -Cá nhân trả lời:làm nổi bật vẻ hùng dũng và sức mạnh của con người lao động trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ. -Cá nhân trả lời:tả cảnh và tả người, so sánh, nhân hoá,.. HOẠT ĐỘNG 4 (5’) ²Củng cố-Dặn dò -Về nhà học bài và chuẩn bị bài So sánh (tiếp theo) cần nắm: +Các kiểu so sánh +Tác dụng của so sánh +Luyện tập -Nhận xét lớp học -Nghe tiếp thu để chuẩn bị.