Giáo án Ngữ văn 6 - Văn bản: Bức tranh của em gái tôi tạ duy anh

Tiết 81-82 Ngày soạn: Ngày dạy: Văn bản: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI Tạ Duy Anh I-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp học sinh -Hiểu được nội dung, ý nghĩa truyện -Nắm được nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lí nhân vật. II-CHUẨN BỊ: 1.Giáo viên: Nghiên cứu SGK, SGV 2.Học sinh: Học bài, xem bài mới III-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC: NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Tiết 1 HOẠT ĐỘNG 1 (5’) ²Khởi động -Oån định -Kiểm tra bài cũ Bài mới -Kiểm tra sỉ số lớp HỎI: 1/Nêu nội dung và nghệ thuật văn bản Sông nước Cà Mau? 2/Em có nhận xét gì về tác giả qua văn bản này? -Y/c HS nhận xét và bổ sung -GV nhận xét và công bố điểm Tạ Duy Anh là cây bút trẻ xuất hiện trong văn học thời kì đổi mới, có những truyện ngắn gây sự chú ý ở bạn đọc. Trong đó có truyện “Bức tranh của em gái tôi” đạt giải nhì trong cuộc thi viết “tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên tiền phong mà tiết học hôm nay các em sẽ được tìm hiểu. -Ghi tựa bài lên bảng -Báo cáo sỉ số -Cá nhân trả lời: 1/-Nội dung:Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã. Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo ở vùng đất tận cùng phía nam Tổ quốc.Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ở vùng Cà Mau hiện lên vừa cụ thể, vừa bao quát thông qua sự cảm nhận trực tiếp và vốn hiểu biết phong phú của tác giả. -Nghệ thuật:miêu tả, so sánh 2/Tác giả là người am hiểu Cà Mau, có lòng gắn bó với mảnh đất này; biết quan sát, nhận xét đối tượng miêu tả, có tình cảm say mê về đối tượng miêu tả. -HS nhận xét và bổ sung -Lắng nghe -Ghi tựa bài vào tập HOẠT ĐỘNG 2 (75’) ²Đọc và hiểu văn bản I-TÌM HIỂU CHUNG. 1.Tác giả: -Tạ Duy Anh sinh năm 1959, quê ở huyện Chương Mĩ, tỉnh Hà Tây. 2.Tác phẩm:Tác phẩm “Bức tranh của em gái tôi” là truyện ngắn đoạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên tiền phong. -Y/c HS đọc chú thích SGK HỎI:Dựa vào chú thích hãy nêu vài nét về: +Tác giả? +Tác phẩm? -GV hướng dẫn học sinh đọc văn bản:chú ý giọng điệu của nhân vật. -Y/c HS đọc văn bản -GV nhận xét về cách đọc văn bản của học sinh -Y/c HS tóm tắt truyện -Y/c HS nhận xét và bổ sung -GV nhận xét chung HỎI:Nhân vật chính trong truyện là ai? Vì sao gọi đó là nhân vật chính? HỎI:Truyện được kể theo lời của nhân vật nào? HỎI:Việc lựa chọn ngôi kể như vậy có tác dụng gì? -Cá nhân đọc -Cá nhân trả lời: +Tạ Duy Anh sinh năm 1959, quê ở huyện Chương Mĩ, tỉnh Hà Tây. +Tác phẩm “Bức tranh của em gái tôi” là truyện ngắn đoạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên tiền phong. -Lắng nghe -Cá nhân đọc -Lắng nghe -Cá nhân tóm tắt -HS nhận xét và bổ sung -Lắng nghe -Cá nhân trả lời:nhân vật anh trai, vì người anh có vị trí quan trọng hơn. -Cá nhân trả lời:lời của nhân vật người anh (ngôi thứ nhất) -Cá nhân trả lời:thích hợp chủ đề truyện, hơn nữa để sự hối lỗi của người anh được bày tỏ một cách chân thành và tin cậy hơn. Tiết 2 II-PHÂN TÍCH 1.Nhân vật người anh. -Ngạc nhiên, xem thường. -Khi tài năng của em được phát hiện: +Cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài. +Chỉ muốn khóc. -Xem trộm tranh -Lén trút tiếng thở dài. -Khi em thành công: +Tức tối, ghen tị +Ngạc nhiên, hãnh diện, xấu hổ. 2.Nhân vật Kiều Phương: -Hồn nhiên, trong sáng -Có tài năng HỎI:Nhân vật người anh được miêu tả chủ yếu ở đời sống tâm trạng. Theo dõi truyện em thấy tâm trạng của người anh diễn biến qua các những sự việc nào? HỎI:Khi phát hiện em gái chế thuốc vẽ từ nhọ nồi, người anh nghĩ gì Trong cuộc sống hàng ngày có thái độ như thế nào? HỎI:Qua ý nghĩ đó đã nói lên thái độ gì của người anh đối với em? HỎI:Thái đố ấy biểu hiện tâm trạng nào của người anh? HỎI:Khi phát hiện tài năng vẽ của Kiều Phương, thái độ của mọi người như thế nào? HỎI:Thái độ của người anh lúc đó như thế nào? HỎI:Tâm trạng đó còn bị đẩy lên mức cực đoan hơn ở những chi tiết nào? Vì sao? HỎI:Tại sao người anh lại “Lén trút tiếng thở dài” sau khi xem tranh của em? HỎI:Thái độ và hành động với em những ngày sau đó? HỎI:Khi em thành công, thái độ và tâm trạng của người anh có gì thay đổi? HỎI:Tại sao người anh lại có cử chỉ không thân thiện đó? HỎI:Đằng sau cử chỉ không bình thường đó là tâm trạng gì của người anh? HỎI:Nếu cần có một lời khuyên, em sẽ khuyên gì với người anh khi này? HỎI:Vậy điều bất ngờ nhất với người anh khi đi xem triển lãm là gì? HỎI:Tại sao tác giả viết “Mặt chú bé như toả ra một thứ ánh sáng rất lạ”. Đó là ánh sáng gì? HỎI:Tìm những từ ngữ tả thái độ và tâm trạng của người anh lúc đó? Phân tích diễn biến của những tâm trạng đó? HỎI:Theo em, người anh “muốn khóc” vì: +Ngạc nhiên? +Hãnh diện? +Xấu hổ? HỎI:Cuối truyện người anh muốn nói với mẹ “Không phải con đâu. Đó là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy?”. Câu nói đó đã gợi cho em suy nghĩ gì về nhân vật người anh? HỎI:Tại sao bức tranh chứ không phải nhân vật nào khác lại có sức cảm hoá người anh đến thế? -GV treo tranh HỎI:Trong truyện này nhân vật người em gái hiện lên những nét đáng yêu, đáng quý nào về tính tình và tài năng? HỎI:Ở nhân vật này, điều gì khiến em cảm mến nhất? HỎI:Tại sao tác giả lại để người em vẽ bức tranh về người anh “hoàn thiện” đến như vậy? -Cá nhân trả lời: +Phát hiện em gái chế thuốc vẽ, có tài vẽ. +Em gái được giải +Nhận ra hình ảnh của mình trong bức tranh của em gái. -Cá nhân trả lời: +Gọi em là Mèo, bí mật theo dõi +”Trời ạ! Thì ra nó chế thuốc vẽ” -Cá nhân trả lời:ngạc nhiên và xem thường. -Cá nhân trả lời:tâm trạng vui vẻ -Cá nhân trả lời: +Chú Tiến Lê rạng rỡ +Bố ngây người +Mẹ không kìm được xúc động. -Cá nhân trả lời:cảm thấy mình bất tài, chỉ muốn khóc vì ghen tuông, đố kị, sợ mọi người chỉ chú ý đến em mà bỏ quên mình. -Cá nhân trả lời: +Làm một việc mà mình vốn coi khinh: Xem trộm những bức tranh của Mèo vì tò mò, đố kị, trẻ con. +Lén trút tiếng thở dài. +Thấy em có tài thật, còn mình thì kém cỏi. -Cá nhân trả lời:thấy em có tài thật, còn mình thì kém cỏi. -Cá nhân trả lời:hay gắt gỏng với em, xét nét em. -Cá nhân trả lời: +Đẩy em ra +Miễn cưỡng cùng gia đình đi nhận giải. -Cá nhân trả lời:vì không chịu được sự thành đạt của em, càng cảm thấy mình thua kém em. -Cá nhân trả lời:tức tối, ghen tị với em. -Cá nhân trả lời:ghen tị là thói xấu làm người ta bé nhỏ đi; ghen tị sẽ chia sẻ tình cảm tốt đẹp của con người. -Cá nhân trả lời:thấy bức chân dung của mình do em gái vẽ. -Cá nhân trả lời:ánh sáng của lòng mong ước, của lòng nhân hậu, bao dung, tin tưởng vào phẩm chất tốt đẹp của anh trai mình ðngạc nhiên cao độ, xúc cảm. -Cá nhân trả lời: +Giật sững, ngỡ ngàng, xấu hổ +Thôi miên +Giật mình, sững sờ -Cá nhân trả lời: +Ngạc nhiên vì không nghĩ mình hoàn hảo thế, em mình tài thế. +Hãnh diện vì cả hai anh em đều hoàn hảo, đều đẹp, mình hiện ra với những nét đẹp trong bức tranh của em gái. +Xấu hổ vì đã xa lánh, ghen tị, không xứng đáng như vậy trong bức tranh của em gái. -Cá nhân trả lời:người anh đã nhận ra thói xấu của mình, nhận ra tình cảm trong sáng, nhân hậu của em gái, biết xấu hổ. Vì vậy người anh có thể trở thành người tốt như bức tranh của em gái. -Cá nhân trả lời:bức tranh chính là nghệ thuật, sức mạnh của nghệ thuật là nâng lên bậc thang cao nhất về cái đẹp. Đó là Chân, Thiện, Mĩ. -Quan sát tranh -Cá nhân trả lời: +Tính tình:hồn nhiên, trong sáng, độ lượng và nhân hậu.. +Tài năng:vẽ sự vật có hồn, vẽ những gì yêu quý nhất, những gì gần gũi nhất (như con mèo, anh trai,..). -Cá nhân trả lời:Tấm lòng trong sáng dành cho người thân và nghệ thuật. -Cá nhân trả lời:bức tranh là tình cảm tốt đẹp của em dành cho anh, em muốn em mình thật tốt đẹp. HOẠT ĐỘNG 3 (5’) III-TỔNG KẾT. -Nội dung:Qua câu chuyện về người anh và cô em gái có tài hội hoạ, truyện Bức tranh của em gái tôi cho thấy: Tình cảm trong sáng hồn nhiên và lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình. -Nghệ thuật:truyện đã miêu tả tinh tế tâm lí nhân vật qua cách kể theo ngôi thứ nhất. HỎI:Theo em truyện có ý nghĩa như thế nào? HỎI:Qua câu chuyện, em rút ra bài học gì về thái độ ứng xử trước tài năng hay thành công của người khác? HỎI:Truyện có những nét đặc sắc nào về nghệ thuật? -Cá nhân trả lời:Tình cảm trong sáng hồn nhiên và lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình. -Cá nhân trả lời:cần vượt qua mặc cảm, tự ti để có sự trân trọng, niềm vui thật sự,…lòng nhân hậu và độ lượng giúp cho con người tự vượt lên bản thân mình. -Cá nhân trả lời:kể chuyện theo ngôi thứ nhất (dễ kể, hồn nhiên, chân thực); miêu tả chân thực, tinh tế tâm lí nhân vật. HOẠT ĐỘNG 4 (5’) ²Củng cố-Dặn dò -Về nhà học bài và chuẩn bị bài Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả cần nắm: +Lập dàn ý theo sự gợi ý của bài tập 1 – 2 – 3 – 4 Sgk/trang 35-36 +Viết ra tập bài soạn để tiết sau trình bày. -Nghe tiếp thu để chuẩn bị