Giáo án Ngữ văn 7 - Tuần 23, 24

Tuần 1 Tiết 1 : Văn bản CỔNG TRƯỜNG MỞ RA. ( Theo Lý Lan ) Ngày soạn : 06 / 8 /2013 Ngày dạy : / 8 /2013 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Thấy được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt: đêm trước ngày khai trường. - Hiểu được những tình cảm cao quý, ý thức trách nhiệm của gia đình đối với trẻ em – tương lai nhân loại. - Hiểu được giá trị của nhứng hình thức biểu cảm chủ yếu trong một văn bản nhật dụng. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Tình cảm sâu nặng của cha mẹ, gia đình với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là với tuổi thiếu niên, nhi đồng. - Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật ký của người mẹ. - Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con. - Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm. * Kĩ năng sống: : - Xác định giá trị bản thân: biết ơn những người đã sinh thành và dưỡng dục mình. - Suy nghĩ, sáng tạo: phân tích, bình luận về những cảm xúc và tâm trạng của người mẹ trong ngày khai trường đầu tiên của con. 3. Thái độ: Thấy được tình mẫu tử thiêng liêng, biết yêu thương gia đình và bố mẹ. B. CHUẨN BỊ : GV: SGK, SGV, những bài thơ về tình cảm mẹ con. HS: Soạn bài theo câu hỏi SGK ., C. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY: 1. æn định tổ chức.(1’) 2. Kiểm tra bài cũ:(5’) Hướng dẫn học sinh cách chuẩn bị sách vở + Cách soạn bài 3. Bài mới :(35’) Tất cả chúng ta , đều trải qua cái buổi tối trước ngày khai giảng trọng đại chuyển từ mẫu giáo lên lớp 1 bậc Tiểu học . Còn vương vấn trong nçi nhớ của chúng ta xiết bao bồi hồi , xao xuyến … cả lo lắng và sợ hãi. Bây giờ nhớ lại ta thấy thật ngây thơ và ngọt ngào, tâm trạng của mẹ nh­ thÕ nµo khi cổng trường sắp mở ra đón đứa con yêu quí của mẹ. Tiết học hôm nay sẽ làm rõ điều đó. Hoạt động của GV Hoạt động của HS ? Em biết gì về xuất xứ của văn bản " Cổng trường mở ra"? GV luyện cách đọc cho HS ? Đây là văn bản chủ yếu miêu tả tâm trạng của ai ? Chúng ta cần đọc với giọng điệu như thế nào ? - Đọc : chậm rãi,lo lắng. GV đọc mẫu à gọi HS đọc . ? Văn bản trên có những từ khó hiểu nào ? - nhạy cảm, xe thiết giáp,dặm.... ? ? Văn bản này thuộc loại văn bản gì . ? Giống văn bản nào chúng ta đã học ở lớp 6? ? Nhắc lại khái niêm về văn bản nhật dụng? ? VB có thể chia bố cục làm mấy phần? Nội dung của từng phần? ? TP’ ®­îc viÕt theo dßng c¶m xóc cña ai víi ai. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh . ? TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo ? Ai lµ nh©n vËt chÝnh ? V× sao ? ? Dßng c¶m xóc Êy ®­îc thÓ hiÖn qua ng«i kÓ nµo, t¸c dông cña ng«i kÓ nµy. ? Tãm t¾t néi dung cña v¨n b¶n b»ng mét c©u ng¾n gän?(V¨n b¶n viÕt vÒ c¸i g× ?viÖc g× ? ) ? Quan s¸t tranh ( SGK ) - Bøc tranh minh häa c¶nh g× ? Em h·y miªu t¶ l¹i c¶nh ®ã ? HS đọc lại đoạn 1. ? Theo dõi vb,em hãy cho biết : người mẹ nghĩ đến con trong thời điểm nào ? ?Ng­êi con cã t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo.Chi tiÕt nµo minh ho¹ cho ®iÒu ®ã. ? NhËn xÐt c¸ch miªu t¶ t©m tr¹ng trÎ th¬ cña t¸c gi¶. ? Trong ®ªm tr­íc ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn c¶ mÑ vµ con ®· chuÈn bÞ nh÷ng g× cho n¨m häc míi. -Mäi thø cÇn thiÕt: QuÇn ¸o,s¸ch vë…®· s½n sµng. -Ng­êi mÑ cßn chuÈn bÞ vÒ t©m lÝ cho con:KhÝch lÖ con…. - Con tá ra ng­êi lín h¬n khi thu dän ®å ch¬i. ? Víi sù chu ®¸o nthÕ, t¹i sao vµo c¸i ®ªm tr­íc ngµy khai tr­êng cña con mµ ng­êi mÑ vÉn kh«ng ngñ ®­îc. - Mẹ: + Lo lắng, thao thức, không ngủ được. + Không tập trung được vào việc gì cả. + Nhìn con ngủ. Mẹ sắp lại sách vở cho con + Lên giường và trằn trọc. + Mẹ không lo nhưng vẫn không ngủ được. ? Tâm trạng của mẹ và con tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? ( Tương phản) ? Trong ®ªm kh«ng ngñ ng­êi mÑ ®· lµm g× cho con. ? Qua nh÷ng viÖc lµm ®ã em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× vÒ ng­êi mÑ. GV: Ng­êi mÑ nµo mµ ch¼ng yªu con, quªn m×nh v× con, chØ mong con kh«n lín thµnh ®¹t. §ã lµ ®øc hi sinh, lµ vÎ ®Ñp gi¶n dÞ mµ lín lao cña t×nh mÉu tö trong c¸ch sèng cña ng­êi mÑ ViÖt Nam. ? Theo em vì sao người mẹ lại không ngủ được. - Ng­êi mÑ võa tr¨n trë suy nghÜ vÒ con ,võa b©ng khu©ng nhí vÒ ngµy khai tr­êng n¨m x­a cña m×nh. ? Chi tiÕt nµo chøng tá ngµy khai tr­êng n¨m x­a ®· ®Ó l¹i Ên t­îng s©u ®Ëm trong t©m hån ng­êi mÑ. ?T×m nh÷ng chi tiÕt nãi vÒ kØ niÖm qu¸ khø ®ã ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ ? T¸c dông cña c¸ch dïng tõ ®ã ? ?Nh÷ng t×nh c¶m qu¸ khø Êy ®· nãi lªn ®­îc t×nh c¶m s©u nÆng nµo cña lßng mÑ ? ( Nhí th­¬ng bµ ngo¹i vµ nhí m¸i tr­êng xa ) Trong ®ªm kh«ng ngñ, ng­êi mÑ ®· ch¨m sãc giÊc ngñ cña con, nhí tíi nh÷ng kû niÖm th©n th­¬ng vÒ bµ ngo¹i vµ m¸i tr­êng xa. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· cho em h×nh dung vÒ mét ng­êi mÑ nh­ thÕ nµo ? Th¶o luËn : ? Cã ph¶i ng­êi mÑ ®ang nãi trùc tiÕp víi con kh«ng? Hay ng­êi mÑ ®ang t©m sù víi ai ? C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông g× ? Qua t©m tr¹ng cña ng­êi mÑ trong bµi v¨n chóng ta hiÓu r»ng ng­êi mÑ Êy nhí nh÷ng kû niÖm xa, kh«ng chØ ®Ó sèng l¹i tuæi th¬ ®Ñp ®Ï cña m×nh mµ cßn muèn ghi vµo lßng con nh÷ng kû niÖm ®Ñp Êy. §Ó råi bÊt cø 1 ngµy nµo ®ã trong ®êi, khi nhí l¹i, lßng con l¹i r¹o rùc nh÷ng c¶m gi¸c b©ng khu©ng, xao xuyÕn cña ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch tíi tr­êng . ? Ngoµi nh÷ng c¶m xóc t©m tr¹ng Êy, trong ®ªm kh«ng ngñ ng­êi mÑ cßn nghÜ ®Õn ®iÒu g× ? C©u v¨n nµo trong bµi nãi lªn tÇm quan träng cña nhµ tr­êng ®èi víi thÕ hÖ trÎ ? ‘‘Ai còng biÕt r»ng mçi sai lÇm trong gi¸o dôc sÏ ¶nh h­ëng ®Õn c¶ mét thÕ hÖ mai sau vµ sai lÇm mét li cã thÓ ®a thÕ hÖ Êy ®i chÖch c¶ hµng dÆm sau nµy.” ? C©u v¨n nµy cã ý nghÜa g× ? V× sao ? Kh«ng ®­îc phÐp sai lÇm trong gi¸o dôc. V× gi¸o dôc quyÕt ®Þnh t­¬ng lai cña ®Êt n­íc . Th¶o luËn: ? Trong ®o¹n kÕt ng­êi mÑ ®· nãi víi con : ‘‘§i ®i con, h·y can ®¶m lªn, thÕ giíi nµy lµ cña con, b­íc qua c¸nh cæng tr­êng lµ mét thÕ giíi k× diÖu sÏ më ra’’ Em hiÓu thÕ giíi k× diÖu ®ã lµ g×. -Tri thøc, t×nh c¶m, t­ t­ëng, ®¹o lÝ, t×nh b¹n, t×nh thÇy trß . ? C©u nãi nµy cã ý nghÜa g× . GV: Mét thÕ giíi k× diÖu mµ nhµ tr­êng ®· më ra cho chóng ta lµ bao ®iÒu míi mÎ réng lín vÒ tri thøc v¨n ho¸, tri thøc cuéc sèng, d¹y dç båi ®¾p cho chóng ta nh÷ng t­ t­ëng, T×nh c¶m ®Ñp vÒ ®¹o lÝ lµm ng­êi, vÒ t×nh b¹n, t×nh thÇy trß, vÒ tÊm lßng yªu th­¬ng con ng­êi ®Ó kh«ng ngõng v­¬n lªn, ®Ó ph¸t triÓn thÓ lùc, phÈm chÊt toµn diÖn cña con ng­êi, chuÈn bÞ cho ngµy mai lËp nghiÖp. ? V¨n b¶n nµy ®· cho em bµi häc g× ? ? Nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản ? HS đọc bài tập 1 SGK GV hướng dẫn HS trả lời miệng. I. Đọc - Hiểu chó thÝch 1. Tác giả - Tác phẩm - “Cổng trường mở ra” - bài kí trích từ báo " Yêu trẻ" ( Số 166 - TPHCM- Ngày 1/9/2000 ) của Lí Lan. 2.Đọc: 3.Giải nghĩa từ: II. Đọc - Hiểu văn bản. 1.Cấu trúc: Thể loại :Cổng trường mở ra là một bài kí thuộc kiểu văn bản nhật dụng * Bố cục : Chia làm 2 phần - Phần1: Từ đầuà" Ngày đầu năm học." Tâm trạng của hai mẹ con buổi tối trước ngày khai giảng. - Phần 2: Còn lại: Ấn tượng tuổi thơ và liên t­ëng cña mẹ. * PTB§: BiÓu c¶m. - Ng­êi mÑ –con. - Thø nhÊt (ng­êi mÑ). Bµi v¨n viÕt vÒ t©m tr¹ng cña ng­êi mÑ trong ®ªm kh«ng ngñ tr­íc ngµy khai tr­êng lÇn ®Çu tiªn cña con. 2.Nội dung: a.T©m tr¹ng cña ng­êi mÑ tr­íc ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña con. - Con v« t­ ,thanh th¶n vµ ngñ ngon lµnh. - Trằn trọc, thao thức, không ngủ được, suy nghĩ triền miên. * Nh÷ng viÖc lµm cña mÑ : - §¾p mÒn, bu«ng mïng, Ðm ch¨n cÈn thËn, Lîm ®å ch¬i, nh×n con ngñ,xem l¹i nh÷ng thø ®· chuÈn bÞ cho con. - Yªu th­¬ng con, hÕt lßng v× con. b. Ấn tượng tuổi thơ và liên t­ëng cña mẹ. - Nhí sù n«n nao, håi hép khi cïng bµ ngo¹i ®i tíi tr­êng vµ nçi ch¬i v¬i hèt ho¶ng, khi cæng tr­êng ®ãng l¹i. -> Sö dông mét lo¹t tõ l¸y gîi c¶m xóc võa phøc t¹p, võa vui s­íng, võa lo sî . à Lµ ng­êi mÑ biÕt yªu th­¬ng ng­êi th©n, biÕt ¬n tr­êng häc, tin t­ëng ë t­¬ng lai cña con . - Kh«ng -> §ang nãi víi chÝnh m×nh . à Dïng ng«n ng÷ ®éc tho¹i. Lµm næi bËt t©m tr¹ng, t×nh c¶m vµ nh÷ng ®iÒu s©u th¼m khã nãi b»ng nh÷ng lêi trùc tiÕp. Mẹ nghĩ & liên tưởng đến ngày khai trường ở Nhật Bản - Ngày lễ trọng đại của toàn xã hội ... Và mong sao nước mình cũng được .Vì ngày khai trường là biểu hiện của sự quan tâm , chăm sóc của người lớn , của toàn xã hội đối với trẻ em , đối với tương lai . Này mai mẹ sẽ đưa con đến trường , đưa con vào đời với niềm tin và hy vọng vào con yêu của mẹ .... à Kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña gi¸o dôc vµ tin t­ëng ë sù nghiÖp gi¸o dôc cña n­íc nhµ. 4. Tổng kết : 4.1. Nội dung : Văn bản ‘ cổng trường mở ra’’ giúp ta hiểu : - Những tình cảm dịu ngọt người mẹ dành cho con ; - Tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ - Vai trò của nhà trường đối với thế hệ trẻ và đối với xã hội . 4.2. Nghệ thuật : - Lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí của người mẹ nói với con - Sử dụng ngôn ngữ biểu cảm. 4.3.Ghi nhớ ( SGK) HS đọc . III. Luyện tập Bài tập 1 (SGK- tr 9) 4. Củng cố:(2’) GV nhắc lại nội dung bài học 5.Dặn dò :(2’) : - Làm tốt bài tập 2: “ H·y nhí vµ viÕt thµnh ®o¹n v¨n vÒ kØ niÖm ®¸ng nhí nhÊt trong ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña m×nh”. ? - Soạn bài Mẹ tôi. Tìm những câu tục ngữ, ca dao về “ Mẹ ”. D.RÚT KINH NGHIỆM. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................ Tiết 2 : Văn bản MẸ TÔI (Trích Những tấm lòng cao cả - ÉT-MÔN-ĐÔ-ĐƠ A-MI-XI) Ngày soạn : 06 / 8 /2013 Ngày dạy : / 8 /2013 I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Qua bức thư của một người cha gửi cho đứa con mắc lỗi với mẹ, hiểu tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi người. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Sơ giản về tác giả Ét-môn-đô đơ A-mi-xi - Cách giáo dục vừa nghiêm khắc, vừa tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi. - Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư. - Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha (tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong bức thư. * Kĩ năng sống: - Tự nhận thức và xác định được giá trị của lòng nhân ái, tình thương và trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình. - Giao tiếp, phản hồi / lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ / ý tưởng, cảm nhận của bản thân về các ứng xử thể hiện tình cảm của các nhân vật, giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. 3. Thái độ; Giáo dục tình cảm yêu thương, kính trọng cha mẹ III. Chuẩn bị: GV: Soạn giáo án , SGK, SGV. HS: Soạn, tìm hiểu thơ, ca dao viết về mẹ. IV. Tiến trình bài giảng: 1. Ổn định tổ chức: (1’) 2. Kiểm tra bài cũ: (5’): ? Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai giảng vào lớp một của con? Em hểu gì về ý nghĩa của văn bản? * Đáp án : - Bồn chồn lo lắng suy nghĩ về việc làm cho ngày đầu tiên con đi học thật sự có ý nghĩa . & xúc động hồi tưởng lại kỉ niệm sâu đậm không thể nào quên của bản thân về ngày đầu tiên đi học ... - V¨n b¶n thể hiện tầm lòng, tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người 3 . Bài mới: (35’) * Giới thiệu bài(1’) Có những lúc những câu nói vô tình của chúng ta đã làm cha mẹ phiền lòng nhưng chúng ta không biết được và nhờ sự giúp đỡ của cha mẹ mà chúng ta nhận ra và sửa chữa được sai lầm của mình. Đó chính là nội dung của văn bản “ Mẹ tôi” . Hoạt động của GV Hoạt động của HS ? Dựa vào phần chú thích SGK em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả. ? Văn bản được trích từ tác phẩm nào ? ?" Những tấm lòng cao cả " mang ý nghĩa giáo dục nào? Văn bản là một bức thư bố viết cho con đề cập đến việc con xúc phạm mẹ, theo em cần phải đọc với giọng như thế nào? - Đọc : nghiêm khắc, buồn bã. GV đọc mẫu à gọi HS đọc . NhËn xÐt ? Hối hận, lương tâm... ? Văn bản được viết theo hình thức nào. ? Văn bản này thuộc loại văn bản gì . ? VB có thể chia bố cục làm mấy phần? Nội dung của từng phần? ? TP’ ®­îc viÕt theo dßng c¶m xóc(th¸i ®é) cña ai víi ai. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh . ? TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo ? Ai lµ nh©n vËt chÝnh ? V× sao ? ? Dßng c¶m xóc Êy ®­îc thÓ hiÖn qua ng«i kÓ nµo, t¸c dông cña ng«i kÓ nµy. ? Văn bản là bức thư bố gửi cho con sao lại lấy nhan đề là Mẹ tôi? ?LÝ do nµo khiÕn ng­êi cha viÕt th­ cho En-ri-cô. ? Th¸i ®é cña ng­êi cha tr­íc lçi lÇm cña En-ri-c«. ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt chøng tá sù giËn d÷, bùc tøc cña ng­êi cha ®èi víi En-ri-c«. Thái độ của người cha đối với En- ri-cô -Cảnh cáo nghiêm khắc lỗi lầm của En-ri-cô : + Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy. + Bố không thể nén cơn tức giận. +Con mà lại xúc phạm đến mẹ con ư? + Thật đáng xấu hổ và nhục nhã. ? Dựa vào đâu mà em biết ? ? §Ó diÔn t¶ ®­îc t©m tr¹ng cña ng­êi bè, t¸c gi¶ ®· sö dông ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo vµ ®­îc diÔn ®¹t th«ng qua nh÷ng kiÓu c©u nµo? T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã? ? Thái độ của En- -ri- cô như thế nào khi đọc thư của bố viết cho mình. ? Theo em điều gì khiến E-ri-cô xúc động vô cùng khi đọc thư bố? ? En-ri- cô mắc phải khuyết điểm rất lớn ng­êi cha đã giúp cậu lời khuyên ntn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông c©u v¨n ë ®o¹n nµy ? T¸c dông cña c¸ch dïng ®ã ? ? Em hiểu được điều gì qua lời khuyên nhủ của bố ? ? Em có suy nghĩ và nhận xét gì về khuyết điểm của En- ri- cô cũng như thái độ của bố En- ri – cô? GV : En ri- cô mắc phải khuyết điểm rất lớn cậu bé không những làm tổn thương mẹ mình mà còn làm tổn thương cả cô giáo người mẹ thø hai ®· cho em cả tri thứ lẫn đạo đức...Bài học về cách ứng xử trong gia đình, nhà trường và xã hội. ? Vì sao bố E-ri-cô không nói trực tiếp với con mà lại viết thư?Em có nhận xét gì về cách giáo dục con của người cha ? GV bình và chốt: Qua những dòng thư dạt dào tình cảm tác giả đã giúp người đọc hiểu được bố En- ri – cô là một người cha có tình cảm sâu sắc rất yêu thương con song ông cũng rất nghiêm khắc trước khuýêtt điểm của con . và cách dạy con của ông cũng thật kín đáo và tế nhị. không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng ? Hình ảnh người mẹ của En-ri-cô hiện lên qua những chi tiết nào . ?Khi nãi vÒ h×nh ¶nh ng­êi mÑ t¸c gi¶ ®· sö dông ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo vµ cã t¸c dông g× ? ? Mẹ En-ri-cô là người như thế nào. ? Làm cách nào bố En – ri – cô đã giúp cậu hiểu rõ tình cảm của mẹ mình? Em hãy nêu nhËn xét của mình ? GV bình : Có lẽ không một tình cảm nào, một sự yêu thương nào bằng tình cảm,sự yêu thương của người mẹ dành cho con..... ? Em hãy liên hệ bản thân mình xem đã lần nào mình mắc lỗi với mẹ chưa và bài học mà em rút ra từ câu chuyện này là gì? ?V.b¶n nµy ®· cho ta hiÓu thªm g× vÒ t¸c gi¶ ? V¨n b¶n nµy ®· cho em bµi häc g× ? ? Nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản ? ? Nhµ v¨n ®· göi tíi chóng ta th«ng ®iÖp g× ? ? Đọc thêm VB “Thư gửi mẹ” và “Vì sao hoa cúc có nhiều cánh nhỏ”. I. Đọc - Hiểu chó thÝch 1. Tác giả - Tác phẩm Tác giả: - Ét - môn - đô - đơ A - mi - xi (1846 - 1908 ) ông là nhà văn I-ta-li-a Tác phẩm: “ Những tấm lòng cao cả” là tác phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông. Cuốn sách gồm nhiều mẩu chuyện có ý nghĩa giáo dục sâu sắc trong đó nhân vật trung tâm là một thiếu niên được viết bằng một giọng văn hồn nhiên trong sáng. Văn bản gồm hai phần: Phần một là lời kể của En-ri-cô, phần hai là toàn bộ bức thư của người bố gửi cho con trai là en- ri- cô . 2.Đọc: 3.Giải nghĩa từ: II. Đọc - Hiểu văn bản. 1.Cấu trúc: - Hình thức: Viết thư. Thể loại : Văn bản nhật dụng . *Bố cục: Chia 3 phần : - Từ đầu à "sẽ ngày mất con" : Tình yêu thương của người mẹ đối với En- ri- cô . - Tiếp theo à "yêu thương đó" : Thái độ của người cha . - Còn lại : Lời nhắn nhủ của người cha . * PTB§: BiÓu c¶m. - Ng­êi cha –con. - Thø nhÊt (ng­êi cha). - Nhan đề : Nội dung trong văn bản đều nói về tấm lòng sự hi sinh cao cả của người mẹ dành cho con ... àLàm nổi bật hình tượng người mẹ. 2.Nội dung: a. Hoàn cảnh người bố viết thư -V× lóc c« gi¸o ®Õn th¨m nhµ,cËu ®· nhỡ thốt ra lời thiếu lễ độ với mẹ . -Ng­êi bè kh«ng nÐn næi sù giËn d÷,bùc tøc tr­íc sù thiÕu lÔ ®é ®ã ®Ó giúp con suy nghĩ kĩ ,nhận ra và sửa lỗi lầmàviết thư cho En-ri-cô. b. Thái độ của bố đối với Ê ri cô. - Thể hiện: Lời lẽ. Ph­¬ng thøc biÓu c¶m ®­îc diÔn ®¹t b»ng c¸c kiÓu c©u c¶m th¸n, nghi vÊn lµm cho lêi v¨n trë nªn linh ho¹t, sinh ®éng, dÔ ®i vµo lßng ng­êi . - Ê-ri-cô xúc động khi đọc thư bố vì: + Bố gợi lại kỉ niệm giữa mẹ và Ê-ri-cô. + Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. + Vì những lời nói chân tình và sâu sắc của bố. Lời khuyên của bố : - Yêu cầu con sửa lỗi lầm . + Không bao giờ thốt ra một lời nói nặng với mẹ . + Con phải xin lỗi mẹ. + Con hãy cầu xin mẹ hôn con. Sö dông c©u cÇu khiÕn lµm cho lêi v¨n trë nªn râ rµng, døt kho¸t . ® Lời khuyên nhủ chân tình sâu sắc .Vừa dứt khoát như ra lệnh,vừa mềm mại như khuyên nhủ . Mong muốn con hiểu được công lao , sự hi sinh vô bờ bến của mẹ. HS tự suy nghĩ và bộc lộ. - Bố En-ri-cô là một người cha có tình cảm sâu sắc rất yêu thương con song ông cũng rất nghiêm khắc trước khuyết điểm của con và cách dạy con của ông cũng thật kín đáo và tế nhị. - Không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng Hình tượng người mẹ En ri-cô. Ph­¬ng thøc tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ lµm næi bËt t×nh c¶m cña ng­êi mÑ. - Hết lòng thương yêu con. - Sẳn sàng hi sinh hạnh phúc kể cả tính mạng cho con. - Gợi lại hình ảnh lớn lao và cao cả của người mẹ và làm nổi bật vai trò của người mẹ trong gia đình . 3. Tổng kết. *Nội dung : - Qua bức thư người bố viết cho con khi con mắc khuyết điểm - Tác giả muốn người đọc hiểu được người mẹ có một vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình . Vì vậy tình thương yêu , kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người * Nghệ thuật : - Sáng tạo nên hoàn cảnh xẩy ra chuyện: En – ri - cô mắc lỗi với mẹ - Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết khắc hoạ người mẹ tận tuỵ ,giàu đức hi sinh hết lòng vì con . - Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp có ý nghĩa giáo dục ,thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con . * Ghi nhớ: (SGK) HS đọc III. Luyện tập 4. Củng cố: (2’) GV nhắc lại nội dung bài học - Đọc phần ghi nhớ. 5. Hướng dẫn về nhà: (2’) - Hướng dẫn về nhà: Tóm tắt vb , Học thuộc phần ghi nhớ , làm hết bài tập. - Sưu tầm những bài ca dao, thơ nói về tìnhcảm của cha mẹ dành cho con và tình cảm của con đối với cha mẹ. - Soạn, tìm hiểu tiết: Từ ghép. - Soạn bài “ Cuộc chia tay của những con búp bê”. D.RÚT KINH NGHIỆM. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................ Tiết 3: TỪ GHÉP Ngày soạn : 07/ 8 /2013 Ngày dạy : / 8 /2013 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nhận biết được hai loại từ ghép: từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ. - Hiểu được tính chất phân nghĩa của từ ghép chính phụ và tính chất hợp nghĩa của từ ghép đẳng lập. - Có ý thức trau dồi vốn từ và biết sử dụng từ ghép một cách hợp lý. Lưu ý: Học sinh đã học về từ ghép ở Tiểu học nhưng chưa tìm hiểu sâu về các loại từ ghép. B. CHUẨN BỊ : GV: Nghiên cứu SGK, SGV, soạn bài, bảng phụ HS: §ọc, tìm hiểu SGK ,soạn bài theo câu hỏi SGK . C. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY: 1. Ổn định tổ chức.(1’) 2. Kiểm tra bài cũ : (2’) Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 3.. Bài mới: (35’) * Giới thiệu bài: (1’) Ở lớp 6 các em đã được làm quen với khái niệm từ ghép một em hãy nhắc lại :Thế nào là từ ghép ? - Từ ghép là một từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa... Và bây giờ chúng ta đi tìm hiểu sâu hơn về từ ghép đó là cấu tạo và nghĩa của các loại từ ghép. Hoạt động của GV Hoạt động của HS GV yªu cÇu HS ®äc 2 VD in nghiªng SGK . -HS đọc . ?T×m tõ ghÐp ®­îc sö dông trong VD. ?V× sao ®ã lµ tõ ghÐp. §ã lµ tõ cã hai tiÕng trë lªn cã quan hÖ ghÐp nghÜa trong cÊu t¹o ? Trong từ ghép “ bà ngoại” “ thơm phức” tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ. Vị trí mỗi tiếng như thế nào? ? Tiếng nµo bæ sung ý nghÜa cho tiÕng nµo? ? H·y gi¶i thÝch nghÜa “ bà ngoại” Nh÷ng tõ cã : - Tiếng chính đứng tr­íc và tiếng phụ đứng sau.(Kh«ng ®æi chç cho nhau ®­îc) -Tiếng phô bæ sung ý nghÜa cho tiÕng chính. àTừ ghép chính phụ. VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ghÐp CP. - HS đọc VD 2 ? Hai từ “ quần áo” “trầm bổng”có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không? V× sao? - Các từ này không phân ra tiếng chính, tiếng phụ, chúng bình đẳng về mặt ngữ pháp.àTừ ghép đẳng lập. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ghÐp §L . ? Từ việc phân tích em hiểu có mấy loại từ ghép, ®ó là những loại nào ? Hãy nêu khái niệm của những từ ghép ®ó ? HS ñoïc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp 1/15: . ? S¾p xÕp c¸c tõ ghÐp. Bài 1/15 Phân loại từ ghép TGCP TG§L Lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười tủm. Suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt,đầu đuôi . ? So saùnh nghóa cuûa töø “baø ngoaïi” vôùi nghóa cuûa töø “bµ”ø, nghóa cuûa töø “thôm phöùc” vôùi nghóa cuûa töø “thôm”, em thaáy coù gì khaùc nhau? - Baø ngoaïi: ngöôøi ñaøn baø sinh ra meï. - Baø: ngöôøi ñaøn baø ñaøn baø sinh ra meï (cha). - Thôm phöùc: coù muøi thôm boác leân maïnh haáp daãn. - Thôm: coù muøi nhö höông cuûa hoa, deã chòu, laøm cho thích ngöûi. ?So saùnh nghóa cuûa tõ “quaàn aùo” vôùi nghóa cuûa moãi tieáng quaàn, aùo, nghóa cuûa töø “traàm boång” vôùi nghóa cuûa moãi tieáng traàm, boång, em thaáy coù gì khaùc nhau? - Quaàn aùo: ChØ trang phôc ® Nghĩa rộng hơn. QuÇn trang phôc mÆc phÝa d­íi c¬ thÓ. ¸o trang phôc phÝa trªn c¬ thÓ. ® Nghĩa hẹp hơn. - Traàm boång (aâm thanh): luùc traàm luùc boång nghe raát eâm tai. ? Cho bieát nghóa cuûa töø gheùp chính phuï, nghóa cuûa töø gheùp ñaúng laäp? HS traû lôøi, GV choát yù. BT nhanh H·y nhËn xÐt 2 nhãm tõ sau : a.Trêi ®Êt, vî chång, ®­a ®ãn. b. MÑ con, ®i l¹i, non s«ng. à Từ ghép đẳng lập. Riªng b kh«ng ®¶o ®­îc vÞ trÝ cña c¸c tiÕng . I. Các loại từ ghép - Bà ngoại C P Thơm phức C P - Tiếng chính đứng tr­íc và tiếng phụ đứng sau.(Kh«ng ®æi chç cho nhau ®­îc) -Tiếng phô bæ sung ý nghÜa cho tiÕng chính. “Bµ” : ChØ ng­êi phô n÷ ®· lín tuæi. “ngo¹i” :Gióp ta hiÓu ®©y lµ ng­êi sinh ra mÑ * Từ ghép chính phụ cã :- Tiếng chính đứng tr­íc và tiếng phụ đứng sau.(Kh«ng ®æi chç cho nhau ®­îc) -Tiếng phô bæ sung ý nghÜa cho tiÕng chính. Không phân ra ®­îc tiếng chính, tiếng phụ -V× c¶ hai tiÕng cã quan hÖ b×nh ®¼ng víi nhau vÒ mÆt ng÷ ph¸p. Cô thÓ: “ quần áo”: ChØ trang phôc nãi chung “trầm bổng” : ChØ ©m thanh lóc to lóc nhá. NÕu t¸ch riªng ra ®Òu cã nghÜa nh­ nhau * Từ ghép đẳng lập có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp. Từ ghép: Chính phụ. §ẳng lập * Ghi nhớ: (SGK-14) HS đọc II. Nghĩa của từ ghép. - Nghóa cuûa töø baø ngoaïi heïp hôn nghóa cuûa töø baø. - Nghóa cuûa töø thôm phöùc heïp hôn nghóa cuûa töø thôm. à Nghóa cuûa töø gheùp chính phuï heïp hôn nghóa cuûa tieáng chính. Nghóa cuûa töø quaàn aùo, traàm boång khaùi quaùt hôn nghóa cuûa caùc tieáng taïo neân noù. à Nghóa cuûa töø gheùp ñaúng laäp khaùi quaùt hôn nghóa cuûa caùc tieáng taïo neân noù. * Ghi nhôù: SGK/14 - HS ñoïc III.Luyện tập. HS ñoïc vµ nªu yªu cÇu cña bµi Bài 2/15: ? Tạo từ ghép chính phụ. Bút chì (Mùc, m¸y, mÇu…)Mưa rào(®¸,bay,l©m th©m…) Ăn bám(x«i, c¬m,kÑo…)…. Bài 3/15: T¹o tõ ghÐp ®¼ng lËp ? - Nói rõng ( s«ng, ®åi ) - MÆt mòi ( mµy,… ) Bài 4/15: Cã thÓ nãi mét cuèn s¸ch,mét cuèn vë .V× “sách ,vở” lµ nh÷ng DT chØ sự vật tồn tại dưới dạng cá thể, có thể đếm được. Còn “sách vở “ từ ghép đẳng lập có ý nghĩa khái quát tổng hợp nên không thể đếm được. Bài 5/15: Không phải vì : hoa hồng là một loại hoa như hoa cúc, hoa lan..... Có nhiều loại hoa màu hồng như hoa dơn hồng, hoa dong riềng.. c . d HS vÒ nhµ lµm. Bài 6/15: + Mát tay: chỉ những người có kinh nghiệm hoặc chuyên môn giỏi . Ví dụ như “ Chị ấy nuôi lợn rất mát tay”... Cßn nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn chóng th× kh¸c h¼n: M¸t : tr¸i nghÜa víi nãng,chØ c¶m gi¸c vÒ nhiÖt ®é. Tay : chØ bé phËn cña c¬ thÓ ng­êi. + C¸c tõ nãng lßng, gang thÐp, tay ch©n, …gi¶i nghÜa vµ so s¸nh t­¬ng tù nh­ vËy . Bài 7/15: Ph©n tÝch cÊu t¹o tõ ghÐp Máy h¬i n­íc than tæ ong 4. Củng cố: (2’) GV nhắc lại nội dung bài học - Đọc phần ghi nhớ. 5. Hướng dẫn về nhà: (2’) - Hướng dẫn về nhà: HS làm hết bài tập ở sgk. - Tù t×m tõ ghÐp trong ®o¹n v¨n qua v¨n b¶n võa häc vµ x¸c ®Þnh tõ ghÐp ®ã lµ TGCP-TG§L - Soạn, tìm hiểu tiết: Liên kết