Giáo án ngữ văn 8 Bài 25 tiết 101 văn bản- Bàn luận về phép học

Bài 25 Tiết101 Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC ( Trích: Luận học pháp) Nguyễn Thiếp A-Mục tiêu bài học: - Học sinh : Thấy được mục đích, tác dụng của việc học chân chính: Học là để làm người, học để viết và làm, học để góp phần làm cho đất nước hưng thịnh, đồng thời thấy được tác hại của lối học chuộng hình thức, cầu danh lợi. - Học sinh : Nhận thức được phương pháp học tập đúng, kết hợp học với hành. Học tập cách lập luận của tác gỉa, biết cách viết bài văn nghị luận theo chủ đề nhất định. B-Chuẩn bị: - Đồ dùng: tranh ảnh phụ vụ bài học nếu có để minh họa C-Tiến trình tổ chức dạy - học: 1- Ổn định tổ chức: 2- Kiểm tra: Đọc thuộc lòng văn bản Nước Đại Việt ta và cho biết giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản? 3-Bài mới: Như các em đã biết Nguyễn Thiếp là người học rộng hiểu sâu từng đỗ đạt làm quan dưới triều Lê. Nhưng sau đó từ quan về dạy học. Quang Trung mấy lần viết thư mời ông cộng tác với thái độ rất chân tình. Nên cuối cùng Nguyễn Thiếp cũng giúp triều Tây Sơn góp phần phân xây dựng đất nước về mặt chính trị. Bàn về phép học là một trong những văn bản quan trọng của Nguyễn Thiếp gửi vua Qung Trung. Nội dung văn bản đó ra sao , hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu. Hoạt động của thầy-trò Nội dung kiến thức - Học sinh giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm? 1-Tác giả: Nguyễn Thiếp (1723-1804), quê La Sơn- Hà Tĩnh. -Là người "thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu". 2-Tác phẩm: trích từ bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung 8.1791. Bàn về phét học là một bài Tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung - Học sinh phát biểu thảo luận về thể Tấu? - Hướng dẫn đọc: Giọng khúc triết, rõ ràng, nghiêm trang, kính cẩn, chậm rãi. - Giải nghĩa từ khó. - Giáo viên: ở bài tấu này, luận điểm phép học chân chính được trình bày bằng 3 luận cứ: + Bàn về mục đích của việc học (Đ1) + Bàn về cách học (Đ2,3) + Tác dụng của phép học (Đ4) - Mở đầu Văn bản tác giả nêu khái quat mục đích chân chính của việc học,đó là mục đích gì? Tác giả dùng câu châm ngôn vừa dễ hiểu vừa tăng sức thuyết phục: Ngọc không mài…..Khái niệm đạo được giải thích dễ hiểu đó là cách đối sử hàng ngày giữa mọi người. Như vậy mục chân chính của việc học là để làm người, để học cách đối xử với mọi người xung quanh - Đồng thời tác giả muốn phê phán lối học nào ? - Kết quả của việc học lệch lạc, sai trái là gì ? - Qua kết quả đó, tác giả đã chỉ ra những tác hại nào của việc học lệch lạc, sai trái ? - Em có nhận xét gì về đặc điểm của lời văn trong đoạn này ? - Qua đọan văn bàn về mục đích học, tác giả đã thể hiện thái độ gì đối với việc học ? - Giáo viên: Đó là thái độ đúng đắn, tích cực cần được c.ta phát huy trong việc học ngày hôm nay. - Khi bàn về cách học, tác giả đã đề xuất những ý kiến nào ? - Những ý kiến trên được nêu ra nhằm mục đích gì ? - Trong số những cách học đó, em tâm đắc với cách học nào ? Vì sao ? - Vì sao tác giả lại tin rằng phép học do mình đề xuất có thể tạo được nhân tài, vững yên được nước nhà ? (Vì cách học mở rộng sẽ phát hiện được nhiều nhân tài và cách học gắn với thực hành là cách học giúp người học hiểu sâu, hiểu kĩ vđề hơn, ...). - Khi đề xuất ý kiến với vua về việc học của nước nhà, tác giả đã dùng những từ ngữ cầu khiến như : cúi xin, xin chớ bỏ qua. Những từ ngữ đó cho em hiểu gì về thái độ của tác giả với việc học, với vua? (Chân thành với sự học, tin ở điều mình tấu trình là đúng đắn, tin ở sự chấp thuận của vua và giữ được đạo vua tôi) - Em có suy nghĩ gì về hệ thống các phương pháp học mà Nguyễn Thiếp đua ra so vơi thời điểm hiện tại. - Vẫn rất phù hợp so với thời điể hiện tại - Mục đích chân chính và cách học đúng đắn được tác giả gọi là đạo học. Theo tác giả đạo học thành sẽ có tác dụng như thế nào ? - Tại sao đạo học thành lại sinh ra nhiều người tốt ? (Cách học chân chính sẽ tạo ra nhiều người học có tài đức sẽ thành nhiều người tốt). - Tại sao có thể nói triều đình ngay ngắn liên quan đến đạo học thành ? (Đạo học thành thì không còn lối học hthức, không còn htượng chúa tầm thường, thần nịnh hót). - Tại sao đạo học thành có thể khiến thiên hạ thịnh trị ? (Đạo học thành sẽ tạo ra nhiều người biết trọng lẽ phải, biết ứng dụng điều học vào công việc, không còn thói cầu danh lợi hoặc nịnh thần; khiến việc cai trị quốc gia sẽ dễ dàng, nước nhà sẽ vững vàng ổn định). - Đằng sau các lí lẽ bàn về tác dụng phép học, người viết đã thể hiện một thái độ như thế nào ? - Giáo viên: Tư tưởng của Nguyễn Thiếp đưa ra ở đây vẫn còn có gtrị đến ngày nay. Đạo học thành sẽ có sức mạnh cải tạo con người, cải tạo XH, thúc đẩy XH phát triển. -Văn bảnnày có gtrị gì về Nội dung và NT ? -Qua Văn bản, em hiểu gì về tác giả Nguyễn Thiếp ? -Nguyễn Thiếp đúng là người thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu; là người trí thức yêu nước, quan tâm đến vận mệnh đất nước, là người trọng chữ, trọng tài -Phân tích sự cần thiết và tác dụng của phương pháp "học đi đôi với hành" ? I-Giới thiệu tác giả- tác phẩm: 3-Thể tấu: sách giáo khoa (77, 78). II-Đọc - Hiểu văn bản: III-Tìm hiểu văn bản 1-Bàn về mục đích của việc học: - Mục đích chân chính của việc học là học để biết rõ đạo, học để làm người- - Phê phán lối học chuộng hình thức và cầu danh lợi -> Lối học lệch lạc, sai trái không chú ý đến Nội dung, chỉ chú ý đến hình thức. - Chúa tầm thường, thần nịnh hót. Nước mất, nhà tan đều do những điều tệ hại ấy. =>Kết quả của việc học lệch lạc, sai trái dẫn đến gtrị của con người bị đảo lộn, đất nước không có người tài- đức, đất nước sẽ bị diệt vong. ->Đv với nhiều câu văn ngắn, liên kết chặt chẽ khiến ý văn mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu. =>Thể hiện thái độ xem thường lối học chuộng hthức, coi trọng lối học lấy mục đích thành người tốt làm cho đất nước vững bền. 2-Bàn về cách học: - Đề xuất ý kiến: +Mở rộng trường lớp, chấp nhận nhiều tầng lớp học + Nội dung học từ thấp đến cao + hthức học rộng nhưng gọn, học đi đôi với hành. =>Mở mang sự hiểu biết cho dân chúng. 3-Tác dụng của phép học: - Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị. =>Đề cao tác dụng của việc học chân chính, tin tưởng ở đạo học chân chính, kì vọng vào tương lai đất nước. *Ghi nhớ: sách giáo khoa (79 ). . *luyện tập: D-Củng cố-Hướng dẫn học bài: -Học thuộc ghi nhớ, làm tiếp phần luyện tập. -Soạn bài: Thuế máu (Đọc Văn bản, đọc chú thích và trả lời những câu hỏi trong phần Đọc –Hiểu Văn bản). E-Rút kinh nghiệm: Bài 25-Tiết 102 LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM A-Mục tiêu bài học: Củng cố chắc chắn hơn những hiểu biết về cách thức xây dựng và trình bày luận điểm. Vận dụng được những hiểu biết đó vào việc tìm, sắp xếp và trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi, quen thuộc. B-Chuẩn bị: Đồ dùng: C-Tiến trình tổ chức dạy - học: 1-ổn định tổ chức: 2-Kiểm tra: 3-Bài mới: Hoạt động của thầy-trò Nội dung kiến thức - Hs đọc đè bài. - Để thực hiện được nhiệm vụ mà đề bài trên nêu ra, em sẽ lần lượt đi theo những bước nào ? - Đề bài yêu cầu chúng ta phải làm sáng tỏ vấn đề gì, cho ai ? Nhằm mục đích gì ? - Để đạt được mục đích đó người làm bài cần đưa ra những luận điểm nào ? Hs đọc những luận điểm trong sách giáo khoa. - Em có nên sử dụng hệ thống luận điểm nêu ở trên không ? Vì sao ? (Hệ thống luận điểm trong sách giáo khoa còn chưa chính xác và chưa hợp lí: Luận điểm a còn có Nội dung không phù hợp với vấn đề trong đề bài- VD đề bài nêu "phải htập chăm chỉ hơn", luận điểm lại nói đến lđộng tốt... Cần phải bỏ Nội dung không phù hợp đó. Còn thiểu những luận điểm cần thiết, khiến mạch văn có chỗ bị đứt đoạn và vđề không được hoàn toàn sáng rõ- Cần thêm những luận điểm như: đất nước rất cần những người tài giỏi; hay phải học chăm, học giỏi mới thành tài,.. Sự sắp xếp các luận điểm chưa thật hợp lí- vtrí của luận điểm b làm cho bài thiếu mạch lạc, luận điểm d không nên đặt trc luận điểm e). -Theo em nên sắp xếp lại hệ thống luận điểm trên như thế nào cho hợp lí ? -Hãy trình bày 1 trang n luận điểm trên thành đọan văn nghị luận ? (trình bày luận điểm e). -Hs đọc sách giáo khoa mục a- Trang các câu trên, có thể dùng những câu nào để giới thiệu luận điểm e ? (dùng câu 1,3; câu 2 xđ sai mqh giữa luận điểm cần trình bày với luận điểm đứng trên,2 luận điểm ấy không có qh nhân quả để có thể nói bằng "do đó") -Trang đó em thích câu nào nhất ? -Hs đọc mục b- Nên sắp xếp những luận cứ trên theo trình tự nào để sự trình bày luận điểm trên được rành mạch, chặt chẽ ? - Bạn em muốn kthúc đọan văn bằng 1 câu hỏi giống câu kết đoạn trang Văn bản Hịch tướng sĩ: Lúc bầy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không ?". Theo em, nên viết câu kết đoạn như thế nào cho phù hợp với ycầu của bạn ? ngoài cách vừa nêu, em còn có thể kết thúc đọan văn ấy theo cách nào khác nữa ? - Đọan văn viết theo cách trên đây là đọan văn viết theo lối diễn dịch hay qui nạp ? Vì sao? Em có thể biến đổi đọan văn ấy từ diễn dịch thành qui nạp hoặc từ qui nạp thành diễn dịch được không ? - Em hãy trình bày luận điểm mà em vừa chuẩn bị ? I-Chuẩn bị ở nhà: *Đề bài: Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trang lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn. *Tìm hiểu đề: II-Luyện tập trên lớp: 1-Xây dựng hệ thống luận điểm: a-Đất nước đang rất cần những người tài giỏi để đưa Tổ quốc tiến lên đài vinh quang, sánh kịp với bè bạn năm châu. b-Quanh ta đang có nhiều tấm gương của các bạn hs phấn đấu học giỏi, để đáp ứng yêu cầu của đất nước. c-Muốn học giỏi, muốn thành tài thì trc hết phải chăm học. d-Một số bạn ở lớp ta còn ham chơi, chưa chăm học, làm cho thầy cô giáo và các bậc cha mẹ rất lo buồn. e-Nếu bây giờ càng chơi bời, không chịu học thì sau này càng khó gặp niềm vui trang cuộc sống. g-Vậy các bạn nên bớt vui chơi, chịu khó học hành chăm chỉ, để trở nên người có ích cho cuộc sống, và nhờ đó tìm được niềm vui chân chính lâu bền. 2-Trình bày luận điểm: a-Dùng câu 1 hoặc 3 để giới thiệu luận điểm III-Tiến hành hoạt động: b-Sắp xếp luận cớ như trang sách giáo khoa là rành mạch, chặt chẽ. c- Luận cứ 4 cũng có thể làm câu kết đoạn. d- Ngoài đổi vtrí của câu chủ đề, còn phải sửa lại những câu văn sao cho MLK trang đoạn văn, bài vănkhông bị mất đi. D-Củng cố-Hướng dẫn học bài: Làm câu 4- sách giáo khoa (84 ). Ôn lại lí thuyết về văn nghị luận. Chuẩn bị 3 đề trang sách giáo khoa (85 ) và đề: Chứng minh câu tục ngữ: "Có chí thì nên". E-Rút kinh nghiệm: Bài 25 tiết 103-104 VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 6 A-Mục tiêu bài học: Vận dụng kĩ năng trình bày luận điểm vào việc viết bài văn chứng minh (hoặc giải thích) một vđề xã hội hoặc văn học gần gũi với các em. Tự đánh giá chính xác hơn trình độ TLV của bản thân, từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt hơn. B-Chuẩn bị: Đồ dùng: C-Tiến trình tổ chức dạy - học: 1- Ổn định tổ chức: 2-Kiểm tra: - Bài mới: I-Đề bài: Câu nói của M.Go-rơ-ki: “Hãy yêu sách , nó là nguồn kiến thức , chỉ có kiến thức mới là con đường sống” gọi cho em những suy nghĩ gì. II-Yêu cầu: 1-Nội dung: - Giải thích câu nói của M. Go-rơ -ki và những suy ngĩ của bản thân về vấn đề đó Giải thích sách là gì Giải thích kiến thức là gì Sách có vai trò gì trong cuộc sống 2-Hình thức: Bố cục rõ ràng, đủ ý, bài viết đúng thể loại. Dẫn chứng phù hợp, lập luận chặt chẽ. Dùng từ, đặt câu chính xác, viết đúng c.tả. Diễn đạt rõ ràng, lưu loát, có sức thuyết phục. D-Hướng dẫn học bài: - Chuẩn bị bài: Tìm hiểu yếu tố nghị luận trong văn biểu cảm (Đọc ví dụ và trả lời câu hỏi trong từng phần).