Giáo án ngữ văn 8 - Kỳ II

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8 - KỲ II TUẦN 20 Soạn: 02 /01/2014 Tiết: 73,74. NHỚ RỪNG (Thế Lữ) A. Mục tiêu cần đạt: - Kiến thức: Cảm nhận được niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc cái thực tại tầm thường, giả dối được thể hiện trong bài thơ thông qua lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thú. - thấy được bút pháp lãng mạn truyền cảm của bài thơ. - Rèn kỹ năng phân tích, cảm thụ thơ. B. Chuẩn bị: - GV: giáo án, ảnh chân dung Thế Lữ. - HS: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn. C. Tiến trình dạy và học: * Ổn định. * Kiểm tra: Sự chuẩn bị bài của h/s. * Bài mới: Mượn lời một con Hổ bị nhốt trong bách thú để bày tỏ sâu sắc , đầy đủ tâm sự u uất của một lớp người vừa thức tỉnh ý thức cá nhân, cảm thấy bất hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng, giả dối, ngột ngạt đương thời. đó là tư tưởng xuyên suốt bài thơ “Nhớ rừng” của Thế Lữ. * H/đ 1: Đọc –hiểu chú thích: ? Qua việc chuẩn bị bài, em hãy nêu hiểu biết về tác giả Thế Lữ và bài thơ Nhớ rừng. ( Bút danh của ông được theo cách chơi chữ -nói lái dân gian: Thứ Lễ - Thế Lữ.Còn hàm ý là người lữ khách trên trần thế, cả đời chỉ ham đi tìm cái đẹp, để vui chơi.) GV giới thiệu đôi nét về phong trao thơ mới. -> Là thơ tự do , phong khoáng, linh hoạt không có những ràng buộc với những qui tắc nghiệt ngã của thi pháp cổ điển 9 về vần, đối, về câu chữ ). - Các tác giả tiêu biểu của PT thơ mới: Thế Lữ, CLV, Lưu Trong Lư, Tế Hanh, Nguyễn Bính… ? Gọi h/s đọc bài thơ ? ? Theo em, bài thơ có bố cục như thế nào ? à H/s trả lời. ? Nh©n vËt chÝnh trong bµi th¬ lµ ai. à Con hæ. ? M­în lêi con hæ ë v­ên b¸ch thó ®Ó thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña ai. à Con ng­êi. * H/đ 2: Đọc hiểu văn bản: ? §äc ®o¹n 1 trong bµi th¬. ? T×m c©u th¬ diÔn t¶ tâm trạng cña con hæ. ? “GËm” cã nghÜa nh­ thÕ nµo. -> GÆm. C¾n dÇn, kiªn tr×. ? Chi tiÕt ®ã thÓ hiÖn tâm trạng cña con hæ ntn ? -> T©m tr¹ng: UÊt øc, bÊt lùc. ? Côm tõ “khèi c¨m hên” cã ý nh­ thÕ nµo. -> Nçi c¨m hên uÊt øc dån nÐn tÝch tô ®ãng thµnh khèi, thµnh t¶ng ®Ì nÆng trong lßng nhøc nhèi kh«ng thÓ gi¶i tho¸t. ? “Trong còi s¾t” lµ hoµn c¶nh nh­ thÕ nµo. -> Giam cÇm tï tóng. ? Khèi c¨m hên biÓu hiÖn th¸i ®é vµ nhu cÇu sèng nh­ thÕ nµo. -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng tÇm th­êng, kh¸t väng sèng tù do víi phong c¸ch cña m×nh. ? Trong giam cÇm nã c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g×. ? Thêi gian tr«i ®i víi hæ nh­ thÕ nµo. -> Tr«i ®i v« nghÜa. ? Hæ ph¶i chÞu nçi nhôc nµo. ? V× sao hæ c¶m nhËn ®­îc ®iÒu ®ã. -> Hæ lµ chóa tÓ s¬n l©m, c¶ loµi ng­êi khiÕp sî nay ph¶i chÞu sèng ngang hµng víi bÇy dë h¬i, kh«ng suy nghÜ, ng¹o m¹n… ? Em hiÓu t©m tr¹ng con hæ lóc nµy nh­ thÕ nµo. ? Th¸i ®é c¨m hên ®ã thÓ hiÖn th¸i ®é ®èi víi cuéc sèng nh­ thÕ nµo. ? Kh¸t väng sèng cña hæ nh­ thÕ nµo. I. Đọc hiểu chú thích: 1. Tác giả : - Thế Lữ:1907 -1989.Tên khai sinh là: Nguyễn Thứ Lễ.Quê Bắc Ninh. - là nhà thơ tiêu biểu của phong trào thơ mới (1932-1945) + Đặc điểm của thơ mới: - ND: thể hiện cái tôi. - HT: tự do, phóng khoáng thể hiện t/c cảm xúc của tác giả. 2. Tác phẩm: In trong tập: Mấy vần thơ (1943) 3. Bố cục: 3 phần. - Khổ 1: tâm trạng của con hổ khi giam trong cũi sắt. - Khổ 2,3: Nỗi nhớ thời oanh liệt. - Khổ 4,5: TT của con hổ khi quay trở về thực tại. II. Đọc – hiểu văn bản: 1. T©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t. GËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t. - N»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua. - Ngang bÇy cïng gÊu dë h¬i, cÆp b¸o chuång bªn v« t­ lù. -> T©m tr¹ng ch¸n ng¸n, bÊt lùc c¨m giËn, nhøc nhèi kh«ng lèi tho¸t. -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i tï tóng tÇm th­êng. -> Kh¸t väng sèng tù do, khao kh¸t tung hoµnh. * Hướng dẫn học bài: - Học bài và chuẩn bị tiếp phần còn lại. - Học thuộc lòng bài thơ. -------------------o0o-------------------- TiÕt 74. NHỚ RỪNG (tiÕp) A. Môc tiªu bµi häc. Nh­ tiÕt 73. B. ChuÈn bÞ: ThÇy so¹n bµi + t×m hiÓu thÓ th¬. Trß chuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. TiÕn tr×nh dạy học: * Ổn ®Þnh * KiÓm tra ? §äc thuéc bµi “Nhí rõng”? Nªu t©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t? * Bài mới: ? §äc diÔn c¶m khæ 2, 3. ? Hæ lu«n nhí vÒ thña nµo. ? Nhí c¶nh s¬n l©m nh­ thÕ nµo. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ. -> §ộng tõ m¹nh (gµo, thÐt, hÐt) gîi t¶ søc sèng m·nh liÖt cña nói rõng, nh÷ng tÝnh tõ gîi sù uy nghiªm hïng vÜ cña c¶nh rõng, nói. ? Em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× vÒ c¶nh rõng nói. ? Trong c¶nh ®ã, h×nh ¶nh chóa s¬n l©m hiÖn lªn nh­ thÕ nµo. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch x­ng h« cña hæ. -> Ta: BÒ trªn kiªu h·nh. ? ViÖc sö dông tõ ng÷ nhÞp th¬ ntn. -> Tõ ng÷ gîi t¶ h×nh d¸ng, uy lùc cña chóa s­on l©m, nhÞp th¬ ng¾n gän, thay ®æi giäng ®iÖu linh ho¹t. ? Qua chi tiÕt ®ã em c¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh hæ nh­ thÕ nµo ë rõng s©u. ? Hæ cßn nhí ®Õn c¶nh nµo trong rõng. ? C¶nh vËt trong rõng ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo. ? C¶nh s¾c ë mçi thêi ®iÓm cã g× næi bËt. ? C¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ nh­ thÕ nµo. -> Tõ ng÷ mang ®Æc s¾c cña c¶nh vËt cña chóa s¬n l©m. ? Thiªn nhiªn hiÖn lªn nh­ thÕ nµo. ? Gi÷a c¶nh ®ã, chóa s¬n l©m cã mét cuéc sèng nh­ thÕ nµo. ? §¹i tõ “ta” ®­îc lÆp l¹i trong c©u th¬ cã t¸c dông g×. -> KhÝ ph¸ch ngang tµn, lµm chñ, t¹o nh¹c ®iÖu r¾n rái, hïng tr¸ng. ? §iÖp tõ “®©u” kÕt hîp c©u c¶m th¸n “Than «i!.......®©u?” cã ý nghÜa g×. ? Em c¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng cña hæ nh­ thÕ nµo. ? C¶nh v­ên b¸ch thó ®­îc miªu t¶ qua c¸c chi tiÕt nµo. ? Em hiÓu g× vÒ tÝnh chÊt c¶nh t­îng Çy. ? C¶nh t­îng Êy ®· nhen lªn nçi lßng g× cña hæ. -> UÊt hËn. ? Em hiÓu g× vÒ th¸i ®é ®èi víi thùc t¹i. ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ hiÖn t¹i víi qu¸ khø. -> §èi lËp nhau. ? §èi lËp cã t¸c dông g×. -> Kh¸t väng cña hæ. ? Em hiÓu g× vÒ kh¸t väng cña hæ. ? §äc ®o¹n 5. ? GiÊc méng cña hæ h­íng vÒ kh«ng gian nµo. ? NhËn xÐt vÒ kh«ng gian c¶nh vËt. ? NhËn xÐt c¸c c©u c¶m th¸n cã ý nghÜ g×. ? GiÊc méng ®ã nh­ thÕ nµo. -> GiÊc méng kh¸t khao m·nh liÖt. ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña bµi. à§èi lËp, bót ph¸p l·ng m¹n, trµn ®Çy c¶m xóc. ? Em hiÓu néi dung chÝnh cña bµi th¬ nh­ thÕ nµo. M­în lêi con hæ diÔn t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i, tÇm thõng, tï tóng, niÒm kh¸t khao tù do m·nh liÖt kh¬i gîi lßng yªu n­íc cña nh©n d©n. 2. T©m tr¹ng nhí tiÕc qu¸ khø. * Thña tung hoµnh hèng h¸ch. Bãng c¶, c©y giµ, giã gµo ngµn nguån thÐt nói, khóc tr­êng ca. -> Søc sèng m·nh liÖt cña nói rõng bÝ Èn hoang vu. Ta: b­íc dâng d¹c, ®­êng hoµng l­¬n tÊm th©n nh­ sãng cuén, vên bãng ©m thÇm m¸t thÇn khi ®· qu¾c mäi vËt ®Òu im h¬i. -> Ngang tµn lÉm liÖt, uy nghi, kiªu h·nh ®Çy uy lùc vµ dòng m·nh. * C¶nh thiªn nhiªn trong rõng. - §ªm vµng: Ta say måi ®øng uèng ¸nh tr¨ng tan. - Ngµy m­a chuyÓn: ta lÆng ng¾m. -> Thiªn nhiªn rùc rì, huy hoµng, n¸o ®éng, hïng vÜ, bÝ Èn. Ta: Say måi, ta ®îi chÕt. -> NhÊn m¹nh, béc lé trùc tiÕp nçi nuèi tiÕc cuéc sèng tù do vïng vÉy. -> nuèi tiÕc qu¸ khø hµo hïng oanh liÖt 3. T©m tr¹ng tr­íc thùc t¹i tÇm th­ên vµ niÒm kh¸t khao giÊc méng ngµn. - Hoa ch¨m. cá xÐn, lèi ph¼ng c©y trång. - D¶i n­íc ®en, ch¼ng th«ng dßng. -> Nh©n t¹o, gi¶ dèi, nhá bÐ, tÇm th­êng v« hån. -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i, tÇm th­êng, gi¶ dèi. -> Kh¸t väng m·nh liÖt, ®­îc sèng tù do. - GiÊc méng ngµn. - Oai linh, hïng vÜ, thªnh thang. -> Thiªng liªng, bao la, réng lín. -> Béc lé nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do. *Ghi nhớ:sgk * Hướng dẫn học bài: - Học bài và làm bài 4-trang 7. - Chuẩn bị bài: câu nghi vấn. -------------------o0o-------------------- Soạn: 02/01/2014 Tiết 75 CÂU NGHI VẤN. A. Mục tiêu cần đạt: - Giupa h/s nắm rõ đặc điểm hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn với các kiểu câu khác. - Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn: Dùng để hỏi. - Rèn kĩ năng nhận diện và sử dụng câu nghi vấn trong nói và viết. B. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, bảng phụ. - Soạn bài theo hưỡng dẫn C. Tiến trình dạy và học: * Ổn định: * Kiểm tra: * Bài mới: Thường ngày các em vẫn tiếp xúc và nói ra những câu nói, câu thắc mắc cần giải đáp trả lời nhưng chưa nắm được đặc điểm của nó ra sao. Đến với tiết học hôm nay sẽ giúp các em nắm được điều đó. * H/đ 1: H/d h/s tìm hiểu đặc điểm và chức năng của câu NV. - H/s đọc đoạn trích SGK. - GV treo bảng phụ. ? Hãy xác định câu nghi vấn ? Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu NV ? àCác câu nghi vấn + Sáng ngày…………có đau lắm không? + Thế làm sao………………không ăn khoai? + Hay là u………………….đói quá? Ú Dựa vào từ nghi vấn: Có…..không, (làm) sao hay (là) và dấu chấm hỏi ở cuối câu. ? Hãy tìm và kể thêm một số từ nghi vấn mà em biết? àAi, gì, sao, tại sao, đâu, bao giờ, bao nhiêu, à, ư, hả, chứ… ? Các câu nghi vấn trên dùng để làm gì? GV: Đưa ra ví dụ: Người đâu gặp gỡ làm chi Trăm năm biết có duyên gì hay không ? ? Câu nghi vấn trên có phải là hỏi để trả lời hay không? Hay là để làm gì? àCó hình thức nghi vấn nhưng không dùng để hỏi. Ú (mang hàm ý mong ước ) ? Qua tìm hiểu bài tập, em hiểu thế nào là câu nghi vấn ? Nó có chức năng chính là gì ? * H/đ 2 : Luyện tập: (20’) - HS: Đọc BT 1/11- 12 ? BT yêu cầu làm gì? à Tìm câu nghi vấn và xác định được đặc điểm hình thức của nó - H/s làm bài cá nhân -> trình bày -> Gv chốt. - HS: Đọc BT 2/12 ? Căn cứ vào đâu để xác định các câu đó là câu nghi vấn? àTừ “hay” và dấu chấm hỏi ? Có thể thay thế từ hay bằng từ hoặc được không? Vì sao? à Không thể thay thế vì câu sẽ bị sai ngữ pháp và biến thành những câu trần thuật mang khác nghĩa. Câu sẽ trở thành câu ghép. - HS: Đọc BT 3/13 ? Có thể đặc dấu chấm hỏi ở cuối câu được không? Vì sao? à Không thể đặt được. Vì đó không phải là câu nghi vấn. ? Hai câu nghi vấn khác nhau về hình thức và ý nghĩa như thế nào? HS trả lời: I. Đặc điểm hình thức và chức năng chính. 1.Bài tập: sgk-11 - Sáng ngày người ta đánh u có đau lắm không ? - Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ? - Hay là u thương chúng con đói quá ? Ú Dùng để hỏi 2. Kết luận: - Về hình thức: + Cuối câu có dấu chấm hỏi. + Trong câu có từ nghi vấn. - Chức năng: dùng để hỏi. II. Luyện tập: 1.BT 1: Đặc điểm hình thức của các câu nghi vấn. a. Chị khất……..phải không? b. Tại sao………..như thế? c. Văn là gì? Chương là gì? d. - Chú mày…………Không? - Đùa trò gì? Cái gì thế - Chị Cốc………đấy hả ? 2. BT 2: Xác định câu nghi vấn - Dấu chấm hỏi và từ “hay” - Không thể thay hay bằng hoặc vì: + Sẽ biến câu nghi vấn -> câu kể. + Nhầm lẫn câu NV với câu ghép. 3. BT 3: Đặt dấu câu Có………..không? Tại sao: Bổ ngữ Nào (cũng), ai (cũng): Từ phiếm định 4. BT 5: Phân biệt câu nghi vấn về hình thức: a. Hỏi về tương lai Ú Từ nghi vấn “Bao giờ” đặt đầu câu b. Hỏi về quá khứ Ú Từ nghi vấn đặt ở cuối câu * Hướng dẫn học bài: Học bài và làm BT còn lại trong sgk (trang 13) Xem và soạn bài: “Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh” -------------------o0o-------------------- Soạn: 03/01/2014 Tiết 76. VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp h/s biết nhận dạng, sắp xếp ý và viết một đoạn văn thuyết minh ngắn. - Rèn kỹ năng viết đoạn văn TM. B. Chuẩn bị: - Giáo án, bảng phụ. - Chuẩn bị bài theo h/d, ôn lại p/p làm văn TM. C. Tiến trình dạy và học: * Ổn định: * Kiểm tra: ? Thế nào là đoạn văn ? Vai trò của đoạn văn trong bài văn ? cấu tạo của đoạn văn ? àLµ mét bé phËn cña bµi v¨n. NhiÒu ®o¹n v¨n kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh bµi v¨n. §o¹n v¨n ph¶i cã 2 c©u trë lªn ®­îc x¾p xÕp theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. * H/đ 1: H/d học sinh nhận diện đoan văn TM. GV: Treo bảng phụ HS: Đọc văn bản (a) ? Hãy xác định câu chủ đề trong đoạn văn vừa đọc? Vì sao đó là câu chủ đề? àCâu 1.Nó bao hàm ý để các câu còn lại bổ sung. ? Các câu sau có nhiệm vụ gì ? à Làm rõ ý câu chủ đề. + Câu 2:Cung cấp thông tin, về lượng nước ít ỏi. + Câu 3: Cho biết lượng nước bị ô nhiễm + Câu 4: Sự thiếu nước ở thế giới thứ ba + Câu 5: Đưa ra dự baó sự thiếu nước ? Đoạn văn (a) chủ yếu nói đến vấn đề gì? àNước sạch và nguy cơ của nó HS: Đọc đoạn (b) - Tương tự như (a) GV cho HS thảo luận nhóm - Đại diện nhóm trình bày - Nhóm khác nhận xét - GV nhận xét chung - Yêu cầu h/s Đọc 2 đoạn văn (trang 14 ) ? Nếu giới thiệu về cấu tạo cây bút bi thì nên giới thiệu như thế nào? ->Chia bộ phận của bút bi giới thiệu ? Nếu theo em tách đoạn thì em sẽ tách như thế nào? HS àViết thành 4 đoạn (Ruột bút, Vỏ bút, Đầu bút và các loại bút khác) ? Hãy hình thành bố cục đó ra giấy - HS: Đọc laị đoạn (b) ? Theo em đoạn văn có những nhược điểm như thế nào? Hãy chỉnh lại đoạn văn đó cho hợp lý? à+ Các ý sắp xếp lộn xộn, chưa hình thành đoạn cho các bộ phận của đèn. + Đế, thân, bóng – máng đèn, đuôi đèn, dây điện, công tắc. ? Qua tìm hiểu trên hãy cho biết để viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh cần phải làm thế nào? àDựa vào các ý trong phần ghi nhớ SGK/15 * H/đ 2: Luyện tập: (20’) - HS đọc bài 1/15 - GV yêu cầu HS tự viết sau đó đọc lên trước lớp - HS nhận xét, GV nhận xét chung I. Đoạn văn trong văn bản TM. 1. Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh: Đoạn (a) - Câu 1: Câu chủ đề, các câu còn lại bổ sung thêm để làm rõ câu chủ đề. - Từ ngữ chủ đề: Nước sạch Đoạn (b) - Câu 1: Câu chủ đề, các câu tiếp theo cung cấp thông tin theo lối liệt kê hoạt động đã làm. - Từ ngữ chủ đề: Phạm Văn Đồng 2. Sửa lại các đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn: * Đoạn (a) - Đầu bút - Vỏ bút - Ruột bút - Các loại bút khác * Đoạn (b) - Đế đèn - Thân đèn - Bóng đèn, máng đèn - Đuôi đèn, dây điện, công tắc 3. Kết luận: SGK/15 II. Luyện tập: 1. BT 1: + Mở bài: Trường em là một trường xinh xắn nằm trên phố BVĐ của phương QT, quận HĐ. + Kết bài: Trong những năm tháng của cuộc đời học sinh, ngôi trường đã gắn bó với em biết bao kỉ niệm. Dù đi xa nơi đâu, hình ảnh ngôi trường không bao giờ phai nhạt trong tâm trí. * Củng cố: ? Khi viết đoạn văn thuyết minh, cần chú ý những đặc điểm gì? * Hướng dẫn học bài: Học bài và làm BT còn lại Chuẩn bị bài: Quê hương: Đọc kỹ thơ, tìm bố cục, trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu VB. -------------------o0o-------------------- TUẦN 21. Soạn: 03.01.2014 Tiết 77 QUÊ HƯƠNG Tế Hanh A.Mục tiêu cần đạt: - Giúp h/s cảm nhận được vẻ đẹp tươi sáng giàu sức sống của một làng quê miền biển được miêu tả trong bài thơ và t/c quê hương thắm thiết của tác giả. - Thấy được những nét đặc sắc về NT của bài thơ. - Rèn kỹ năng đọc thơ 8 chữ, phân tích các h/a nhân hóa, so sánh đắc sắc. B. Chuẩn bị: - Giáo án, chân dung tác giả Tế Hanh. - H/s: Đọc và chuẩn bị theo h/dẫn. C. Tiến trình dạy và học: * Ổn định: * Kiểm tra: ? Đọc thuộc lòng bài thơ “Nhớ rừng” của TL và nêu nét đặc sắc về ND & NT của bài thơ. * Bài mới: Tình yêu quê hương đất nước bao giờ cũng là một tình cảm thiêng liêng cao quý. Ai chẳng có một miền quê yêu dấu để nhớ, để thương ? Với Tế Hanh quê hương là nguồn câmr hứng dạt dào, vô tận.Đến với tiết học hôm nay các em sẽ thấy rõ về điều đó. * H/đ 1: H/dẫn đọc-hiểu chú thích. ? Nêu những hiểu biết về tác giả Tế Hanh. ? Nêu xuất xứ của bài thơ ? - Đọc chú thích từ khó GV: Giới thiệu cách đọc văn bản: Cần đọc với giọng nhẹ nhàng, tha thiết thể hiện tình cảm gắn bó với quê hương. GV: Đọc qua một lần – HS đọc lại-> Nhận xét ? Theo em nên chia bài thơ này thành mấy phần nêu nội dung của từng phần? Phần 1: 2 câu đầu: Giới thiệu về làng quê. Phần 2: 6 câu tiếp: thuyền đánh ra khơi Phần 3: 8 câu tiếp: thuyền đánh cá trở về bến Phần 4: Còn lại: Nỗi nhớ làng khôn nguôi của t/g. * H/đ 2: Đọc –hiểu VB: - HS: Đọc hai câu thơ đầu ? Hai câu đầu giới thiệu về làng quê t/giả như thế nào? (vị trí địa lý, nghề nghiệp truyền thống ?) ? Em cảm nhận ntn về lời giới thiệu này? - HS: Đọc 6 câu tiếp theo. ? Đoàn thuyền ra khơi trong khung cảnh thiên nhiên ntn ? k/cảnh ấy báo hiệu điều gì ? ? Những con người ra khơi được gợi tả bằng h/a nào ? ? Em hiểu dân trai tráng nghĩa là ntn ? ? Ở đoạn thơ này có những h/a nào làm em chú ý hơn cả ?. à Có 2 h/a đáng chú ý: con thuyền và cánh buồm. ? Tác giả đá sử dụng NT gì để miêu tả 2 h/a này, tác dụng của NT đó? - Hồn làng: là tất cả những gì đẹp đẽ, tinh túy nhất của làng quê: cảnh vật, con người, văn hóa. - Nhân hóa: Rướn thân… àgiống như con người, có linh hồn, t.c, sức sống. ? Em nhận thấy t/cảm nào của tác giả qua đoạn thơ? à Yêu quý, tự hào vè q/hương. ? Cảnh đoàn thuyền trở về được miêu tả trong những câu thơ nào ? ? Nhận xét về không khí khi thuyền trở về ? H/a trai tráng sau chuyến đi được m/tả ra sao ? àDa ngăm dám nắng….nồng thở vị xa xăm. ? H/ảnh đó gợi cho em suy nghĩ gì ? àNước da nhuốm nắng gió,thân hình vạm vỡ thẫm đẫm vị mặn mòi của biển cả -> h/a vừa chân thực, vừa LM có tầm vóc phi thường. ? Những chiếc thuyền được miêu tả ntn, bằng NT gì ? à h/a con thuyền mệt mỏi nhưng say sưa, hài lòng sau những ngày LĐ mệt mỏi trên biển xa. Không chỉ có vậy mà còn nghe được chất muối…vỏ của mình.T/giả đã nhân hóa -> trở thành 1 n/v có tâm hồn tinh tế . - H/s đọc khổ cuối. ? Nhớ làng quê, tác giả đã nhớ những gì ? àNước xanh, cá bạc, thuyền buồm, mùi nồng mặn quá. ? Từ đó cho thấy t/c của tác giả đối với q/h ntn ? ? Qua tìm hiểu bài thơ em cảm nhận được gì về ND & NT ? I.Đọc- hiểu chú thích: 1. Tác giả: Tế Hanh sinh 1921 tại Quảng Ngãi. - Năm 1996 được trao tặng giải thưởng HCM về VHNT. 2. Tác phẩm: Viết khi ở xa quê. - Từ khó: sgk. - Bố cục: 4 phần. II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Giới thiệu về làng: - Vị trí: sống chung với (nước bao vây),đi thuyền nửa ngày thi ra đến biển. - Nghề nghiệp: chài lưới. à Lời giới thiệu nôm na, bình dị,đậm chất quê mà rất đỗi tự hào (làng tôi). 2. Cảnh đoàn thuyền ra khơi: - Thiên nhiên: trời trong, gió nhẹ, nắng hồng àđẹp, tươi sáng, dự báo 1 ngày đẹp trời. - Con người: dân trai tráng à Vạm vỡ, khỏe mạnh, dũng cảm. - H/ảnh con thuyền:S/S - con tuấn mã, cùng các tính từ: hăng, ĐT: phăng, vượt àtạo nên h/a đẹp khỏe khắn, - H/a cánh buồm: S/S giương to như mảnh hồn làng, + Giống như con người có linh hồn, t/cảm, có những ước mơ khoáng đạt bay bổng, lãng mạn của tuổi trẻ nhiều hoài bão. àVẽ lên một khung cảnh sống động, đẹp đẽ tràn trề sức sống. 3. Cảnh đoàn thuyển trở về: - Ngày hôn sau… …tấp nập đón … …cá đầy ghe… --> Đoàn thuyền về bến trong k/ khí nhộn nhịp, vui tươi, thỏa mãn. 4. Nỗi nhớ - tình quê của tác giả; - Nỗi nhớ của t/g rất đa dạng từ cảnh vật, con người đến hương vị quê hương. Tất cả được kết đọng trong mùi vị nồng nàn đặc trưng của quê biển à sự gắn bó thủy chung tha thiết với quê hương. * Ghi nhớ: Sgk-18. * Củng cố: GV khái quát ND toàn bài: Vẻ đẹp của cảnh, con người LĐ-> TY quê … - Hãy đọc một đoạn thơ khác viết về quê hương. * Hướng dẫn học bài: Học thuộc thơ và PT. - Chuẩn bị bài: Khi con tu hú. -------------------o0o-------------------- Soạn: 04 /01/2014 Tiết 78 KHI CON TU HÚ. Tố Hữu. A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp h/s cảm nhận được tình yêu cuộc sống, niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ CM trẻ tuổi đang bị giam cầm trong tù ngục được thể hiện bằng những từ ngữ, h/a gợi cảm, bay bổng với thể thơ lục bát giản dị mà thiết tha. - Rèn kỹ năng đọc thơ, PT những h/a lãng mạn bay bổng trong thơ, sức mạnh NT của những câu hỏi tu từ. - Bồi dưỡng tình yêu c/s, quý trọng tự do. B. Chuẩn bị: - Giáo an, ảnh chân dung nhà thơ Tố Hữu. - HS: Đọc thơ và chuẩn bị bài theo h/dẫn sgk. C. Tiến trình dạy và học: * Ổn định: * Kiểm tra: ? Đọc thuộc lòng bài thơ “Quê hương” –Tế Hanh. Nêu nét đặc sắc về ND &NT của bài thơ. * Bài mới: Tu hú kêu báo hiệu mùa hè, mùa vải chín đã tới. Trong bài thơ của Tố Hữu, tiếng chim tu hú ngoài việc báo hiệu mùa hè về, còn tác động ntn đến tâm trạng của người trẻ tuổi ? Để hiểu rõ điều đó chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học hôm nay. * H/đ 1: Hướng dẫn đọc-hiểu chú thích: ? Nêu những nét chính về cuộc đời của tác giả ? ? Bài ra đời trong h/c nào ? - GV nêu cách đọc: giọng trầm đầy cảm xúc, thể hiện khao khát tự do. - GV đọc qua một lần – HS đọc lại – nhận xét - GV kiểm tra một vài từ khó. ? Bài thơ này có thể chia làm mấy phần ? ND các phần đó là gì ? P1: 6 câu đầu: Bức tranh mùa hè. P2:4 câu còn lại: Tâm trạng người chiến sĩ trong nhà tù ? Nhan đề bài thơ gợi cho em hiểu gì? àĐó là tiếng chim tu hú, một tiếng chim đặc trưng của mùa hè rực rỡ với sự sống tưng bừng. Tiếng chim đã tác động mạnh mẽ đến tâm trạng người tù. ? Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Em hiểu gì về thể thơ này? à Lục bát. Là thể thơ của dân tộc. Sử dụng thể thơ này sẽ dễ dàng truyền tải cảm xúc trữ tình. * H/đ 2 : Đọc- hiểu bài thơ : - HS đọc 6 câu thơ đầu. ? Bức tranh mùa hạ được tác giả miêu tả qua những âm thanh và h/ảnh nào ? ? Em có nhận xét gì về những âm thanh đó ? ? Âm thanh đó gợi một sự sống ntn ? ? Mùa hè được gợi tả qua những dấu hiệu điển hình của không gian nào ? ? Nhận xét của em về không gian này ? ? Nh÷ng s¶n vËt nµo cña mùa hè ®­îc nh¾c tới. ? Các sản vật đó gợi một c/s ntn ? ? Em có nhận xét gì về màu sắc được miêu tả trong khổ thơ này ? àTÝnh tõ: ®á, xanh, ®µo, vµng. -> Gîi sù t­¬i míi, chan hoµ, ®Çy høa hÑn. ? H­¬ng vÞ thiªn nhiªn ®­îc t/g c¶m nhËn nh­ thÕ nµo. ? Cã ®­îc c¶m nhËn trùc tiÕp kh«ng.(ko) ? H×nh ¶nh nµo næi bËt trong kh«ng gian. ? Tõ lo¹i nµo ®­îc sö dông? T¸c dông? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ trình tự miªu t¶. ? C¶nh t­îng mïa hÌ cã ®­îc miªu t¶ trùc tiÕp hay kh«ng? V× sao? à ko, t/g đang trong phong giam ko thể tiếp xúc = nhiều góc độ như vậy. ? VËy nã ®­îc c¶m nhËn b»ng gi¸c quan nµo? -> L¾ng nghe “ Cô đơn thay là cảnh thân tù Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu.” ( Tâm tư trong tù ) ? Qua sù c¶m nhËn đã em h×nh dung g× vÒ toµn c¶nh bøc tranh mùa hÌ ®­îc ph¸c ho¹ trong khæ th¬. ? Em hiÓu g× vÒ t©m hån nhµ th¬ víi cuéc sèng. ? Theo dâi khæ th¬ cuèi. ? T©m tr¹ng cña ng­êi tï ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng dßng th¬ nµo. ? §ã lµ t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo. ? V× sao. -> ChËt chéi, tï tóng, thiÕu tù do. ? Tác giả đã sử dụng NT gì trong những câu thơ này ? tác dụng của NT đó ? à Nhịp thơ ngắt bất thương 6/2, 3/3 cùng với ĐT mạnh (đập, tan, chết uất), từ ngữ cảm thán (ôi, làm sao ) ? Tiếng chim tu hú mở đầu và kết thúc bài thơ gợi cho người đọc liên tưởng gì ? à Thể hiện sự thay đổi diễn biến tâm trạng một cách lôgic, hợp lý: mở đầu là tiếng gọi bầy đầy náo nức bồn chồn, KT là cứ kêu -> gợi sự u uất, khắc khoải vì bị mất tự do. *GV: Cø kªu nghÜa lµ tiÕng gäi tù do kh«ng bao giê th«i. NghÜa lµ ý trÝ v­ît ngôc lu«n lu«n th­êng trùc. ? Qua PT, em cảm nhận được những nét đặc sắc nào về ND & NT ? I. Đọc –hiểu chú thích: 1. Tác giả: (1920-2002) Tên thật Nguyễn Kim Thành. - Quê: Phù Lai- Quảng Thọ-Quảng Điền- T/T Huế. 2.Tác phẩm: - Xuất xứ: Sánh tác trong nhà lao phủ Thừa Thiên, khi tác giả mới bị bắt giam ở đó.In trong tập “Từ ấy” - Bố cục: 2 phần. - Thể thơ: lục bát. II. Đọc- hiểu bài thơ: 1. Bức tranh mùa hè: - Âm thanh: Tu hú gọi bầy,ve ngân. sáo diều àđặc trưng của mùa hè. -> Gợi c/s tưng bừng, rộn rã. - Không gian: Bắp rây vàng…, …nắng đào, trời xanh…. -> §Ñp, t­¬i th¾m. léng lÉy, thanh b×nh, bao la, tho¸ng ®·ng. - Sản vật: + Lúa chiêm chín. + Trái cây ngọt dần. àSự sống đang sinh sôi nảy nở, đầy đặn, ngọt ngào. - Hương vị :Lóa chÝn. Trái cây ngọt ngào. - §«i con diÒu s¸o lén nhµo tÇng kh«ng. -> §éng tõ diÔn t¶ sù vËn ®éng, tr¹ng th¸i c¨ng ®Çy nhùa sèng, hÕt søc sèng ®éng. - Trình tự miêu tả. Tõ s©n -> v­ên.(gần ->xa ) MÆt ®Êt -> trêi.(thấp -> cao) HÑp -> réng.( cụ thể ->khái quát) Từ âm thanh đến màu sắc, hương vị. => §Ñp ®Ï, rén r· ©m thanh, s¾c mµu, đầy sức sống với hương vị ngọt ngào và 1 ko gian khoáng đạt tự do. => Có TY c/sống nồng nàn thiết tha. 2. Tâm trạng người tù: Muèn ®¹p tan phßng hÌ «i! Ngét lµm sao chÕt mÊt th«i. + T©m tr¹ng: Ngét ng¹t, uÊt øc cao ®é à Nhịp thơ ngắt bất thương cùng với ĐT mạnh, từ ngữ cảm thán => đã diến tả cảm giác ngột ngạt, niềm khao khát cháy bỏng được trở về với c/s tựdo. * Ghi nhớ: Sgk – 20. * Củng cố: ? Phương thức biểu đạt của Vb là gì ? ( MT & BC ) ? Việc sử dụng thể thơ lục bát đã mang lại t/d gì cho bài thơ ? àDiễn tả được c/xúc tha thiết nồng cháy của người CSCM trong cảnh tù đầy. bài thơ giàu nhạc điệu, dẽ đọc, dễ thuộc. * Hướng dẫn học bài: - Học thuộc lòng bài thơ và PT. - Chuẩn bị bài: Câu nghi vấn. -------------------o0o-------------------- Soạn: 05/01/2014 Tiết 79 CÂU NGHI VẤN ( Tiếp ) A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp h/s hiểu rõ câu NV ko chỉ dùng để hỏi mà còn dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe dọa, bộc lộ cảm xúc, tình cảm. - Rèn kỹ năng sử dung câu NV trong khi tạo lập VB viết cũng như nói. - Giáo dục cho h/s ý thức giữ gìn sự trong sáng của TV. B. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, bảng phụ. - HS: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới theo h/dẫn. C. Tiến trình dạy và học: