Giáo án Ngữ văn 8 Tiết 105 Thuế máu

THUEÁ MAÙU Nguyeãn AÙi Quoác Bài ….. Tiết.105 Tuần dạy:....... Ngày dạy:...... 1. MUÏC TIEÂU: 1.1. Kieán thöùc: - Boä maët giaû nhaân giaû nghóa cuûa boïn thöïc daân Phaùp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạm trong các cuộc chiến trang phi nghĩa phản ánh trong văn bản. - Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chín luận của Nguyễn Ái Quốc. 1.2. Kó naêng: - Đọc-hiểu văn bản chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận. - Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận. 1.3. Thaùi ñoä: - Giaùo duïc HS kính yeâu laõnh tuï HCM, caêm gheùt saâu cay TDP. 2. TRỌNG TÂM: Boä maët giaû nhaân giaû nghóa cuûa boïn thöïc daân Phaùp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạm trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản. Nghệ thuật trào phúng sắc sảo của văn chính luận NAQ. 3. CHUAÅN BÒ: GV: Chuẩn kiến thức, kỹ năng, chân dung HCM, tranh, bảng phụ. HS: SGK, VBT, Chuaån bò baøi. 4. TIEÁN TRÌNH: 4.1. OÅn ñònh toå chöùc và kiểm diện: 4.2. Kieåm tra miệng: GV treo baûng phuï. * Caùc pheùp hoïc maø Nguyeãn Thieáp baøn ñeán trong baøi baáu laø nhöõng pheùp naøo? A. Hoïc tuaàn töï töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp. B. Naém goïn nhöõng ñieàu cobaûn. C. Hoïc ñi ñoâi vôùi haønh. D. Goàm A, B, C. * YÙ nghóa taùc duïng cuûa vieäc hoïc chaân chính? - Ñaát nöôùc coù nhieàu nhaân taøi, cheá ñoä vöõng maïnh, quoác gia thònh höng. ? Bài Thuế máu của tác giả nào? - Nguyễn Ái Quốc. HS traû lôøi, GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 4.3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi. Ñöông thôøi caùc chí só yeâu nöôùc caùch maïng ( PBC, PCT) cuõng ñaõ coù nhöõng baûn aùn keát toäi thöïc daân Phaùp baèng thô vaø vaên xuoâi. Coù nhöõng taùc phaåm raát hay, ñöôïc phoå bieán roäng raõi. Nhöõng taùc phaåm cuûa Nguyeãn AÙi Quoác ñaõ vöôït haún leân vôùi moät taàm voùc………………….. Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS. ND baøi hoïc. Hoaït ñoäng 1: Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích. GV ñoïc maãu, höôùng daãn HS ñoïc giọng khi mỉa mai châm biếm, khi đau xót đồng cảm, phẫn nộ, khi diễu nhại trào phúng, khi bác bỏ mạnh mẽ.Gv goïi HS ñoïc tiếp, GV nhaän xeùt. ? GV höôùng daãn HS naém ñoâi neùt veà tác giả, tác phẩm? ? Nguyễn Ái Quốc viết bản phóng sự này vào năm nào? ở đâu? Viết bằng tiếng gì? - Năm 1946, in lại bằng tiếng Pháp( Hà Nội). - Năm 1960, nhà xuất bản sự thật( Hà Nội) dịch ra tiếng Việt. ? Đoạn trích thuế máu nằm ở phần nào của tác phẩm? Nằm ở chương I của Bản án chế độ thực dân Pháp. *Giáo viên giảng cho học sinh hiểu 12 chương. - Chương I thuế máu, chương II việc đầu độc người bản xứ, chương III các quan thống đốc, IV các quan cai trị, V những nhà khai hóa, VI tệ nạn tham nhũng trong bộ máy cai trị, VII bóc lột người bản xứ, VIII công lí, IX chính sách ngu dân, X chủ nghĩa giáo hợi, XI nỗi khổ nhục của người phụ nữ bản xứ, XII nô lệ thức tỉnh. Löu yù töø ngöõ khoù SGK. ? Vị trí đoạn trích? - Nằm ở chương I. ? Bố cục đoạn trích chia làm mấy phần? Mỗi phần nói về chuyện gì? P 1: Thủ đoạn phỉnh nịnh để mộ lính ở các nước thuộc địa và số phận bi thảm của họ. P2:Thủ đoạn dùng vũ lực để bắt lính của TDP. P3: Sự bạc đãi, tráo trở của thực dân Pháp. ? Thuế máu đề cập tới vấn đề gì? -Vấn đề thực dân Pháp bắt lính ở các nước thuộc địa đưa sang Pháp để làm bia đỡ đạn trong đại chiến thế giới thứ nhất 1914-1918. ? Từ trước tới giờ, nhân dân ta đã phải nộp những thứ thuế gì cho giặc Pháp? -Ngọc trai, sừng tê, ngà voi.... ? Em hiểu thế nào là thuế máu? - Bóc lột xương máu, mạng sống của người dân thuộc địa. ? Qua đó gợi cho em suy nghĩ gì về số phận của người dân thuộc địa? Thái độ của tác giả khi dùng nhan đề này? - Thảm thương, căm phẫn mỉa mai đối với tội ác ghê tởm của chính quyền thực dân. Hoaït ñoäng 2: Phaân tích văn bản. Ngöôøi daân thuoäc ñòa phaûi gaùnh chòu nhieàu thöù thueá baát coâng, voâ lí nhöng coù leõ một thöù thueá taøn nhaãn, phuõ phaøng laø bò boùc loät xöông maùu, maïng soáng. ? Thueá maùu ñeà caëp ñeán vaán ñeà gì? Moãi phaàn văn bản noùi leân nội dung gì? - Vaán ñeà thực dân Pháp baét lính ôû caùc nöôùc thuoäc ñòa sang Phaùp laøm bia ñôõ ñaïn trong chieán tranh theá giôùi thöù I. Phaàn I: Chieán tranh vaø ngöôøi baûn xöù. Phaàn II: Cheá ñoä lính tình nguyeän. Phaàn III. Keát quaû cuûa söï hi sinh. ? Trình töï ñaët teân nhö theá gôïi leân ñieàu gì? - Quaù trình löøa bòp cuûa thực dân Pháp, tinh thaàn pheâ phaùn maïnh meõ cuûa NAQ. ? So saùnh thaùi ñoäng cuûa caùc quan cai trò thöïc daân ñoái vôùi ngöôøi thuoäc ñòa ôû 2 thôøi ñieåm: - Tröôùc chieán tranh. - Khi chieán tranh xaûy ra. HS traû lôøi, GV nhaän xeùt, söûa chöõa. - Con yeâu, baïn hieàn, chieán só baûo veä coâng lí vaø töï do. à Noùi leân thuû ñoaïn löøa bòp bæ oåi cuûa chính quyeàn thöïc daân ñeå baét ñaàu bieán hoï thaønh vaät hi sinh. ? Em có nhận xét gì về việc tác giả dùng các từ ngữ, các hình ảnh lời lẽ của bọn cầm quyền. Chú ý dụng ý, giọng điệu? - Mĩ từ, danh hiệu hào nhoáng khoác lên người lính thuộc địa nhằm đả kích bản chất lừa bịp trơ trẽn, giọng mỉa mai châm biếm của NAQ. * Giáo viên gọi học sinh đọc: Nhưng họ đã... nước mình nữa. ? Soá phaän thaûm thöông cuûa hoï ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo? Thảo luận nhóm nhỏ 2 p HS traû lôøi, GV nhaän xeùt, söûa chöõa. - Hoï ñem maïng soáng maø ñaùnh ñoåi laáy nhöõng vinh döï hão huyeàn. - Bao caùi cheát thaûm thöông cuûa ngöôøi lính treân caùc baõi chieán tröôøng aùc lieät xa xoâi. - Hoï laøm coâng cuï cheá taïo vuõ khí phuïc vuï cho chieán tranh ở hậu phương cũng chịu bệnh tật ái chết đau đớn. ? Em coù nhaän xeùt gì veà soá lieäu maø tác giả ñöa ra? - Tố cáo mạnh mẽ tội ác của bọn thực dân và gây lòng căm thù, phẫn nộ của các dân tộc thuộc địa. Thấy được bộ mặt giả nhân giả nghĩa của kẻ cầm quyền. ? Nhận xét của em về chi tiết “ Lấy máu mình tươi lên vòng nguyệt quế, đem xương khắc gậy các nhà thống chế? - Châm biếm, mỉa mai chua xót, cay đắng cho số phận thảm thương cũa người lính thuộc địa. I. Ñoïc – Tìm hieåu văn bản : 1. Ñoïc: 2. Chuù thích: a. Tác giả b. Tác phẩm - Bản án thực dân Pháp viết bắng tiếng Pháp, xuất bản ở Pari gồm 12 chương và phần phụ lục. II. Đọc tìm hiểu văn bản: 1. Caùch ñaët teân taùc phẩm. 2. Chieán tranh vaø ngöôøi baûn xöù. a. Thaùi ñoä cuûa quan cai trò thöïc daân vôùi ngöôøi baûn xöù. - Tröôùc chieán tranh: Bò xem laø gioáng ngöôøi haï ñaúng, bò ñoái xöû nhö suùc vaät. - Khi chieán tranh xaûy ra: Ñöôïc taâng boác, voã veà, phong cho danh hieäu cao quyù. -> Kết cấu tương phản sự thay đổi thái độ đột ngột của bọn thực dân có tính chất lừa bịp, giọng mỉa mai, châm biếm của tác giả. b. Soá phaän cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa. - Phaûi ñoät ngoät xa gia ñình, vôï con, phơi thây, bỏ xác... - Bieán thaønh vaät hi sinh cho lôïi ích, danh hieäu cuûa keû caàm quyeàn. - Hoï phaûi chòu beänh taät, cheát ñau ñôùn. - Tám vạn người bỏ mình trên đất Pháp. à Baèng hình aûnh vaø soá lieäu cuï theå, sinh ñoäng cho thấy tội ác tày trời của bọn thực dân.. 4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố: GV treo baûng phuï. * Nguyeân nhaân chính cuûa vieäc caùc quan cai trò thöïc daân thay ñoåi thaùi ñoä vôùi ngöôøi daân thuïoâc ñòa? A. Vì chính quyeàn thöïc daân muoán thöcï hieän chính saùch cai trò môùi. (B). Vì chính quyeàn thöïc daân muoán bieán hoï thaønh taám bia ñôõ ñaïn cho chuùng trong cuoäc chieán tranh phi nghóa. * Soá phaän ngöôøi daân thuoäc ñiạ nhö theá naøo trong cuoäc chieán tranh phi nghóa? - Phaûi ñoät ngoät xa lìa vôï con. - Bieán thaønh vaät hi sinh cho danh döï, lôïi ích leû caàm quyeàn. - Chòu beänh taät, cheát ñau ñôùn. 4.5. Höôùng daãn HS töï hoïc: * Đối với bài học ở tiết học này: Hoïc baøi, đọc lại nội dung ghi * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: Đọc và soạn tieáp caùc caâu 3, 4, 5, 6 SGK. +Tìm những chi tiết chúng bắt và đối xử lính tình nguyện. + Cách đối xử với người dân thưộc địa khi chiến tranh kết thúc. 5. RUÙT KINH NGHIEÄM: - Nội dung: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… - Phương pháp: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… - Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… THUEÁ MAÙU (TT) Nguyeãn AÙi Quoác Bài ….. Tiết..106 Tuần dạy:....... Ngày dạy:...... 1. MUÏC TIEÂU: 1.1. Kieán thöùc: - Boä maët giaû nhaân giaû nghóa cuûa boïn thöïc daân Phaùp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạm trong các cuộc chiến trang phi nghĩa phản ánh trong văn bản. - Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chín luận của Nguyễn Ái Quốc. 1.2. Kó naêng: - Đọc-hiểu văn bản chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận. - Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận. 1.3. Thaùi ñoä: - Giaùo duïc HS kính yeâu laõnh tuï HCM, caêm gheùt saâu cay thực dân Pháp. 2. TRỌNG TÂM: Boä maët giaû nhaân giaû nghóa cuûa boïn thöïc daân Phaùp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạm trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản. Nghệ thuật trào phúng sắc sảo của văn chính luận NAQ. 3. CHUAÅN BÒ: GV: Chuẩn kiến thức, kỹ năng, chân dung HCM, tranh, bảng phụ, tư liệu tham khảo. HS: SGK, VBT, Chuaån bò baøi. 4. TIEÁN TRÌNH: 4.1. OÅn ñònh toå chöùc và kiểm diện: Kiểm tra sĩ số 4.2. Kieåm tra miệng: GV kieåm tra söï chuaån baøi cuûa HS. 4.3. Baøi môùi: Hoaït ñoäng cuûa giáo viên vaø học sinh . Nội dung baøi hoïc. Hoạt động 3 ? Boïn quan cai thöïc daân ñaõ huy ñoäng ñöôïc 70 vaïn ngöôøi baûn xöù tham gia vaøo cuoäc chieán tranh phi nghóa ñoù. Vaäy boïn thöïc daân ñaõ söû duïng nhöõng thuû ñoaïn, mánh khóe baét lính nhö theá naøo? HS traû lôøi, GV nhaän xeùt, söûa chöõa. Giáo viên cho học sinh đọc những dẫn chứng tiêu biểu. - Ăn tiền công khai từ việc tuyển quân ? Tác phẩm đã kể ra các sự thực như thế nào về người dân? - Trong khi laøm nhöõng ñieàu treân, chính quyeàn thöïc daân ñaõ reâu rao veà loøng töï nguyeän ñaàu quaân cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa. Lôøi tuyeân boá trònh troïng cuûa phuû toaøn quyeàn Ñoâng Döông caøng boäc loä söï löøa bòp trô treõn. ? Ngöôøi daân thuoäc ñòa coù tình nguyeän hieán daâng xöông maùu nhö lôøi leõ bòp bôïm cuûa boïn caàm quyeàn khoâng? - Khoâng heà coù söï tình nguyeän. Bằng câu hỏi phản bác: Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính... tại sao có cảnh xích tay, biểu tình, bạo động. ? Nhaän xeùt gioïng ñieäu lôøi tuyeân boá cuûa chính quyeàn thöïc daân “Caùc baïn, lính thôï”. - Tuyeân boá trònh troïng, boäc loä söï löøa bòp trô treõn. ? Nhận xét dẫn chứng mà tác giả đưa ra trong đoạn này, đưa ra nhằm mục đích gì? - Sự thật thảm khốc của chế độ lính tình nguyện * Hoạt động 4. Học sinh theo dõi. ? Keát quaû cuûa söï hi sinh cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa trong caùc cuoäc chieán tranh nhö theá naøo? Caùch ñoái xöû cuûa chính quyeàn thöïc daân đối với người bản xứ? Giáo viên cho học sinh đọc đoạn 2. HS thaûo luaän 3p, trình baøy. GV nhaän xeùt,söûa chöõa. - Trở lại giống người bẩn thỉu, lột của cải, đánh đập.. ? Thương binh Pháp và vợ con tử sĩ người pháp được trả ơn như thế nào? - Cấp môn bài buôn thuốc phiện. Giáo viên: Như thế là một việc mà chính quyền thực dân phạm tới hai tội ác đối với nhân loại, đưa họ làm bia đỡ đạn, gây ra cái chết trắng. ? Nhaän xeùt giọng điệu câu đầu và ñoaïn vaên ôû ñoaïn cuoái. - Câu đầu giọng mỉa mai, châm biếm. - Gioïng vaên huøng hoàn, raén roûi, leân aùn ñanh theùp cheá ñoä thực dân, keâu goïi lương tri của loaøi ngöôøi tiến bộ choáng laïi boïn thöïc daân ñöùng veà phía daân toäc bò aùp böùc. ? Như vậy qua ba phần NAQ cho ta biết bản chất của TDP như thế nào? Thái độ của tác giả đối với người dân? Giáo viên Giảng: Tác giả vạch trần sự thật ấy bằng những tư liệu phong phú với tấm lòng của một người yêu nước, một người cộng sản. Ở đây tác giả đã khách quan trong việc đưa ra sự việc, những câu văn trào ứ cam hờn, chan chứa thương cảm. ? Nguyễn Ái Quốc viết văn bản này để tố cáo ai? Tố cáo vấn đề gì? ? Nêu nội dung chính của văn bản? ? Neâu neùt nghệ thuật ñaëc saéc cuûa văn bản treân? HS traû lôøi, GV nhaän xeùt, söûa chöõa. Goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK. Hoaït ñoäng 5: Luyeän taäp. Goïi HS ñoïc BT. GV höôùng daãn HS laøm BT. HS trình baøy, GV nhaän xeùt. 3. Cheá ñoä tình nguyeän. * Caùc thuû ñoaïn maùnh khóe baét lính cuûa boïn thöïc daân: - Tieán haønh lùng raùp, vaây baét vaø cöôõng cheá . - Lôïi duïng vieäc baét lính ñeå doaï naït, xoay xôû, kieám tieàn. - Saün saøng troùi, xích, nhoát ngöôøi ta nhö suùc vaät, ñaøn aùp daõ man neáu choáng ñoái. - Ngöôøi daân troán traùnh hoaëc phaûi xì tieàn ra, laøm cho mình nhieãm beänh naëng nhất. à Söï töông phaûn giöõa lôøi noùi vaø vieäc laøm cuûa boïn thöïc daân. => Dẫn chứng thực tế, sinh động, lập luận chặt chẽ bằng câu hỏi phản bác nhằm tố cáo mạnh mẽ thủ đoạn lừa bịp của bọn thực dân. 4. Keát quaû söï hi sinh. - Hoï laïi trôû laïi “gioáng ngöôøi baån thæu”. - Boïn thöïc daân cöôùp heát cuûa caûi maø lính thuoäc ñòa saém ñöôïc, hoï laïi bò ñaùnh ñaäp taøn baïo, đối xử như súc vật. - Cấp môn bài buôn thuốc phiện nhắm hủy hoại cuộc sống, giống nòi. =>Bóc trần bản chất đê tiện của chính quyền thực dân, bày tỏ lòng thương cảm đối với người dân thuộc địa. 5. Ñaëc saéc NT. - Tư liệu phong phú, xác thực. - Giọng điệu đanh thép - Ngòi bút trào phúng sắc sảo, giọng mỉa mai.. 6.Ý nghĩa văn bản - Văn bản có ý nghĩa như một bản án tố cáo thủ đoạn và chính sách vô nhân đạo của bọn thực dân đẩy người dân thuộc địa vào lò lửa chiến tranh. * Ghi nhôù: SGK. III. Luyeän taäp: BT: VBT 4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố: GV treo baûng phuï. * Ñoaïn trích “Thueá maùu” cho em hiểu đó là thứ thuế như thế nào? - Thứ thuế dã man, tàn bạo nhất. * Nêu ý nghĩa của văn bản? - Như một bản án tố cáo thủ đoạn và chính sách vô nhân đạo của bọn thực dân. 5. Höôùng daãn HS töï hoïc: * Đối với bài học ở tiết học này: - Đọc lại vở ghi, học ghi nhớ, làm bài tập. * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: - Chuaån bò baøi “Ñi boä ngao du”: Traû lôøi caâu hoûi SGK. + Đọc bài, tìm hiểu chú thích. + Tìm các luận điểm, luận cứ trong bài. 5. RUÙT KINH NGHIEÄM: - Nội dung: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… - Phương pháp: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… - Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… HOÄI THOAÏI Bài ….. Tiết.107 Tuần dạy:....... Ngày dạy:...... 1. MUÏC TIEÂU: 1.1. Kieán thöùc: Vai xã hội trong hội thoại. 1.2. Kó naêng: Xác định được các vai xã hội trong hoäi thoaïi. 1.3. Thaùi ñoä: - Giaùo duïc HS löïa choïn vai giao tieáp. 2. TRỌNG TÂM: Biết xác định thái độ đúng đắn trong quan hệ giao tiếp 3. CHUAÅN BÒ: GV: Chuẩn kiến thức, kỹ năng, bảng phụ. HS: SGK, VBT, Chuaån bò baøi. 4. TIEÁN TRÌNH: 4.1. OÅn ñònh toå chöùc và kiểm diện: 4.2. Kieåm tra miệng: * Kể tên các hành động nói thường gặp? - Haønh ñoäng höùa heïn, Haønh ñoäng boäc loä caûm xuùc, Haønh ñoäng trình baøy , Haønh ñoäng hoûi. * BT4 VBT? - Caùch b, c. HS traû lôøi, laøm BT. ? Cô đang hỏi một bạn, vậy có mấy người trao đổi, ai vai trên. - Hai người trao đổi, cô vai trên. GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi. Trong cuoäc soáng haøng ngaøy, ngöôøi naøo cuõng coù moái quan heä xaõ hoäi roäng – heïp, thaân – sô ….. khaùc nhau vaø nhöõng moái quan heä aáy thöôøng voâ cuøng phöùc taïp vaø tinh teá. Moät ngöôøi coù theå coù ñòa vò cao trong xaõ hoäi nhöng khi veà nhaø laïi chæ laø con caùi. Moät ngöôøi laø cha meï trong gia ñình nhöng khi ñeán cô quan chæ laø baïn beø ñoàng nghieäp …… Nhöõng vò trí trong xaõ hoäi, cô quan, gia ñình aáy ñöôïc goïi laø caùc vai cuûa moãi ngöôøi khi tham gia hoäi thoaïi……. Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS. ND baøi hoïc. Hoaït ñoäng 1: Vai xã hội trong hoäi thoaïi. GV goïi HS ñoïc SGK/93. ? Trong ñoaïn trích treân coù maáy nhaân vaät tham gia ñoái thoaïi? - Hai nhaân vaät: ngöôøi coâ, beù Hoàng. ? Quan heä giöõa caùc nhaân vaät tham gia hội thoaïi trong ñoaïn trích treân laø quan heä gì? Ai vai treân? ai vai döôùi? - Quan heä gia toäc, thân tộc Vai treân: ngöôøi coâ. Vai döôùi: beù Hoàng. ? Tìm ra lôøi noùi cuûa coâ beù Hoàng? HS traû lôøi, GV nhaän xeùt,söûa chöõa. ? Tìm caùc lôøi noùi cuûa beù Hoàng? HS traû lôøi, GV nhaän xeùt,söûa chöõa. ? Caùch xöû söï cuûa người cô có gì ñaùng traùch? - Thieáu thieän chí, khoâng phuø hôïp vôùi quan heä ruoät thòt, vöøa khoâng ñuùng muïc cuûa ngöôøi treân ñoái vôùi ngöôøi döôùi. Giáo viên lấy thêm tình huống để học sinh xác định vai xã hội. ? Hoäi thoaïi laø gì? - Hoäi thoaïi laø söû duïng ngoân ngöõ ñeå noùi chuyeän vôùi nhau. ? Em hieåu gì veà vai xã hội? Vai xã hội ñöôïc xaùc ñònh baèng caùc quan heä xã hội gì? khi tham gia hoäi thoaïi caàn chuù yù ñieàu gì? HS thaûo luaän, trình baøy. GV nhaän xeùt, söûa chöõa. GV goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK. Nhö vaäy laø coù 2 caùch öùng xöû trong hoäi thoaïi: Kính troïng vaø thaân tình. Giáo viên đặt tình huống cụ thể cho học sinh xác định vai xã hội. Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp. HS ñoïc BT1, 2 xaùc ñònh yeâu caàu. GV höôùng daãn HS laøm BT. HS laøm BT, GV nhaän xeùt, söûa chöõa. Giáo viên gọi học sinh đọc, giáo viên hướng dẫn chia nhóm thảo luận 3 p Nhóm 1 phần a. Nhóm 2,3 b. Nhóm 4 c. Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung. Giáo viên chốt. I. Vai xã hội trong hoäi thoaïi: - Hoàng!…… Sao laïi…… Maøy daïy quaù…… Coâ beù Hoàng vai treân: Vai treân. Thaùi ñoä: ñoäc aùc, cay cuù. - Khoâng…… Sao coâ…… Beù Hoàng: vai döôùi. Thaùi ñoä: caêm töùc, yù thöùc ñöôïc mình là vai dưới phải lễ phép tôn trọng bề trên nên gắng kìm neùn baát bình. * Ghi nhôù: SGK. II. Luyeän taäp: BT1: -Trần Quốc Tuấn nghieâm khaéc chæ ra loãi laàm cuûa caùc töôùng syõ: Nay caùc ngöôi nhìn ……….. -Khuyeân baûo caùc töôùng syõ raát chaân tình. BT2: a. Xeùt veà vò trí xaõ hoäi, oâng giaùo coù vò theá cao hôn moät ngöôøi noâng daân nhö laõo Haïc, nhöng xeùt veà tuoåi taùc thì laõo Haïc laø ngöôøi baäc treân. b. Ôâng giaùo thöa göûi vôùi Laõo Haïc baèng nhöõng lôøi leõ oân toàn, nhaõ nhaën, thaân maät naém laáy vai laõo, môøi laõo uoáng nöôùc, huùt thuoác, aên khoai……… oâng giaùo goïi Laõo Haïc xöng hoâ goäp laïi, ngöôøi laø oâng con mình( theå hieän söï kính troïng ngöôøi giaø), Xöng toâi (theå hieän quan heä bình ñaúng). c. Laõo Haïc goïi ngöôøi ñoái thoaïi vôùi mình laø oâng giaùo, duøng töø daïy thay cho töø noùi ( theå hieän söï toân troïng), ñoàng thôøi xöng hoâ goäp laïi hai ngöôøi chuùng mình, caùch noùi cuõng xeà xoaø ( noùi ñuøa theá, theå hieän söï thaân tình. 4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố: ? Vai xã hội được xác định bằng các mối quan hệ nào? Kể ra? - Trên dưới hay ngang hàng, theo tuổi tác thứ bậc, thân sơ. ? Nhận xét mối quan hệ xã hội? Rất đa dạng, nhiều chiều. 4.5. Höôùng daãn HS töï hoïc: * Đối với bài học ở tiết học này: Hoïc ghi nhớ, laøm BT. * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: Soaïn baøi “Hoäi thoaïi” (tt): Traû lôøi caâu hoûi SGK. Tìm hiểu lượt và lời trong hội thoại. Nghiên cứu trước bài tập. 5. RUÙT KINH NGHIEÄM: - Nội dung: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… - Phương pháp: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… - Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… TÌM HIEÅU YEÁU TOÁ BIEÅU CAÛM TRONG VAÊN NGHÒ LUAÄN Bài ….. Tiết 108 Tuần dạy:....... Ngày dạy:...... 1. MUÏC TIEÂU: 1.1. Kieán thöùc: - Lập luận là phương thức biểu đạt chính trong văn nghị luận. - Biểu cảm là yếu tố hỗ trợ cho lập luận, góp phần tạo nên sức lay động, truyền cảo của bài văn nghị luận. 1.2. Kó naêng: - Nhận biết yếu tố biểu cảm và tác dụng của nó trong bài văn nghị luận. - Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận hợp lý, có hiệu quả, phù hợp với lô-gic lập luận của bài văn nghị luận. 1.3. Thaùi ñoä: - Giaùo duïc HS tính chính xaùc, caån thaän. 2. TRỌNG TÂM: Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận hợp lý, có hiệu quả, phù hợp 3. CHUAÅN BÒ: GV: Chuẩn kiến thức, kỹ năng, bảng phụ. HS: SGK, VBT, Chuaån bò baøi. 4. TIEÁN TRÌNH: 4.1. OÅn ñònh toå chöùc và kiểm diện: 4.2. Kieåm tra miệng: Kiểm tra sự chuận bị của học sinh. 4.3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi. Taïi sao khoâng ñöa baøi: Muøa xuaân cuûa toâi, Coâ toâ, caây tre Vieät Nam laø vaên nghò luaän ? Ngöôïc laïi, khoâng theå xeáp caùc baøi: Hòch töôùng syõ, baøn luaän veà pheùp hoïc , thueá maùu laø vaên baûn bieåu caûm? Vaäy yeáu toá bieåu caûm trong baøi vaên nghò luaän caàn phaûi ñöôïc tìm hieåu saâu, kyõ hôn nöõa ñeå chuùng ta coù theå vaän duïng khi vieát baøi vaên nghò luaän. Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS. ND baøi hoïc. Hoaït ñoäng 1: Yeáu toá bieåu caûm trong vaên nghị luận. GV goïi HS ñoïc baøi vaên SGK. ? Tìm nhöõng töø ngöõ bieåu loä tình caûm maõnh lieät cuûa taùc giaû vaø nhöõng caâu caûm thaùn trong VB treân? HS traû lôøi, GV nhaän xeùt, söûa chöõa. ? Veà maët söû duïng töø ngöõ vaø ñaët caâu coù tính chaát bieåu caûm “Lôøi……vaø Hòch…… coù gioáng nhau khoâng? - Gioáng nhau vì ñeàu laø lôøi keâu goïi, ñeàu ñeå ñaùnh thöùc löông taâm vaø giaùo duïc loøng yeâu nöôùc cuûa moïi ngöôøi, vì coù nhöõng töø ngöõ, nhöõng caâu vaên coù giaù trò bieåu caûm. ? Tuy nhieân “Lôøi… vaø Hòch…” vaãn ñöôïc coi laø văn bản nghị luận chöù khoâng phaûi laø vaên bieåu caûm? Vì sao? - Bieåu caûm: Boäc loä tình caûm. - NL: Neâu quan ñieåm, yù kieán ñeå baøn luaän phaûi traùi, ñuùngsai, neân suy nghó vaø soáng theá naøo. - Văn bản nghị luận, biểu cảm khoâng ñoùng vai troø chuû ñaïo maø chæ laø yeáu toá phuï trôï cho quaù trình nghị luận. GV goïi HS xem 2 baûng so saùnh SGK. ? Vì sao coù theå noùi coät hai hay hôn coät một? - Vì coù yeáu toá bieåu caûm. ? Neâu yeáu toá bieåu caûm trong văn bản nghị luận, taùc duïng? HS thaûo luaän, traû lôøi. GV nhaän xeùt, söûa chöõa. ? Maïch nghị luận trong caùc baøi “Hòch… vaø Lôøi…” coù choã naøo bò quaån qanh hay ñöùt ñoaïn khoâng? - Raát lieàn maïch. ? Trong văn bản tác giả ñöa ra vaán ñeà giaûi quyeát maø coøm boäc loä tình caûm nhö theá naøo? - Khoâng phaûi tác giả chæ suy nghó veà vaán ñeà caàn giaûi quyeát maø coøn thaät söï xuùc ñoäng tröôùc ñieàu ñang noùi. ? Ñeå vieát ñöôïc nhöõng caâu vaên nhö theá, ngöôøi vieát caàn coù yeâu caàu naøo nöõa? - Söï chaân thaønh, chaân thöïc. ? Ñeå baøi vaên nghị luận coù söùc bieåu caûm cao, ngöôøi laøm vaên phaûi nhö theá naøo? HS traû lôøi, GV nhaän xeùt, söûa chöõa. GV goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK. Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp. Goïi HS ñoïc BT1, 2. Xaùc ñònh yeâu caàu. GV höôùng daãn HS laøm BT. HS thaûo luaän 4p, trình baøy. GV nhaän xeùt, söûa chöõa. I. Yeáu toá bieåu caûm trong vaên nghị luận: * Lôøi keâu goïi toaøn quoác khaùng chieán. - Hôõi ñoàng baøo… - Khoâng! Chuùng ta… - Hôõi ñoàng baøo! - “Lôøi keâu… “ vaø “Hòch…” laø văn bản nghị luận vì: 2 tác phẩm naøy vieát ra khoâng nhaèm muïc ñích bieåu caûm maø nhaèm muïc ñích nghị luận. - Bieåu caûm laø yeáu toá coù khaû naêng gaây ñöôïc höùng thuù hoaëc caûm xuùc maïnh meõ hoaëc saâu laéng nhất, coù khaû naêng nhieàu nhất trong vieäc laøm neân caùi hay cho văn bản. * Ghi nhôù: SGK. II. Luyeän taäp: BT2: Theå hieän caûm xuùc noäi buoàn vaø khoå taâm cuûa ngöôøi thaày taâm huyeát vaø chaân chính tröôùc naïn hoïc veït, hoïc tö trong hoïc ngöõ vaên Caùch bieåu hieän caûm xuùc cuûa ngöôøi vieát raát töï nhieân, chaân thaät. Vieát vaên nghò luaän maø nhö caâu chuyeän taâm tình giöõa ngöôøi thaày vaø troø, giöõa ngöôøi baïn vôùi nhau. Bôûi vaäy trong khi phaân tích lí leõ, daãn chöùng vaãn thaáy noåi leân một taám loøng, một noãi buoàn lo, ñang caàn