Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 10: Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Tiết 10: LUYỆN TẬP SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH A. Mục tiêu bài dạy (sgv/29) B. Chuẩn bị của GV – HS. - GV: sgk, giáo án, tư liệu về sử dụng yếutố thuyết minh trong Văn thuyết minh , bảng phụ. - HS: sgk, vở bài tập đã chuẩn bị dàn ý theo đề sgk/28 C.Tiến trình tổ chức các HĐDH: (1)- Khởi động (2’) - Ổn định - Bài cũ: Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn thuyết minh có tác dụng gì? - Giới thiệu bài mới: Mục tiêu của bài học này giúp các em rèn luyện kỹ năng sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh. (2)- Hình thành kiến thức mới (40’) Hoạt động của GV – HS N/dung bài giảng HS đọc: HS đọc đề, GV chép đề lên bảng A. Tìm hiểu bài Hỏi: Đề yêu cầu trình bày vấn đề gì? Cụm từ “Ở làng quê Việt Nam” cần hiểu như thế nào? - Cụm từ ấy nên hiểu: Trong cuộc sống của người làm ruộng. - Vấn đề mà đề yêu cầu chính là: Con trâu trong đời sống của người dân làng quê Việt Nam (hoặc:Vị trí, vai trò của con trâu trong các mặt đời sống của người dân làng quê Việt Nam. Đề: Con trâu ở làng quê Việt Nam. 1. Tìm hiểu đề Vai trò và vị trí của con trâu trong nhiều mặt đời sống của người dân làng quê Việt Nam. Hỏi: Đối với đề văn này cần trình bày những ý gì? (gợi ý) - Bố cục của một bài văn thuyết minh gồm mấy phần? nêu nhiệm vụ từng phần? - Mở bài: Giới thiệu đối tượng thuyết minh. - Thân bài: Thuyết minh đặc điểm, cấu tạo, lợi ích… - Kết bài: Bày tỏ thái độ đối với đối tượng. - Với đề bài này, phần mở bài làm thế nào? - Phần thân bài nên sắp xếp và trình bày vai trò và vị trí của con trâu trong những lĩnh vực nào của đời sống? - Kết bài làm gì? GV: Thu dàn ý chi tiết của các nhóm, nhận xét sửa chữa (dàn ý HS đã chuẩn bị sẵn ở nhà). Luyện viết: Mỗi tổ viết một đoạn – chial ớp -> 5 tổ 2. Tìm ý, lập dàn ý. a. Mở bài: Giới thiệu con trâu trên đồng ruộng Việt Nam. b. Thân bài: - Con trâu với nghề nông (kéo, cày, bừa,…) - Con trâu với đời sống kinh tế (cho thịt, da sừng, phân bón, là tài sản lớn. - Con trâu với đời sống tinh thần (tham gia trong các lễ hội, gắn với tuổi thơ…) c. Kết bài: Con trâu trong t/c của người nông dân. (3) Viết đoạn văn Hỏi: Nội dung cần thuyết minh trong phần mở bài là gì? Yếu tố miêu tả cần sử dụng là gì? (Gợi ý) Vd: Có thể mở bài bằng cách giới thiệu: “Ở Việt Nam đến bất kỳ miền quê nào đều thấy hình bóng con trâu trên đồng ruộng. Hoặc: Mở bài bằng cách nêu mấy câu tục ngữ, ca dao: “Con trâu là đầu cơ nghiệp” “Trâu ơi ta bảo trâu này…” Hoặc: Bắt đầu bằng việc tả cảnh trẻ em chăn trâu, cho trâu tắm, trâu ăn cỏ: “…” => Từ đó dẫn ra vị trí con trâu trong đời sống nông thôn Việt Nam. - X/định đoạn mở bài - X/định đoạn thân bài. A,b,c -X/định đoạn kết bài. Mẫu: (3) (4) Đoạn văn thuyết minh có kết hợp miêu tả: 1- Bao đời nay, hình ảnh con trâu lầm lũi kéo cày trên đồng ruộng là hình ảnh rất quen thuộc, gần gũi đối với người nông dân Việt Nam. Vì thế, đôi khi con trâu đã trở thành người bạn tâm tình của người nông dân. “ Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruiộng, trâu cày với ta Cấy cày vốn nghiệp nông gia Ta đây trâu đấy ai mà quản công” 2- Chiều chiều, khi một ngày lao động đã tạm dừng, con trâu được tháo cày và đủng đỉnh bước trên đường làng, miệng luôn “nhai trầu” bỏm bẻm. Khi ấy, cái dạng đi khoan thai, chậm rãi của con trâu khiến cho người ta có cảm giác không khí của làng quê Việt Nam sao mà thanh bình và thân quen quá đỗi. Viết đoạn giới thiệu con trâu trong việc làm ruộng? GV: Ở đây có những ý phải thuyết minh: Trâu cày, bừa ruộng, kéo xe, chở lúa, trục lúa,… cần phải giải thích từng loại việc và có sự thuyết minh con trâu trong từng việc đó, có thể vận dụng tri thức về sức kéo, về sức cày ở bài thuyết minh khoa học về con trâu đã cho. Viết đoạn thuyết minh con trâu với tuổi thơ ở nông thôn? - Cần miêu tả cảnh trẻ em chăn trâu, hình ảnh con trâu cần cù gặm cỏ,… Mẫu: Không phải ai sinh ra và lớn lên ở làng quê Việt Nam mà lại không có tuổi thơ gắn bó với con trâu, mải mê ngắm nhìn con trâu được thả lỏng đang say sưa gặm cỏ một cách ngon lành. Lớn lên một chút, nghễu nghên cười trên lưng trâu trong những buổi chiều đi chăn thả trở về. Cưỡi trâu ra đồng, cưỡi trâu lội xuống sông, cưỡi trâu thong dong và cưỡi trâu phi nước đại… Thú vị biết bao!con trâu hiền lành ngoan ngoãn đã để lại trong ký ức tuổi thơ của mỗi người bao nhiêu kỷ niệm ngọt ngào. Luyện tập (2’):Hướng dẫn học sinh đọc thêm ở nhà bài “Dừa sáp” Củng cố -Dặn dò (1’) Soạn: Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em. B. Luyện tập Đọc thêm ở nhà