Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 101: Hướng dẫn chuẩn bị cho chương trình địa phương phần tập làm văn

TuÇn 21-Bµi 19+20 Ngµy so¹n : 13-1-2009 Ngµy gi¶ng: TiÕt 101: H­íng dÉn chuÈn bÞ cho ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng phÇn tËp lµm v¨n A.Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn nãi chung. - TËp trung suy nghÜ vÒ mét hiÖn t­îng thùc tÕ ë ®Þa ph­¬ng . - TÝch hîp víi c¸c v¨n b¶n v¨n vµ c¸c bµi tiÕng viÖt, tËp lµm v¨n. - RÌn kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét sù vËt, hiÖn t­îng x· héi ë ®Þa ph­¬ng. B.ChuÈn bÞ: -ThÇy: ChuÈn bÞ néi dung. -Trß: ChuÈn bÞ néi dung gi¸o viªn ®· h­íng dÉn giê tr­íc. C.TiÕn tr×nh lªn líp: *Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1.Tæ chøc: 9A: 2.KiÓm tra:ViÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh ë nhµ. 3.Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: HiÖn nay trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò con ng­êi ph¶i quan t©m ®Ó t×m gi¶i ph¸p tèi ­u nh­ vÊn ®Ò m«i tr­êng, vÊn ®Ò quyÒn trÎ em, vÊn ®Ò x· héi… §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ph¶i quan t©m ®ång thêi nã lµ vÊn ®Ò cô thÓ cña tõng ®Þa ph­¬ng ph¶i gi¶i quyÕt. H«m nay chóng ta sÏ cïng nhau ®i t×m hiÓu vÒ vµ viÕt vÒ mét vÊn ®Ò thùc tÕ ë ®Þa ph­¬ng m×nh. *Ho¹t ®éng 2: Néi dung 1.H­íng dÉn mét sè vÊn ®Ò cÇn lµm a.X¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò cã thÓ viÕt ë ®Þa ph­¬ng ? ë ®Þa ph­¬ng em, em thÊy vÊn ®Ò - VÊn ®Ò m«i tr­êng: nµo cÇn ph¶i bµn b¹c trao ®æi thèng + HËu qu¶ cña viÖc ph¸ rõng à lò lôt, h¹n h¸n… nhÊt thùc hiÖn ®Ó mang l¹i lîi Ých + HËu qu¶ cña viÖc chÆt ph¸ c©y xanh à « nhiÔm chung cho mäi ng­êi? bÇu kh«ng khÝ. - VÊn ®Ò m«i tr­êng. + HËu qu¶ cña r¸c th¶i bõa b·i à khã tiªu hñy. ? VËy khi viÕt vÒ vÊn ®Ò m«i tr­êng th× cÇn viÕt vÒ nh÷ng khÝa c¹nh nµo? - VÊn ®Ò vÒ quyÒn trÎ em - VÊn ®Ò quyÒn trÎ em. ? Khi viÕt vÒ vÊn ®Ò nµy th× thùc tÕ ë + Sù quan t©m cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Õn trÎ ®Þa ph­¬ng em cÇn ®Ò cËp ®Õn nh÷ng em (x©y dùng, söa ch÷a tr­êng häc…). khÝa c¹nh nµo? + Sù quan t©m cña nhµ tr­êng ®Õn trÎ em (x©y dùng khung c¶nh s­ ph¹m phï hîp..) + Sù quan t©m gióp ®ì cña gia ®×nh. -VÊn ®Ò vÒ x· héi - VÊn ®Ò x· héi: ? Khi viÕt vÒ vÊn ®Ò nµy ta cÇn khai + Sù quan t©m gióp ®ì ®èi víi c¸c gia ®×nh thuéc th¸c nh÷ng khÝa c¹nh nµo ë ®Þa diÖn chÝnh s¸ch ph­¬ng m×nh? + Nh÷ng tÊm g­¬ng s¸ng trong thùc tÕ(vÒ lßng nh©n ¸i, ®øc hi sinh …) b. X¸c ®Þnh c¸ch viÕt ? VËy khi viÕt bÊt cø mét vÊn ®Ò g× ta - Yªu cÇu vÒ néi dung cÇn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu g× + Sù viÖc hiÖn t­îng ®­îc ®Ò cËp phai mang tÝnh vÒ néi dung? phæ biÕn trong x· héi + Ph¶i trung thùc cã tÝnh x©y dùng, kh«ng s¸o rçng + Ph©n tÝch nguyªn nh©n ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan vµ cã søc thuyÕt phôc + Néi dung bµi viÕt gi¶n dÞ dÔ hiÓu tr¸nh dµi dßng ? VËy bè côc cña mét v¨n b¶n cÇn cã - Yªu cÇu vÒ h×nh thøc: mÊy phÇn? Lµ nh÷ng phÇn nµo? §Ó lµm + Ph¶i ®ñ bè côc ba phÇn (MB, TB, KB). râ nh÷ng phÇn ®ã cÇn tr×nh bµy ra sao? + Ph¶i cã ®ñ luËn ®iÓm, luËn cø, lËp luËn. 2. H­íng dÉn t×m hiÓu mét sè v¨n b¶n ? §äc lÇn l­ît tõng v¨n b¶n (®Ýnh kÌm) a. V¨n b¶n: Ng­êi hïng tuæi 15. Yªu cÇu häc sinh x¸c ®Þnh nh÷ng vÊn b. V¨n b¶n: ChiÕn tÝch. ®Ò sau: c. V¨n b¶n: Nçi ®au. ? Sù viÖc hiÖn t­îng nµo trong x· héi d. V¨n b¶n: C« n÷ sinh nghÌo häc giái. ®­îc ®Ò cËp? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu sù viÖc, hiÖn t­îng, c¸ch ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch cña t¸c gi¶?(cã ®¶m b¶o tÝnh trung thùc kh¸ch quan vµ thuyÕt phôc kh«ng) ? Néi dung cña bµi viÕt nh­ thÕ nµo? ? LuËn ®iÓm, luËn cø, lËp luËn ra sao? *Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp ? VËy khi viÕt vÒ mét vÊn ®Ò ë ®Þa - Chó ý: Khi viÕt vÒ mét vÊn ®Ò ë ®Þa ph­¬ng ta cÇn ph­¬ng ta cÇn viÕt nh­ thÕ nµo ®Ó ®¶m ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu: b¶o yªu cÇu c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh + T×nh h×nh, ý kiÕn vµ nhËn ®Þnh cña c¸ nh©n ph¶i thøc? râ rµng, cô thÓ cã thuyÕt minh, lËp luËn, thuyÕt phôc. + TuyÖt ®èi kh«ng ®­îc nªu tªn ng­êi, tªn c¬ quan ®¬n vÞ cô thÓ cã thËt, v× nh­ vËy lµ ph¹m vi tËp lµm v¨n ®· trë thµnh mét ph¹m vi kh¸c. * Ho¹t ®éng 4: Cñng cè- dÆn dß: - HÖ thèng néi dung toµn bµi, kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ b¶n. - VÒ nhµ viÕt mét v¨n b¶n hoµn chØnh (chän mét trong c¸c vÊn ®Ò ®· h­íng dÉn) - So¹n bµi: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi (theo c©u hái s¸ch gi¸o khoa- trang 30) Ngµy so¹n : 14-1-2009 Ngµy gi¶ng: TiÕt 102: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû míi - Vò Khoan - A.Môc tiªu cÇn ®¹t: * Gióp häc sinh: - NhËn thøc ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu trong tÝnh c¸ch vµ thãi quen cña con ng­êi ViÖt Nam, yªu cÇu gÊp rót ph¶i kh¾c phôc ®iÓm yÕu, h×nh thµnh ®øc tÝnh vµ thãi quen tèt khi ®Êt n­íc ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. - N¾m ®­îc tr×nh tù lËp luËn vµ nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶. - TÝch hîp víi tiÕng viÖt vµ tËp lµm v¨n. - RÌn kÜ n¨ng ®äc, hiÓu, ph©n tÝch v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ vÊn ®Ò con ng­êi, x· héi. B.ChuÈn bÞ: 1 ThÇy: ChuÈn bÞ ch©n dung t¸c gi¶ Vò Khoan, cuèn s¸ch: Mét gãc nh×n cña tri thøc (tËp 1-NXB trÎ; thµnh phè Hå ChÝ Minh, 2002). 2 Trß: §äc kü v¨n b¶n chuÈn bÞ theo c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa-trang 30. C.TiÕn tr×nh lªn líp: * Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1.Tæ chøc: 9A: 2. KiÓm tra: KiÓm tra bµi cò. -V¨n b¶n “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” cã mÊy luËn ®iÓm, lµ nh÷ng luËn ®iÓm nµo? -Sau khi häc xong v¨n b¶n: “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ bè côc, vÒ c¸ch viÕt, vÒ giäng v¨n cña t¸c gi¶ ®· sö dông trong v¨n b¶n? 3.Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: Vµo ThÕ kû XXI, thanh niªn ViÖt Nam ta ®·, ®ang vµ sÏ chuÈn bÞ nh÷ng g× trong hµnh trang cña m×nh. LiÖu ®Êt n­íc ta cã thÓ s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng? Mét trong nh÷ng lêi khuyªn, nh÷ng lêi trß chuyÖn vÒ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan trong hµng ®Çu cña thanh niªn ®­îc thÓ hiÖn trong bµi nghÞ luËn cña ®ång chÝ Phã Thñ t­íng Vò Khoan viÕt nh©n dÞp ®Çu n¨m 2001. * Ho¹t ®éng 2: §äc hiÓu v¨n b¶n: - Yªu cÇu häc sinh ®äc to, râ rµng, m¹ch l¹c, t×nh c¶m phÊn chÊn. - Gi¸o viªn ®äc mÉu, mêi 3 häc sinh ®äc. - Gi¸o viªn nhËn xÐt c¸ch ®äc cña häc sinh. ? Dùa vµo phÇn chó thÝch (*) trong SGK h·y giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶? ? §äc c¸c chó thÝch SGK (29) ? Chó ý c¸c tõ ? Gi¶i nghÜa. (§éng lùc; kinh tÕ tri thøc; thÕ giíi m¹ng; bãc ng¨n c¾n dµi). ? V¨n b¶n nµy thuéc kiÓu v¨n b¶n g×? ? Lo¹i v¨n b¶n nghÞ luËn. ? V¨n b¶n nµy cã bè côc mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn. ? Quan s¸t toµn bé v¨n b¶nà x¸c ®Þnh luËn ®iÓm trung t©m vµ hÖ thèng luËn cø trong v¨n b¶n? ? §äc phÇn nªu vÊn ®Ò? ? Em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ c¸ch nªu Ên ®Ò cña t¸c gi¶ ? ViÖc ®Æt vÊn ®Ò vµo thêi ®iÓm ®Çu thÕ kØ míi cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? ? V× sao nh­ vËy, lÇn l­ît trong c¸c phÇn viÕt tiÕp theo t¸c gi¶ sÏ gióp ta s¸ng tá? ? §äc phÇn 2? §o¹n 1? ? LuËn cø ®Çu tiªn ®­îc triÓn khai lµ g×? Ng­êi viÕt ®· luËn chøng nã nh­ thÕ nµo? ? §äc ®o¹n 2 vµ 3 (PhÇn 2)? ? Ngoµi 2 nguyªn nh©n trªn cßn nh÷ng nguyªn nh©n nµo kh¸c khi nh×n réng ra c¶ n­íc, c¶ thêi ®¹i vµ thÕ giíi? ? TÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n ®ã dÉn ®Õn vÊn ®Ò g×? ? §äc ®o¹n 4 + ®o¹n 5 (PhÇn 2)? ? T¸c gi¶ ®· nªu nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu nµo cña con ng­êi ViÖt Nam? Nguyªn nh©n v× sao cã c¸i yÕu? ? So víi ®o¹n 4 th× ë ®o¹n 5 t¸c gi¶ ph©n tÝch nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña ng­êi ViÖt Nam nh­ thÕ nµo? ¤ng sö dông nh÷ng thµnh ng÷ nµo? T¸c dông? ? §äc ®o¹n 6 vµ ®o¹n 7? Ph¸t hiÖn nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu trong tÝnh c¸ch vµ thãi quen cña ng­êi ViÖt Nam? ? Em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶? (Cô thÓ, râ rµng, l« gÝc) à Søc thuyÕt phôc cao ? §äc phÇn 3? ? T¸c gi¶ nªu l¹i môc ®Ých vµ sù cÇn thiÕt cña kh©u ®Çu tiªn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh khi b­íc vµo thÕ kØ míi lµ g×? V× sao? ? Em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ nhiÖm vô t¸c gi¶ nªu ra? T¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng tÝn hiÖu nghÖ thuËt g× trong v¨n b¶n? ? Néi dung chñ yÕu mµ v¨n b¶n ®Ò cËp ®Õn lµ g×? *Ho¹t ®éng 3: ? H·y t×m mét sè c©u thµnh ng÷, tôc ng÷ nãi vÒ ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña con ng­êi ViÖt Nam trong d·y sau? B¶ng phô + PhiÕu häc tËp. I-TiÕp xóc v¨n b¶n. 1.§äc v¨n b¶n 2.Gi¶i thÝch tõ khã. - §éng lùc: Lµ lùc t¸c ®éng vµo vËt, ®å vËt hay ®èi t­îng. - Kinh tÕ tri thøc: ChØ mét tr×nh ®é ph¸t triÓn rÊt cao cña nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã tri thøc trÝ tuÖ chiÕm tû träng cao trong c¸c gi¸ trÞ cña s¶n phÈm trong tæng s¶n phÈm kinh tÕ quèc d©n. - ThÕ giíi m¹ng: Liªn kÕt, trao ®æi th«ng tin trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi nhê hÖ thèng m¸y tÝnh liªn th«ng. - Bãc ng¾n c¾n dµi: Thµnh ng÷ chØ lèi sèng, lèi suy nghÜ lµm ¨n h¹n hÑp nhÊt thêi kh«ng cã tÇm nh×n xa. 3.KiÓu lo¹i v¨n b¶n: - NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò x· héi,gi¸o dôc - NghÞ luËn gi¶i thÝch. 4.Bè côc: 3 phÇn PhÇn 1: §Æt vÊn ®Ò. PhÇn 2: Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. PhÇn 3: KÕt thóc vÊn ®Ò. II.Ph©n tÝch v¨n b¶n - LuËn ®iÓm trung t©m:ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi. - HÖ thèng luËn cø (4). 1.Nªu vÊn ®Ò. -Nªu vÊn ®Ò mét c¸ch trùc tiÕp, râ rµng, ng¾n gän, cô thÓ -ý nghÜa: §©y lµ thêi ®iÓm quan träng, thiªng liªng, ®Çy ý nghÜa ®Æc biÖt lµ líp trÎ ViÖt Nam ph¶i n¾m v÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña con ng­êi ViÖt Nam à tõ ®ã ph¶i rÌn luyÖn nh÷ng thãi quen tèt khi b­íc vµo nÒn kinh tÕ míi. 2- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. *LuËn cø quan träng ®Çu tiªn lµ sù chuÈn bÞ cho b¶n th©n con ng­êi ®Ó b­íc vµo thÕ kØ míi. - LuËn chøng lµm s¸ng tá luËn cø. + Con ng­êi lµ ®éng lùc ph¸t triÓn cña lÞch sö. Kh«ng cã con ng­êi, lÞch sö kh«ng thÓ tiÕn lªn, ph¸t triÓn. + Trong nÒn kinh tÕ tri thøc, trong thÕ kØ XXI vai trß con ng­êi cµng næi tréi. + Mét thÕ giíi khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nhanh. + Sù giao thoa, héi nhËp gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ ngµy cµng s©u réng. *LuËn cø trung t©m cña v¨n b¶n lµ : -ChØ râ nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña con ng­êi ViÖt Nam tr­íc m¾t líp trÎ. - C¸i m¹nh truyÒn thèng: Th«ng minh, nh¹y bÐn víi c¸i míi à §ã lµ c¸i m¹nh cèt tö cña toµn d©n à cã tÇm quan träng hµng ®Çu vµ l©u dµi à C¸i yÕu ®­îc tiÒm Èn trong c¸i m¹nh à nhanh chãng kh¾c phôc míi ph¸t huy ®­îc c¸i m¹nh. - C¸i m¹nh: CÇn cï, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc à §¸p øng víi thùc tÕ cuéc sèng hiÖn ®¹i. à C¸i m¹nh vÉn tiÒm Èn c¸i yÕu, nh÷ng khuyÕt tËt. - C¸i m¹nh: §oµn kÕt, th­¬ng yªu, gióp ®ì nhau trong lÞch sö dùng n­íc, gi÷ n­íc xong thùc tÕ hiÖn nay cßn ®è kÞ, cßn lèi sèng thø bËc. - C¸i m¹nh: B¶n tÝnh thÝch øng nhanh à C¸i yÕu: K× thÞ kinh doanh + thãi quen bao cÊp, û l¹i, kÐm n¨ng ®éng, tù chñ, kh«n vÆt,…. 3.KÕt thóc vÊn ®Ò - Môc ®Ých: “S¸nh vai… ch©u” - Con ®­êng, biÖn ph¸p: LÊp ®Çy nh÷ng ®iÓm m¹nh, vøt bá nh÷ng ®iÓm yÕuà Lµm cho líp trÎ nhËn râ ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu t¹o thãi quen tèt ®Ó vËn dông vµo thùc tÕ. - NhiÖm vô ®Ò ra thËt cô thÓ, râ rµng, gi¶n dÞ, t­ëng nh­ ai còng cã thÓ lµm theo. III.Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt: + Ng«n ng÷ b¸o chÝ, g¾n víi ®êi sèng, c¸ch nãi trùc tiÕp, dÔ hiÓu, gi¶n dÞ. + Sö dông c¸ch so s¸nh cña ng­êi NhËt, ng­êi Hoa trong cïng mét sù viÖc, hiÖn t­îng xong l¹i cã c¸c thãi quen vµ øng xö kh¸c nhau. + Sö dông thµnh ng÷, tôc ng÷, ca dao cô thÓ, sinh ®éng. 2. Néi dung: Ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, h¹n chÕ, vøt bá nh÷ng ®iÓm yÕu ®Ó ®­a n­íc ta tiÕn lªn sanh vai víi c¸c quèc gia 5 ch©u. * Ghi nhí: SGK (Trang 30) LuyÖn tËp. *Nãi vÒ ®iÓm m¹nh cña ng­êi ViÖt Nam - Uèng n­íc nhí nguån. - Tr«ng tr­íc ngã sau. - §­îc mïa chí phô ng« khoai. *Nãi vÒ ®iÓm yÕu cña ng­êi ViÖt Nam - §ñng ®Ønh nh­ chÜnh tr«i s«ng. - VÐn tay ¸o x«, ®èt nhµ t¸ng giÊy. *Ho¹t ®éng 4: Cñng cè – dÆn dß - HÖ thèng néi dung bµi + NghÖ thuËt. Néi dung - H­íng dÉn lµm bµi tËp 2 (SGK-Trang 31) - Häc kÜ néi dung bµi - So¹n bµi: “Chã sãi vµ cõu trong th¬” - Ngô ng«n cña La- ph«ng- ten theo c©u hái SGK trang 41. Ngµy so¹n : 15-1-2009 Ngµy gi¶ng: TiÕt 103: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp (tiÕp theo) A.Môc tiªu cÇn ®¹t: * Gióp häc sinh: - NhËn biÕt hai thµnh phÇn biÖt lËp: Gäi- ®¸p vµ phô chó. - N¾m ®­îc c«ng dông riªng cña mçi thµnh phÇn trong c©u. - BiÕt ®Æt c©u cã thµnh phÇn gäi - ®¸p, thµnh phÇn phô chó. - TÝch hîp víi v¨n, tËp lµm v¨n. B.ChuÈn bÞ: - ThÇy: §Ìn chiÕu (PhÇn ng÷ liÖu vµ bµi tËp vËn dông). - Trß: ChuÈn bÞ theo h­íng dÉn. C.TiÕn tr×nh lªn líp: * Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1.Tæ chøc: 9A: 2.KiÓm tra: -Ta ®· häc c¸c thµnh phÇn biÖt lËp nµo? T¸c dông cña nã. -Tr×nh bµy bµi tËp sè 4 trang 19? 3.Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: Giê tr­íc chóng ta ®· häc thµnh phÇn c¶m th¸n, thµnh phÇn t×nh th¸i trong c©u mÆc dï nã kh«ng tham gia vµo viÖc diÔn ®¹t sù viÖc cña c©u xong nã còng cã nh÷ng t¸c dông nhÊt ®Þnh: H«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu nh÷ng thµnh phÇn biÖt lËp ®ã? * Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi .Ng÷ liÖu- Ph©n tÝch ng÷ liÖu *Ng÷ liÖu 1( SGK- Trang 31) ? C¸c tõ ng÷: “nµy”; “th­a «ng” tõ ng÷ nµo ®­îc dïng ®Ó gäi, tõ ng÷ nµo ®­îc dïng ®Ó ®¸p? ? Nh÷ng tõ ng÷ dïng ®Ó gäi-®¸p cã tham gia diÔn ®¹t nghÜa sù viÖc cña c©u hay kh«ng? T¹i sao? ? Trong c¸c tõ ng÷ gäi-®¸p Êy, tõ ng÷ nµo ®­îc dïng ®Ó t¹o lËp cuéc tho¹i, tõ ng÷ nµo ®­îc dïng ®Ó duy tr× cuéc tho¹i? ? C¸c tõ ng÷ “nµy”, “th­a «ng” ®­îc gäi lµ thµnh phÇn gäi- ®¸p. Em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh phÇn gäi- ®¸p? - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 1 (Trang 32) ? Häc sinh x¸c ®Þnh à häc sinh kh¸c nhËn xÐt bæ xung à gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸? *Ng÷ liÖu 2 (SGK-Trang 31+32) - Häc sinh ®äc râ rµng ng÷ liÖu chó ý c¸c tõ ng÷ g¹ch ch©n. ? NÕu l­îc bá nh÷ng tõ ng÷ g¹ch ch©n “vµ còng lµ ®øa con duy nhÊt cña anh” “t«i nghÜ vËy” th× nghÜa cña sù viÖc cña mçi c©u cã thay ®æi kh«ng? V× sao? ? Côm tõ “vµ còng lµ ®øa con duy nhÊt cña anh” ®­îc thªm vµo ®Ó chó thÝch cho côm tõ nµo? ? Côm chñ vÞ “t«i nghÜ vËy” chó thÝch ®iÒu g×? ? C¸c côm tõ “vµ còng lµ ®øa con duy nhÊt cña anh”, “t«i nghÜ vËy” lµ thµnh phÇn phô chó. Em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh phÇn phô chó? ? C¸c thµnh phÇn gäi - ®¸p vµ phô chó ®­îc gäi lµ c¸c thµnh phÇn biÖt lËp. VËy em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh phÇn biÖt lËp? - Hai häc sinh ®äc ghi nhí? * Ho¹t ®éng 3: - Häc sinh ®äc to bµi tËp 2 à x¸c ®Þnh yªu cÇu? Mét häc sinh nhËn xÐt, bæ sung à gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. - Häc sinh ®äc to yªu cÇu bµi tËp 3. X¸c ®Þnh theo yªu cÇu? Tõng ®o¹n trÝch à häc sinh nhËn xÐt, bæ sung à gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸? - Häc sinh ®äc to yªu cÇu bµi tËp 4? X¸c ®Þnh theo yªu cÇu? à Häc sinh nhËn xÐt, bæ sung à gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸? -Häc sinh ®äc to yªu cÇu bµi tËp 5? ? Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh c¸ch viÕt. ? Häc sinh viÕt bµi à tr×nh bµy tr­íc líp. ? Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ à uèn n¾n. I Bµi häc 1. Thµnh phÇn gäi ®¸p - Tõ “nµy” dïng ®Ó gäi; côm tõ “th­a «ng” dïng ®Ó ®¸p. - Nh÷ng tõ ng÷ “nµy”, “th­a «ng” kh«ng tham gia vµo viÖc diÔn ®¹t nghÜa sù viÖc cña c©u v× chóng lµ thµnh phÇn biÖt lËp. - Tõ “nµy” ®­îc dïng ®Ó t¹o lËp cuéc tho¹i, më ®Çu sù giao tiÕp. - Côm tõ “th­a «ng” dïng ®Ó duy tr× cuéc tho¹i, thÓ hiÖn sù hîp t¸c ®èi tho¹i. *Thµnh phÇn gäi-®¸p ®­îc dïng ®Ó t¹o lËp cuéc tho¹i ®Ó duy tr× quan hÖ giao tiÕp. *Bµi tËp 1- Trang 32 T×m thµnh phÇn gäi-®¸p trong ®o¹n trÝch. Tõ dïng ®Ó gäi “nµy”. Tõ dïng ®Ó ®¸p “v©ng”. Quan hÖ trªn - d­íi. Th©n mËt: Hµng xãm l¸ng giÒng cïng c¶nh ngé. 2. Tµnh phÇn phô tró - NÕu ta l­îc bá nh÷ng tõ ng÷ g¹ch ch©n th× nghÜa sù viÖc cña c¸c c©u kh«ng thay ®æi. V× nh÷ng tõ ng÷ ®ã lµ thµnh phÇn biÖt lËp ®­îc viÕt thªm vµo, nã kh«ng n»m trong cÊu tróc có ph¸p cña c©u. - Chó thÝch cho côm tõ “®øa con g¸i ®Çu lßng”. - Côm chñ vÞ “t«i nghÜ vËy” chó thÝch ®iÒu suy nghÜ riªng cña nh©n vËt “t«i”. * Thµnh phÇn phô chó ®­îc dïng ®Ó bæ sung mét sè chi tiÕt cho néi dung chÝnh cña c©u. * C¸c thµnh phÇn gäi - ®¸p vµ phô chó lµ nh÷ng bé phËn kh«ng tham gia vµo viÖc diÔn ®¹t nghÜa sù viÖc cña c©u nªn ®­îc gäi lµ thµnh phÇn biÖt lËp. *Ghi nhí (SGK trang 32). II. LuyÖn tËp: 1.Bµi tËp 2 (SGK trang 32). T×m thµnh phÇn gäi - ®¸p trong c©u ca dao? Lêi gäi - ®¸p ®ã h­íng ®Õn ai? - Côm tõ dïng ®Ó gäi “bÇu ¬i”. - §èi t­îng h­íng tíi cña sù gäi: TÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong céng ®ång ng­êi ViÖt. 2.Bµi tËp 3 (SGK trang 33). T×m thµnh phÇn phô chó trong c¸c ®o¹n trÝch? Cho biÕt chóng bæ sung ®iÒu g×? a)- “KÓ c¶ anh” à gi¶i thÝch cho côm tõ “mäi ng­êi”/ b)- “C¸c thÇy c«…ng­êi mÑ” à gi¶i thÝch cho côm tõ “nh÷ng ng­êi n¾m gi÷ ch×a kho¸ … nµy” c)- “Nh÷ng ng­êi thùc sù cña …kØ tíi” à gi¶i thÝch cho côm tõ “líp trΔ. d)- “Cã ai ngê” à thÓ hiÖn sù ng¹c nhiªn cña nh©n vËt “T«i”. - “Th­¬ng th­¬ng qu¸ ®i th«i” à thÓ hiÖn t×nh c¶m tr×u mÕn cña nh©n vËt “T«i” víi nh©n vËt “C« bÐ nhµ bªn”. 3.Bµi tËp 4 (SGK trang 33). Thµnh phÇn phô chó ë mçi c©u trong bµi tËp 3 liªn quan ®Õn nh÷ng tõ ng÷ nµo tr­íc ®ã? - C¸c thµnh phÇn phô chó ë bµi tËp 3 liªn quan ®Õn nh÷ng tõ ng÷ mµ nã cã nhiÖm vô gi¶i thÝch hoÆc cung cÊp th«ng tin phô vÒ th¸i ®é, suy nghÜ, t×nh c¶m cña c¸c nh©n vËt ®èi víi nhau. 4.Bµi tËp 5 (SGK trang 33). - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n tr×nh bµy suy nghÜ cña em vÒ viÖc thanh niªn chuÈn bÞ hµnh trang b­íc vµo thÕ kû míi, trong ®ã cã chøa thµnh phÇn phô chó. * Ho¹t ®éng 4: Cñng cè-DÆn dß: - HÖ thèng néi dung bµi: Häc sinh cÇn n¾m ch¾c: + Thµnh phÇn gäi - ®¸p. + Thµnh phÇn phô chó. - H­íng dÉn häc bµi. + Häc thuéc phÇn ghi nhí (SGK trang 32). + Hoµn thiÖn bµi tËp 5. + ChuÈn bÞ viÕt bµi viÕt sè 5. Ngµy so¹n : 16-1-2009 Ngµy gi¶ng: tiÕt 104-105: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 : NghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn t­îng cña ®êi sèng. A.Môc tiªu cÇn ®¹t: *Gióp häc sinh: - ¤n tËp tæng hîp c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n nghÞ luËn. - TÝch hîp c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n, tiÕng ViÖt, tËp lµm v¨n. - KiÓm tra kü n¨ng viÕt v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ sù viÖc, hiÖn t­îng, x· héi. B.ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: Ra ®Ò, ®¸p ¸n chÊm. 2. Trß: ¤n tËp kü kiÕn thøc vËn dông ®Ó viÕt bµi. C.TiÕn tr×nh lªn líp: * Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1.Tæ chøc: 9A: 2.KiÓm tra: §å dïng (giÊy, bót ®Ó viÕt bµi). 3.Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: *Ho¹t ®éng 2: Néi dung - Gi¸o viªn ®äc ®Ò tr­íc 1 lÇn? - ChÐp ®Ò lªn b¶ng? - §äc l¹i ®Ò à gi¶i quyÕt nh÷ng th¾c m¾c cña häc sinh? - Häc sinh ®äc to, râ rµng ®Ò bµi? - X¸c ®Þnh ®Ò thuéc kiÓu lo¹i nµo? - X¸c ®Þnh néi dung cÇn viÕt: - X¸c ®Þnh râ h×nh thøc? - Gi¸o viªn nªu mét sè yªu cÇu vÒ mÆt tæ chøc líp khi lµm bµi. - ChÊm ®iÓm 10 ? Më bµi: + ý 1: 1®. + ý 2: 1®. ? Th©n bµi: + ý 1: 2®. + ý 2: 1.5®. + ý 3: 1.5®. I.§Ò bµi: Mét hiÖn t­îng kh¸ phæ biÕn hiÖn nay lµ vøt r¸c ra ®­êng hoÆc nh÷ng n¬i c«ng céng. Ngåi bªn hå, dï lµ hå ®Ñp næi tiÕng, ng­êi ta còng tiÖn tay vøt r¸c xuèng…Em h·y ®Æt mét nhan ®Ò ®Ó gäi ra hiÖn t­îng Êy vµ viÕt bµi v¨n nªu suy nghÜ cña m×nh. II.Yªu cÇu: 1.ThÓ lo¹i: NghÞ luËn vÒ sù vËt, hiÖn t­îng trong x· héi. 2.Néi dung: HËu qu¶ ghª gím cña viÖc vøt r¸c th¶i bõa b·i. 3.H×nh thøc: §¶m b¶o bè côc 3 phÇn chÆt chÏ, m¹ch l¹c, tr×nh bµy s¹ch, khoa häc. 4.Tæ chøc: - TrËt tù, nghiªm tóc viÕt bµi. III.§¸p ¸n, thang ®iÓm chÊm bµi 1.Më bµi (2®): - Giíi thiÖu hiÖn t­îng vøt r¸c bõa b·i lµ phæ biÕn hiÖn nay. - Nªu kh¸i qu¸t t¸c h¹i cña viÖc lµm nµy. 2.Th©n bµi (5®): - Ph©n tÝch hiÖn t­îng vøt r¸c bõa b·i trong thùc tÕ hiÖn nay lµ phæ biÕn. - §¸nh gi¸ viÖc vøt r¸c bõa b·ià g©y nh÷ng hËu qu¶ . - NÕu kh«ng vøt r¸c bõa b·i cã kÕt thóc ra sao? 3.KÕt bµi (2®): - Kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh vÊn ®Ò vøt r¸c bõa b·i - Rót ra bµi häc cho b¶n th©n. 4.H×nh thøc (1®): - Tr×nh bµy s¹ch sÏ, khoa häc, bè côc râ rµng, m¹ch l¹c. - Nh¾c l¹i yªu cÇu cÇn thiÕt khi viÕt mét v¨n b¶n nghÞ luËn x· héi. + VÒ néi dung. + VÒ h×nh thøc. *Ho¹t ®éng 3: Thu bµi-NhËn xÐt - Thu bµi viÕt cña líp. - NhËn xÐt giê viÕt bµi * Ho¹t ®éng 4: Cñng cè-DÆn dß: - Kh¾c s©u kh¸i niÖm v¨n nghÞ luËn vÒ sù viÖc, hiÖn t­îng ®êi sèng vµ c¸ch - ChuÈn bÞ tr­íc bµi: NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng ®¹o lý. Ngµy so¹n : 16-1-2009 Gi¶ng: TiÕt 106: Chã sãi vµ cõu Trong th¬ ngô ng«n cña La-Ph«ng-Ten ( TrÝch – Hi-p«-lit ten) A.Môc tiªu cÇn ®¹t: -Gióp häc sinh hiÓu ®­îc bµi nghÞ luËn v¨n ch­¬ng ®· dïng biÖn ph¸p so s¸nh h×nh t­îng con cõu vµ chã sãi trong th¬ ngô ng«n cña laph«ng Ten víi nh÷ng dßng viÕt vÒ hai con vËt Êy cña nhµ khoa häc §uy-Ph«ng nh»m lµm næi bËt ®Æc tr­ng cña s¸ng t¸c nghÖ thuËt: in ®Ëm dÊu Ên c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ riªng cña nghÖ sü - TÝch hîp TËp lµm v¨n (NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng ®¹o lý) phÇn tiÕng ViÖt (gäi, ®¸p, phô chó, liªn kÕt c©u, ®o¹n v¨n) phÇn v¨n 1 sè bµi th¬ ngô ng«n cña Laphong Ten - KÜ n¨ng: T×m, ph©n tÝch luËn ®iÓm, luËn chøng; so s¸nh c¸ch viÕt cña nhµ v¨n vµ nhµ khoa häc vÒ cïng 1 ®èi t­îng. B.ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: Mét sè bµi th¬ La ph«ng Ten 2. Trß: Häc bµi, häc bµi ë nhµ C.TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc *Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng: 1.Tæ chøc: 9A: 2-KiÓm tra: §äc ghi nhí “Hµnh trang...” ? §äc l¹i c©u më ®Çu, c©u cuèi v¨n b¶n, sù lÆp ý cña c©u më ®Çu, c©u cuèi thÓ hiÖn chñ ®Þnh g× vµ ®èi t­îng nµo mµ t/g bµi b¸o h­íng tíi ? (Kh¾c s©u chñ ®Ò – h­íng tíi líp trÎ hiÖn nay) 3-Bµi míi: Ai ch¼ng biÕt chã sãi hung d÷, danh ma. xo¶ quyÖt cßn cõu lµ loµi vËt ¨n cá hiÒn lanh, chËp ch¹m, yÕu ít, th­êng lµ måi ngon cña chã sãi. Nh­ng d­íi ngßi bót cña mét nhµ sinh vËt, mét nhµ th¬, nh÷ng con vËt nµy l¹i ®­îc miªu t¶, ph©n tÝch rÊt kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau ®ã lµ thÕ nµo? v× sao cã sù k¸c nhau ®ã. §äc ®o¹n v¨n nghÞ luËn cña H. Ten, chóng ta sÏ t×m thÊy c©u tr¶ lêi. *Ho¹t ®éng 2: §äc hiÓu v¨n b¶n: - GV ®äc mÉu, nªu t/c ®äc (th¬ ®óng I.tiÕp xóc v¨n b¶n nhÞp; lêi do¹ dÉm cña chã sãi, van xin thª th¶m cña cõu non) 1.§äc v¨n b¶n 2.T×m hiÓu chó thÝch: - Gäi 2 HS lÇn l­ît ®äc tiÕp ? -T¸c gi¶: Lµ triÕt gia, sö häc, nghiªn cøu v¨n häc, viÖn sü viÖn Hµn L©m Ph¸p - §äc chó thÝch * ? - Nªu vµi nÐt vÒ t/g – t/p ? + T¸c gi¶ c«ng tr×nh nghiªn cøu v¨n häc næi tiÕng “La Phong Ten vµ th¬ ngô ng«n cña «ng” (3 phÇn, mçi phÇn nhiÒu ch­¬ng) - Gäi KT viÖc ®äc hiÓu c¸c chó thÝch kh¸c ? -T¸c phÈm: §o¹n trÝch tõ ch­¬ng II, phÇn 2 T×m bè côc ®o¹n trÝch ? 3.Bè côc – lËp luËn: + §Çu -> "chÕt råi th× v« dông":Nh×n nhËn cña Buy-ph«ng vµ La- ph«ng-ten vÒ chã sãi vµ cõu + Cßn l¹i: Lêi b×nh cña t¸c gi¶ vÒ hai c¸ch nh×n trªn C¸ch lËp luËn cña t/g ? X¸c ®Þnh m¹ch NL ë tõng phÇn ? - M¹ch nghÞ luËn: (Khi b¹n vÒ con cõu t/g thay b­íc 1 b»ng trÝch ®o¹n th¬ ngô ng«n LPTen + D­íi ngßi bót cña La Ph«ng-ten + D­íi ngßi bót cña §uy-Ph«ng -> nhê ®ã bµi v¨n nghÞ luËn trë nªn sinh ®éng h¬n + D­íi ngßi bót cña La Ph«ng Ten II.Ph©n tÝch v¨n b¶n §äc “§uy-ph«ng –> xua ®i” ? nhµ khoa häc cã viÕt vÒ 1 con cõu cô thÓ ? viÕt vÒ chóng nh­ thÕ nµo ? vµ tá th¸i ®é g× -> con cõu ? §äc ®o¹n “§uy-ph«ng viÕt... v« dông” nhµ khoa häc cã viÕt 1.Hai con vËt d­íi ngßi bót nhµ khoa häc - ViÕt vÒ loµi cõu (con cõu nãi chung) loµi chã sãi (con chã sãi nãi chung) vÒ 1 con cõu cô thÓ ? ViÕt vÒ chóng nh­ thÕ nµo ? Nªu dÉn chøng ? b»ng ngßi bót chÝnh x¸c cña nhµ khoa häc nªu nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña chóng (T×nh mÉu tö loµi nµo còng cã; nèi bÊt h¹nh cña chã sãi kh«ng ®­îc nh¾c ®Õn v× ®Êy kh«ng ph¶i lµ nÐt c¬ b¶n cña nã ë mäi lóc, mäi n¬i) -Tãm t¾t nh÷ng ghi chÐp cña Buy Ph«ng vÒ chã sãi? -T×nh c¶m cña «ng ®èi víi con vËt nµy nh­ thÕ nµo? NhËn xÐt cña Buy Ph«ng vÒ chã sãi cã ®óng kh«ng? - Kh«ng nh¾c ®Õn “t×nh mÉu tö th©n th­¬ng cña loµi cõu; kh«ng nh¾c ®Õn nçi bÊt h¹nh cña chã sãi" ->Sãi lµ loµi vËt ®¸ng ghÐt, ®¸ng trõ ->Cõu lµ con vËt ®Çn ®én, nhót nh¸t, thô ®éng, kh«ng biÕt trèn tr¸nh hiÓm nguy. *Nh×n nhËn cña Buy Ph«ng vÒ chã sãi: -Buy Ph«ng nh×n thÊy nh÷ng ho¹t ®éng b¶n n¨ng vÒ thãi quen vµ sù xÊu xÝ. -¤ng khã chÞu vµ thÊy ghÐt con sãi v× lóc sèng chóng cã h¹i, lóc chÕt còng v« dông. =>§ã lµ lêi nhËn xÐt ®óng v× dùa trªn sù quan s¸t nh÷ng biÓu hiÖn b¶n n¨ng xÊu cña con vËt nµy * Ho¹t ®éng 4: Cñng cè-DÆn dß: -§äc l¹i phÇn ph©n tÝch, nh¾c l¹i néi dung chÝnh ®· häc. -Häc bµi vµ chuÈn bÞ nh÷ng néi dung cßn l¹i. Ngµy d¹y:17-01-2009 Ngµy gi¶ng: TiÕt 107 V¨n häc Chã sãi vµ cõu Trong th¬ ngô ng«n cña La-Ph«ng-Ten ( TrÝch – Hi-p«-lit ten) A.Môc tiªu cÇn ®¹t: -Gióp häc sinh hiÓu ®­îc bµi nghÞ luËn v¨n ch­¬ng ®· dïng biÖn ph¸p so s¸nh h×nh t­îng con cõu vµ chã sãi trong th¬ ngô ng«n cña LaPh«ng Ten víi nh÷ng dßng viÕt vÒ hai con vËt Êy cña nhµ khoa häc §uy-Ph«ng nh»m lµm næi bËt ®Æc tr­ng cña s¸ng t¸c nghÖ thuËt: in ®Ëm dÊu Ên c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ riªng cña nghÖ sü - TÝch hîp TËp lµm v¨n (NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng ®¹o lý) phÇn tiÕng ViÖt (gäi, ®¸p, phô chó, liªn kÕt c©u, ®o¹n v¨n) phÇn v¨n 1 sè bµi th¬ ngô ng«n cña Laphong Ten - KÜ n¨ng: T×m, ph©n tÝch luËn ®iÓm, luËn chøng; so s¸nh c¸ch viÕt cña nhµ v¨n vµ nhµ khoa häc vÒ cïng 1 ®èi t­îng. B.ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: Mét sè bµi th¬ La ph«ng Ten ,b¶ng phô 2. Trß: Häc bµi, häc bµi ë nhµ C.Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc *Ho¹t ®éng 1:Khëi ®éng 1.Tæ chøc: 9A: 2.KiÓm tra: Tãm t¾t c¸ch nh×n nhËn cña Buy-Ph«ng vÒ cõu, «ng nªu lªn nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo cña cõu? 3.Bµi míi *Ho¹t ®éng 2:§äc hiÓu v¨n b¶n(TiÕp) Ho¹t ®éng nhãm:Tãm t¾t c¸ch nh×n nhËn cña La Ph«ng ten vÒ cõu? §äc ®o¹n th¬ nµy ta hiÓu thªm g× vÒ con cõu?T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? T×nh c¶m