Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 121 đến tiết 130

Tiết 121 Đọc - Hiểu văn bản Sang Thu - Hữu Thỉnh - A- Mục tiêu Giúp HS: - Phân tích được những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. - Rèn luyện thêm năng lực cảm thụ thơ ca. B- Chuẩn bị - SGK, SGV, tư liệu khác - Soạn bài. C- Tiến trình I- ổn định tổ chức II- Kiểm tra bài cũ 1. Đọc thuộc diễn cảm bài thơ "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương? Nêu cảm nghĩ của em về bài thơ đó? III- Bài mới Giáo viên giới thiệu bài: Đề tài mùa thu khá quen thuộc.....sự cảm nhận mới về mùa thu của Hữu Thỉnh. I. Đọc - chú thích GV Giới thiệu những nét tiêu biểu về tác giả Hữu Thỉnh và tác phẩm "Sang thu"? 1. Tác giả - tác phẩm - Hữu Thỉnh (1942), quê Vĩnh Phúc là nhà thơ - chiến sĩ. HS Trình bày + Thơ ấm áp tình người và giàu sức gợi cảm. GV Bổ sung - "Sang thu" (1977) in trong tập "Từ chiến Ông hay viết về những con người, cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu. hào đến thành phố" (1991) - Bối cảnh bài "Sang thu" ..... 2. Đọc Hướng dẫn HS đọc -> Đọc mẫu HS 2 em đọc -> nhận xét II- Tìm hiểu văn bản GV Phương thức biểu đạt? * Tìm hiểu chung Cảm xúc bao trùm bài thơ? - Phương thức Miêu tả kết hợp với biểu cảm - Cảm xúc bao trùm bài thơ. Cảm nhận sự chuyển biến nhẹ nhàng của đất trời vào thu. GV Con người cảm nhận thu sang bắt đầu từ những dấu hiệu nào? 1. Cảm nhận (không gian) sự chuyển biến mà không gian sang thu HS Từ "bỗng" diễn tả trạng thái nào của con người? Bất ngờ, ngạc nhiên trước sự thay đổi của thời tiết... - Hương ổi lan vào không gian, phả vào gió se "Bỗng.......hương ổi Phả vào......gió se" GV Cảm nhận thu từ " hương ổi" có gì? HS Cảm nhận thu ở làng quê -> gắn bó với làng quê.. GV Em hiểu câu thơ "Phả vào.......gió se" như thế nào? HS Phả vào: toả vào, trộn lẫn gió se: gió heo may, hơi lạnh ị Mùa hương của ổi toả vào trong gió se lạnh làm thức dậy cả không gian vườn. + Cảm nhận của thị giác GV Em hiểu câu thơ "Sương chùng chình qua ngõ như thế nào? Tại sao lại là "hình thức"? "Sương chùng chình qua ngõ" -> Sương đầu thu giăng mắc nhẹ nhàng chuyển động chầm chậm nơi đường thôn, ngõ xóm HS Hình như: còn có chút chưa rõ ràng trong cảm nhận - "Hình như thu đã về" GV Tâm hồn của nhà thơ trước mùa thu? HS Nhạy cảm, yêu TN, cuộc sống làng quê GV Bình: Tình dân tộc, sự gắn bó với làng xóm thôn quê của tác giả. Đất trời sang thu được cảm nhận từ những biểu hiện không gian nào? - Sông.....dềnh dàng Chim......vội vã Một cảnh tượng ntn được gợi lên từ những chi tiết, hình ảnh đó? đám mây...vắt nửa mình ị Dòng sông trôi -> vẻ êm dịu của bức tranh thiên nhiên. Cánh chim vội vã, bay về phương Nam tránh rét. - Cảm giác giao mùa ị Sự thay đổi của đất trời từ hạ sang thu GV Con người còn cảm thấy những biểu hiện khác biệt nào của thời tiết khi chuyển từ hạn sang thu? - "Vẫn còn....nắng vơi dần cơn mưa Sấm....bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi" ý nghĩa tả thực của các chi tiết không gian này? ý nghĩa ẩn dụ của những chi tiết trên? ị Cảnh vật, thời tiết thay đổi.....vận động từ hạ sang thu. HS GV HS Thảo luận -> Trình bày Từ đó, em hiểu gì về con người trước lúc sang thu? Từ những thay đổi của mùa thu TN, liên tưởng đến những thay đổi của mùa thu đời người - Nắng, mưa, sấm, hàng cây là ẩn dụ cho những thay đổi, vang động của cuộc đời, XH, cũng là những thay đổi của tuổi đời sang thu, nghĩa là tuổi đời của con người đã từng trải vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. -> Yêu thiên nhiên, đất nước, yêu con người GV - Bài thơ gợi lên trong lòng người đọc những cảm nhận gì về thiên nhiên, đất nước, con người trong thời điểm từ hạ sang thu? - Cảm nhận năng lực thơ của Hữu Thỉnh? -> Sự tinh tế của tâm hồn. Tình cảm của tác giả? Tình cảm tha thiết, quan tâm đến sự sống, GV Bình: Mùa thu là thời điểm giao cảm của TN, đất nước, con người. Đó là một biểu hiện tốt đẹp của tình yêu đối với cuộc đời. tâm hồn con người với TN, tạo thành một truyền thống thi ca về mùa thu. Đóng góp của Hữu Thỉnh rất mới khi viết về mùa thu - Thời điểm chớm thu - đời người sang thu * Ghi nhớ (SGK - Tr 71) III- Luyện tập HS Đọc Đọc diễn cảm bài thơ IV- Hướng dẫn về nhà - Học thuộc bài thơ - Viết đoạn văn ngắn theo yêu cầu SGK - Soạn "Nói với con" Tiết 122: Đọc - hiểu văn bản Nói với con - Y Phương - A- Mục tiêu Giúp HS: Cảm nhận được tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái, tình quê hương sâu nặng cùng niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của dân tộc mình qua lời thơ của Y Phương - Bước đầu hiểu được cách diễn tả đốc đáo, giàu hình ảnh cụ thể, gợi cảm của thơ ca miền núi. B. Chuẩn bị - SGK, SGV - Soạn bài C. Tiến trình I- ổn định tổ chức II- Kiểm tra bài cũ 1. Đọc thuộc diễn cảm bài thơ "Sang thu của Hữu Thỉnh? Nêu cảm nhận của em về bài thơ này? III- Bài mới GV: Lòng thương yêu con cái, ước mong thế hệ tiếp nối xứng đáng, phát huy truyền thống của tổ tiên, qh vốn là một tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam. Bài thơ "Nói với con" của Y Phương cũng nằm trong cảm hứng ấy. I. Đọc - chú thích GV Bằng hiểu biết của em hãy giới thiệu về 1. Tác giả, tác phẩm tác giả Y Phương? - Y Phương (Hứa Vĩnh Sước) HS Trình bày sinh năm 1948; Cao Bằng GV Bổ sung nhấn hồn thơ của Y Phương? - Thơ thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và trong sáng, cách tư duy giàu hình Giới thiệu về tác phẩm? ảnh của con người miền núi. - "Nói với con" là một khúc tâm tình của người cha dặn dò con, thể hiện lòng thương yêu con.. Hướng dẫn đọc giọng ấm áp, yêu thương, tự hào 2. Đọc, giải thích từ -> Đọc mẫu đoạn HS Đọc tiếp -> nhận xét Giải thích từ (4) II- Tìm hiểu văn bản GV Bài thơ là lời của ai nói với ai? * Tìm hiểu chung thể hiện điều gì? - Xác định phương thức biểu đạt của bài thơ? Thể thơ - Phương thức: Biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả - Lời thơ có gì mới lạ so với các bài thơ đã học? Vì sao? - Thể thơ: tự do, rất ít vần, gần với lời nói hàng ngày HS Thảo luận -> Trình bày Hình ảnh lạ, lời thơ mộc mạc chân thành GV Bổ sung Cách nói của người dan miền núi, thích ví von qua hình ảnh cụ thể, diễn tả mộc mạc mà gợi cảm, mạnh mẽ.... HS Mượn lời nói với con, nhà thơ gợi về cội nguồn sinh dưỡng mỗi con người...Bố cục của bài? Trình bày Bố cục: + Đoạn 1 (từ đầu đến "ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời"): Con lớn lên trong tình yêu thương, sự nâng đỡ của cha mẹ, trong c/s lao động nên thơ của qh. GV Bài thơ đi từ tình cảm gđ -> qh, từ những kỉ niệm -> nâng lên thành lẽ sống + Đoạn 2 (phần còn lại): Lòng mẹ tự hào về sự sống mạnh mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của qh và niềm mong ước con hãy kế tục xứng đáng truyền thống ấy. 1. Đoạn 1: HS GV HS Đọc diễn cảm đoạn 1 của bài thơ Bốn câu đầu có cách diễn đạt ntn? Em hiểu ý nghĩa 4 câu thơ đó ra sao? Những hình ảnh chân phải, chân trái, một bước, hai bước nói lên điều gì? Trả lời từng ý Con lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, trong sự đùm bọc của quê hương "Chân phải bước tới cha Chân trái bước tới mẹ Một bước chạm tiếng nói Hai bước tới tiếng cười" GV Bình, chuyển Gia đình chính là cái nôi êm, cái tổ ấm để con sống, lớn khôn và trưởng thành -> Cách nói bằng hình ảnh cụ thể -> tạo được không khí gia đình đấm ấm, quất quýt. Từng bước đi, từng tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ chăm chút, mừng vui đón nhận GV HS Em hiểu "người đồng mình" là gì? Các hình ảnh của qh được thể hiện qua những chi tiết nào? ...... Trao đổi, phát biểu - Con được trưởng thành trong c/s lao động trong TN thơ mộng và nghĩa tình của qh "Đan lờ cài nan hoa Vách nhà ken câu hát GV Bình, chuyển ...Rừng cho hoa, Con đường cho những tấm lòng" -> Cuộc sống lao động cần cù và vui tươi, gắn bó, quấn quýt. - Rừng núi qh thơ mộng và nghĩa tình, tâm hồn, lối sống.TN che chở, nuôi dưỡng con người cả về HS GV Đọc đoạn còn lại Người cha đã nói với người con về những đức tính gì của người đồng mình? 2. Đoạn 2: Những đức tính cao đẹp của người đồng mình và mong ước của người cha qua lời tâm tình của con. HS Tìm chi tiết, phát biểu - "Người đồng mình thương lắm..... Không lo cơ cực? GV Từ đó cho thấy người cha mong muốn điều gì ở con đối với quê hương? -> Sống vất vả mạnh mẽ, khoáng đạt, bền bỉ gắn bó với quê hương dẫu còn cực nhọc, đói nghèo. HS - ở đoạn cuối hình ảnh của con người quê hương thể hiện ở những chi tiết, hình ảnh thơ nào? Đức tính gì của con người qh được hiện? Mong ước của người cha về đứa con thể hiện ntn...? Trao đổi -> Trình bày ị Con phải có tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí, niềm tin của mình - Người đồng mình thô sơ.....Nghe con" -> Mộc mạc, giàu chí khí, niềm tin làm lên quê hương với những truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp. GV Đó là những mong ước rất tha thiết và đầy ý nghĩa của người cha về đứa con của mình. Hãy yêu quê hương, giữ gìn và phát huy truyền thống của qh. ị Con biết tự hào về truyền thống qh, dặn dò con cần tự tin mà vững bước trên đường đời. 3. Nghệ thuật GV HS Nêu những nét nghệ thuật tiêu biểu của bài thơ? Thảo luận -> Trình bày - Giọng điệu thiết tha, trìu mến... - Hình ảnh cụ thể mà có tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ. - Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên * Ghi nhớ (SGK - Tr 74) III- Luyện tập - Đọc diễn cảm bài thơ HS Đọc -> nêu cảm xúc - Cảm nghĩ của em khi học xong bài thơ này IV- Hướng dẫn về nhà - Học thuộc bài thơ - Làm phần luyện tập trong SGK - Sưu tầm một số câu ca dao, lời ru dân gian mà em được nghe bà, mẹ từng ru - Soạn "Nghĩa tường minh và hàm ý" Tiết 123 Nghĩa tường minh và hàm ý A. Mục tiêu Giúp HS xác định được nghĩa tường minh và hàm ý B. Chuẩn bị: - SGK, đèn chiếu. phim trong - Soạn bài C. Tiến hành I- ổn định tổ chức II- Kiểm tra bài cũ + Kiểm tra sự chuẩn bị bài cũ của HS + Viết đoạn văn ngắn trong đó có sử dụng phép liên kết III- Bài mới I- Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý GV Chiếu VD HS Đọc VD SGK - tr 74, 75 1. Ví dụ GV Qua câu "Trời ơi chỉ còn có 5 phút" em 2. Nhận xét hiểu anh TN muốn nói gì? - Câu nói đó anh TN muốn nói "Anh rất Vì sao anh không muốn nói thẳng điều tiếc", nhưng anh không nói thẳng điều đó đó với ông hoạ sĩ và cô gái? ....vì ngại ngùng, vì muốn che dấu tình cảm HS Trả lời -> Hàm ý GV Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn - Câu 2 không chứa ẩn ý ý không? -> Tường minh - Phân biệt 2 cách nói này? 3. Ghi nhớ (SGK - tr 75) II- Luyện tập Bài 1: HS Xác định yêu cầu a) Câu "Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy -> Làm bài, trình bày - "Tặc lưỡi" -> cho thấy ông hoạ sĩ chưa GV Đánh giá muốn chia tay với anh TN... (dùng hình ảnh để diễn đạt ý) b) Trong câu cuối đoạn văn, những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan tới chiếc mùi soa là: + Mặt đỏ ửng (ngượng) +Nhận lại chiếc khăn (không trách được) + Quay vội đi (quá ngượng) ị Cô gái bối rối GV Chia nhóm (4 nhóm) Bài 2 HS Làm bài theo nhóm Hàm ý của câu in đậm là: Trình bày "Ông hoạ sĩ già chưa kịp uống nước chè đấy" GV Đánh giá Bài tập 3 Câu "Cơm chín rồi!" -> hàm ý "Ông vô ăn cơm đi!" Bài 4 HS Đọc, xác định yêu cầu Những câu in đậm không chứa hàm ý Thảo luận nhóm + Câu 1: Là lời nói lăng Báo cáo + Câu 2: là câu nói dở dang * Củng cố 1. Nghĩa tường minh là gì? A. Là nghĩa nhận ra bằng cách suy đoán B. Là nghĩa được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu C. Là nghĩa được tạo thành bằng cách nói so sánh 2. Điền từ thích hợp vào dấu 3 chấm trong câu:"......là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể được suy ra từ những từ ngữ ấy". A. Nghĩa tường minh C. Nghĩa cụ thể B. Hàm ý D. Nghĩa khái quát IV- Hướng dẫn về nhà - Nắm và phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý - Viết một đoạn hội thoại trong đó có hàm ý - Soạn: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Tiết 124 Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ A- Mục tiêu Giúp HS: - Hiểu rõ thế nào là bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. - Nắm vững các yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Trên cơ sở rèn luyện tốt về kiểu bài này ở các tiết sau. B.- Chuẩn bị - SGK, SGV, phin trong, đèn chiếu - Soạn bài C. Tiến trình I- ổn định tổ chức II- Kiểm tra bài cũ: 1. Thế nào là bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (đoạn trích)? 2. Yêu cầu của bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (đoạn trích)? GV: Vào bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ. III- Bài mới I- Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. HS Đọc văn bản 1. VD: Văn bản Khát vọng hoà nhập, dâng hiến cho đời (Hà Vinh) GV Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì? 2. Nhận xét a, Vấn đề nghị luận: Hình ảnh mùa xuân và tình cảm thiết tha của Thanh Hải trong - Những luận điểm về hình ảnh mùa bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" xuân trong bài thơ? b, Những luận điểm về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ: HS Trao đổi -> Trình bày + Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của TH mang nhiều tầng ý nghĩa thật gợi cảm, đáng yêu. GV Chiếu kết quả + Hình ảnh mùa xuân rạo rực của TN, đất nước trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ. + Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng hoà nhập, dâng hiến được nối Người viết đã sử dụng những luận cứ nào kết tự nhiên với hình ảnh mùa xuân TN, để làm sáng tỏ các luận điểm đó? đất nước ở trước. HS Trình bày - Để chứng minh....chọn giảng, bình các câu thơ, h/ả đặc sắc, đã pt giọng điệu trữ GV Chỉ ra các phần mở bài, thân bài, kết bài? tình, kết cấu của bài thơ. Nhận xét về bố cục của văn bản? c, Bố cục - Mở bài: từ đầu đến....."đáng trân trọng" - Thân bài: Từ "Hình ảnh mùa xuân" đến ".....của mùa xuân" - Kết bài: Phần còn lại ị Chặt chẽ, đầy đủ các phần, giữa các phần còn sự LK tự nhiên về ý nghĩa GV Nhận xét về cách diễn đạt của bài văn? d, Người viết đã trình bày những cảm HS Thảo luận nhanh nghĩ, yêu ghét, tình cảm tha thiết, trìu mến -> Trình bày - Lời văn toán lên những rung động trước GV Thế nào là nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ? sự đặc sắc của h/ả, giọng điệu thơ, sự đồng cảm với nhà thơ Thanh Hải Yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ? HS Thảo luận -> Trình bày 3. Ghi nhớ (SGK - tr 78) Đọc phần ghi nhớ GV Chốt -> chiếu phim II- Luyện tập HS Đọc và xác định yêu cầu Bài tập -> Làm bài Trình bày Luận điểm về bài thơ "Mùa xuân nhỏ nhỏ" - Luận điểm về "Nhạc điệu của bài thơ" GV Bổ sung 1 số nghị luận điểm - Luận điểm về "Bức tranh mùa xuân của bài thơ" - Luận điểm: Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ là lời tâm nguyện thiết tha, cảm động của nhà thơ Thanh Hải * Củng cố Dòng nào sau đây không phù hợp với yêu cầu của bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ? A. Trình bày những cảm nhận, đánh giá về cái hay, cái đẹp của đoạn thơ, bài thơ. B. Cần căn cứ vào đặc điểm ngoại hình, ngôn ngữ, tâm lý, hành động của n/v để pt. C. Cần bám vào ngôn từ, h/ả...để cảm nhận, đánh giá về tình cảm, cảm xúc của tác giả. D. Bố cục mạch lạc, lời văn gợi cảm, thể hiện rung động chânh thành của người viết. IV. Hướng dẫn về nhà: + Nắm yêu cầu phần ghi nhớ + Soạn "Cách làm bài văn nghị luận..." Tiết 125 Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ A. Mục tiêu Giúp HS: Biết cách viết bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ cho đúng với các yêu cầu đã học. - Rèn luyện kỹ năng thực hiện các bước khi làm bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ, cách tổ chức, triển khai luận điểm. B. Chuẩn bị - SGK, SGV, phim trong, đèn chiếu - Soạn bài C. Tiến hành tổ chức các hoạt động I- ổn định tổ chức II- Kiểm tra bài cũ GV: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. III- Bài mới Hoạt động 1 I. Đề bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ. GV Chiếu 8 đề bài trong (SGK) HS Đọc 1. VD (SGK) GV Các đề bài trên được cấu tạo ntn? So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa các đề 2. Nhận xét - Các đề có lệnh: 1, 2, 3, 5, 6, 8 - Các đề không có lệnh: 4, 7 * Giống Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ HS Trình bày * Khác + Phân tích: Yêu cầu nghiêng về phương pháp nghị luận. + Cảm thụ: y/c nghị luận trên cơ sở cảm thụ của người viết. + Suy nghĩ: y/c nghị luận nhấn mạnh tới nhận định, đánh giá của người viết. Hoạt động 2 II. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Các bước làm bài nghị luận một đoạn thơ, bài thơ. Đề bài: Phân tích tình yêu quê hương GV Tìm hiểu đề và tìm ý cho để TLV trên? trong bài thơ "Quê hương" của Tế Hanh a. Tìm hiểu đề, tìm ý - Vấn đề nghị luận: Tình yêu quê hương - Mệnh lệnh: Phân tích - Tự luận: Bài thơ "Quê hương" của Tế Hanh Tư liệu bổ sung, so sánh, đối chiếu Các bài thơ viết cùng đề tài. HS Thảo luận theo các câu hỏi * Tìm ý -> Trình bày + Nội dung: Nỗi nhớ quê hương thể hiện qua các tâm trạng, hình ảnh, màu sắc, mùi vị. + Nghệ thuật: Cách miêu tả, chọn lọc hình ảnh, ngôn từ, cấu trúc.... b. Lập dàn ý: GV Sắp xếp các ý trên theo dàn ý? * Mở bài Giới thiệu bài thơ "Quê hương" HS Làm = phim trong tình yêu quê hương trong bài thơ GV Chiếu -> nhận xét * Thân bài - Phân tích về nội dung: + Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá + Cảnh thuyền các về bến + Nỗi nhớ làng quê biển - P/t nghệ thuật + Thể thơ, nhịp điệu + Cấu trúc, ngôn từ, bút pháp, hình ảnh.. Nhiệm vụ của từng phần trong lập dàn ý * Kết bài HS GV Rút ra KL (1) Lưu ý phần nhiệm vụ pt, đánh giá nội dung, nghệ thuật Bài thơ là một khúc ca trữ tình về tình yêu quê hương chân thành, say đắm... 2. Cách tổ chức, triển khai luận điểm * Văn bản HS Đọc "Quê hương trong tình thương, nỗi nhớ" GV Xác định bố cục của văn bản? Trong phần "Thân bài" tác giả đã nhận xét về tình yêu quê hương ntn? Mối quan hệ giữa các phần? * Nhận xét - Mở bài: Từ đầu..-> khởi đầu rực rỡ ị Giới thiệu chung về đời thơ Tế Hanh với bài thơ "Quê hương" HS Thảo luận -> Trình bày - Thân bài: Tiếp theo đến ...thành thực của Tế Hanh. - Kết bài: còn lại * Phần thân bài: - Nhà thơ viết "Quê hương" bằng tất cả tình yêu tha thiết, trong sáng, đầy thơ mộng + Những hình ảnh đẹp như mơ, đầy sức mạnh khi ra khơi + Cảnh lao động tấp nập và cuộc sống no đủ + Hình ảnh, âm thanh, màu sắc...của bài thơ giàu sức gợi. ị Phần thân bài liên kết với phần mở bài bằng các luận điểm, luận cứ... GV Văn bản có tính thuyết phục và sức hấp dẫn không? Tại sao? Bài học kinh nghiệm về cách viết một bài nghị luận về một bài thơ? Với phần kết bài = những kết luận mang tính chất quy nạp. - Tính thuyết phục...vì lập luận chặt chẽ, dẫn chứng xác đáng. HS Trao đổi nhóm -> Trình bày ị Muốn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ....phải đọc, cảm nhận và suy nghĩ về đoạn thơ, bài thơ ấy. Cảm nhận sâu sắc thì bài viết càng có tính thuyết phục và sức hấp dẫn đối với người đọc GV Chốt vấn đề HS Đọc ghi nhớ 3. Ghi nhớ (SGK - tr 83) III- Luyện tập HS Đọc, xác định yêu cầu SGK Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ "Sang thu" - Hữu Thỉnh Làm bài Gợi ý: Lập dàn ý a, Mở bài: giới thiệu bài thơ, khổ thơ b, Thân bài: - Phân tích cảm nhận về mùa thu thông qua các biện pháp nhân hoá. - Nhận xét, đánh giá thành công của tác giả c. Kết bài - Nêu giá trị của khổ thơ. IV- Hướng dẫn về nhà - Lập dàn ý chi tiết cho đoạn thơ trên - Đọc bài đọc thêm - Soạn "Mây và sóng"  Tiết 126: Mây và sóng (R. Ta - go) A. Mục tiêu: Giúp học sinh: - Cảm nhận được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử - Thấy được đặc sắc nghệ thuật trong việc tạo dựng những cuộc đối thoại, tưởng tượng và xây dựng các hình ảnh TN. B. Chuẩn bị - SGK, SGV - Soạn bài C. Tiến trình tổ chức các hoạt động I- ổn định tổ chức II- Kiểm tra bài cũ 1. Đọc thuộc diễn cảm bài thơ "Nói với con" Y Phương Nêu cảm nghĩ của em về bài thơ này? 2. Trong chương trình ngữ văn THCS em đã học được những văn bản nào nói về tình mẹ con. Hãy kể tên các văn bản đó. * GV vào bài Tình mẹ con là đề tài vĩnh cữu của văn học nghệ thuật đại thi hào Ta - go (ấn Độ) cũng có một bài thơ hay về đề tài này. Đó là bài thơ "Mây và sóng". III- Bài mới I- Đọc - chú thích GV Dựa vào phần chú thích (*), tóm tắt những nét chính của Ta - go? 1. Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm - Là nhà thơ hiện đại lớn nhất của ấn Độ HS Trình bày - Để lại một gia tài văn hoá nghệ thuật đồ sộ.. GV Giới thiệu ảnh "Mây và sóng" - tập thơ là tặng vật vô giá của Ta - go dành cho tuổi thơ, được viết từ lòng yêu con trẻ và cả nỗi đau buồn vì mất hai đứa con thân yêu. - Với tập "Thơ dâng"....nhận giải thường No - ben ( 1913) - Thơ Ta- go thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả. Đọc biểu cảm 2. Đọc Hướng dãn đọc phân vai (em bé, mây, sóng....) HS Đọc, nhận xét II- Tìm hiểu văn bản GV Cách tổ chức bài thơ? Có gì đặc biệt? 1. Cách tổ chức bài thơ HS Thảo luận nhóm -> Trình bày Bài thơ là lời em bé nói với mẹ, như một lời thủ thỉ, tâm tình. GV Gợi dẫn Bài thơ là lời của ai nói với ai? Lời đó chia làm mấy phần? Các phần có gì giống và khác nhau? Tác dụng? Câu thơ trong bài có gì đặc biệt? - Lời em bé có thể chia làm 2 phần (1) Từ đầu đến "xanh thẳm" (2) Còn lại * Giống nhau về số dòng thơ, có sự lặp lại về từ ngữ, cấu trúc, cách xây dựng h/ả nhưng không trùng lặp. + Lời mời gọi của những người sống trên mây, sóng. + Lời chối từ của em bé + Trò chơi của em bé GV Chốt - Câu thơ văn xuôi HS Đọc đoạn I 2. Lời mời gọi của những người sống trên mây, trên sóng. GV Những người trên sóng đã nói gì với em bé? Thế giới của họ có gì hấp dẫn? H/ả thơ...? - "Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà...." - Bọn tớ ca hát từ lúc sáng sớm cho đến khi hoàng hôn..." GV Thiên nhiên rực rỡ, bí ẩn, bao điều mới lạ hấp dẫn...Lời mời gọi của những người sống trên mây, trên sóng chính là tiếng gọi của một thế giới kỳ diệu (Bình, chuyển) ị Một thế giới hấp dẫn, giữa vũ trụ rực rỡ sắc màu với bình minh vàng, với vầng trăng bạc, với tiếng ca du dương, bất tận và được đi khắp nơi này, nơi nọ. - Cách đến với họ, hoà nhập cùng họ thú vị, hấp dẫn. "Hãy đến rìa biển cả, nhắm mắt...? HS GV Lý do nào đã khiến em từ chối lời mời gọi? (Gợi: Đọc lại lời em bé...-> Lí do từ chối, cảm nhận lời của em bé Trình bày ý kiến Chốt, bình 3. Lời chối từ của em bé "Mẹ mình đang đợi ở nhà. Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?" "Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao...?" ị Sức níu giữ của tình mẫu tử Lời từ chối và lý do thật dễ thương khiến những người sống trên mây, trên sóng đều "mỉm cười". Lòng mẹ yêu con và con yêu mẹ đều da diết biết nhường nào - Em bé đã tưởng tượng ra trò chơi đầy thú vị khác như thế nào? 4. Trò chơi của em bé - Con là mây và mẹ là trùng (Trò chơi được mô tả ntn qua lời kết có gì đặc biệt? Phát hiện các chi tiết, h/ả thể hiện tình mẫu tử? Cảm nhận về cái hay của câu thơ "Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ? Hai bàn tay con ôm lấy mẹ và mái nhà ta là bầu trời xanh thẳm" Con là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ. Con lăn, lăn, lăn lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ". ị Sự hoà hợp tuyệt diệu giữa em bé và TN trong cuộc vui chơi ấm áp... Tình mẫu tử thiêng liêng, bất tử. Thơ Ta - go thường đậm ý nghĩa triết lý hạnh phúc không phải là điều gì xa xôi, bí ẩn do ai ban cho, mà ở ngay trên trần thế. Tình yêu là cội nguồn gắn bó với TN. Tình mẫu tử bất diệt GV Bài tập (T) 1. Dòng nào sau đây thể hiện đúng nhất nội dung, cảm xúc của bài thơ? A. Tình yêu thiết tha, sâu nặng của đứa con với mẹ. B. Ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. C. Tấm lòng yêu thương, trân trọng của tác giả với trẻ thơ. D. Cả ba ý trên 2. ý kiến nào sau đâu nói đúng và đủ nhất về đặc sắc nghệ thuật của bài thơ? A. là thơ văn xuôi, trong đó lời kể có xen đối thoại.. B. Dùng biện pháp lặp lại nhưng có sự biến hoá và phát triển C. Cả A & B HS Làm bài GV Chốt -> chiếu 5. Ghi nhớ (SGK) - Là bài ca về tình mẫu tử HS Đọc ghi nhớ - Tấm lòng yêu thương con trẻ, con người sâu sắc của Ta - go - Nghệ thuật độc đáo.... III- Luyện tập HS Đọc diễn cảm bài thơ Đọc diễn cảm bài thơ GV Cho điểm IV- Hướng dẫn về nhà - Vẽ tranh minh hoạ cho bài thơ - Học thuộc một đoạn thơ - Soạn "Ôn tập thơ" (Luyện bằng hệ thống so sánh, nhận xét, đối chiếu dựa vào các câu hỏi trong SG