Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 23: Hoàng lê nhất thống chí (trích - Ngô gia văn phái) năm 2013

Ngày soạn : 23/9/2013 Ngày giảng : 26/9/2013 Tiết 23. Hoàng lê nhất thống chí ( Trích - Ngô gia văn phái ) I. Mục tiờu cần đạt Bước đầu làm quen với thể loại tiểu thuyết chương hồi. Hiểu được diễn biến truyện, giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích. Tinh thần học tập tích cực. * Trọng tâm kiến thức cần đạt 1. Dành cho HS khỏ, giỏi a. Kiến thức : Nghiờn cứu về nhóm tác giả thuộc Ngô gia văn phái, về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung- Nguyễn Huệ. Lý giải nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm viết theo tiểu thuyết chương hồi. b. Kĩ năng : Quan sát các sự việc được kể trong đoạn trích trên bản đồ. Cảm nhận được sức trỗi dạy kỳ diệu của tinh thần dân tộc, cmar quan hiện thực nhạy bén, cảm hứng yêu nước của tác giả trước những sự kiện lịch sự trọng đại. 2. Dành cho HS trung bỡnh a. Kiến thức : Hiểu biết về nhóm tác giả thuộc Ngô gia văn phái, về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung- Nguyễn Huệ. Phõn tớch nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm viết theo tiểu thuyết chương hồi. b. Kĩ năng : Quan sát các sự việc được kể trong đoạn trích trên bản đồ. Cảm nhận được sức trỗi dạy kỳ diệu của tinh thần dân tộc, cmar quan hiện thực nhạy bén, cảm hứng yêu nước của tác giả trước những sự kiện lịch sự trọng đại. 3. Dành cho HS yếu a. Kiến thức: Biết vài nột về nhóm tác giả thuộc Ngô gia văn phái, về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung- Nguyễn Huệ. Ghi nhớ 1 số nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm viết theo tiểu thuyết chương hồi. b. Kĩ năng: Quan sát các sự việc được kể trong đoạn trích trên bản đồ. Cảm nhận được sức trỗi dạy kỳ diệu của tinh thần dân tộc, cmar quan hiện thực nhạy bén, cảm hứng yêu nước của tác giả trước những sự kiện lịch sự trọng đại. II. Chuẩn bị : 1. Thày: Mỏy chiếu 2. Trò: Đọc bài. III. Phương pháp: Phân tích, trao đổi đàm thoại, nhúm, trỡnh bày 1 phỳt III. Các bước lên lớp. 1. ổn định tổ chức ( 1phút ). 2. Kiểm tra: ( 7 phút ). Túm tắt Hoàng Lờ nhất thống chớ (hồi 14)? (Mỏy chiếu) 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động Hoạt động của thày và trũ TG Nội dung Hoạt động 1. Khởi động GV dẫn dắt vào bài học 1’ Hoạt động 2. Hướng dẫn tỡm hiểu văn bản Mục tiờu: Hiểu được diễn biến truyện, giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích. Ngày 29/12 ụng đó đến địa phương nào, ở đõy ụng đó làm gỡ? Chỉ trong vũng 1 ngày ụng đó làm được bao nhiờu việc lớn, chứng tỏ ụng là người như thế nào? Quan sát lời chỉ dụ của vua Quang Trung với quân sĩ trong SGK trang 66 em thấy nội dung lời chỉ dụ nêu lên những gì ? Từ lời dụ trờn em thấy Nguyễn Huệ cú tài năng gỡ đặc biệt? Ngay sau khi mở cuộc duyệt binh ở Nghệ An. Ngày hụm sau Quang Trung đó cú hành động gỡ? Tại Tam Điệp Quang Trung đó cú những hành động gỡ? Tại Tam Điệp, Quang Trung đã xử trí 2 tướng Sở và Lân như thế nào? Từ cách xử trí ấy nói với em về một con ngời có phẩm chất như thế nào? - Nhạy bén, sáng suốt, độ lượng và công minh trong việc xét đoán bề tôi. Việc Quang Trung nói với tướng sĩ về kế hoạch ngoại giao sau chiến tranh cho thấy đây là một vị vua có tấm nhìn và tư tưởng như thế nào? - Tầm nhìn xa trông rộng, một nhà chính trị có tư tưởng hòa bình. Hành động mở tiệc khao quân, cho quân ăn Tết trước và tối 30 Tết lập tức lên đường cùng lời hứa hẹn đón năm mới ở Thăng Long và ngày mùng 7 Tết cho thấy năng lực đặc biệt nào ở vị vua này ? - Năng lực tiên đoán chính xác của một nhà quân sự có tài. Qua phần 1 hình ảnh vua Quang Trung được tái hiện lên bằng biện pháp nghệ thuật nào? Các biện pháp nghệ thuật ấy nói với em về một vị vua nh thế nào? - Yờu cầu HS đọc phần 3. Phần này miờu tả hỡnh ảnh của ai - HS phỏt hiện chõn dung quõn tướng nhà Thanh. Quõn Thanh do ai lónh đạo. Hóy nờu vài nột về nhõn vật này? Trước khi đối mặt với quõn Tõy Sơn, thỏi độ của hắn ra sao? Khi quõn Tõy Sơn đến, bọn chỳng đó hành động như thế nào? Em cú nhận xột gỡ về ngũi bỳt của tỏc giả qua cỏc chi tiết trờn (phỏt hiện nghệ thuật miờu tả). Qua đú gợi cho người đọc điều gỡ? Quõn Thanh thỡ thất bại thảm hại như vậy, cũn số phận bọn vua tụi bỏn nước thỡ sao? - Cung cấp thụng tin Lờ Chiờu Thống khi chạy sang Trung Quốc. Để khắc họa những chõn dung trờn, tỏc giả đó sử dụng những nghệ thuật nào? Ngũi bỳt của tỏc giả khi miờu tả cuộc thỏo chạy của quõn Thanh và vua Lờ Chiờu Thống cú gỡ khỏc nhau. Vỡ sao? Đoạn 1: nhịp nhanh, hối hả; đoạn 2: nhịp chậm hơn 21’ III. Tỡm hiểu văn bản 1. Nguyễn Huệ * Ngày 29/12 - Gặp người cống sỹ ở Nga sơn, hỏi về việc đỏnh giặc - Tuyển thờm binh lớnh ở Ngệ An và duyệt binh lớn - Sắp xếp đội ngũ và truyền cho quõn lớnh ngồi nghe lệnh, dụ. - Hành động mạng mẽ và quyết đoỏn. - Nội dung lời dụ: + Khẳng định chủ quyền của dõn tộc. + Nờu lờn dó tõm của quõn xõm lược phương bắc. + Tự hào về truyền thống đỏnh giặc của cha ụng. + Tin tưởng vào sự chớnh nghĩa của cuộc hành binh ra bắc trị quõn Thanh và kờu gọi quõn sỹ đỏnh giặc. + Ra kỷ luật đối với quõn sỹ. - Tài khớch lệ quõn sỹ. Trớ tuệ sỏng suốt và nhạy bộn. * Ngày 30/12/1788 - Hạ lệnh xuất quõn đến Tam Điệp. - Xử trớ 2 tướng Sở và Lõn. - Núi với tướng sỹ về kế hoạch đỏnh giặc và tớnh kế ngoại giao sau này. - Mở tiệc khao quõn. - Tối 30 tết lờn đường tiến quõn ra Thăng Long. - Nhạy bén, sáng suốt, độ lượng và công minh trong việc xét đoán bề tôi. Tầm nhìn xa trông rộng, một nhà chính trị có tư tưởng hòa bình. Năng lực tiên đoán chính xác của một nhà quân sự có tài. - Kể bằng hành động, sự việc, lời nói cụ thể. Là một vị vua yêu nớc, sáng suốt, có tài cầm quân. 2. Quõn tướng nhà Thanh và vua tụi nhà Lờ *Quõn tướng nhà Thanh - Kiờu căng, chủ quan, chỉ lo ăn chơi. - Khi quõn Tõy Sơn đến, bị đỏnh bất ngờ tướng Tụn Sĩ Nghị và binh lớnh sợ mất mật, bỏ chạy hoảng loạn, giày xộo lờn nhau chạy thoỏt thõn. - Miờu tả chi tiết, cụ thể theo trỡnh tự về sự thất bại thảm hại của quõn tướng nhà Thanh. * Vua tụi nhà Lờ - Cầu cạnh Tụn Sỹ Nghị, chung số phận thảm bại với quõn giặc, bỏ mạng nơi đất khỏch quờ người. - Kể chuyện xen miờu tả, giọng văn ngậm ngựi, thương cảm của bề tụi. Hoạt động 3. Hướng dẫn tổng kết Mục tiờu: Ghi nhớ vài nột về nghệ thuật, nội dung của văn bản Văn bản thành cụng trong cỏch sử dụng những biện phỏp NT nào? - Hành động nhõn vật, kể, tả. Văn bản đó ghi lại những hiện thực như thế nào về đất nước và anh hựng dõn tộc Nguyễn Huệ? - Văn bản ghi lại hiện thực lịch sử hào hựng của dõn tộc ta và hỡnh ảnh người anh hựng Nguyễn Huệ trong chiến thắng mựa xuõn năm Kỉ Dậu (1789). 3’ IV. Ghi nhớ (sgk) Hoạt động 4. Hướng dẫn luyện tập Mục tiờu: Làm bài tập củng cố bài học Học sinh hoạt động nhúm 2, thời gian 2’ (mỏy chiếu) Học sinh hoạt động cỏ nhõn, sử dụng kỹ thuật trỡnh bày 1 phỳt (mỏy chiếu) 10’ V. Luyện tập Bài 1. Tỡm những chi tiết núi về hỡnh tượng vua Quang Trung trong trận chiến. Chõn dung quõn tướng nhà Thanh và bọn vua tụi bỏn nước. Bài 2. Hóy phỏt biểu cảm nghĩ của em về hỡnh tượng người anh hựng Nguyễn Huệ 4. Củng cố (1’) GV khỏi quỏt nội dung bài học 5. Hướng dẫn học bài (1’) - Học bài, túm tắt lại tỏc phẩm - Tỡm những chi tiết núi về hỡnh tượng vua Quang Trung trong trận chiến. Chõn dung quõn tướng nhà Thanh và bọn vua tụi bỏn nước. - Ghi n hớ được diễn biến cỏc sự kiện lịch sử trong đoạn trớch. - Cảm nhận và phõn tớch được một số từ Hỏn Việt thụng dụng được sử dụng trong văn bản. - Soạn bài sự phỏt triển của từ vựng tiếp theo.