Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 61: Văn bản: làng - Kim lân

TIẾT 61 VĂN BẢN: LÀNG - Kim Lân - A. MỤC TIÊU 1. Kiên thức - Nhân vật, sự việc, cốt truyện trong một tác phẩm truyện hiện đại. - Đối thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự; sự kết hợp với các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự hiện đại. - Tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến của người nông dân Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống TD Pháp. 2. Kĩ năng * Kĩ năng bài học: - Đọc – hiểu văn bản truyện VN hiện đại được sáng tác trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp. - Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm truyện để cảm nhận một văn bản tự sự hiện đại. * Kĩ năng sống: giao tiếp,ra quyết định. 3. Thái độ - Giáo dục hs lòng yêu nước, tự hào về dân tộc… B. PHƯƠNG PHÁP/KĨ THUẬT DẠY HỌC: Động não, thảo luận nhóm. C. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS - GV: giáo án, tài liệu tham khảo -Hs: soạn bài theo câu hỏi sgk D. CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU 1. Ổn định 2. Kiểm tra 5’ ? Đọc thuộc long bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy. ? Em hiểu gì về cái giật mình của tác giả ở cuối bài thơ? Từ đó nhà thơ muốn khuyªn nhủ ta điều gì? => Sù thøc tØnh vÒ lÏ sèng thñy chung, t×nh nghÜa + Tõ 1 c©u chuyÖn riªng, bµi th¬ cÊt lªn lêi tù nh¾c nhë thÊm thÝa vÒ th¸i ®é, t×nh c¶m, ®èi víi nh÷ng n¨m th¸ng qu¸ khø gian lao t×nh nghÜa ®èi víi thiªn nhiªn, ®Êt n­íc b×nh dÞ, hiÒn hËu. §ã kh«ng chØ lµ chuyÖn riªng cña nhµ th¬, cña 1 ng­êi mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi c¶ 1 thÕ hÖ. + Bµi th¬ cã ý nghÜa víi nhiÒu ng­êi, nhiÒu thêi ®iÓm. Bëi nã ®Æt ra vÊn ®Ò: Th¸i ®é ®èi víi qu¸ khø, víi nh÷ng ng­êi ®· khuÊt vµ ngay c¶ chÝnh m×nh. ? Tại sao trong suốt bài thơ "Ánh trăng", nhà thơ Nguyễn Duy đều dùng từ "vầng trăng" nhưng đến cuối bài lại dùng từ "ánh trăng". => Trong suốt bài thơ "Ánh trăng", nhà thơ Nguyễn Duy đều dùng từ "vầng trăng" nhưng đến cuối bài lại dùng từ "ánh trăng" vì : + " vầng trăng " là hình ảnh được nhân hóa, trở thành bạn đồng hành của nhân vật trữ tình trong nhiều hoàn cảnh cuộc sống...+ " ánh trăng" là hình ảng ẩn dụ, mang ý nghĩa biểu trưng sâu xa cho những vấn đề mang tính triết lí, là ánh sáng của lương tâm, lương tri, của đạo đức, cái ánh sáng ấy có khả năng soi rọi, thức tỉnh, xua đi những khuất tối trong tâm hồn, làm bừng sáng tâm hồn con người... 3. Bài mới 1’ - Mçi ng­êi d©n ViÖt Nam ®Òu g¾n bã víi lµng quª cña m×nh- n¬i m×nh ®· sinh ra vµ ®· sèng suèt c¶ cuéc ®êi cÇn lao gi¶n dÞ, hä rÊt tù hµo vÒ n¬i Êy: Lµng quª phong c¶nh h÷u t×nh D©n c­ ®«ng ®óc nh­ h×nh con long. Vµ t×nh c¶m Êy ®­îc nhµ v¨n Kim L©n thÓ hiÖn rÊt ®éc ®¸o trong mét hoµn c¶nh ®Æc biÖt qua truyÖn ng¾n Lµng. Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Hoạt động 1 ? Trình bày những hiểu biết về tác giả GV: ¤ng tong ®ãng phim: Lµng Vò §¹i ngµy Êy, trong vai L·o H¹c. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh con ®­êng lao ®éng nghÖ thuËt miÖt mµi cña Kim L©n. Thµnh c«ng cña nhµ v¨n lµ nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nv. Am hiÓu t©m lÝ ng­êi n«ng d©n nªn ng«n ng÷ kÓ chuyÖn vÒ ng­êi n«ng d©n méc m¹c gi¶n dÞ. ? Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Gv: giọng to, rõ ràng, phân biệt giọng kể, và giọng của nhân vật - Gv đọc mẫu- hs đọc-> Nhận xét ? Vưỡn nghĩa là gì? – vẫn ? Bông phèng là gì? – nói đùa dễ dãi… ? Văn bản viết theo thể loại gì ? Nhân vật chính trong truyện là ai? ?X¸c ®Þnh bè côc VB? ? Dựa vào bố cục truyện có thể tóm tắt như thế nào -> Tãm t¾t TP: Trong kh¸ng chiÕn, «ng Hai - ngêi lµng chî DÇu, buéc ph¶i rêi lµng. ë n¬i t¶n c­, nghe tin ®ån lµng chî DÇu theo giÆc, «ng rÊt khæ t©m vµ xÊu hæ. ChØ khi tin nµy ®­îc c¶i chÝnh, «ng míi trë l¹i vui vÎ, phÊn chÊn. Hoạt động 2 ? §Ó kh¾c ho¹ næi bËt chñ ®Ò cña truyÖn, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt, Kim L©n ®· ®Æt nh©n vËt chÝnh vµo mét t×nh huèng truyÖn ntn? T×nh huèng Êy cã t¸c dông g×? - Chi tiÕt nµy t¹o nªn mét nót th¾t cho c©u chuyÖn, g©y ra mét m©u thuÉn gi»ng xÐ trong t©m trÝ «ng Hai - mét ng­êi n«ng d©n cã t×nh yªu tha thiÕt víi lµng m×nh. - Hs chú ý phần 1 ? T¹i n¬i t¶n c­ «ng H cã cuéc sèng nh­ thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng Êy ? Gv: Dẫn dắt… ? Ở n¬i t¶n c­ ngoµi cuéc sèng ®ã «ng cßn cã mèi quan t©m nµo kh¸c ? - Lµng quª cña «ng vµ cuéc kh¸ng chiÕn cña ®Êt n­íc. ? Mèi quan t©m cña «ng H vÒ lµng ®­îc thÓ hiÖn trong ®o¹n v¨n b¶n nµo ? - ¤ng l¹i nghÜ vÒ c¸i lµng cña «ng...nhí c¸i lµng qu¸! - Cïng anh em ®µo ®­êng ®¾p ô,xÎ hµo, khu©n ®¸; c¸i chßi g¸c ë ®Çu lµng; nh÷ng ®­êng hÇm bÝ mËt. GV: Xa lµng «ng nhí lµng da diÕt l¾m, «ng th­êng n»m vËt ra gi­êng ®Ó v¾t tay lªn tr¸n nghÜ ngîi. Trong t©m trÝ «ng th× lµng DÇu lµ mét lµng kh¸ng chiÕn, ai còng cã lßng yªu n­íc nång nµn. NghÜ vÒ lµng «ng l¹i thÊy nh­ m×nh trÎ ra, thÊy sao ®é Êy vui thÕ, «ng l¹i muèn vÒ lµng cïng mäi ng­êi ®¸nh giÆc. ? Tõ ®ã cho thÊy t©m tr¹ng g× cña «ng H. Khi nghÜ vÒ lµng? ? V× sao «ng l¹i vui khi nghÜ vÒ lµng m×nh ? - V× lµng «ng lµ lµng tÝch cùc kh¸ng chiÕn ? §iÒu Êy cho biÕt t×nh c¶m cña «ng Hai ®èi víi lµng quª nh­ thÕ nµo? -> G¾n bã víi lµng quª ; tõ hµo vÒ lµng quª ; cã tr¸ch nhiÖm víi lµng quª. GV : …«ng lóc nµo còng h­íng vÒ lµng quª, nh­ng ngoµi mèi quan t©m ®ã th× mèi quan t©m lín nhÊt ®èi víi «ng l¹i lµ cuéc kh¸ng chiÕn ? §o¹n v¨n nµo cho biÕt mèi quan t©m cña «ng ®èi víi cuéc kh¸ng chiÕn? - ®o¹n v¨n “ «ng Hai ®i nghªnh ngang gi÷a ®­êng...ruét gan «ng l·o nh­ móa c¶ lªn..” ? Trong ®ã, c¸ch quan t©m ®Õn cuéc kh¸ng chiÕn cña «ng H. Cã nh÷ng biÓu hiÖn ®Æc biÖt nµo? - Mong n¾ng cho T©y chÕt mÖt (n¾ng nµy th× bá mÑ chóng nã). - Nghe lám ®äc b¸o th­êng xuyªn ë phßng th«ng tin ®Ó biÕt tin tøc kh¸ng chiÕn. - §Çy lßng tin kh¸ng chiÕn (®Êy, cí kªu chóng nã trÎ con ®i, liÖu ®· b»ng chóng nã ch­a? ; cø thÕ chç nµy giÕt mét tÝ chç kia giÕt mét tÝ, c¶ sóng èng còng vËy, h«m nay d¨m khÈu, ngµy mai d¨m khÈu, tÝch tiÓu thµnh ®¹i, lµm g× mµ råi th»ng t©y kh«ng b­íc sím) - Kh«ng giÊu c¶m xóc vui mõng (Ruét gan «ng l·o cø møa c¶ lªn). ? Lêi v¨n cña ®o¹n nµy cã g× ®Æc biÖt? ? Tõ ®ã t×nh c¶m kh¸ng chiÕn cña «ng H. ®­îc béc lé ntn? -> Tha thiÕt, nång nµn yªu lµng, yªu n­íc, g¾n bã víi kh¸ng chiÕn. Mét d¹ ®i theo kh¸ng chiÕn, tin t­ëng s¾t ®¸ vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña d©n téc. ? Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn chøng tá «ng Hai ë n¬i t¶n c­ lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? GV: Nhµ v¨n KL rÊt thµnh c«ng khi ®Æt «ng H. Vµo t×nh huèng ph¶i xa lµng ®Ó «ng béc lé ®Çy ®ñ t×nh c¶m tèt ®Ñp vÒ lµng, tõ ®ã gãp phÇn ngîi ca sù g¾n bã s©u s¾c cña «ng Hai víi lµng chî DÇu. T×nh c¶m bÒn v÷ng vÒ n¬i ch«n rau c¾t rèn Êy chÝnh lµ t×nh c¶m cã tÝnh truyÒn thèng cña ng­êi d©n VN tõ bao ®êi nay. I. Đoc- tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm * Tác giả: - Kim Lân ( 1920- 2007) quê ở Bắc Ninh - Lµ nhµ v¨n chuyªn viÕt truyÖn ng¾n - §Ò tµi «ng viÕt chñ yÕu lµ lµng quª vµ nh÷ng ng­êi n«ng d©n. * Tác phẩm “ Làng” viÕt trong thêi gian ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. 2. Đọc- giải nghĩa từ khó 3. Thể loại - Truyện ngắn hiện đại 4. Bố cục: 3 phÇn. + Tõ ®Çu...... ruét gan «ng l·o cø móa c¶ lªn, vui qóa! -> Cuéc sèng cña «ng Hai ë n¬i s¬ t¸n. + TiÕp...... vîi ®i ®­îc ®«i phÇn.-> T©m tr¹ng cña «ng Hai khi nghe tin xÊu vÒ lµng. + PhÇn cßn l¹i cña v¨n b¶n-> T©m tr¹ng cña «ng Hai khi nghe tin c¶i chÝnh vÒ lµng. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n 1. T×nh huèng truyÖn - ¤ng Hai nghe tin lµng chî DÇu cña «ng theo giÆc, ph¶n l¹i kh¸ng chiÕn, ph¶n l¹i Cô Hå. " t¹o ra ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n vËt thÓ hiÖn t©m tr¹ng vµ phÈm chÊt, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt thªm ch©n thùc vµ s©u s¾c. 2. Cuéc sèng cña «ng Hai n¬i t¶n c­ - Xa quª, ë nhê nhµ ng­êi kh¸c. - Vî ch¹y chî, con vµ «ng H ë nhµ vì ®Êt trång rau. --> Cuéc sèng khã kh¨n, t¹m bî nh­ng nÒ nÕp. - NghÜ vÒ nh÷ng ngµy lao ®éng cïng anh em ®µo ®­êng ®¾p ô, xÎ hµo khu©n ®¸...c¸i chßi g¸c ë ®Çu lµng...mËt --> T©m tr¹ng rÊt vui, n¸o nøc - Ông ®Õn phßng th«ng tin - Nghe lám ®­äc b¸o vÒ tin tøc kh¸ng chiÕn - §Çy lßng tin kh¸ng chiÕn - Kh«ng giÊu c¶m xóc vui mõng -> Ngôn ngữ quần chúng (gi÷ chÞt lÊy, c¬ chõng, khiÕp thËt, d¨m khÈu…), độc thoại cña nv. => Ông Hai lµ mét ng­êi n«ng d©n hiÒn lµnh, chÊt ph¸c vui vÎ, cã tÊm lßng g¾n bã víi lµng quª, kh¸ng chiÕn. * Củng cố- Dặn dò 2’ - Tóm tắt nội dung của truyện? - Soạn tiếp tiết 2 của bài TIẾT 62 Văn bản: LÀNG (tiÕp) - Kim Lân - A. MỤC TIÊU 1. Kiên thức - Nhân vật, sự việc, cốt truyện trong một tác phẩm truyện hiện đại. - Đối thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự; sự kết hợp với các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự hiện đại. - Tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến của người nông dân Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống TD Pháp. 2. Kĩ năng * Kĩ năng bài học: - Đọc – hiểu văn bản truyện VN hiện đại được sáng tác trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp. - Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm truyện để cảm nhận một văn bản tự sự hiện đại. * Kĩ năng sống: giao tiếp,ra quyết định. 3. Thái độ - Giáo dục hs lòng yêu nước, tự hào về dân tộc… B. PHƯƠNG PHÁP/KĨ THUẬT DẠY HỌC: Động não, thảo luận nhóm. C. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS - GV: giáo án, tài liệu tham khảo -Hs: soạn bài theo câu hỏi sgk D. CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU 1. Ổn định 2. Kiểm tra 5’ ? Nhân vật chính trong Vb là ai? Ông có tình cảm ntn với làng chợ Dầu ? Tình huống nào để ông H bộc lộ rõ nhất t/c của ông với làng Dầu 3. Bài mới Gv dẫn dắt vào tiết 2 Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Hoạt động 1 – tiếp theo - Hs theo dõi đoạn văn “ Ông náo nức…vơi đi được đôi phần” ? Ông H nhận được tin làng theo giặc trong hoàn cảnh nào - ông nghe được từ miệng của những người tản cư dưới xuôi lên ? Tâm trạng của ông được thể hiện qua chi tiết nào ? Tác giả sử dụng từ loại gì ? Nghệ thuật này diễn tả tâm trạng ntn Gv: ¤ng vèn dÜ ®ang rÊt tù hµo vÒ c¸I lµng cña m×nh, bçng Nghe tin đột ngột…ông H cảm tưởng lặng đi không thở được… ? Lúc này ông có hành động, cử chỉ gì ? Vì sao ông có cử chỉ như vậy Gv: Đây là tin dữ dằn khủng khiếp đối với ông…ông tìm cách lảng tránh… Gv giảng: ¤ng vui v× kh«ng khÝ th¾ng lîi cña kh¸ng chiÕn bao nhiªu th× tin vÒ lµng l¹i lµm «ng buån b·… ông đau đớn, tủi hổ…bÊy nhiªu. cái tin dữ đó đã thành nỗi ám ảnh day dứt. ? Tìm chi tiết thể hiện tâm trạng của ông H khi về đến nhà? - Ông kiểm điểm từng người…ông thấy cực nhục. ? Cảm nghĩ cực nhục chưa Của ông H được thể hiện qua đoạn văn nào? - T 160: Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ trào ra... Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu..." "Chao ôi! Cực nhục chưa, cả làng Việt gian! Rồi đây biết làm ăn buôn bán ra sao? Ai người ta chứa. Ai người ta buôn bán mấy. Suốt cả cái nước Việt Nam này người ta ghê tởm, người ta thù hằn cái giống Việt gian bán nước...". ? Ở đ©y ngôn ngữ nào được sử dụng để nhân vật bộc lộ tâm trạng ? ? Tác dụng trong việc thể hiện nội tâm nhân vật? ? Khi nói chuyện với vợ con ông có thái độ như thế nào? ? Vì sao ông H lại có thái độ đó? Gv: Dẫn dắt phần chữ nhỏ Mấy hôm sau ông không ra khỏi nhà… Ông lại có ý định quay về làng. ? Nhưng tại sao ý định ấy ngay lập tức bị dập tắt? - Làng theo Tây về làng là bỏ k/c, cụ Hồ - Làng thì yêu thật nhưng theo Tây thì phải thù ? Điều đó cho thấy thái độ gì của ông với làng dầu? - Yêu, ghét rõ ràng, dứt khoát, chân thật. Từ chỗ yêu tha thiết cái làng của mình, ông Hai đâm ra thù làng: "Về làm gì cái làng ấy nữa. Chúng nó theo Tây cả rồi. Về làng tức là bỏ kháng chiến, bỏ Cụ Hồ...". Và "Nước mắt ông giàn ra". Ông lại nghĩ đến cảnh sống nô lệ tăm tối, lầm than trước kia. ? Khi không thể nói cùng ai cho vơi nỗi đau ông đã tâm sự với ai? ? Tìm chi tiết thể hiện cuộc trò chuyện của ông với đứa con? ? Ông trò chuyện với con để làm gì? Ở đây ngôn ngữ nào được sử dụng? GV: Để vơi đi sự đau khổ. Trò chuyện với con thực ra là cách để ông Hai tự thổ lộ nỗi lòng thủy chung của mình với làng quê,với cuộc kháng chiến. Vì thế ở đây hình thức đối thoại lại mang tính chất độc thoại. ? Cảm xúc của ông được thể hiện rõ nhất qua chi tiết nào? ? Điều đó cho thấy tâm trạng gì của ông? Những lời đáp của con trẻ cũng là tâm huyết, gan ruột của ông Hai, một người lấy danh dự của làng quê làm danh dự của chính mình, một người son sắt một lòng với kháng chiến, với Cụ Hồ. Những lời thốt ra từ miệng con trẻ như minh oan cho ông, chân thành và thiêng liêng như lời thề đinh ninh vang lên từ đáy lòng ông: Anh em đồng chí biết cho bố con ông Cụ Hồ trên đầu trên cổ xét soi cho bố con ông.Cái lòng bố con ông là như thế đấy, có bao giờ dám đơn sai. Chết thì chết có bao giờ dám đơn sai. - Hs chú ý phần 3 ? Chỉ ra chi tiết miêu tả sự thay đổi trong tâm trạng ông H? ? Tại sao ông có lại khoe “Tây nó đốt nhà tôi rồi” ? - Đó là bằng chứng g/đ ông không theo Tây mà còn là gia đình kháng chiến. ? Lúc này ông lại có cử chỉ gì đặc biệt? - Lật đật đi thẳng sang bên gian nhà bác Thứ; lật đật bỏ lên nhà trên; lật đật bỏ đi nơi khác; múa tay lên mà khoe; vén quần lên tận bẹn mà khoe… ? Cho thấy tâm trạng gì của ông H lúc này? ? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả của tác giả? ? Qua tất cả những điều đã phân tích em thấy ông H là người như thế nào? Hoạt động 2: tổng kết ? Qua truyện này em học tập được những gì từ nghệ thuật kể chuyện của Kim Lân trên các phương diện: - Tình huống truyện? GV: Để nhân vật bộc lộ được tâm lí hay ngôn ngữ, trước hết, nhà văn phải xây dựng được tình huống truyện. Khi ông Hai nghe tin đồn làng của ông theo Tây làm Việt gian thì tình huống mới thực sự bắt đầu. Tình huống truyện kết thúc khi ông Hai biết được sự thực làng của ông không theo giặc. Qua tình huống này, hình ảnh một lão nông dân tha thiết yêu làng quê của mình, một lòng một dạ theo kháng chiến hiện ra sắc nét, với chiều sâu tâm lí, ngôn ngữ mang đậm màu sắc cá thể hoá. - Sử dụng ngôn ngữ? GV: Cái khó quên ở nhân vật này còn là nét cá thể hoá rất đậm về ngôn ngữ. Lúc ông Hai nói thành lời hay khi ông nghĩ, người đọc vẫn nhận thấy rất rõ đặc điểm ngôn ngữ của vùng quê Bắc Bộ, của một làng Bắc Bộ: "Nắng này là bỏ mẹ chúng nó","không đọc thành tiếng cho người khác nghe nhờ mấy", "Thì vưỡn", "có bao giờ dám đơn sai",... Đặc biệt là nhà văn cố ý thể hiện những từ ngữ dùng sai trong lúc quá hưng phấn của ông Hai. Những từ ngữ "sai sự mục đích cả" là dấu ấn ngôn ngữ của người nông dân ở thời điểm nhận thức đang chuyển biến, muốn nói cái mới nhưng từ ngữ chưa hiểu hết. Sự sinh động, chân thực, thú vị của câu chuyện phần nào cũng nhờ vào đặc điểm ngôn ngữ này. - Miêu tả nhân vật? ? Tổng kết về nội dung của tác phẩm? Hoạt động 3: luyện tập. ? Phân tích diễn biến tâm trạng ông H khi nghe tin làng theo giặc và khi tin làng được cải chính? GV: Sở dĩ cái tin làng chợ Dầu theo giặc làm ông Hai khổ tâm là vì nó đã động chạm đến điều thiêng liêng, nhạy cảm nhất trong con người ông. Ông yêu cái làng của mình như đứa con yêu mẹ, tự hào về mẹ, tôn thờ mẹ, một tình yêu hồn nhiên như trẻ thơ. Thế mà, đùng một cái ông nghe được cái tin làng chợ Dầu của ông theo Tây làm Việt gian. Càng yêu làng, hãnh diện, tự hào về làng bao nhiêu thì bây giờ ông Hai lại càng thấy đau đớn, tủi hổ bấy nhiêu. Nhà văn Kim Lân đã chứng tỏ bút lực dồi dào, khả năng phân tích sắc sảo, tái hiện sinh động trạng thái tình cảm, hành động của con người khi miêu tả diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật ông Hai trong biến cố này. I. Đọc- tìm hiểu chung II. Đọc – hiểu văn bản 1. Tình huống truyện 2. Cuộc sống của ông Hai nơi tản cư 3. Diễn biên tâm trạng ông Hai a. Khi nghe tin làng theo giặc * Khi mới nghe tin - “cổ ông nghẹ ắng lại, da mặt tê rân rân” - “…giọng lạc hẳn đi” -> Động từ mạnh, từ láy Tâm trạng đau đớn, sững sờ - “ cười nhạt vờ đứng lảng ra chỗ khác..cúi gằm mặt xuống” -> Che dấu sự xấu hổ * Khi về đến nhà - “ nằm vật ra giường…nước mắt ông lão cứ giàn ra…” -> Độc thoại, độc thoại nội tâm: sự day dứt, tủi nhục, giày vò tâm trí, căm ghét dân làng. * Khi nói chuyện với vợ con - “ không nói gì…gắt lên… sít hai hàm răng lại mà nghiến…” -> Bực tức, lo lắng, đau đớn, cáu giận vô cớ. * Khi ông tâm sự với con. -“ nhà ta ở làng chợ Dầu…ủng hộ cụ Hồ Chí Minh muôn năm” -> Ngôn ngữ đối thoại mang tính chất độc thoại. -“ nước mắt ông chảy ròng ròng xuống hai bên má” -> Buồn bã, đau khổ => Trung thành với kháng chiến, cụ Hồ. b. Khi nghe tin làng được cải chính -“ cái mặt buồn thỉu mọi ngày bỗng tươi vui rạng rỡ hẳn lên” -“ mồm bỏm bẻm nhai trầu… cặp măt hung hung đỏ, hấp háy”… - > Sung sướng, hãnh diện, tự hào, hả hê đến cực điểm. -> bút lực dồi dào, khả năng phân tích sắc sảo, tái hiện sinh động trạng thái tình cảm, hành động của con người khi miêu tả diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật. Diến biến tâm lí nhân vật sâu sắc, tinh tế. => Ông Hai là người nông dân có tình yêu làng tha thiết, thủy chung với cách mạng, cụ Hồ. III. Tæng kÕt -ghi nhí nghÖ thuËt - Tình huống truyện đặc sác - Ngôn ngữ quần chúng, độc thoại, đối thoại, độc thoại nội tâm. - Kết hợp miêu tả ngoại hình với nội tâm, nhất là dùng độc thoại để miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật. 2. Néi dung - Tình yêu làng, yêu nước của người nông dân trong kháng chiến chống Pháp. 3.Ghi nhí ( sgk ) IV. Luyện tập Bài 1: Phân tích diễn biến tâm trạng ông H khi nghe tin làng theo giặc và khi tin làng được cải chính. Bài 2: các bài tập sách bài tập. 4. Hướng dẫn tự học: học bài, hoàn thiện bài tập.