Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 67: Lặng lẽ Sa pa - Nguyễn Thành Long năm 2012

Ngày soạn: 20/11/2012 Ngày giảng: 23 /11/2012 TIẾT 67 VĂN BẢN: LẶNG LẼ SA PA - Nguyễn Thành Long- A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Vẻ đẹp về hình tượng con người thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc trong tác phẩm. - Nghệ thuật kể chuyện, miêu tả sinh động, hấp dẫn trong truyện. 2. Kĩ năng *Kĩ năng bài học: - Nắm bắt diễn biến truyện và tóm tắt được truyện. - Phân tích được nhân vật trong tác phẩm tự sự. - Cảm nhận được một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong tác phẩm. * Kĩ năng sống: giao tiếp,tự nhận thức. 3. Thái độ - Giáo dục Hs ý thức yêu quý trân trọng những con người sống có lí tưởng, cống hiến thầm lặng cho đất nước; Giáo dục Hs ý thức học tập noi theo những tấm gương đó. B. PHƯƠNG PHÁP/KĨ THUẬT DẠY HỌC: Động não, thảo luận. C. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS - Gv: giáo án, tài liệu tham khảo - Hs: soạn bài theo câu hỏi sgk D. CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU 1. Ổn định 2. Kiểm tra 5p - Nhận xét về tình huống truyện “ Làng” của Kim Lân - Phân tích diễn biến tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng Dầu theo giặc. 3. Bài mới 1’ Giới thiệu: Từ những cuộc gặp gỡ với những con người lặng lẽ, bình thường đang làm việc miệt mài cho đất nước ở Sa Pa- nơi nghỉ mát kì thú, nhưng cũng là nơi sống và làm việc của những con người lao động với những phẩm chất trong sáng, cao đẹp. Qua 1 chuyến đi, ngỡ chỉ là đi chơi thư giãn, nhà văn Nguyễn Thành Long đã viết thành 1 câu chuyện ngắn đặc sắc, dạt dào chất thơ. HĐ CỦA GV HĐ CỦA HS GHI BẢNG ? Trình bày những hiểu biết về tác giả Gv: Ông thường có những chuyến đi thực tế ở nhiều nơi, vốn sống và LĐ của ông được dành vào việc viết truyện ngắn và bút kí. Ông là người biết chọn lọc từ cuộc sống những mẩu chuyện thực từ nơi này, nơi kia rồi liên kết chúng lại trong 1 chuỗi lời kể tự nhiên. Cốt truyện của ông có nhiều chỗ li kì, chứa đầy những gay cấn và chất thơ vừa nhẹ nhàng vừa trầm lắng thiết tha. ? Cho biết hoàn cảnh ra đời của tác phẩm? GV: Thời điểm 1970, đất nước tập trung xây dựng miền Bắc XHCN, rất nhiều người nhiệt tình hăng say cống hiến sức mình cho tổ quốc,góp phần làm giàu đẹp cho đất nước. - Gv hướng dẫn chậm, cảm xúc lắng sâu - Gv đọc mẫu - Hs đọc -> Nhận xét - Hs tìm hiểu một số chú thích sgk ? Văn bản được viết theo thể loại gì? ? Bố cục của văn bản? ? Truyện kể theo ngôi thứ mấy? Tác dụng của ngôi kể ? ? Truyện có những nhân vật nào? Nhân vật nào là chính? ? Em thÊy cã ®iÒu g× ®Æc biÖt trong c¸ch ®Æt tªn c¸c nh©n vËt, c¸ch ®Æt tªn ®ã cã ngô ý g×? ? Nhận xét về nhan đề văn bản ? Ý nghĩa của nhan đề đó ? Tình huống truyện có gì đặc biệt? Ho¹t ®éng 2: ®äc hiÓu v¨n b¶n - Chú ý phần đầu của văn bản : Từ đầu … luồn cả vào gầm xe.” ? Khung cảnh Sa Pa được hiện lên qua những chi tiết nào? ? Trong m¾t c« g¸i vµ «ng ho¹ sÜ sa pa hiÖn ra như thÕ nµo? ? T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt gì khi miªu t¶ vÒ Sa Pa? ? Qua đó em có cảm nhận gì về thiên nhiên Sa Pa? Rêi cây cầu số 4, chiếc xe chở hành khách lên Lai Châu dừng lại nghỉ để lấy nước và cho hành kháchnghỉ ngơi, bác lái xe giới thiệu với ông họa sĩ và cô gái về một người “cô độc nhất thế gian” đó là anhthanh niên 27 tuổi làm công tác khí tượng thủy văn kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét.Anh mời mọi người lên nhà chơi, anh chạy lên trước hái hoa tặng cô gái, họ chuyện trò khoảng 30 phút;anh kể chuyện mình sống và làm việc ở đây, anh rất yêu và gắn bó với công việc, anh thích đọc sách,trồng hoa, trồng rau, nuôi gà, anh ăn ở gọn gàng, ngăn nắp. Biết ông họa sĩ vẽ mình, anh giới thiệu choông anh thanh niên trên đỉnh Phan-xi-păng, ông kĩ sư vườn rau Sa Pa, người cán bộ nghiên cứu bản đồsét. Cô kĩ sư nghe anh nói chuyện đã nhận thấy mối tình đầu nhạt nhẽo mà mình từ bỏ là đúng và yêntâm công tác ở miền núi. Cô muốn để lại chiếc khăn làm kỉ niệm của cuộc gặp gỡ nhưng anh khônghiểu nên đã trả lại cho cô. Hết 30 phút, anh chia tay mọi người và tặng họ trứng và hoa, không tiễn họ xuống đến tận xe. P1 Từ đầu… kia kìa: Giới thiệu về anh thanh niên P2: Tiếp …như thế: cuộc trò chuyện giữa anh thanh niên, ông họa sĩ và cô kĩ sư P3: còn lại: cuộc chia tay của 3 người. - Ngôi kể thứ ba, xuất phát từ điểm nhìn của ông họa sĩ-> khách quan, chân thực, hiểu hết mọi việc và nhân vật. - Nv trung tâm là anh thanh niên, nhân vật phụ trực tiếp: Bác lái xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư; Nhân vật phụ gián tiếp: anh thanh niên trên đỉnh Phan-xi-păng, ông kĩ sư vườn rau, người cán bộ nghiên cứu bản đồ sét→ Các nhân vật trong chuyện đều không có tên riêng, tất cả được nhà văn gọi theo giới tính, nghề nghiệp,tuổi tác, dụng ý của tác giả muốn người đọc liên tưởng đến những nhân vật tốt đẹp, đó là số đông nhữngcon người đang ngày đêm cống hiến thầm lặng cho đất nước, do vậy càng tăng thêm sức khái quát cho câu chuyện. - Ph¶n ¸nh sù lÆng lÏ, v¾ng vÎ cña SP, nh÷ng con ngưêi vµ nh÷ng c«ng viÖc thÇm lÆng mµ hä ®ang cèng hiÕn. Đằng sau cái lặng lẽ của Sa Pa là sự sôi động của những con người lao động mới đang ngày đêm miệt mài làm việc, hi sinh tuổi trẻ âm thầm lặng lẽ cống hiến, xây dựng tổ quốc. - Cuéc gÆp gì t×nh cê cña mÊy ngêi kh¸ch trªn chuyÕn xe víi ngưêi thanh niªn ®ang c«ng t¸c trªn ®Ønh cao Yªn S¬n ë Sa Pa. T¹o ra t×nh huèng Êy, t¸c gi¶ giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh 1 c¸ch thuËn lîi vµ ®Ó nh©n vËt Êy hiÖn ra qua c¸i nh×n Ên tưîng cña c¸c nh©n vËt. - “…những rặng đào, đàn bò lang ở các đồng cỏ trong thung lũng” - Sa Pa ®Ñp k× l¹....luån c¶ vµo gÇm xe” -> Lời văn giàu chất trữ tình, hình ảnh mềm mại, ngôn ngữ giàu chất thơ. => Mét vïng ®Êt miÒn nói hÎo l¸nh buån, vắng vÎ nhưng thiên nhiên, cảnh vật tươi đẹp, mát mẻ, nên thơ. Sa Pa một vùng đất nổi tiếng với những cảnh đẹp nên thơ… lí tưởng . I. Đọc – tìm hiểu chung 1. Tác giả , tác phẩm * tác giả - Nguyễn Thành Long ( 1925- 1991) quê Quảng Nam. - Nhà văn có nhiều đống góp cho nền văn học hiện đại VN ở thể loại truyện và kí * Tác phẩm - ViÕt sau chuyÕn ®i Lµo Cai vµo mïa hÌ n¨m 1970. 2. Đọc- Tóm tắt 3. Thể loại - Tự sự- truyện ngắn hiện đại 4. Bố cục: 3 p II. §äc –HiÓu v¨n b¶n 1. C¶m nhËn vÒ Sa Pa - “…những rặng đào, đàn bò lang ở các đồng cỏ trong thung lũng” - Sa Pa ®Ñp k× l¹....luån c¶ vµo gÇm xe” -> Lời văn giàu chất trữ tình, hình ảnh mềm mại, ngôn ngữ giàu chất thơ. => Mét vïng ®Êt miÒn nói hÎo l¸nh buån, vắng vÎ nhưng thiên nhiên, cảnh vật tươi đẹp, mát mẻ, nên thơ. * Củng cố- dặn dò ( 2’) ? Cảm nhận về khung cảnh Sa Pa Học bài Chuẩn bị tiếp tiết 2