Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 82: Ôn tập phần làm văn

TiÕt 82 Ngµy so¹n: 8/12/2013 «n tËp phÇn lµm v¨n I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Hệ thống kiến thức Tập làm văn đã học ở học kì I II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Khái niệm văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. - Sự kết hợp của các phương thức biểu đạt trong văn bản thuyết minh, văn bản tự sự. - Hệ thống văn bản buộc kiểu văn bản thuyết minh và tự sự đã học. 2. Kỹ năng: - Tạo lập văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. - Vận dụng kiến thức đã học để đọc – hiểu văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. III. ChuÈn bÞ: GV: so¹n bµi, HS: xem l¹i toµn bé kiÕn thøc tËp lµm v¨n líp 9 k× I, so¹n theo c©u hái SKG IV. TiÕn tr×nh trªn líp. 1. æn ®Þnh tæ chøc líp. 2. Bµi míi. H§1. Giíi thiÖu bµi. ? PhÇn tËp lµm v¨n líp 9 cã nh÷ng néi dung lín nµo? Nh÷ng néi dung nµo lµ träng t©m cÇn chó ý? ? V¨n TM cÇn chó ý nhÊt lµ néi dung nµo? ? V¨n tù sù cÇn chó ý néi dung nµo? ? Nªu vÞ trÝ, vai trß, t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh nh­ thÕ nµo? cho VD cô thÓ? * VD: Khi thuyÕt minh vÒ ng«i chïa cæ, ng­êi thuyÕt minh cã khi ph¶i sö dông nh÷ng liªn t­ëng, t­ëng t­îng, lèi so s¸nh nh©n ho¸, ph¶i miªu t¶ ®Ó ng­êi nghe h×nh dung ra ng«i chïa Êy cã d¸ng vÎ nh­ thÕ nµo, mµu s¾c ra sao.... ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã yÕu tè miªu t¶, tù sù gièng vµ kh¸c víi v¨n b¶n miªu t¶, tù sù vµ thuyÕt minh nh­ thÕ nµo? ? S¸ch ng÷ v¨n líp 9 tËp 1 nªu lªn nh÷ng néi dông g× vÒ v¨n b¶n tù sù? ? Vai trß, vÞ trÝ vµ tac dông cña c¸c yÕu tè miªu t¶ néi t©m, nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù nh­ thÕ nµo? ? LÊy VD mét ®o¹n v¨n tù sù trong ®ã cã sö dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m.. -Trªn c¬ së HS ®· chuÈn bÞ, GV yªu cÇu HS ®äc ®o¹n v¨n m×nh ®· chuÈn bÞ. - GV ®äc 1 ®o¹n v¨n trong SGK ®Ó HS tham kh¶o. - HS ®äc ®o¹n v¨n ®· chuÈn bÞ. GV yªu cÇu HS ®äc 2 ®o¹n v¨n ®· chuÈn bÞ, nhËn xÐt vai trß cña mçi lo¹i ng­êi kÓ trong chuyÖn ®· nªu C©u 1: C¸c néi dung träng t©m. a. V¨n b¶n thuyÕt minh: Träng t©m lµ luyÖn tËp, viÖc kÕt hîp gi÷a miªu t¶ víi c¸c yÕu tè nh­ nghÞ luËn, gi¶i thÝch, miªu t¶. b. V¨n b¶n tù sù: - KÕt hîp biÓu c¶m vµ miªu t¶ néi t©m, gi÷a tù sù víi nghÞ luËn. - C¸c yÕu tè ®èi tho¹i víi ®éc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù, ng­êi kÓ chuyÖn vµ vai trß ng­êi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù. C©u 2: Vai trß, vÞ trÝ, t¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ miªu t¶ trong trong b¶n miªu t¶. - ThuyÕt minh lµ gióp ng­êi ®äc, ng­êi nghe hiÓu biÕt vÒ ®èi t­îng do ®ã: cÇn ph¶i gi¶i thÝch c¸c thuËt ng÷, c¸c kh¸i niÖm cã liªn quan ®Õn tri thøc vÒ ®èi t­îng, gióp cho ng­êi nghe, ng­êi ®äc dÓ dµnh hiÓu ®­îc ®èi t­îng. Ph¶i cã miªu t¶ ®Ó gióp ng­êi nghe, ng­êi ®äc cã høng thó khi t×m hiÓu ®èi t­îng, tr¸nh kh« khan, nhµm ch¸n. C©u 3: Ph©n biÖt thuyÕt minh cã yÕu tè miªu t¶: a. Víi v¨n b¶n thuyÕt minh: trung thµnh víi ®Æc ®iÓm cña ®èi t­îng sù vËt, b¶o ®¶m tÝnh kh¸ch quan khoa häc, cung cÊp ®Çy ®ñ tri thøc vÒ ®èi t­îng cho ng­êi nghe, ng­êi ®äc. b. V¨n b¶n miªu t¶: X©y dùng h×nh t­îng vÒ ®èi t­îng nµo ®ã th«ng qua quan s¸t, liªn t­ëng, so s¸nh vµ c¶m xóc chñ quan cña ng­êi viÕt. C©u 4: ND v¨n b¶n tù sù ë SGK ng÷ v¨n 9. - NhËn diÖn c¸c yÕu tè miªu t¶ néi t©m, nghÞ luËn, ®èi tho¹i vµ ®éc tho¹i, ng­êi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù. - ThÊy râ vai trß, t¸c dông cña c¸c yÕu tè trªn trong v¨n b¶n tù sù. - Kü n¨ng kÕt hîp c¸c yÕu tè trªn trong v¨n b¶n tù. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i néi dung võa «n. 5. H­íng dÉn häc bµi: - ¤n l¹i kiÕn thøc võa «n. - Xem tr­íc c¸c c©u hái cong l¹i, giê sau «n tiÕp. TiÕt 83 Ngµy so¹n: 8/12/2013 «n tËp phÇn lµm v¨n (TiÕp) I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Hệ thống kiến thức Tập làm văn đã học ở học kì I II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Khái niệm văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. - Sự kết hợp của các phương thức biểu đạt trong văn bản thuyết minh, văn bản tự sự. - Hệ thống văn bản buộc kiểu văn bản thuyết minh và tự sự đã học. 2. Kỹ năng: - Tạo lập văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. - Vận dụng kiến thức đã học để đọc – hiểu văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. III. ChuÈn bÞ: GV: so¹n bµi, HS: xem l¹i toµn bé kiÕn thøc tËp lµm v¨n líp 9 k× I, so¹n theo c©u hái SKG IV. TiÕn tr×nh trªn líp. 1. æn ®Þnh tæ chøc líp. 2. Bµi míi. H§1. Giíi thiÖu bµi. ? ThÕ nµo lµ ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m? ? Vai trß vµ t¸c dông cña c¸c yÕu tè nµy trong v¨n b¶n tù sù nh­ thÕ nµo? ? T×m c¸c VD vÒ ®o¹n v¨n tù sù cã c¸c yÕu tè nµy? ? C¸c néi dung v¨n b¶n tù sù ®· häc ë líp 9 cã g× gièng vµ kh¸c so víi néi dung vÒ kiÓu v¨n b¶n nµy ®· häc ë líp d­íi? - Yªu cÇu HS chØ ra sù gièng vµ kh¸c tõ trªn c¬ së bµi ®· häc. ? Gi¶i thÝch t¹i sao trong mét v¨n b¶n cã ®ñ c¶ c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn mµ vÉn gäi lµ v¨n b¶n tù sù? ? Theo em liÖu cã 1 v¨n b¶n nµo chØ vËn dông mét ph­¬ng thøc biÓu ®¹t duy nhÊt hay kh«ng? * HS kÎ b¶ng vµ ®¸nh dÊu ( x) theo yªu cÇu cña bµi tËp. C©u 5: ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m - §èi tho¹i: Lµ h×nh thøc ®èi ®¸p, trß truyÖn gi÷a hai hoÆc nhiÒu ng­êi. Trong v¨n b¶n tù sù ®èi tho¹i ®­îc thÓ hiÖn b»ng c¸ch g¹ch ®Çu dßng ë lêi trao vµ lêi ®¸p. - §éc tho¹i: Lµ lêi cña 1 ng­êi nµo ®ã nãi víi chÝnh m×nh hoÆc nãi víi ai ®ã trong t­ëng t­ëng. Trong v¨n b¶n tù sù, khi ng­êi ®éc tho¹i nãi thµnh lêi th× phÝa tr­íc cã g¹ch ®Çu dßng. - §éc tho¹i néi t©m: Lµ suy lêi nãi cña mét ng­êi nµo ®ã nh­ng kh«ng thµnh lêi, kh«ng cã g¹ch ®Çu dßng. C©u 6: C©u 7: So s¸nh a. Gièng: V¨n b¶n tù sù ph¶i cã: - Nh©n vËt chÝnh vµ mét sè nh©n vËt phô - Cèt truyÖn: Sù viÖc chÝnh vµ mét sè sù viÖc phô. b. Kh¸c: ë líp 9 cã thªm - Sù kÕt hîp tù sù víi biÓu c¶m vµ miªu t¶ néi t©m - KÕt hîp gi÷a tù sù víi c¸c yÕu tè nghÞ luËn. - §èi tho¹i vµ ®éc tho¹i noäi t©m trong tù sù. - Ng­êi kÓ chuyÖn vµ vai trß ng­êi kÓ chuyÖn trong tù sù. C©u 8: Gi¶i thÝch - Trong mét v¨n b¶n cã ®ñ c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn mµ vÉn gäi lµ v¨n b¶n tù sù. V× c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn chØ lµ nh÷ng yÕu tè bæ trî nh»m lµm næi bËt ph­¬ng th­c biÓu ®¹t chÝnh cña v¨n b¶n ®ã. Trong thùc tÕ khã cã mét v¨n b¶n nµo ®ã chØ vËn dông 1 ph­¬ng thøc biÓu ®¹t duy nhÊt. C©u 9 TT KiÓu VB chÝnh C¸c yÕu tè kÕt hîp víi VB chÝnh TS MT N.L BC T.M §iÒu hµnh 1 TS x x x x 2 MT x x x 3 N.L x x x 4 BC x x x 5 TM x x 6 §iÒu hµnh 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i kiÕn thøc võa «n. 5. H­íng dÉn häc bµi: ChuÈn bÞ «n tiÕp giê sau ------------------------------------------------------- TiÕt 84 Ngµy so¹n: 8/12/2013 «n tËp phÇn lµm v¨n (TiÕp) I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Hệ thống kiến thức Tập làm văn đã học ở học kì I II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Khái niệm văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. - Sự kết hợp của các phương thức biểu đạt trong văn bản thuyết minh, văn bản tự sự. - Hệ thống văn bản buộc kiểu văn bản thuyết minh và tự sự đã học. 2. Kỹ năng: - Tạo lập văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. - Vận dụng kiến thức đã học để đọc – hiểu văn bản thuyết minh và văn bản tự sự. III. ChuÈn bÞ: GV: so¹n bµi, HS: xem l¹i toµn bé kiÕn thøc tËp lµm v¨n líp 9 k× I, so¹n theo c©u hái SKG IV. TiÕn tr×nh trªn líp. 1. æn ®Þnh tæ chøc líp. 2. Bµi míi. H§1. Giíi thiÖu bµi. ? Mét sè t¸c phÈm tù sù ®­îc häc trong SGK ng÷ v¨n tõ líp 6 ®Õn líp 9 kh«ng ph¶i bao giê còng ph©n biÖt bè côc 3 phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi? T¹i sao b×a TLV tù sù cña HS bao giê còng ®ñ c¶ 3 phÇn? ? Nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng vÒ kiÓu v¨n b¶n tù sù ®· soi s¸ng thªm nhiÒu cho viÖc ®äc – hiÓu v¨n b¶n t¸c phÈm v¨n häc t­¬ng øng trong SGK kh«ng? Cho vÝ dô? ? Nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng vÒ c¸c t¸c phÈm tù sù cña phÇn ®äc – hiÓu v¨n b¶n vµ phÇn TV t­¬ng øng gióp em nh÷ng g× trong viÕt bµi v¨n tù sù? Cho VD - HS tù béc lé kinh nghiÖm cña b¶n th©n. C©u 10: a. Mét sè t¸c phÈm tù sù ®­îc häc trong SGK ng÷ v¨n tõ líp 6 ®Õn líp 9 kh«ng ph¶i bao giê còng ph©n biÖt bè côc 3 phÇn. Tuy vËy bµi viÕt TLV kÓ chuyÖn cña HS ph¶i cã ®ñ 3 phÇn ®· nªu, bëi v× khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ tr­êng, HS ®ang trong giai ®o¹n luyÖn tËp, ph¶i rÌn luyÖn theo c¸c yªu cÇu chuÈn mùc, sau khi ®· tr­ëng thµnh HS cã thÓ viÕt tù do, ph¸ c¸ch nh­ c¸c nhµ v¨n. C©u 11: Nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng vÒ kiÓu v¨n b¶n tù sù ®· soi s¸ng thªm nhiÒu cho viÖc ®äc – hiÓu v¨n b¶n t¸c phÈm v¨n häc t­¬ng øng. VD: Khi häc c¸c yÕu tè ®èi tho¹i, ®éc tho¹i, ®éc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù gióp cho ng­êi ®äc hiÓu s©u h¬n c¸c ®o¹n trÝch: “ TruyÖn KiÒu” còng nh­ c¸c truyÖn ng¾n “ Lµng” C©u 12: - Gióp HS tèt h¬n khi lµm v¨n kÓ chuyÖn - VD: V¨n b¶n tù sù trong s¸ch ®· cung cÊp cho HS c¸c ®Ò tµi, ND, c¸ch kÓ chuyÖn, c¸ch dïng ng«i kÓ, ng­êi kÓ chuyÖn... 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i kiÕn thøc võa «n. 5. DÆn dß. - GV yªu cÇu HS vÒ nhµ «n l¹i kiÕn thøc trong phÇn «n tËp, chuÈn bÞ cho kiÓm tra tæng hîp kú.