Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 24 - Bài 23 - tiết 120: Luyện tập làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Tuần 24 Bài 23 Tiết 120 LUYỆN TẬP LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( Hoặc đoạn trích) š & b A.. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh: - Củng cố tri thức về yêu cầu,về cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích)đã học ở các tiết trước. - Qua hoạt động luyện tập cụ thể mà nắm vững, thành thạo thêm kỹ năng tìm ý,lập ý, kỹ năng viết một bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích). B.. Chuẩn bị: 1 Giáo viên: Hệ thống câu hỏi; dàn ý cho phần luyện tập trên lớp.. 2 Học sinh: Soạn bài theo yêu cầu của GV. C.Tiến trình lên lớp: I. Ổn định tổ chức: II.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra bài soạn của HS III. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên và học sinh Nội dung ghi A. Hoạt động 1: Kiểm tra lại kiến thức đã học bằng cách đặt câu hỏi cho HS trả lời. - GV hướng dẫn HS ôn lại phần chuẩn bị ở nhà. - Thế nào là bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích)? * Phần ghi nhớ SGK/63. - Những yêu cầu đối với một bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích) là gì? * Phần ghi nhớ SGK/68. - GV gọi HS đọc lại văn bản Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng. * HS đọc lại văn bản. B. Hoạt động 2: Hướng dẫn lập dàn bài. - GV ghi đề bài lên bảng. - Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng. - Hướng dẫn tìm hiểu đề và tìm ý lập dàn bàiù. -Đề thuộc kiểu đề gì? * Đề thuộc kiểu nghị luận về một đoạn trích tác phẩm truyện. -Đề nghị luận về vấn đề gì? * Đề nhận xét, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích truyện. - Hình thức nghị luận là gì? * Hình thức nghị luận: nêu cảm nhận về đoạn trích truyện. - Tìm chi tiết thể hiện thái độ của nhân vật bé Thu trong những ngày có mặt cha? * Nhân vật bé Thu: · Thái độ và tình cảm của bé Thu trong hai ngày đầu:không nhận ông Sáu là cha: “Nghe gọi, con bé giật mình,tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng … Con bé thấy lạ quá, nó chớp mắt … mặt nó bỗng tái đi, rồi vụt chạy và kêu thét lên Má! Má!” · Thái độ và tình cảm của bé Thu trong hai ngày đêm tiếp theo: tiếp tục không chịu nhận ông Sáu: “Trong bữa cơm đó, anh Sáu gắp một cái trứng cá to vàng để vào chén nó. Nó liền lấy đũa xoi vào chén, để đó rồi bất thần hất cái trứng cá ra, cơm văng tung tóe cả mâm”. · Thái độ và hành động của bé Thu trong buổi chia tay:tình cha con cảm động: “nhưng thật lạ lùng,đến lúc ấy, tình cha con như bỗng nổi dậy trong người nó, trong lúc không ai ngờ đến thì nó bỗng kêu thét lên: Ba …a …a …ba!” - Nhân vật anh Sáu như thế nào? * Nhân vật anh Sáu: · Trong đợt nghỉ phép: ¶ Đầu tiên là sự hụt hẫng buồn khi thấy đứa con sự hãi và bỏ chạy. ¶ Tiếp theo là sự kiên nhẫn cảm hóa, vỗ về để đứa con nhận cha. ¶ Đến phút chia tay có cảm nhận bất lực và buồn. ¶ Khi đứa con thét lên tiếng “ba”thì hạnh phúc tột đỉnh. · Sau đợt nghỉ phép: ¶ Say sưa,tỉ mỉ làm chiếc lược ngà trên có khác dòng chữ: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”. ¶ Trước khi trút hơi thở cuối cùng “hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được” trong trái tim của nhân vật anh Sáu. - Nêu nhận xét đánh giá về nội dung và nghệ thuật? * Nhận xét đánh giá: — Về nội dung: “Phụ tử tình thâm” vốn là một nét đẹp văn hóa trong đời sống tinh thần của người phương Đông nói chung, người Việt Nam nói riêng. Người ta cho rằng đó là một thứ tình cảm thiêng liêng, nó vừa là vô thức vừa là ý thức và thường ít khi bộc lộ ra một cách ồn ào, lộ liễu. Tuy nhiên, trong đoạn trích truyện”Chiếc lược ngà”,tác giả đã xây dựng được một tình huống truyện độc đáo chỉ có trong chiến tranh và nhờ có tình huống này mà tình phụ tử đã được nén chặt để sau đó bùng nổ thành một cảm xúc nhân văn sâu sắc, cảm động. Nói cách khác, tác giả đã tô đậm và ngợi ca tình phụ tử như một lẽ sống mà vì nó con người có thể bình thản hy sinh cho lý tưởng. — Về nghệ thuật: ­ Cốt truyện chặt chẽ, có những tình huống bất ngờ nhưng vì xảy ra trong hoàn cảnh thời chiến nên vẫn đảm bảo tính hợp lý trong vận động của cuộc sống thực tế. ­ Người kể ở ngôi thứ nhất,vừa là nhân chứng vừa là người tham gia vào một số sự việc của câu chuyện,do đó người kể đã chủ động điều chỉnh được nhịp điệp kể tạo ra sự hài hòa giữa các sự việc với các diễn biến về tâm trạng, các cung bậc về tình cảm của nhân vật. ­ Nhân vật sinh động,nhất là các biến thái tình cảm và hành động của nhân vật bé Thu. ­ Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam bộ. I. Ôn lại các bước làm bài: -Nghị luận về tác phẩm truyện. -Yêu cầu đối với bài nghị luận về tác phẩm truyện. - Đọc văn bản “Chiếc lược ngà”. II. Lập dàn bài: Đề: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng. HS trả lời các câu hỏi của GV. IV.Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: 1. Viết bài hoàn chỉnh cho đề bài nêu cảm nhận về đoạn trích “Chiếc lược ngà”. 2. Chuẩn bị bài Viết bài tập làm văn số 6 – nghị luận văn học (làm ở nhà) - Tham khảo 2 đề bài SGK/69. - Tham khảo 4 đề bài ở trang 64,65. V.Rút kinh nghiệm: