Giáo án Ngữ văn học kỳ II (Chuẩn)

Tuần 19 Tiết PP: 55, 56, 57 Đọc hiểu VỢ CHỒNG A PHỦ Tô Hoài I. Mục tiêu: Giúp hs: - HiÓu ®­îc cuéc sèng c¬ cùc, t¨m tèi cña ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vïng cao d­íi ¸ch ¸p bøc, k×m kÑp cña thùc d©n vµ chóa ®Êt, qu¸ tr×nh ng­êi d©n c¸c d©n téc thiÓu sè tõng b­íc gi¸c ngé c¸ch m¹ng vµ vïng lªn tù gi¶i phãng ®êi m×nh. - .N¾m ®­îc nh÷ng ®èng gãp cña nhµ v¨n trong nghÖ thuËt kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt; sù tinh tÕ trong diÔn t¶ cuéc sèng néi t©m;së tr­ßng cña nhµ v¨n trong quan s¸t nh÷ng nÐt l¹ vÒ phong tôc, tËp qu¸n vµ c¸ tÝnh cña ng­êi M«ng; nghÖ thuËt trÇn thuËt linh ho¹t, lêi v¨n tinh tÕ,mang mµu s¾c d©n téc vµ giµu chÊt th¬. -Kỹ năng:phân tích đánh giá,suy nghĩ sáng tạo, chia sẻ và hợp tác nhóm II. Phương tiện hỗ trợ:.SGK, SGV, giáo án III. Phương pháp tiến hành: Phát vấn, phân nhóm, đọc diễn cảm.s IV. Tiến trình dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña HS (5’) 2. Dạy học bài mới: Tg hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Ghi chú 15’ 105’ 5’ TiÕt 1 *Hoạt động 1: Hướng dẫn hs tìm hiểu chung - Hs đọc TD sgk. Nêu những nét chính? - Nêu vài nét cơ bản về Tô Hoài? - Hoµn c¶nh ra ®êi cña TP? Hoµn c¶nh ®ã gióp em hiÓu thªm g× vÒ t¸c phÈm? - Gv y/ cầu hs tóm tắt tp. Hs chia đoạn. Gv bổ sung. *Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt MÞ ? - C¸ch giíi thiÖu trªn ®¹t hiÖu qu¶ nghÖ thuËt g×? - Em c¶m nhËn ntn vÒ giäng v¨n trong phÇn nµy? Câu hỏi thảo luận nhóm: số phận Mỵ được miêu tả như thế nào? Gợi ý: - Trước khi về làm dâu nhà TL Mị là người ntn? - Tại sao Mị phải làm dâu nhà Thống Lí? Qua sù viÖc ®ã T« Hoµi muèn nãi ®iÒu g×? Cuéc sèng lµm d©u cña MÞ ®­îc T« Hoµi miªu t¶ ra sao? Chi tiÕt, h×nh ¶nh nµo g©y Ên t­îng s©u ®Ëm nhÊt ®/v em? - HËu qu¶ cña ¸ch ¸p bøc bãc lét ®ã? Thương thay thân phận con rùa Trên đình đội hạc, dưới chùa đội bia. (ca dao) C©u nãi ®ã cña MÞ cßn ph¶n ¸nh mét thùc tÕ t©m lÝ cña ng­êi nd bÞ ¸p bøc.Em hiÓu thùc tÕ ®ã lµ g×? - Qua nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh ®ã em hiÓu ®­îc g× vÒ th¸i ®é t×nh c¶m cña t/g? - Nét đặc sắc trong miêu tả của nhà văn TiÕt 2 - Mùa xuân vùng TB được tg miêu tả như thế nào? - Kh«ng khÝ mïa xu©n ®· t¸c ®éng ntn ®Õn t©m hån MÞ? Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt nãi lªn ®iÒu ®ã? - T¹i sao lóc nµy MÞ l¹i nghÜ ®Õn c¸i chÕt? GV: Giới thiệu kĩ hơn về diễn biến tất yếu trong tình cảm của con người. Câu hỏi thảo luận nhóm: - DiÔn biÕn t©m lÝ cña MÞ khi A Phñ bÞ trãi ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? - V× sao MÞ l¹i “th¶n nhiªn” tr­íc c¸i chÕt s¾p Ëp ®Õn cña ®ång lo¹i? §iÒu g× lµm MÞ thay ®æi? -mV× sao MÞ l¹i gi¸m hµnh ®«ng “c¾t d©y trãi”Em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh chÊt cña hµnh ®éng ®ã? Theo em hµnh ®éng ®ã cã ý nghÜa ntn? Tiết 3 - Vì sao A Phủ bị bắt làm người ở? GV h­íng d·n HS t×m HiÓu c¶nh ph¹t A Phñ - Nhận xét của em về con người A Phủ. *Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết Câu hỏi thảo luận: - Qua nh©n v¹t MÞ, em cã nhËn xÐt g× vÒ gi¸ trÞ nh©n ®¹o míi mÎ cña TH? GV cho HS kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ cña V¨n b¶n I.TiÓu dÉn: 1.Vài nét về tác giả SGK 2.Hoàn cảnh sáng tác -1952 trong chuyến đi thực tế 8 tháng về TB, TH đã sáng tác “Tuyện TB” phản ánh cuộc sống tủi nhục của đồng bào miền núi TB dưới ách áp bức bóc lột của TD-PK và sự giác ngộ CM của họ. +TP có ba truyện: “Cứu đất cứu mường”, “Mường Giơn”, “Vợ chồng A Phủ”. +Tp thể hiện nhận thức, khám phá hiện thực kháng chiến ở địa bàn vùng cao TB và thể hiện tµi năng ng.thuật của TH. +Tác phẩm đã đoạt giải nhất về truyện và kí của Hội văn nghệ Việt Nam (1954-1955). 3. §äc vµ tãm t¾t cèt truyÖn. MÞ (ng­êi nd) >< Pa tra (giai cÊp thèng trÞ) A Phñ A Sö II. §äc hiÓu: 1. H×nh t­îng nh©n vËt MÞ * C¸ch giíi thiÖu nh©n vËt: +Cô gái ngồi quay sợi bên tảng đá.>< sù giµu sang, tÊp nËp +Cô ấy luôn cúi mặt, mặt buồn rười rượi => Cách giải thích tạo sự chú ý cho người đọc, gợi ra số phận éo le, ®au khæ, bi th­¬ng của Mị; kh¾c ho¹ mét h×nh ¶nh trän vÑn nhµ thèng lÝ Pa tra - h×nh ¶nh thu nhá cña XHPK MN (…) + Giäng kÓ ªm,buån; thoang tho¶ng mµu s¾c T©y B¾c, h­¬ng vÞ ca dao cæ tÝch * Cuéc ®êi MÞ: + Tuæi th¬: - Mị là thiếu nữ xinh đẹp, hiÕu th¶o, tµi hoa, yªu ®êi - Mị từng có người yêu, từng được yêu & nhiều lần hồi hộp trước tiếng gõ của của bạn tình => Cuộc sống của Mị tuy nghèo về vật chất song rất h/phúc. Vì chữ hiếu Mị đành làm dâu gạt nợ. + Khi vÒ lµm d©u - Bố mẹ Mị nghèo không có tiền làm đám cưới, vay nhà TLí => MÞ - mãn nî truyÒn kiÕp-thø “téi tæ t«ng” cña ng­êi nghÌo - n¹n nh©n cña chÕ ®é “cho vay nÆng l·i. - Khi bị bắt về làm dâu nhà TL: đêm nào Mị cũng khóc, Mị trốn về nhà, định ăn lá ngón tự tử. => Sự phản kháng quyết liệt -MÞ bÞ bãc lét søc lao ®éng hÕt søc tµn tÖ: sèng kiÕp ngùa tr©u .Mị tưởng mình là con trâu con ngựa, Mị cúi mặt không nghĩ ngợi , chỉ nhớ những việc không giống nhau…dï ®i h¸i cñi lóc bung ng« .thµnh sîi =>Ên t­îng vÒ nçi lao dÞch - MÞ lµ c«ng cô lao ®éng biÕt nãi óP/a n¹n bãc lét cña C§PK - MÞ bÞ hµnh h¹, ®¸nh ®Ëp d· man; ®Çu ®éc t©m lÝ, ¸p bøc tinh thÇn-“bÞ tr×nh ma”=> P/a tËp tôc “mª tÝn thÇn quyÒn”-sîi d©y v« h×nh trãi buéc thÓ x¸c, lµm tª liÖt t©m hån MÞ - MÞ lïi lòi nh­ con rïa nu«i trong xã cöa….= >quyÒn sèng bÞ t­íc ®o¹t triÖt ®Ó - H/a “c¨n buång MÞ n»m” => §Þa ngôc trÇn gian óMÞ ®· mÊt hÕt ý niÖm vÒ thêi gian, tuæi t¸c, tån t¹i nh­ mét c¸i bãng v« c¶m v« hån “ ë l©u trong c¸i khæ. MÞ quen khæ råi..=>TiÕng thë dµi bu«ng xu«i bÊt lùc, phã mÆc cuéc ®êi cho sè phËn; p/a sù yÕu ®uèi mª muéi, bÞ tª liÖt cña ng­êi lao ®éng v× ¸ch ¸p bøc qu¸ dai d¼ng óTố cáo chế độ pk miền núi chà đạp lên quyền sống của con người;Nçi ®au ®ín, sù c¶m th«ng, tiÕng kªu cøu cña TH: h·y cøu lÊy nh÷ng ng­êi nd v« téi, g/p hä tho¸t khái nh÷ng m¸nh khoÐ bãc lét cña bän chóa ®Êt MN =>Nghệ thuật miêu tả tinh tế, chọn lọc chi tiết đặc sắc đã khắc họa được hình tượng nhân vật Mi: tiêu biểu, điển hình. + Đêm tình mùa xuân và sự thức tỉnh: -Mùa xuân TB: gió thổi…, gió rét rất dữ dội …những chiếc váy hoa đem ra phơi…đán trẻ chờ chết cười ầm…, tiÕng s¸o gäi b¹n thiÕt tha båi håi.. -> mïa xu©n ®Æc tr­ng TB và làm say lßng ng­êi bằng hương rượu ngày tết => §¸nh thøc kh¸t väng t×nh yªu, h¹nh phóc -“Mị lÐn lÊy hò r­îu, uống ừng ực từng b¸t”-> say nên quên đi thực tại và sống lại ngày trước: Mị thổi sáo giỏi, Mị “uống rượu bên bếp và thổi sáo, thổi lá…theo Mị”. => ý thøc lµm ng­êi træi dËy; nuèt hËn, uèng khao kh¸t h¹nh phóc - “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước.Mị trẻ lắm. MÞ vÉn cßn trΔ => ý thøc s©u s¾c vÒ th©n phËn Mùa xuân, tiếng sáo, hơi rượu khiến lòng Mị rạo rực, Mị muốn đi chơi. Niềm khao khát HP đầy nhân bản, tình yêu c/sống tiềm tàng được đánh thức. - MÞ nghÜ ®Õn c¸i chÕt “nÕu cã n¾m l¸ ngãn”-> nghÞch lÝ => Kh¸t väng sèng m·nh liÖt,muèn tho¸t khái cuéc sèng mßn mái, phñ phµng => Së tr­êng ph©n tÝch t©m lÝ cña TH: tinh vi, s©u s¾c Trong Mị đầy những mâu thuẫn chân thực. sự sống > đớn đau, gi»ng xÐ. Sức ám ảnh của quá khứ lớn hơn nên Mị đắm chìm vào ảo giác. - “MÞ quÊn l¹i tãc, lÊy v¸y hoa, x¾n thªm mì bá vµo ®Üa ®Ìn cho s¸ng.=> Hµnh ®éng ®i t×m ¸nh s¸ng cho cuéc ®êi m×nh - “MÞ muèn ®i ch¬I” =>hµnh ®éng bøt ph¸ søc sèng træi dËy, kh¸t väng h¹nh phóc m·nh liÖt +MÞ cëi trãi cho A Phñ - Lóc ®Çu: “th¶n nhiªn ngåi h¬ tay thæi löa” => Tr¹ng th¸i v« c¶m chøng tÝch cña tr¹ng th¸I tª d¹i, chai l× trong ®au khæ - “MÞ nh×n thÊy mét dßng n­íc m¾t”=>§ång c¶nh, ®ång c¶m, th­¬ng APhñ >< sî h·i T×nh th­¬ng ®· chiÕn th¾ng, MÞ hµnh ®éng “c¾t d©y trãi cøu A Phñ”=>®ét ngét mµ tÊt yÕu, quyÕt liÖt nh­ng bÊt ngê phï hîp víi t©m lÝ nh©n vËt. * ý nghÜa : - khÐp l¹i mét qu¸ khø ®au th­¬ng më ra mét ch©n trêi míi cho cuéc ®êi cña hä - Hai th©n phËn n« lÖ, hai cuéc dêi ®au khæ ®· xÝch l¹i gÇn nhau, ®ång c¶m víi nhau ®Ó t×m l¹i cuéc ®êi - Víi MÞ ®ã lµ hµnh ®éng tù cëi trãi cho chÝnh m×nh => gi¸ trÞ nh©n ®¹o míi mÎ: nh×n cuéc sèng vµ sè phËn con ng­êi trong mét qu¸ tr×nh biÕn chuyÓn theo chiÒu h­íng tÝch cùc. b. Nh©n vËt A Phủ - XuÊt th©n: må c«i, nghÌo; Søc khoÎ phi th­êng; TÝnh c¸ch ngang b­íng -A Phủ đánh AS, bị bắt, trë thµnh n¹n nh©n cña chÕ ®é “cho vay nÆng l·i” => Anh là sự đối lập giữa hai con người trong một: A Phủ cường tráng, gan góc, bất khuất và A Phủ cúi đầu chấp nhận sự trừng phạt -> Am hiểu tâm lí nhân vật của nhà văn. III. Tổng kết: 1. Nội dung: Thể hiện cuộc sống và sức trõi dậy mãnh liệt của con người 2. NghÖ thuËt - X©y dùng nh©n vËt, ®Æc biÖt lµ kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch vµ miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt thµnh c«ng -Miêu tả thiên nhiên đặc sắc. Cảnh miền núi hiện ra với nét sinh hoạt và phong tục riêng -Giọng kể khi thì khách quan, khi thì nhập vào nhân vật, các giải thích ngắn gọn, tạo ấn tượng. Ngôn ngữ sinh động, sáng tạo. 3. Củng cố (3’): Gi¸ trÞ néi dung:- Gi¸ trÞ hiÖn thùc - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o Gi¸ trÞ nghÖ thuËt 4. Dặn dò (2’): Chó ý h×nh t­îng nh©n vËt MÞ So¹n bµi “Vî nhÆt” theo hướng dẫn học bài ở SGK Tuần 20 TiÕt 58 Tiếng Việt Nh©n vËt giao tiÕp I. Mục tiêu: Giúp hs:- N¾m ch¾c kh¸i niÖm nh©n vËt giao tiÕp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ vÞ thÕ x· héi, quan hÖ th©n s¬ cña hä ®èi víi nhau, cïng nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c chi phèi néi dung vµ h×nh thøc lêi nãi cña c¸c nh©n vËt trong ho¹t ®éng giao tiÕp. -N©ng cao n¨ng lùc giao tiÕp cña b¶n th©n vµ cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc chiÕn l­îc giao tiÕp trong nh÷ng ng÷ c¶nh nhÊt ®Þnh. II. Phương tiện hỗ trợ:.SGK, SGV, giáo án III. Phương pháp tiến hành: Phát vấn, phân nhóm IV. Tiến trình dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña HS 2. Dạy học bài mới: Tg Hoạt động cña GV- HS Yêu cầu cần đạt Ghi chú GV gäi HS ®äc vÝ dô 1 (SGK) vµ nªu c¸c yªu cÇu sau (víi HS c¶ líp): 1) Ho¹t ®éng giao tiÕp trªn cã nh÷ng nh©n vËt giao tiÕp nµo? Nh÷ng nh©n vËt ®ã cã ®Æc ®iÓm nh­ thÕ nµo vÒ løa tuæi, giíi tÝnh, tÇng líp x· héi? 2) C¸c nh©n vËt giao tiÕp chuyÓn ®æi vai ng­êi nãi, vai ng­êi nghe vµ lu©n phiªn lît lêi ra sao? L­ît lêi ®Çu tiªn cña "thÞ" h­íng tíi ai? 3) C¸c nh©n vËt giao tiÕp trªn cã b×nh ®¼ng vÒ vÞ thÕ x· héi kh«ng? 4) C¸c nh©n vËt giao tiÕp trªn cã quan hÖ xa l¹ hay th©n t×nh khi b¾t ®Çu cuéc giao tiÕp? 5) Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ vÞ thÕ x· héi, quan hÖ th©n-s¬, løa tuæi, giíi tÝnh, nghÒ nghiÖp,… chi phèi lêi nãi cña c¸c nh©n vËt nh­ thÕ nµo? GV h­íng dÉn, gîi ý vµ tæ chøc. HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. GV nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn sai. HS ®äc ®o¹n trÝch vµ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái (SGK). - GV h­íng dÉn, gîi ý vµ tæ chøc. - HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. - GV nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn sai. GV nªu c©u hái vµ gîi ý: Tõ viÖc t×m hiÓu c¸c vÝ dô trªn, anh (chÞ) rót ra nh÷ng nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt giao tiÕp trong ho¹t ®éng giao tiÕp? HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi. GV nhËn xÐt vµ tãm t¾t nh÷ng néi dung c¬ b¶n. TiÕt 2 Bµi tËp 1: Ph©n tÝch sù chi phèi cña vÞ thÕ x· héi ë c¸c nh©n vËt ®èi víi lêi nãi cña hä trong ®o¹n trÝch (môc 1- SGK). - HS ®äc ®o¹n trÝch. - GV gîi ý, h­íng dÉn ph©n tÝch. - HS th¶o luËn, tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n. Bµi tËp 2: Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a ®Æc ®iÓm vÒ vÞ thÕ x· héi, nghÒ nghiÖp, giíi tÝnh, v¨n hãa,… cña c¸c nh©n vËt giao tiÕp víi ®Æc ®iÓm trong lêi nãi cña tõng ng­êi ë ®o¹n trÝch (môc 2- SGK). - HS ®äc ®o¹n trÝch. - GV gîi ý, h­íng dÉn ph©n tÝch. - HS th¶o luËn, tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n. Bµi tËp 3: §äc vÝ dô (môc 3- SGK), ph©n tÝch theo nh÷ng yªu cÇu: 1) Quan hÖ gi÷a bµ l·o hµng xãm vµ chÞ dËu. §iÒu ®ã chi phèi lêi nãi vµ c¸ch nãi cña 2 ng­êi ra sao? 2)Ph©n tÝch sù t­¬ng t¸c vÒ hµnh ®éng nãi gi÷a l­ît lêi cña 2 nh©n vËt giao tiÕp. 3) NhËn xÐt vÒ nÐt v¨n hãa ®¸ng tr©n träng qua lêi nãi, c¸ch nãi cña c¸c nh©n vËt. - HS ®äc ®o¹n trÝch. - GV gîi ý, h­íng dÉn ph©n tÝch. - HS th¶o luËn, tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n. GV cñng cè lÝ thuyÕt vµ giao viÖc cho HS. I. Ph©n tÝch c¸c vÝ dô 1. VÝ dô 1: 1) Ho¹t ®éng giao tiÕp trªn cã nh÷ng nh©n vËt giao tiÕp lµ: Trµng, mÊy c« g¸i vµ "thÞ". Nh÷ng nh©n vËt ®ã cã ®Æc ®iÓm : - VÒ løa tuæi : Hä ®Òu lµ nh÷ng ng­êi trÎ tuæi. - VÒ giíi tÝnh : Trµng lµ nam, cßn l¹i lµ n÷. - VÒ tÇng líp x· héi: Hä ®Òu lµ nh÷ng ng­êi d©n lao ®éng nghÌo ®ãi. 2) C¸c nh©n vËt giao tiÕp chuyÓn ®æi vai ng­êi nãi, vai ng­êi nghe vµ lu©n phiªn l­ît lêi L­ît lêi ®Çu tiªn cña "thÞ" h­íng tíi Trµng. 3) C¸c nh©n vËt giao tiÕp trªn b×nh ®¼ng vÒ vÞ thÕ x· héi (hä ®Òu lµ nh÷ng ng­êi d©n lao ®éng cïng c¶nh ngé). 4) Khi b¾t ®Çu cuéc giao tiÕp, c¸c nh©n vËt giao tiÕp trªn cã quan hÖ hoµn toµn xa l¹. 5) Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ vÞ thÕ x· héi, quan hÖ th©n-s¬, løa tuæi, giíi tÝnh, nghÒ nghiÖp,… chi phèi lêi nãi cña c¸c nh©n vËt khi giao tiÕp. Ban ®Çu ch­a quen nªn chØ lµ trªu ®ïa th¨m dß. DÇn dÇn, khi ®· quen hä m¹nh d¹n h¬n. V× cïng løa tuæi, b×nh ®¼ng vÒ vÞ thÕ x· héi, l¹i cïng c¶nh ngé nªn c¸c nh©n vËt giao tiÕp tá ra rÊt suång s·. 2. VÝ dô 2 1) C¸c nh©n vËt giao tiÕp trong ®o¹n v¨n: B¸ KiÕn, mÊy bµ vî B¸ KiÕn, d©n lµng vµ ChÝ PhÌo. B¸ KiÕn nãi víi mét ng­êi nghe trong tr­êng hîp quay sang nãi víi ChÝ PhÌo. Cßn l¹i, khi nãi víi mÊy bµ vî, víi d©n lµng, víi LÝ C­êng, B¸ KiÕn nãi cho nhiÒu ng­êi nghe (trong ®ã cã c¶ ChÝ PhÌo). 2) VÞ thÕ x· héi cña B¸ KiÕn víi tõng ng­êi nghe: + Víi mÊy bµ vî- B¸ KiÕn lµ chång (chñ gia ®×nh) nªn «ng "qu¸t". + Víi d©n lµng- B¸ KiÕn lµ "cô lín", thuéc tÇng líp trªn, lêi nãi cã vÎ t«n träng (c¸c «ng, c¸c bµ) nh­ng thùc chÊt lµ ®uæi (vÒ ®i th«i chø! Cã g× mµ xóm l¹i thÕ nµy?). + Víi ChÝ PhÌo- B¸ KiÕn võa lµ «ng chñ cò, võa lµ kÎ ®· ®Èy ChÝ PhÌo vµo tï, kÎ mµ lóc nµy ChÝ PhÌo ®Õn "¨n v¹". B¸ KiÕn võa th¨m dß, võa dç dµnh, võa cã vÎ ®Ò cao, coi träng. + Víi LÝ C­êng- B¸ KiÕn lµ cha, cô qu¸t con nh­ng thùc chÊt còng lµ ®Ó xoa dÞu ChÝ PhÌo. 3) §èi víi ChÝ PhÌo, B¸ KiÕn thùc hiÖn nhiÒu chiÕn l­îc giao tiÕp: + §uæi mäi ng­êi vÒ ®Ó c« lËp ChÝ PhÌo. + Dïng lêi nãi ngät nh¹t ®Ó vuèt ve, m¬n trín ChÝ. + N©ng vÞ thÕ ChÝ PhÌo lªn ngang hµng víi m×nh ®Ó xoa dÞu ChÝ. 4) Víi chiÕn l­îc giao tiÕp nh­ trªn, B¸ KiÕn ®· ®¹t ®­îc môc ®Ých vµ hiÖu qu¶ giao tiÕp. Nh÷ng ng­êi nghe trong cuéc héi tho¹i víi B¸ KiÕn ®Òu r¨m r¾p nghe theo lêi B¸ KiÕn. §Õn nh­ ChÝ PhÌo, hung h·n lµ thÕ mµ cuèi cïng còng bÞ khuÊt phôc. II. NhËn xÐt: 1. Trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, c¸c nh©n vËt giao tiÕp xuÊt hiÖn trong vai ng­êi nãi hoÆc ng­êi nghe. D¹ng nãi, c¸c nh©n vËt giao tiÕp th­êng ®æi vai lu©n phiªn l­ît lêi víi nhau. Vai ng­êi nghe cã thÓ gåm nhiÒu ng­êi, cã tr­êng hîp ng­êi nghe kh«ng håi ®¸p lêi ng­êi nãi. 2. Quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt giao tiÕp cïng víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt (tuæi, giíi, nghÒ,vèn sèng, v¨n hãa, m«i trêng x· héi,… ) chi phèi lêi nãi (néi dung vµ h×nh thøc ng«n ng÷). 3. Trong giao tiÕp, c¸c nh©n vËt giao tiÕp tïy ng÷ c¶nh mµ lùa chän chiÕn l­îc giao tiÕp phï hîp ®Ó ®¹t môc ®Ých vµ hiÖu qu¶. III.LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: Anh MÞch ¤ng LÝ VÞ thÕ x· héi KÎ d­íi - n¹n nh©n bÞ b¾t ®i xem ®¸ bãng. BÒ trªn - thõa lÖnh quan b¾t ng­êi ®i xem ®¸ bãng. Lêi nãi Van xin, nhón nh­êng (gäi «ng, l¹y…) H¸ch dÞch, qu¸t n¹t (x­ng h« mµy tao, qu¸t, c©u lÖnh…) Bµi tËp 2: §o¹n trÝch gåm c¸c nh©n vËt giao tiÕp: - Viªn ®éi sÕp T©y. - §¸m ®«ng. - Quan Toµn quyÒn Ph¸p. Mèi quan hÖ gi÷a ®Æc ®iÓm vÒ vÞ thÕ x· héi, nghÒ nghiÖp, giíi tÝnh, v¨n hãa,… cña c¸c nh©n vËt giao tiÕp víi ®Æc ®iÓm trong lêi nãi cña tõng ng­êi: - Chó bÐ: trÎ con nªn chó ý ®Õn c¸i mò, nãi rÊt ngé nghÜnh. - ChÞ con g¸i: phô n÷ nªn chó ý ®Õn c¸ch ¨n mÆc (c¸i ¸o dµi), khen víi vÎ thÝch thó. - Anh sinh viªn: ®ang häc nªn chó ý ®Õn viÖc diÔn thuyÕt, nãi nh­ mét dù ®o¸n ch¾c ch¾n. - B¸c cu li xe: chó ý ®«i ñng. - Nhµ nho: d©n lao ®éng nªn chó ý ®Õn t­íng m¹o, nãi b»ng mét c©u thµnh ng÷ th©m nho. KÕt hîp víi ng«n ng÷ lµ nh÷ng cö chØ ®iÖu bé, c¸ch nãi. §iÓm chung lµ ch©m biÕm, mØa mai. Bµi tËp 3: a) Quan hÖ gi÷a bµ l·o hµng xãm vµ chÞ dËu lµ quan hÖ hµng xãm l¸ng giÒng th©n t×nh. §iÒu ®ã chi phèi lêi nãi vµ c¸ch nãi cña 2 ngêi- th©n mËt: + Bµ l·o: b¸c trai, anh Êy,… + ChÞ DËu: c¶m ¬n, nhµ ch¸u, cô,… b) Sù t­¬ng t¸c vÒ hµnh ®éng nãi gi÷a l­ît lêi cña 2 nh©n vËt giao tiÕp: Hai nh©n vËt ®æi vai lu©n phiªn nhau. c) NÐt v¨n hãa ®¸ng tr©n träng qua lêi nãi, c¸ch nãi cña c¸c nh©n vËt: t×nh lµng nghÜa xãm, tèi löa t¾t ®Ìn cã nhau. 3. Củng cố: Quan hÖ x· héi vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nh©n vËt giao tiÕp chi phèi lêi nãi. ChiÕn l­îc giao tiÕp phï hîp. 4. Dặn dò: Chuẩn bị cho bài viết số5 Soạn “Vợ nhặt”: Đọc và tóm tắt, tìm hiểu các nhân vật, giá trị hiện thực và nhân đạo, đặc sắc nghệ thuật Tuần 20 Tiết 58,59 ViÕt bµi lµm v¨n sè 5: nghÞ luËn v¨n häc I. Mục tiêu: Giúp hs: - Cñng cè và n©ng cao tr×nh ®é làm v¨n nghÞ luËn vÒ c¸c mÆt : x¸c ®Þnh ®Ò, lËp dµn ý, diÔn ®¹t.. - ViÕt ®­îc bµi v¨n nghÞ luËn v¨n häc thÓ hiÖn ý kiÕn cña m×nh mét c¸ch râ rµng, m¹ch l¹c, cã søc thuyÕt phôc II. Phương tiện hỗ trợ:.SGK, SGV, giáo án, đề kiểm tra III. Phương pháp tiến hành: thực hành IV. Tiến trình dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: Miễn 2. Dạy học bài mới: Ra đề làm văn cho HS §Ò: Điều gì ở người dân lao động Tây Bắc đã “để thương để nhớ rất nhiều” cho nhà văn Tô Hoài khi ông viết “Truyện Tây Bắc”.Qua việc phân tích nhân vật Mỵ hoặc A phủ trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” để làm nổi bật những phẩm chất tốt đẹp của người dân lao động nơi rừng núi Tây Bắc này. X©y dùng ®¸p ¸n (dµn ý) Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ t¸c phÈm “Vợ chồng A phủ” của Tô Hoài ,vẻ đẹp và phẩm chất của nhân vật Mỵ hoặc A Phủ , những con người đã “để thương để nhớ “cho nhà văn Th©n bµi: Ph©n tÝch h×nh tưîng Mỵ : 1.Số phận bi thương của MỴ (hoặc A Phủ) 2.Vẻ đẹp và phẩm chất của nhân vật Mỵ: a.Cô gái tài hoa b.Người con hiếu thảo c.Người lao động chịu thương chịu khó d.Bên ngoài vẻ câm lặng cam chịu tiềm tàng một sức sống mãnh liệt e.Một tâm hồn vị tha và khát vọng được sống được tự do thôi thúc Mỵ cởi trói cho A Phủ và trốn thoát Hồng Ngài KÕt bµi: Khẳng định vẻ đẹp phẩm chất của nhân vật ,điều đã khiến cho nhà văn thương nhớ người dân Tây Bắc và giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm III> Xây dựng biểu điểm: Mở bài đúng và ấn tượng (0,5) Kết bài đạt và hay (0,5) Nói được số phận bi thương của Mỵ (1,0) Phân tích được những vẻ đẹp và phẩm chất của nhân vật (8,0) Cụ thể: -Vẻ đẹp tài hoa (0,5) -Người con hiếu thảo (0,5) Lao động cần cù chịu khó (0,5) -Bên trong tiềm tàng sức sống mãnh liệt (1,0) -Lòng vị tha và khát vọng tự do (1,0) Tuần 20, 21 TiÕt: 60,61 §äc hiÓu: vî nhÆt Kim L©n I. Mục tiêu: Giúp hs: - HiÓu ®­îc t×nh c¶nh thª th¶m cña ng­êi n«ng d©n n­íc ta trong n¹n ®ãi khñng khiÕp n¨m 1945 do thùc d©n Ph¸p vµ ph¸t xÝt NhËt g©y ra. - HiÓu ®­îc niÒm khao kh¸t h¹nh phóc gia ®×nh, niÒm tin bÊt diÖt vµo cuéc sèng vµ t×nh th­¬ng yªu ®ïm bäc lÉn nhau gi÷a nh÷ng con ng­êi lao ®éng nghÌo khæ ngay trªn bê vùc th¼m cña c¸i chÕt. - N¾m ®­îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt: s¸ng t¹o t×nh huèng, gîi kh«ng khÝ, miªu t¶ t©m lÝ, dùng ®èi tho¹i. II. Phương tiện hỗ trợ:.SGK, SGV, giáo án III. Phương pháp tiến hành: Phát vấn, phân nhóm,đọc diễn cảm, thảo luận... IV. Tiến trình dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ (5’): - Kh¸i qu¸t gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm “Vî chång A Phñ” - NÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm? 2. Dạy học bài mới: Tg Hoạt động cña GV- HS Yêu cầu cần đạt Ghi chú 10’ 60’ 5’ TiÕt 1 *Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung - GV yªu cÇu 1 HS ®äc phÇn TiÓu dÉn (SGK) vµ nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ: 1) Nhµ v¨n Kim L©n. 2) XuÊt xø truyÖn ng¾n Vî nhÆt 3) Bèi c¶nh x· héi cña truyÖn. - HS ®äc vµ tãm t¾t t¸c phÈm *Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản - Nhan ®Ò cña truyÖn gîi cho em suy nghÜ g×? Câu hỏi thảo luận: - Nhµ v¨n ®· x©y dùng t×nh huèng truyÖn nh­ thÕ nµo? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ t×nh huèng ®ã? - ViÖc t¹o dùng 1 t×nh huèng nh­ vËy cã nh÷ng ý nghÜa g×? TiÕt 2 - C¶m nhËn cña anh (chÞ) vÒ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt Trµng (lóc quyÕt ®Þnh ®Ó ng­êi ®µn bµ theo vÒ, trªn ®­êng vÒ xãm ngô c­,lóc vÒ nhµ vµ buæi s¸ng ®Çu tiªn cã vî). C¸i tÆc l­ìi “chÆc,kÖ” cña Trµng ph¶i ch¨ng lµ mét sù liÒu lÜnh? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh¶ n¨ng quan s¸t miªu t¶ cña nhµ v¨n trong ®o¹n v¨n trªn? Kh¶ n¨ng ®ã nãi lªn ®iÒu g× vÒ t×nh c¶m cña T/g? - Lêi giíi thiÖu ®ã gióp em hiÓu ®­îc g× vÒ Trµng? - Thay ®æi cña Trµng cßn ®­îc thÓ hiÖn ntn sau ®ªm “nªn vî nªn chång”? - Qua sù thay ®æi cña Trµng, KL muèn k/® ®iÒu g×? - Ng­êi vî nhÆt ®­îc KL giíi thiÖu ntn? - Chi tiÕt “thÞ cói ®Çu ¨n mét chÆp” gîi cho em suy nghÜ g× kh«ng? - Sau khi trë thµnh vî Trµng, ng­êi ®µn bµ ®ã thay ®æi ntn?(t­ thÕ, b­íc ®i, tiÕng nãi, t©m tr¹ng,…). - Sù thay ®æi ®ã cã ý nghÜa g×? - C¶m nhËn cña anh (chÞ) vÒ diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt bµ cô Tø- mÑ Trµng (lóc míi vÒ, buæi sím mai, b÷a c¬m ®Çu tiªn). - Tõ nh÷ng biÓu hiÖn t©m tr¹ng ®ã cña bµ cô Tø em cã suy nghÜ g× vÒ ng­ßi mÑ nµy? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt viÕt truyÖn cña Kim L©n (c¸ch kÓ chuyÖn, c¸ch dùng c¶nh, ®èi tho¹i, nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt, ng«n ng÷,…) *Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết - Qua ph©n tÝch, em h·y kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cña t¸c phÈm? (tổ chức thảo luận theo nhóm) GV nhÊn m¹nh cho HS kh¾c ghi mét sè vÊn ®Ò sau: I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶: - Tªn khai sinh: NguyÔn V¨n Tµi (1920- 2007) - Quª: lµng Phï L­u, x· T©n Hång, huyÖn Tiªn S¬n, tØnh B¾c Ninh. - Gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 2001. - T¸c phÈm chÝnh: Nªn vî nªn chång (1955), Con chã xÊu xÝ (1962). - ThÕ giíi nghÖ thuËt cña «ng th­êng lµ khung c¶nh n«ng th«n, h×nh t­îng ng­êi n«ng d©n. §Æc biÖt là nh÷ng trang viÕt ®Æc s¾c vÒ phong tôc vµ ®êi sèng th«n quª. Kim L©n lµ nhµ v¨n mét lßng mét d¹ ®i vÒ víi "®Êt", víi "ng­êi", víi "thuÇn hËu nguyªn thñy" cña cuéc sèng n«ng th«n. 2. XuÊt xø truyÖn. Vî nhÆt lµ truyÖn ng¾n xuÊt s¾c in trong tËp truyÖn “Con chã xÊu xÝ” (1962). 3. Bèi c¶nh x· héi cña truyÖn. Ph¸t xÝt NhËt b¾t nh©n d©n ta nhæ lóa trång ®ay nªn th¸ng 3 n¨m 1945, n¹n ®ãi khñng khiÕp ®· diÔn ra. ChØ trong vßng vµi th¸ng, tõ Qu¶ng TrÞ ®Õn B¾c K×, h¬n hai triÖu ®ång bµo ta chÕt ®ãi. 4. §äc- tãm t¾t + §äc diÔn c¶m mét sè ®o¹n tiªu biÓu trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch. + Tãm t¾t diÔn biÕn cèt truyÖn víi nh÷ng chi tiÕt chÝnh. II. §äc hiÓu v¨n b¶n: 1. Nhan ®Ò “Vî nhÆt”. * LÏ th­êng: * Trµng: + Hái vî, c­íi vî“ >< + “nhÆt” ®­îc vî – vî theo +“Vî”- ng­êi x©y tæ Êm g®-tr©n träng + nhÆt: c¸i r¬m, c¸i r¸c ónhan ®Ò Vî nhÆt võa thÓ hiÖn th¶m c¶nh cña ng­êi d©n trong n¹n ®ãi 1945- gi¸ trÞ con ng­êi bÞ rÎ róng;võa béc lé sù c­u mang, ®ïm bäc vµ kh¸t väng, søc m¹nh h­íng tíi cuéc sèng, tæ Êm, niÒm tin cña con ng­êi trong c¶nh khèn cïng 2. T×nh huèng truyÖn. +T×nh huèng: Trµng: chµng trai xÊu xÝ, th« kÖch, nhµ nghÌo, d©n ngô c­, cã nguy c¬ "Õ vî ; l¹i gÆp n¨m ®ãi khñng khiÕp. Bæng d­ng "nhÆt" ®­îc vî - nhÆt thªm mét miÖng ¨n, nhÆt thªm tai häa. + V× vËy, viÖc Trµng cã vî lµ mét nghÞch c¶nh Ðo le, vui buån lÉn lén, c­êi ra n­íc m¾t. KhiÕn cho c¶ xãm ngô c­, bµ cô Tø vµ c¶ b¶n th©n Trµng còng ng¹c nhiªn. + T×nh huèng truyÖn võa bÊt ngê Ðo le l¹i võa hîp lÝ. Qua ®ã, t¸c phÈm thÓ hiÖn râ gi¸ trÞ hiÖn thùc, nh©n ®¹o vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: Tè c¸o téi ¸c thùc d©n, ph¸t xÝt qua bøc tranh x¸m xÞt vÒ th¶m c¶nh chÕt ®ãi - gi¸ trÞ con ng­êi bÞ phñ nhËn khi chØ v× cïng ®­êng ®ãi kh¸t mµ ph¶i trë nªn tr¬ trÏn, liÒu lÜnh. C¸i ®ãi ®· bãp mÐo c¶ nh©n c¸ch con ng­êi. - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: k/® t×nh ng­êi, lßng nh©n ¸i, sù c­u mang ®ïm bäc nhau cña nh÷ng con ng­êi nghÌo ®ãi lµ søc m¹nh ®Ó hä v­ît lªn c¸i chÕt; kh¸t väng h­íng tíi sù sèng vµ h¹nh phóc; kh¼ng ®Þnh niÒm tin, tinh thÇn l¹c quan v­ît lªn sè phËn - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: T×nh huèng truyÖn khiÕn diÔn biÕn ph¸t triÓn tù nhiªn, lµm næi bËt ®­îc nh÷ng c¶nh ®êi, nh÷ng th©n phËn ®ång thêi næi bËt chñ ®Ò t­ t­ëng t¸c phÈm. 3. DiÔn biÕn t©m tr¹ng c¸c nh©n vËt a) Nh©n v