Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 73+74: Văn bản "Bài học đường đời đầu tiên"

Giáo án ngữ văn 6 Tuần 19 Soạn 19 - 1 - 2003 Bài 18: Kết qủa cần đạt: * Hiểu đợc nội dung, ý nghĩa của bài học đờng đời đầu tiên đối với Dế mèn trong bài văn , những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả, kể chuyện và sử dụng từ ngữ. * Nắm đợc công dụng và ý nghĩa của phó từ. * Nắm đợc nhiều hiểu biết chung về văn miêu tả, những yêu cầu của văn tả cảnh và tả ngời. Tiết 73 Văn bản: bài học đờng đời đầu tiên ( Tô Hoài - Dế mèn....) I. Mục tiêu cần đạt. * Giúp học sinh: - Hiểu đợc nội dung, ý nghĩa bài học đờng đời đầu tiên. - Nắm đợc những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của bài văn. II. Các bớc: 1. Tổ chức: 6A5 : 46 Dạy: 20 - 1 - 2003 6A6 : 42 20 - 1 - 2003 2. Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 3. Tiến trình hoạt động dạy học ? Nêu những hiểu biết của em về nhà văn Tô Hoài. - Gọi học sinh đọc những đoạn tiêu biểu. ? Hãy kể tóm tắt đoạn trích. ? Gọi học sinh nhận xét, bổ xung. ? Truyện kể theo ngôi kể nào? (Ngôi kể thứ nhất số ít) ? Cách lựa chọn vai kể có ý nghĩa, tác dụng gì? (Tạo nên sự thân mật, gần gũi giữa ngời kể và bạn đọc, để biểu hiện tâm trạng, ý nghĩa thái độ của nhà văn.) ? Bài văn có thể chia làm mấy đoạn? ý của từng đoạn? (Đ1: Từ đầu thiên hạ rồi) - Miêu tả vẻ đẹp cờng tráng của Dế Mèn (Đ2: tiếp hết) - Bài học đờng đời đầu tiên của Dế Mèn. ? Hai đoạn văn đợc liên kết bằng câu nào? “ Chao ôi có biết......không thể làm lại đợc”(4) Để tìm hiểu về Dế Mèn chúng ta.... ? Hãy đọc kỹ đoạn 1. (Đọc thầm) Cho học sinh lấy nháp ra ghi những chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn. ? Đây là đoạn văn mẫu mực về miêu tả loài vật ?. ? Gọi học sinh đọc phần vừa tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình? Em có nhận xét gì về trình tự và cách miêu tả trong đoạn văn? (Miêu tả khá kỹ ngoại hình của Dế Mèn. Miêu tả hình dáng chung à miêu tả các chi tiết cụ thể) ( Chung: Một chàng Dế thanh niên cờng tráng, cụ thể: Đôi càng, cái vuốt... ) Từ miêu tả ngoại hình để bộc lộ hành động tính cách. ? Dế Mèn có vẻ đẹp ngoại hình nh thế nào? ? Từ những tính từ miêu tả hình dáng và tính cách của Dế Mèn trong đoạn văn - Cờng tráng - Giòn giã - Mẫm bóng - Nâu bóng - Cứng, nhọn hoắt - To bớng, đen nhánh - Hủn hoẳn - Ngoàm ngoạp, cong - Dài - Hùng dũng, trịnh trọng, khoan thai..... ? Cách sử dụng một loạt tính từ đó có tác dụng gì. (Sử dụng tính từ hợp lý làm nổi bật đợc vẻ đẹp trẻ trung, khoẻ mạnh, sống động của chú Dế -> gây sự thích thú cho ngời đọc). ? Hãy tìm ra những nét cha đẹp, cha hoàn thiện ở chú Dế mèn mới lớn này? Thể hiện qua những từ ngữ nào? Đó là từ loại gì? (Kiêu căng, từ phụ vè vẻ đẹp và sức mạnh của mình Đọc lại đoạn nói về tính nết của Dế mèn? “ Tôi đi đứng oai vệ.....thiên hạ đợc rồi” Tác giả sử dụng một số tính từ động từ rất đạt để miêu tả tính nết của Dế Mèn: oai vệ, tợn, cà khịa, quát đá, ghẹo....) ? Tác giả đã để cho Dế Mèn từ giới thiệu về mình nh thế nào? ? Tả Dế mèn, nói về Dế Mèn nhng chính ra tác giả muốn nói về tầng lớp nào trong xã hội? (Thanh niên mới lớn trong xã hội...) ? I. Đọc và kể 1. Giới thiệu tác giả - Tên thật là Nguyễn Sen sinh năm 1920. Viết văn từ trớc cách mạng tháng 8 2. Kể tóm tắt -Bố cục: 2 đoạn II. Tìm hiểu văn bản: 1. Vẻ đẹp ngoại hình của Dế Mèn. - Là một chàng Dế thanh niên cờng tráng có vẻ đẹp a nhìn của loài Dế. - Là một chú Dế kiêu căng tự phụ, xem thờng ngời khác, hung hăng xốc nổi. 4. Củng cố. ?Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì là chủ yếu để giới thiệu về chú Dế mèn? 5. Hớng dẫn học sinh học bài. -Đọc kỹ đoạn văn, xem kỹ đoạn 2 nói về nội dung gì? III. Tự rút kinh nghiệm. Thực hiện đủ các bớc lên lớp Truyền đạt đầy đủ kiến thức - Kiến thức về từ loại của học sinh cha chắc Soạn 20 - 1 - 2007 Tiết 74 Văn bản: Bài học đờng đời đầu tiên (2) I.Mục tiêu cần đạt: nh tiết 73 II.Các bớc: 1. Tổ chức: 6A5 : 46 Dạy: 6A2 : 40 2.Kiểm tra kiến thức đã học ? Dế mèn đã tự giới thiệu về mình nh thế nào? 3.Bài mới (Tiến trình hoạt động dạy - học) ? Tính kiêu căng, hống hách, thích cà khịa của Dế mèn đã gây ra những hậu gì.... ? Hãy kể tóm tắt lại đoạn Dế mèn trêu chị Cốc và gây ra cái chết cho Dế Choắt? ? Đọc thầm lại đoạn “Bên hàng xóm tôi - > nh tôi) ? Đoạn văn đẫ giới thiệu về nhân vật nào? ? Dế mèn kể về ngời hàng xóm của mình nh thế nào? (Gọi tên: - Tả về Dế Choắt: dài lêu nghêu, cách ngắn ngũn, càng bè bè, mặt mũi ngẩn ngơ => Dế Choắt xấu xí, ốm yếu, nhút nhát, đần độn. - Cách nói năng: trịch thợng, kể cả ? Qua những biểu hiện đó em có nhận xét gì về thái độ của Dế mèn đối với Dế Choắt? ? Với hàng xóm láng giềng thì nên nh thế nào mới đúng? (Hoà nhã, đoàn kết, giúp đỡ khi họ gặp khó khăn “Tối lửa tắt đèn có nhau”. * Nếu Dế Mèn vẫn quen lối sống cũ: nghông nghênh, ích kỷ, coi thờng ngời khác thì Dế Mèn thật là đáng ghét, nhng một việc xảy ra làm Dế Mèn nhớ mãi và ân hận suốt đời. Và đó là việc gì?.... - Tóm tắt đoạn Mèn chêu chị Cốc... ? Nêu diễn biến tâm lý và thái độ của Dế Mèn trong việc chêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt. (*Gọi sách mé: Con mụ Cốc. Quắc mắt với Dế Choắt “Tao còn biết sợ ai”. => Huyênh hoang, ra vẻ anh hùng nhất thiên hạ) * Khi hát chêu xong: - Mèn chui tọt vào hang (sợ) -> Khiếp, nằm im thin thít (sợ quá) -> mon mem bò lên (sợ xệt nhút nhát) => những hành động biểu lộ tâm trạng gì của Mèn? (sợ -> nhút nhát -> hèn nhát) ? Khi thấy Dế Choắt nằm thoi thóp... Mèn có thái độ nh thế nào? (rất hối hận) ? Sự đùa nghịch không suy nghĩ của Dế Mèn đã gây ra điều gì? ? Hãy đọc lại lời trăng chối của Dế Choắt? Dế Mèn đã suy nghĩ gì về những lời lẽ đó? (Chính là bài học mà Mèn đã nhận đợc ọ ? Hình ảnh những con vật đợc miêu tả trong chuyện có giống với chúng trong thực tế không? Có Có đặc điểm nào của con ngời đợc gán cho chúng (Kiêu căng, hống hách, sống ích kỷ....) ? Cho biết phần ghi nhớ gồm mấy ý? đó là gì? Đọc ghi nhớ (II - sách giáo khoa) ? Tác giả Tô Hoài đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào để xây dựng lên nhân vật Dế Mèn? (Tả, kể, nhân hoá) 2. Bài học đờng đời đầu tiên - Với hàng xóm Dế Mèn khinh thờng không quan tâm giúp đỡ. - Dế mèn đã gây ra cái chết thảm thơng cho Dế Choắt. - Dế Mèn ân hận về lỗi của mình và rút ra đợc bài học đờng đời đầu tiên “ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ thì sớm muồn rồi cũng mang vạ vào thân” 3.Ghi nhớ. - Nội dung - Nghệ thuật III. Luyện tập. Bài 1: - Hãy viết một đoạn văn diễn tả lại tâm trạng của Dế Mèn khi đứng trớc nấm mồ của ngời bạn xấu số?. SGK Bài 2/ II: Đọc phân vai 6A5 Dế Mèn: Văn 6A6 : -> Việt Hoàng Dế Choắt : Tân -> Nguyên Chị Cốc : H. Giang -> Mai Linh SBT Bài 2/3: Thuật lại và nhận xét về diễn biến tâm lý và thái độ của Dế mèn trong đoạn kể chuyện Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt. 4. Củng cố: - Bài học đờng đời đầu tiên Dế mèn nhận ra là gì? 5. Hớng dẫn học sinh học bài. Tóm tắt nội dung của đoạn trích Học thuộc ghi nhớ. Soạn bài Sông nớc Cà Mau. III.Rút kinh nghiệm: Truyền đạt đầy đủ kiến thức cơ bản. Học sinh nắm đợc bài.