Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tuần 19 tiết 73 Nhớ rừng

Ngày soạn: /200 Ngày dạy: /200 Tuần 19 Tiết 73: Nhớ rừng (Thế Lữ ) ( Lời con hổ ở vườn bách thú) A. Mục đích yêu cầu. 1. Giúp học sinh hiểu được giá trị nghệ thuật đặc sắc, bút pháp lãng mãn truyền cảm của nhà thơ, từ đó cùng rung động với niềm khát khao tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù túng tầm thường giả dối, tâm trạng đầy bi phấn của nhân vật trữ tình con hổ bị nhốt trong cũi sắt ở vườn bách thú. Tích hợp với một số tác phẩm văn học, với tập làm văn. Tích hợp với xã hội Việt Nam những năm 1930-1945. 2.Giáo dục lòng yêu tự do, căm ghét sự giả dối . 3. Rèn kỹ năng đọc diễn cảm, thể thơ 8 chữ vần liền, phân tích nhân vật qua diễn biến tâm trạng B. Chuẩn bị: Giáo viên: Nghiên cứu soạn bài. Đọc tham khảo một số bài viết về bài thơ nhớ rừng. Học sinh : Đọc và soạn bài, trả lời câu hỏi SGK. C. Tổ chức các hoạt động dạy học. *Hđ1. ổn định lớp *Hđ2. Kiểm tra : Gv kiểm tra SGK và vở soạn của học sinh . *Hđ3.Bài mới: Gv giới thiệu chương trình HKII ,sau đó giới thiệu vào bài như STKế. Qua phần chuẩn bị bài ở nhà, em hãy nêu những nhận xét chính về nhà thơ Thế Lữ ? GV bổ sung thêm như STKế . GV: Yêu cầu học sinh đọc. Khổ 1 + 4 giọng buồn ngao ngán, u uất. Khổ 2 + 3 + 5 giọng vừa hào hứng vừa tiếc nuối. - Bên cạnh đó cần đọc nhấn giọng ở những từ ngữ miêu tả, những từ ngữ bộc lộ tâm trạng, chú ý đọc liền mạch những câu thơ vắt dòng. + Gọi 2 - 3 học sinh đọc bài thơ. Giải thích nghĩa của từ " sa cơ, oanh liệt" " Nhớ rừng " 1943 là bài thơ rất nổi tiếng. Bài thơ được viết theo phương thức biểu đạt nào? GV: Nhà thơ đã dùng phương pháp miêu tả và nhân hoá để biểu cảm. Bài thơ có 5 đoạn, theo em sẽ gồm mấy ý? GV: Bài thơ là tâm sự của con hổ ở vườn Bách thú, Theo dòng mạch cảm xúc đó cô trò chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết bài thơ. - Hình ảnh con hổ bị nhốt trong cũi sắt ở vườn Bách thú được đặc tả qua những câu thơ nào? Em hãy đọc những câu thơ đó? " Gậm một khối ... dần qua" Trong hoàn cảnh bị giam cầm như vậy hổ có hành động gì? ở hình ảnh" Gậm một khối căm hờn" tác giả dùng nghệ thuật nào và nhằm diễn đạt điều gì? Gợi ý: ở đoạn trích: Trong lòng mẹ " của Nguyên Hồng có chi tiết " Giá những cổ tục ... mới thôi " Vậy ở đây tác giả dùng hình ảnh: Gậm một khối căm hờn" có ý gì, giống như thế không? GV: " Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt " câu thơ gần như toàn là vần trắc rắn đanh lại, nỗi căm hờn bị dồn nén, chồng chất như muốn bâth tung lên trong từng chữ, từng từ. Sự thật nghiệt ngã đau đớn, con vật vốn là chúa tể của rừng xanh mà nay bị bắt về đây chịu cảnh tù hãm. Vậy vì sao mà con hổ phải : Gậm một khối căm hờn " như vậy? Có phải vì lý do nào nữa? GV: đọc cả khổ thơ. Không chỉ mất tự do mà còn biến thành đồ chơi, bị coi ngang với những kẻ hèn kém, như vậy tâm trạng của hổ sẽ thế nào? GV: Đã mất tự do, lại bị coi thường, bị làm nhục như vật hỏi làm sao không căm hờn cho được? Nỗi uất hận ấy lớn dần theo ngày tháng, nó đọng thành khối nó kết thành hình. Vậy hổ có làm gì để giải toả nỗi căm hờn ấy không? Hs : Không. Nó chỉ nằm dài trông ngày tháng dần qua thôi. Hình ảnh con hổ nằm dài ấy nói lên thái độ gì của hổ? Như vậy khi miêu tả giữa bề ngoài và thế giới nội tâm bên trong của hổ tác giả đã dùng nghệ thuật gì? GV: Đúng là sự đối lập gay gắt, trong lòng thì như muốn nổ tung, muốn phát tung hết thảy nhưng bên ngoài thì lại không làm gì cả. Đó chính là sự phức tạp, mẫu thuẫn của những tâm hồn dạt dào cảm hứng lãng mạn nhưng bế tắc. Chuyển: Thật đúng là " Anh hùng thất thế sa cơ cũng hèn" và càng thấm thía hơn " Trên đời ngàn vạn điều cay đắng. Cay đắng chi bằng mất tự do" - Những từ ngữ : cả, già, gào, hét, thét. - Dùng tính từ và động từ mạnh. - Làm hiện lên cảnh rừng hùng vỹ bí hiểm. GV: Núi rừng đại ngàn vốn đã linh thiêng, hùng vĩ, trong nỗi nhớ của kẻ sa cơ, chịu tù đầy lại càng trở lên hùng vĩ, linh thiêng hơn bao giờ hết. Thế Lữ đã miêu tả về một thế giới phi thường bằng bút pháp khoa trương lãng mạn và trí tưởng tượng bay bổng kỳ diệu. Và trong cái thế giới kỳ vĩ ấy tác giả đã để cho chúa sơn lâm xuất hiện ntn? Em hãy đọc những câu thơ đó . Hs : " Ta ... không tên không tuổi " Tác giả đã miêu tả sự xuất hiện của chúa sơn lâm theo trình tự nào? GV: Thuyết minh bức tranh. Dựa vào đoạn thơ và bức ký hoạ này em hãy tưởng tượng và miêu tả lại hình ảnh chúa sơn lâm lúc này? Vậy từ đó em cảm nhận được vẻ đẹp nào của chúa sơn lâm? - Vẻ đẹp uy nghi, dũng mãnh Theo em khi nhớ lại hình ảnh của mình trong quá khứ vậy tâm trạng của hổ sẽ ntn? GV: Vậy cũi sắt kia sao có thể giam hãm được tâm hồn mãnh hổ ? Chúa sơn lâm ở tù mà tâm hồn ở giang sơn cũ. Bởi ở đó nó không chỉ là " chúa tể muôn loài " mà nó còn thoả sức tắm mình trong thế giới thiên nhiên kỳ thú. Khổ thơ thứ 3 được coi được coi như một bộ tứ hình đẹp lộng lẫy Em hãy đọc khổ thơ này? Bộ tứ bình gồm 4 bức tranh. Em hãy chỉ ra 4 bốn bức tranh ấy trong khổ thơ này? ở bốn bức tranh ấy tác giả đã tập trung làm nổi bật những mặt nào ( thời gian, không gian, mầu sắc và ánh sáng, âm thanh ) ? GV: Không chỉ có thiên nhiên mà ở bốn bức tranh ấy còn một đối tượng khác, được đưa vào miêu tả đó là chúa sơn lâm. Chúa sơn lâm hiện lên qua những từ ngữ nào trong mỗi bức tranh? GV: ở mỗi bức tranh đó đều có sự gắn kết, hoà quyện giữa thiên nhiên và chúa rừng. Bức tranh thứ nhất - cảnh những đêm trăng vàng. Em cảm nhận được vẻ đẹp nào ở bức tranh này? GV: Thật kỳ diệu một mãnh thú mà ngờ đâu lại có những giây phút trở thành thi sĩ, đầy hào hoa phong nhã. Thế còn bức tranh thứ hai rừng đại ngàn trong những ngày mưa? Học sinh trình bày cảm nhận. GV: Bức tranh thứ ba rừng đại ngàn trong những sớm bình minh. Cả không gian choáng ngợp một màu sắc tươi sáng rự rỡ có mầu vàng của nắng, sắc hồng của bình minh, mầu xanh của cây tất cả hoà quyện đan cài vào nhau, lại có âm thanh tưng bừng, rộn rã cả những đàn chim Chúa sơn lâm lúc này hệt như một bậc đế vương, đang say nồng trong giấc ngủ. Bức tranh thứ tư là kỳ lạ nhất. Em hãy theo dõi vào những câu thơ miêu tả những bức tranh này? Cách sử dụng từ ngữ, miêu tả ở đây có gì đặc sắc? Vì thế làm cho em thấy miêu tả cảnh hoàng hôn mà giống cảnh tượng gì? Cuộc giao chiến giữa những đối tượng nào? - Cảnh một cuộc chiến - giữa mãnh thú và mặt trời. GV: Mặt trời vốn không có đối thủ bởi vì nó là vĩnh hằng la bất diệt, là vĩ đại nhất. Thế nhưng trong cuộc chiến này mặt trời còn giữ nguyên được sức mạnh ấy không. - Không: Nó chỉ còn là một" mảnh nhỏ bé yếu ớt" GV: Mặt trời như bị xé vụn dưới sức mạnh của chúa sơn lâm. Nó như muốn dẫm nát cả vầng thái dương vĩ đại kia, để giành lấy tất cả cho riêng mình. Điểu đó có nghĩa là mãnh hổ không muốn dừng lại ở địa vị chúa tể của muôn loài mà nó muốn trở thành chúa tể của vũ trụ rộng lớn này cơ. Chỉ có thể bằng trí tưởng tượng vô cùng táo bạo, bằng cảm xúc lãng mạn mãnh liệt mới có thể vẽ được bức tranh tuyệt vời đến thế. Đoạn thơ là khúc ca của mãnh thú và rừng đại ngàn. Đọc thầm cả đoạn thơ. Khi miêu tả bốn bức tranh tác giả dùng loại câu gì? Những câu hỏi ấy bắt đầu bằng những từ nào? Với điệp từ " đâu " với những câu hỏi tu từ liên tiếp, đặc biệt là câu thơ cuối cùng đã diễn tả tâm trạng gì của hổ? Như vậy qua 3 khổ thơ trên em cảm nhận được gì về hình ảnh hổ? GV: Lời đề từ của bài thơ là " lời con hổ trong vườn bách thú " đây chính là tiếng nói của một tâm hồn lãng mạn, tiếng nói đòi giải phóng, đòi được tự do. Tâm sự của con hổ có gì đồng điệu với tâm hồn của người Việt Nam mất nước thời ấy? Tiết học hôm sau với hai khổ thơ cuối chúng ta sẽ tìm hiểu * Luyện tập Em hãy đóng dấu x vào các ô trống của những dòng thể hiện đặc điểm của thơ mới. A:Số câu số chữ trong bài thơ không hạn chế. B:Liêm luật, bằng, trắc, quy định nghiêm ngặt. C:Số câu số chữ tuân thủ theo quy định chặt chẽ. D: Cảm xúc lãng mạn, cái "tôi" thể hiện rất rõ. E: Chú trọng thể hiện cái "ta" cảm xúc cá nhân mờ nhạt. G: Nhịp điệu thơ linh hoạt lời thơ phóng khoáng. *Hđ4 :Củng cố - Yêu cầu hs khái quát lại bố cục. Gv khái quát nội dung tiết học. *Hđ5.Hướng dẫn về nhà) Học thuộc lòng bài thơ Tìm hiểu tiếp khổ thơ tiếp theo . I. Tìm hiểu chung về tác phẩm 1. Tác giả . Thế Lữ ( 1907 - 1989 ) tên thật là Nguyễn Thế Lữ. - Là nhà thơ có công đầu đem lại thắng lợi cho " thơ mới " - Ông vừa là nhà thơ nổi tiếng vừa viết truyện ngắn, vừa là người có công đầu trong việc xây dựng nền kịch nói nước ta. - Ông có rất nhiều tác phẩm hay, nổi tiếng và được nhà nước truy tặng giải thưởng HCM. 2. Đọc, tìm hiểu từ khó. 3. Tác phẩm: - Phương thức biểu đạt. - Bố cục : 4 phần +Tâm trạng con hổ trong cũi sắt ( khổ 1 ) + Nỗi nhớ tiếc quá khứ ( Khổ 2+3) + Căm ghét thực tại ( khổ 4 ) + Khát khao tự do ( khổ 5 ). II. Phân tích 1. Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt Hổ có hai hành động: + Gậm một khối căm hờn + Nằm dài trông ngày tháng. - Có. ở đây tác giả cũng dùng nghệ thuật ẩn dụ để cụ thể hoá nỗi căm hờn như một khối vật chất có thể nhìn thấy được và hổ có thể ngậm được. -Nó cảm thấy như bị súc phạm ghê gớm, nên trong lòng vô cùng uất hận. -Bất lực, buông xuôi. -Nghệ thuật đối lập bề ngoài tưởng như nó đã thuần hoá, cam chịu nhưng trong lòng thì ngùn ngụt lửa căm hờn. - Bước chân - tấm thân - ánh mắt thần, quắc. -Thoả mãn, tự hào. 2. Nỗi nhớ tiếc quá khứ. - Đêm vàng. - Ngày mưa. - Bình minh. - Chiều lênh láng. - Không gian rộng lớn có ngày và đêm, sáng chiều, những ngày mưa, những ngày nắng. Mầu sắc tười tắn rực rỡ: mầu vàng của trăng, hồng của bình minh, mầu xanh của cây và đặc biệt là mầu đỏ gay gắt của máu và mặt trời. - Say uống ánh trăng tàn - đợi - chết mảnh mặt trời, chiếm. Lặng ngắm. Giấc ngủ tưng bừng. - Dùng những từ ngữ mạnh. -Câu hỏi tu từ. Từ : nào đâu, đâu. -Tâm trạng nuối tiếc, đau đớn, day dứt, giằng xé không nguôi. - Hổ uất hận vì bị mất tự do, bị hạ nhục. - Không chấp nhận thực tại, nó tìm về quá khứ, càng huy hoàng nó lại càng tiếc nuối, đau đớn. * Bài tập.(3phút ) Ngày soạn: Ngày dạy : Tiết 74 Nhớ rừng (Thế Lữ ) A.Mục tiêu :( thực tiếp tiết 73) 1.Phân tích tâm trạng con hôtrước cảnh vườn bách thú và lời nhắn gửi thống thiết . Tổng kết những giá tri nội dung và nghệ thuật của bài thơ. 2.Giáo dục lòng đồng cảm sâu sắc với nỗi lòng con người Việt Nam thời bấy giờ cho học sinh . 3. Rèn kĩ năng phân tích và cảm nhận thơ. B.Chuẩn bị Gv : Nghiên cứu soạn bài Hs :Trả lời câu hỏi sgk vào bài tập C.Tổ chức các hoạt động dạy học. *Hđ1.ổn định lớp *Hđ2.Kiểm tra Nằm trong cũi sắt ở vường bách thú tâm trạng của con hổ được thể hiện qua bài thơ ntn? *Hđ3.Bài mới Gv giới thiêu tiếp nối vào bài từ tiết học trước …. Gv: Yêu câu hs đọc đoạn 4-5 Gv?: Dưới con mắt của hổ cảnh vườn bách thú hiện ra như thế nào ? Gv?: Em cảm nhận thấy đây là cảnh như thế nào ? Nhịp thơ gấp các sắc thái diễu nhại của từ ngữ ''len dưới lách '' cũng 'học đòi thấp kém '' Gv?:Nhịp thơ gấp ấy diễn tả tâm trạng của con hổ ra sao ? Gv yêucầu hs đọc đoạn cuối . Gv?: Con hổ nhắn gửi ai ? Cảnh nước non hùng vĩ ,nơi ta ngự trị Gv: Hình ảnh non nước hùng vĩ được diễn đạt bằng những từ ngữ khác nhau được nhắc đi nhắc đi nhắc lại trong đoạn thơ thể hiện tâm trạng gì của con hổ với nước non . Tiếp tục nhắc lại tâm trạng tiếc thương nhớ nhung vô hạn ,hình ảnh nước non hùng vĩ một thời vàng son đã qua . Gv?: Hổ nhắn gửi điều gì ? Gv:Trong lời nhắn gửi đó là tấm lòng mãi mãi gắn bó thuỷ chung với thiên nhiên non nước Lời nhắn gửi ấy có liên quan gì ,có ý nghĩa gì với tâm trạng con người Việt Nam mất nước khi ấy ? Gv?:Em có nhận xét gì về cách miêu tả số câu ,số tiếng trong câu ? Vần luật so với bài thơ đường ? Gv?:Em cảm nhận được gì về cách dùng từ ngữ hình ảnh trong bài ? Gv :Cảm hứng lãng mạn như men say lôi cuốn người đọc nó sôi nổi tuôn trào trong suốt bài thơ Gv?: Có thể nói ''Nhớ rừng "là áng thơ yêu nước không vì sao ? 4, Củng cố: Gv?: Đọc và nêu yêu cầu bài tập .Đáp án B. Gv khái quát nội dung bài (cả 2 tiết) 5 .Hướng dẫn về nhà -Học thuộc lòng bài thơ -Phân tích khổ thơ '' Nào đâu .......còn đâu" - Chuẩn bị bài : Câu nghi vấn. II. Phân tích (tiếp) 3.Tâm trạng của con hổ trước cảnh vườn bách thú và lời nhắn gửi thống thiết . -Hoa chăm cỏ xén lối phẳng cây trồng ,suối chảy thông dòng ,mô gò thấp kém -Đây là cảnh do con người tạo nên ,do con người sắp đặt ,tỉa tót,sửa sang -Nỗi bực dọc khinh thường chán ghét cao độ của con hổ với thực tại xung quanh -Hổ gửi nỗi lòng quặn đau ,nghao ngán, căm thù u, uất vì đang bị cầm tù mất tự do mất chủ quyền Nỗi lòng của con hổ là nỗi lòng của con người Việt Nam đang căm ghét ,u uất trong cảnh đời nô lệ luôn sắt son thuỷ chung với giống nòi nước non ,khát khao cuộc sống tự do mà nuối tiếc quá khứ oai hùng của dân tộc III .Tổng kết 1.Nghệ thuật Bài thơ hoàn toàn đổi mới về nghệ thuật số câu trong bài số ,số tiếng trong câu ,cách vần không gò bó . Ngôn ngữ giàu nhạc điệu tiết tấu cực kỳ phong phú gợi cảm phóng khoáng linh hoạt cảm xúc của nhà thơ Sử dụng triệt để hình ảnh nhân hoá 2 .Nội dung Nhớ rừng là áng thơ yêu nước thầm kín mãnh liệt thiết tha .Nhà thơ mượn lời con hổ để thể hiện lòng căm thù chế độ phong kiến đương thời .Chế độ mà đất nước mất độc lập ,dân ta mất tự do .Cõi lòng luôn hướng về cuộc sống tự do ,gắn bó thuỷ chung với lịch sử oai hùng của đất nước *Luyện tập ý nghĩa của câu thơ :'' Than ôi !Thời oanh liệt nay còn đâu "trong bài thơ nhớ rừng là gì ? AThể hiện nối nhớ da diết trước cảnh núi non hùng vĩ B.Thể hiện niềm tiếc nuối khôn nguôi quá khứ vàng son đã mất C.Thể hiện niềm khao khát tự do mãnh liệt D.Thể hiện nỗi chán ghét cảnh sống thực tại nhạt nhẽo tù túng Gv? : Em chọn đáp án nào ? Ngày soạn: /200 Ngày dạy : Tiết 75 Câu nghi vấn A.Mục tiêu 1-Giúp học sinh nắm được câu nghi vấn về cấu tạo và phân biệt câu nghi vấn với các câu khác Tích hợp với phần văn ở hai văn ở hai văn bản ''Nhớ rừng ","Ông đồ'' với phần làm văn qua bài "Viết đoạn văn cho văn bản thuyết minh '' 2-Rèn kỹ năng nhận diện và sử dụng câu nghi vấn 3-Giáo dục học sinh sử dụng câu nghi vấn khi giao tiếp B.Chuẩn bị Gv: Nghiên cứu soạn bài Học sinh : Đọc trước bài C. Tổ chức các hoạt động dạy học. *Hđ1.ổn định lớp *Hđ2 .Kiểm tra :Xen trong giờ *Hđ3. Bài mới *Giới thiệu bài: Gv giới thiệu chương trình Tiếng Việt học kì II. Gv :Gọi học sinh đọc ví dụ SGK Gv treo bảng phụ . Gv ?:Dựa vào kiến thức ở bậc tiểu học em hãy tìm các câu nghi vấn ? Gv?: Đặc điểm hình thức nào cho em biết 3câu trên là câu nghi vấn ? Gv?: Trong các câu trên từ nào chỉ ý nghi vấn ? Gv: Các từ trên gọi là từ nghi vấn Gv?: Qua phân tích em hiểu thế nào là câu nghi vấn ? Khi viết câu nghi vấn thường kết thúc bằng dấu gì ? Gv?: Em hãy đạt 1câu nghi vấn ? Chiều nay lớp bạn có đi lao động không ? Gv?: Chỉ ra từ nghi vấn trong câu trên ? Gv gọi 5-7 hs đặt câu. Gv?: Qua bài học hôm nay em cần ghi nhớ điều gì ? Gvgọi học sinh đọc phần ghi nhớ Gv?:Đọc xác định yêu cầu bài tập 1? +Xác định yêu cầu bài tập1? +Những đặc điểm hình thức nào cho biết là câu nghi vấn ? Chị khất tiền sưu có phải không ? Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế ? Văn là gì ? Chương là gì ? Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không ? Đùa trò gì ? Hừ ...cái gì thế ? Chị Cốc béo xù trước cửa nhà ta đấy hả ? Gv:Yêu cầu học sinh đọc và xác định yêu cầu bài tập 2 ? Để thực hiện được yêu cầu của bài tập thì em phải căn cứ vào đâu? Học sinh thực hiện yêu cầu Gv yêu cầu học sinh đọc và nêu yêu cầu bài tập Gv yêu cầu học sinh đọc xác định yêu cầu bài tập 5 Hãy cho biết sự khác nhau về mặt hình thức và ý nghĩa của 2câu thơ sau . a.Bao giờ anh đi Hà Nội ? b .Anh đi Hà Nội bao giờ ? *Hđ4 : Củng cố . Hs nhắn lại ghi nhớ .Gv khái quát nội dung bài học. *Hđ5 : hướng dẫn về nhà Học thuộc lòng phần ghi nhớ Làm tiếp các bài tập còn lại . I . Đặc điểm hình thức và chức năng . 1. Tìm hiểu ví dụ: -Sáng ngày người ta đấm u có đau không ? -Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai? Hay là u thương chúng con quá ? +Các câu trên đều có dấu chấm hỏi Câu 1 từ "không " Câu 2 cụm từ "thế làm sao " Câu 3 từ" hay là 2. Ghi nhớ: +Câu nghi vấn là câu có từ nghi vấn : ai ,gì, nào, đâu +Khi viết câu nghi vấn thương kết thúc bằng dấu chấm hỏi +Chức năng :Dùng để hỏi II Luyện tập 1.Bài tập 1 + Hình thức : Có từ nghi vấn gì ,tại sao , hả 2.Bài tập 2 +Xét về mặt hình thức các câu đều có từ nghi vấn Câu a, b ,c từ hay + Chức năng dùng để hỏi + Kết thúc câu bằng dấu chấm hỏi +Từ hay không thể thay thế bằng từ hoặc .Nếu thay thế từ hay trong câu nghi vấn bằng từ hoặc thì câu trở nên sai ngữ pháp hoặc hiểu theo thành 1câu khác theo kiểu câu trần thuật và có ý nghĩa khác hẳn 3.Bài tập 4 Khác nhau về mặt hình thức :có ...không ;đã...không Khác nhau về ý nghĩa câu thứ 2giả định là người được hỏi trước đó có vấn đề về sức khoẻ ,nếu giả định này không đúng thật thì câu hỏi trở nên vô lý ,còn câu hỏi thứ nhất không có giả định đó 4.Bài tập 5 Khác nhau về mặt hình thức giữa 2câu thể hiện ở trật tự từ .Trong câu (a ) từ "bao giờ" đứng đầu câucòn câubtừ 'bao giờ "đứng cuối câu Khác biệt về mặt ý nghĩa của câu( a ) hỏi về thời điểm của một hành động diễn ra trong tương lai .Câu (b)hỏi về một thời điểm diễn ra trong quá khứ Tiết 76 Ngày soạn : Ngày dạy: Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh A.Mục tiêu -Giúp học sinh biết nhận dạng, sắp xếp các ý và viết 1đoạn văn thuyết minh ngắn -Tích hợp với phần văn ở văn bản "Nhớ rừng ",và "Ông đồ " Tiếng việt qua bài" Câu nghi vấn" -Rèn kỹ năng xác định chủ đề sắp xếp và phát triển các ý khi viết đoạn văn thuyết minh -Giáo dục học sinh viết đoạn văn thuyết minh có từ ngữ chủ đề và câu chủ đề B.Chuẩn bị GV: Nghiên cứu soạn bài HS: Đọc trước bài C. Tổ chức các hoạt động dạy học . Hđ1: ổn định lớp Hđ2: Kiểm tra GV?:Thế nào là đoạn văn ?Vai trò của đoạn văn trong bài văn ?Cấu tạo của đoạn văn ? GV?: Thế nào là chủ đề của đoạn văn ,câu chủ đề của đoạn văn ? Hđ3.Bài mới *giới thiệu bài : Từ phần kiểm tra bài cũ giáo viên dẫn vào bài mới . Gv: Gọi học sinh đọc đoạn văn a1 Gv? : Nêu nội dung chính của đoạn văn ? Hs nêu. GV?: Đoạn văn trên có mấy câu ? Gv? Tìm từ ngữ chủ đề , câu chủ đề trong đoạn văn trên ? GV?: Các câu sau đó dùng để làm gì ? Gv ?: Các câu văn trong đoạn văn viết ra nhằm mục đích gì ? GV?: Đoạn văn dùng để giới thiệu 1sự vật hiện tượng tự nhiên gọi là đoạn văn gì ? GV?: Gọi học sinh đọc ví dụ b1? Gv?: Nêu nội dung của đoạn văn ? Gv?: Tìm từ ngữ chủ đề của đoạnvăn ?Câu chủ đề của đoạn văn ? .Hs tìm. Gv?: Câu chủ đề và từ ngữ chủ đề có vai trò gì trong đoạn văn ? Gv?: Các câu sau dùng để làm gì ? Gv?: Đoạn văn viết ra nhằm mục đích gì ? GV :Đoạn văn giới thiệu giới thiệu một danh nhân một con người nổi tiếng theo kiểu cung cấp tri thức gọi là đoạn văn thuyết minh Gv?: Qua phân tích ví dụ em thấy khi viết đoạn văn thuyết minh em cần phải lưu ý điều gì ? Gv?: Gọi học sinh đọc ví dụ ? Gv?: Đoạn văn a là đoạn văn miêu tả hay thuyết minh ? Gv?: Đoạn văn thuyết minh về đồ vật gì ? GV?: Trước hết muốn viết đoạn văn thuyết minh về chiếc bút bi em cần làm gì ? Gv?: Đối chiếu với các ý trên đoạn văn trong sgk mắc những lỗi gì ? Hs: Không rõ câu chủ đề ,chưa có ý công dụng ,câu văn lộn xộn thiếu mạch lạc GV?: Khi viết đoạn văn thuyết minh cần tách thành 3 ý nhỏ :cấu tạo, công dụng, cách sử dụng GV: Em hãy sửa lại đoạn văn ? Gv?: Gọi học sinh đọc đoạn văn (2b) Gv?: Đoạn văn trên giới thiệu với các em đồ vật gì ? GV?: Muốn viết đoạn văn giới thiệu chiếc đèn bàn em cần làm gì ? + GV?: Đối chiếu với các ý trên ,đoạn văn mắc lỗi gì ? Gv cho sinh viết đoạn văn GV :Gọi học sinh đọc bài làm của mình GV nhận xét và sửa lỗi GV?: Qua phân tích các ví dụ em thấy các ý trong đoạn văn được sắp sếp theo thứ tự nào ? GV?: Qua bài học hôm nay em cần ghi nhớ điều gì ? Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ GV?: Đọc xác định yêu cầu của bài tập ? Gv?:Khi viết đoạn mở bài em cần đảm bảo yêu cầu gì GV?: Phần kết bài nêu nên nội dung gì ? GVcho học sinh viết bài -Gọi học sinh đọc bài làm của mình Hs đọc yêu cầu và làm bài 2 , sau đó đọc gv sửa chữa , bổ sung. Hđ4 . Củng cố: Gv khái quát nội dung bài . Hs nhắc lại ghi nhớ. 5.Hướngdẫn về nhà. Học thuộc ghi nhớ . Làm hoàn chỉnh bài tập . Soạn bài : Quê hương . I Đoạn văn trong văn trong văn bản thuyết minh 1.Nhận dạng đoạn văn thuyết minh .Ví dụ * Đoạn a : Đoạn văn trên có 5 câu Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch Câu 2 :Cung cấp thông tin về nước ngọt Câu3: Cho biết lượng nước ngọt đang bị ô nhiễm Câu 4: Sự thiếu nước ở các nước trên thế giới Câu 5 :Nêu dự báo đến năm 2005 2/3đân số sẽ thiếu nước ngọt -Giới thiệu về vấn đề thiếu nước sạch trên thế giới hiện nay. -Đoạn văn thuyết minh *Đoạn b -Giới thiệu về ông Phạm Văn Đồng -Làm rõ nội dung của đoạn văn Câu 2 : Giới thiệu quá trình hoạt động cách mạng và những cương vị lãnh đạo Đảng và nhà nước mà đồng chí Phạm Văn Đồng từng trải qua Câu3:Nói về quan hệ của ông với Chủ Tịch Hồ Chí Minh +Giới thiệu một danh nhân( một con người nổi tiếng ) *Kết luận Khi viết đoạn văn thuyết minh cần trình bày ró chủ đề của đoạn tránh lẫn ý của đoạnvăn khác 2.Sửa lại đoạn văn thuyết minh *Ví dụ .Đoạn a -Thuyết minh về chiếc bút bi -Xác định chủ đề của đoạn -Xác định nội dung của đoạn văn thuyết minh +Cấu tạo của chiếc bút bi +Cách sử dụng Hiện nay bút bi là loại bút thông dụng trên toàn thế giới .Bút bi khác bút mực ở chỗ là đầu bút bi có hòn bi nhỏ .Ngoài ống nhựa có vỏ bút .Đầu bút có nắp đậy ,có móc thẳng để cài vào túi áo .Loại bút không có nắp đậy thì có lò xo và nút bấm .Khi viết hòn bi lănlàm mực trong ống nhựa chảy ra ghi thành chữ .Khi viết người ta ấn đầu bút cho ngòi bút tròi ra ,khi thôi viết thì ấn nút bấm cho ngòi bút thụt vào bên trong vỏ bút .Dùng bút bi rất nhẹ nhàng tiện lợi nhưng học sinh các lớp tiểu học không nên sử dụng vì đầu bút bi tròn cứng và trơn nên khó có thể luyện viết chữ nét thanh nét đậm . .Đoạn b Thuyết minh về chiếc đèn bàn +Xác định chủ đề của đoạn văn +Xác định nội dung của đoạn văn :cấu tạo,công dụng cách sử dụng *Kết luận Các ý trong đoạn văn được sắp xếp theo cấu tạo ,thứ tự nhận nhận thức ,thứ tự diễn biến của sự vật trong thời gian trước sau hay theo thứ tự chính phụ *Ghi nhớ II .Luyện tập 1.Bài tập 1 Viết đoạn mở bài và kết bài cho đề văn "Giới thiệu trường em " Mở bài : Giới thiệu đối tượng thuyết minh Kết bài : Cảm nghĩ của em về ngôi trường Bài 2.