Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tuần 2 Trường THCS An Lâm

Ngày soạn: 20/ 8/2013 TUẦN 2: TIẾT 5 Văn bản: TRONG LÒNG MẸ - Tiết 1 (Trích Những ngày thơ ấu –Tác giả Nguyên Hồng) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Có được những kiến thức sơ giản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. 1. Kiến thức - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 2. Kỹ năng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 3.Th¸i ®é : Qua bµi gi¸o dôc häc sinh cã nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng, häc hái c¸ch viÕt truyÖn ng¾n. B. CHUẨN BỊ: - Thµy: TËp truyÖn "Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' ; ch©n dung Nguyªn Hång; b¶ng phô, bµi tËp tr¾c nghiÖm. - Trß: Đọc và so¹n bµi. C. ph­¬ng ph¸p: - §µm tho¹i, th¶o luËn nhãm, nªu vÊn ®Ò, b×nh gi¶ng D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: ? V¨n b¶n '' T«i ®i häc'' ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo, v× sao em biÕt? (thÓ lo¹i truyÖn ng¾n, ph­¬ng thøc biÓu ®¹t...) ? BiÖn ph¸p tu tõ nµo ®­îc sö dông nhiÒu trong v¨n b¶n? H·y nh¾c l¹i 3 h×nh ¶nh vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña nã. 3. Bài mới: - Giíi thiÖu bµi: Cho häc sinh xem ch©n dung Nguyªn Hång vµ cuèn ''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' Ho¹t ®éng cña thµy Ho¹t ®éng cña trß ? H·y nªu kh¸i qu¸t nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång. ? §Æc ®iÓm phong c¸ch s¸ng t¸c cña «ng. *V¨n xu«i Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh, d¹t dµo c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n thµnh. ? Em hiÓu g× vÒ t¸c phÈm ''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' *''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' lµ tËp håi ký cña t¸c gi¶. +§o¹n trÝch lµ ch­¬ngIV cña t¸c phÈm. - Giíi thiÖu thÓ håi ký:thÓ v¨n ghi l¹i nh÷ng truyÖn cã thËt ®· x¶y ra trong cuéc ®êi mét con ng­êi cô thÓ -Treo b¶ng phô: Bµi tËp t¾c nghiÖm vÒ thÓ lo¹i. +Chän ®¸p ¸n A, gi¸o viªn chèt: ThÓ håi ký (tù truyÖn) cña t¸c phÈm - nh©n vËt chÝnh lµ ng­êi kÓ truyÖn vµ trùc tiÕp béc lé c¶m nghÜ. +Liªn hÖ víi thÓ tuú bót, bót ký. - Gi¸o viªn ®äc mÉu. ? CÇn ®äc ®o¹n trÝch nh­ thÕ nµo cho phï hîp. ? Gi¶i nghÜa: ''rÊt kÞch''; ''tha h­¬ng cÇu thùc'' ? Tong sè c¸c tõ sau, tõ nµo lµ tõ thuÇn viÖt, tõ nµo lµ tõ h¸n viÖt. ? T×m tõ ®ång nghÜa víi tõ ''®o¹n tang'' ? Cã thÓ chia ®o¹n trÝch thµnh mÊy ®o¹n. ? ý chÝnh cña tõng ®o¹n - §Ó hiÓu ®­îc nh©n vËt bµ c«, chóng ta cÇn hiÓu ®­îc c¶nh ngé cña Hång ? C¶nh ngé cña Hång cã g× ®Æc biÖt. ? Nh©n vËt bµ c« xuÊt hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt, lêi nãi nµo. ? Cã g× ®Æc biÖt trong c¸ch hái cña bµ c«. ? Tõ ng÷ nµo ®· ph¶n ¸nh thùc chÊt th¸i ®é cña bµ. * Th¸i ®é cña bµ c« gi¶ dèi ®­îc che ®Ëy d­íi giäng ngät ngµo. ? Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång, bµ c« l¹i hái g×. ? NÐt mÆt vµ th¸i ®é cña bµ thay ®æi ra sao. ? §iÒu ®ã thÓ hiÖn c¸i g×. * Ch©m chäc, nhôc m¹ Hång. - Gi¸o viªn nh¾c häc sinh chó ý ®Õn giäng ®iÖu cña bµ c«. ? Khi Hång khãc, bµ c« ®· cã th¸i ®é nh­ thÕ nµo . * L¹nh lïng, v« c¶m, gi¶ ®èi, tr¬ trÏn. * ¡n nãi m©u thuÉn, tr¸o trë. ? Qua ph©n tÝch trªn em cã nhËn xÐt kh¸i qu¸t g× vÒ bµ c« cña Hång. - Gi¸o viªn chèt l¹i * B¶n chÊt cña bµ c« lµ l¹nh lïng ®éc ¸c, th©m hiÓm, gi¶ dèi. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o h¹ng ng­êi sèng tµn nhÉn, kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ, ruét rµ trong x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - Häc sinh ®äc chó thÝch trong SGK - Do hoµn c¶nh sèng Nguyªn Hång (1918-1982) sím thÊm thÝa nçi c¬ cùc vµ gÇn gòi nh÷ng ng­êi nghÌo khæ. ¤ng ®­îc coi lµ nhµ v¨n cña nh÷ng ng­êi lao ®éng cïng khæ, líp ng­êi ''d­íi ®¸y'' x· héi s¸ng t¸c cña «ng h­íng vÒ hävíi t×nh yªu th­¬ng m·nh liÖt, tr©n träng... 2. T¸c phÈm - T¸c phÈm lµ tËp håi ký kÓ vÒ tuæi th¬ cay ®¾ng cña t¸c gi¶; gåm 9 ch­¬ng. -Häc sinh nghe. -Lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Em hiÓu g× vÒ nh÷ng sù kiÖn ®­îc nãi tíi trong håi ký? A. Lµ nh÷ng sù kiÖn ®· x¶y ra trong qu¸ khø mµ t¸c gi¶ lµ ng­êi tham dù hoÆc chøng kiÕn. B. Lµ nh÷ng sù kiÖn do nhµ v¨n hoµn toµn h­ cÊu ®Ó thÓ hiÖn nh÷ng t­ t­ëng nghÖ thuËt cña m×nh. C. Lµ nh÷ng sù kiÖn do nhµ v¨n h­ cÊu dùa trªn nh÷ng t­ëng t­îng suy ®o¸n vÒ t­¬ng lai. D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n 1. §äc - Giäng chËm, t×nh c¶m, chó ý c¶m xóc cña nh©n vËt ''t«i'', cuéc ®èi tho¹i, giäng cay nghiÖt cña bµ c«. -Häc sinh tr¶ lêi. + Giç ®Çu: thuÇn ViÖt. + §o¹n tang, hoµi nghi, ph¸t tµi, t©m can, thµnh kiÕn, cæ tôc, ¶o ¶nh...:: tõ H¸n viÖt. - M·n tang, hÕt tang, hÕt trë. 2. Bè côc + §o¹n 1: tõ ®Çu ng­êi ta hái ®Õn chø: cuéc trß truyÖn víi bµ c« + §o¹n 2: cßn l¹i: cuéc gÆp gì gi÷a 2 mÑ con bÐ Hång. III. Ph©n tÝch a. Nh©n vËt bµ c«. - ''T«i ®· bá chiÕc kh¨n tang...'' - MÑ t«i ë Thanh Ho¸ ch­a vÒ... Hång må c«i cha; mÑ do nghÌo tóng ph¶i tha h­¬ng cÇu thùc. Hai anh em sèng nhê nhµ ng­êi c« ruét. + C« t«i gäi t«i ®Õn, c­êi hái: Hång, mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ kh«ng? Cuéc gÆp gì vµ ®èi tho¹i do chÝnh bµ c« t¹o ra - ''c­êi hái'' chø kh«ng ph¶i lo l¾ng hái, nghiªm nghÞ hái, ©u yÕm hái. LÏ ra víi mét chó bÐ thiÕu thèn t×nh th­¬ng, chó ph¶i tr¶ lêi lµ cã. Nh­ng chó nhËn ra ý nghÜa cay ®éc cña bµ c« nªn kh«ng ®¸p. - C­êi rÊt kÞch...: rÊt gièng ng­êi ®ãng kÞch rÊt gi¶ dèi, gi¶ vê. Bµ c« hái víi giäng ngät ngµo nh­ng kh«ng hÒ cã ý ®Þnh tèt ®Ñp mµ nh­ ®ang b¾t ®Çu 1 trß ch¬i tai ¸c ®èi víi ®øa ch¸u ®¸ng th­¬ng cña m×nh. - Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m... - Hai con m¾t long lanh... ch»m chÆp nh×n. lêi nãi, cö chØ nµy chøng tá sù gi¶ dèi, ®éc ¸c cña bµ, tiÕp tôc trªu cît ch¸u. Hµnh ®éng tai ¸c theo dâi ch¸u - Mµy d¹i qu¸ ...th¨m em bÐ chø - Hai tiÕng em bÐ ng©n dµi thËt ngät Bµ c« ®· ch©m chäc, nhôc m¹, s¨m soi, hµnh h¹, ®éng ch¹m vµo vÕt th­¬ng lßng cña Hång. + C¸ch ng©n dµi 2 tiÕng ''em bÐ'' cña bµ rÊt hiÖu qu¶ khiÕn Hång v« cïng ®au ®ín: xo¸yvµo nçi ®au - VÉn t­¬i c­êi kÓ c¸c chuyÖn vÒ chÞ d©u m×nh(m©u thuÉn víi ph¸t tµi l¾m), råi ®æi giäng vç vai nghiªm nghÞ, tá râ sù th­¬ng xãt anh trai (bè bÐ Hång) Bµ tá ra l¹nh lïng tr­íc sù ®au ®ín cña ®øa ch¸u kÓ vÒ ng­êi mÑ tóng thiÕu víi th¸i ®é thÝch thó lµm Hång khæ t©m h¬n sau ®ã míi tá vÎ th­¬ng xãt ng­êi ®· mÊt. ThËt gi¶ dèi tr¬ trÏn. - Häc sinh th¶o luËn nhãm. - Häc sinh tr×nh bµy kÕt qu¶ - Nhãm kh¸c nhËn xÐt. - Giäng ngät ngµo nh­ng mô hµnh ®éng tµn nhÉn: nãi xÊu mÑ Hång ®Ó Hång c¨m ghÐt mÑ, ph¸ vì t×nh mÉu tö cña ch¸u. 4. Cñng cè: ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt bµ c« . ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ thÓ håi ký. 5. H­íng dÉn häc ë nhµ: - KÓ tãm t¾t v¨n b¶n, n¾m ®­îc b¶n chÊt nh©n vËt bµ c« . - T×m nh÷ng c©u thµnh ng÷ nãi lªn b¶n chÊt bµ c« ( giÆc bªn Ng« kh«ng b»ng... ) - So¹n tiÕt 2 cña bµi. --------------------------------------------------- Ngày soạn: 20/ 8/2013 TUẦN 2: TIẾT 6 Văn bản: TRONG LÒNG MẸ - Tiết 2 (Trích Những ngày thơ ấu –Tác giả Nguyên Hồng) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Có được những kiến thức sơ giản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. 1. Kiến thức - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 2. Kỹ năng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 3.Th¸i ®é : - Qua bµi gi¸o dôc häc sinh cã nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng, häc hái c¸ch viÕt truyÖn ng¾n. B. CHUẨN BỊ: - Thµy: B¶ng phô: ghi c©u hái tr¾c nghiÖm phÇn kiÓm tra bµi cò, phÇn cñng cè. - Trß: Häc phÇn tãm t¾t, phÇn ph©n tÝch vÒ bµ c« , so¹n bµi. C. ph­¬ng ph¸p: - §µm tho¹i, th¶o luËn nhãm, nªu vÊn ®Ò, b×nh gi¶ng D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Gi¸o viªn treo b¶ng phô: 1) Bµi tËp tr¾c nghiÖm: nh©n vËt bµ c« hiÖn lªn trong cuéc trß chuyÖn lµ mét ng­êi nh­ thÕ nµo : A. Lµ 1 ng­êi ®µn bµ xÊu xa, x¶o quyÖt, th©m ®éc víi nh÷ng ''r¾p t©m tanh bÈn'' B. Lµ mét ng­êi ®¹i diÖn cho nh÷ng thµnh kiÕn phi nh©n ®¹o, cæ hñ cña x· héi lóc bÊy giê C. Lµ mét ng­êi cã tÝnh c¸ch tiªu biÓu cho nh÷ng phô n÷ tõ x­a ®Õn nay. D. gåm A vµ B. 2) KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch? 3. Bài mới: Ho¹t ®éng cña thµy Ho¹t ®éng cña trß ? Nh¾c l¹i hoµn c¶nh sèng cña bÐ Hång . ? DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång sau c©u hái ®Çu tiªn cña bµ c« . * B»ng sù th«ng minh, nh¹y c·m xuÊt ph¸t tõ lßng kÝnh yªu mÑ, Hång ®· nhËn ra sù cay ®éc cña bµ c« . ? Sau c©u hái thø 2 cña bµ c«, th¸i ®é cña Hång nh­ thÕ nµo . ? C¶m nghÜ cña Hång sau lÇn nãi thø 3 cña bµ c« . ? Chi tiÕt''c­êi dµi trong tiÕng khãc''cã ý nghÜa g×. *Cµng nhËn ra sù th©m ®éc cña ng­êi c«, Hång cµng uÊt hËn vµ cµng yªu th­¬ng ng­êi mÑ bÊt h¹nh cña m×nh nhiÒu h¬n. - C©u v¨n thÓ hiÖn râ phong c¸chviÕt rÊt Nguyªn Hång: thÓ hiÖn 1 c¸ch nång nhiÖt, m¹nh mÏ c­êng ®é, tr­êng ®é t©m tr¹ng nh©n vËt. ? Sau nh÷ng lêi bµ c« t­¬i c­êi kÓ vÒ mÑ Hång th× Hång cã c¶m nghÜ nh­ thÕ nµo. ? Ph©n tÝch nghÖ thuËt vµ gi¸ trÞ cña chóng trong ®o¹n v¨n. * - NT so s¸nh, lêi v¨n dån dËp h×nh ¶nh, c¸c ®iÖp tõ m¹nh mÏ: béc lé lßng c¨m tøc tét cïng d©ng lªn ®Õn cùc ®iÓm ë trong Hång . - Tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn: ? Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ë ®o¹n nµy lµ g×. ? T¸c dông. ? NhËn xÐt vÒ tÝnh c¸ch cña bµ c« vµ bÐ Hång . ? Em hiÓu g× vÒ Hång ë ®o¹n v¨n nµy. * T×nh mÉu tö cña bÐ Hång v« cïng trong s¸ng, cao c¶. ? TiÕng gäi bèi rèi cña Hång khi nh×n thÊy mÑ gióp ta hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña chó bÐ. ? T¸c gi¶ ®· ®­a ra gi¶ ®Þnh nh­ thÕ nµo . ? Ph©n tÝch c¸i hay cña gi¶ ®Þnh ®ã. * T¸c gi¶ sö dông h×nh ¶nh ®éc ®¸o, hay phï hîp víi viÖc béc lé t©m tr¹ng thÊt väng cïng cùc cña Hång nÕu ng­êi ®ã kh«ng ph¶i lµ mÑ nh»m lµm næi bËt h¹nh phóc v« h¹n cña Hång . + §©y lµ chi tiÕt thÓ hiÖn rÊt râ phong c¸ch v¨n ch­¬ng Nguyªn Hång : s©u s¾c, nång nhiÖt. ? Cö chØ, hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi gÆp mÑ. ? Khi ë trong lßng mÑ Hång cã c¶m gi¸c nh­ thÕ nµo . * C¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp, tg ®· m« t¶ c¶m gi¸c sung s­íng ®Õn cùc ®iÓm cña Hång khi ë trong lßng mÑ. ? T¹i sao lóc Êy tiÕng nãi cña bµ c« bÞ ch×m ®i ngay ? Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña ®o¹n v¨n nµy. ? T¸c dông. ? NhËn xÐt cña em vÒ ®o¹n cuèi ch­¬ng nµy. * §o¹n trÝch vµ ®Æc biÖt phÇn cuèi lµ bµi ca ch©n thµnh vµ c¶m ®éng vÒ t×nh mÉu tö thiªng liªng bÊt diÖt. ? H·y nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch. ? ChÊt tr÷ t×nh ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo. ? Ph¸t biÓu vÒ néi dung ®o¹n trÝch. ? Nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm thÓ håi ký. ? NhËn xÐt g× vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång . b) Nh©n vËt bÐ Hång * Nh÷ng ý nghÜa, c¶m xóc cña chó bÐ khi tr¶ lêi bµ c« - Hoµn c¶nh ®¸ng th­¬ng (häc sinh nh¾c l¹i) -Míi ®Çu nghe bµ c« hái, lËp tøc trong ký øc chó bÐ sèng dËy h×nh ¶nh, vÎ mÆt rÇu rÇu, hiÒn tõ cña mÑ nªn ®· toan tr¶ lêi bµ c« nh­ng råi l¹i ''cói ®Çu kh«ng ®¸p''. §Õn ''c­êi ®¸p l¹i c« t«i'' lµ 1 ph¶n øng th«ng minh, nh¹y c¶m, lßng tin yªu mÑ cña chó bÐ. Bëi chó ®· nhËn ra ý nghÜ cay ®éc trong giäng nãi vµ nÐt mÆt cña bµ c« , biÕt c« chØ muèn gieo r¾c... - Kh«ng muèn t×nh th­¬ng yªu vµ quÝ mÕn mÑ bÞ nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn x©m ph¹m ®Õn nªn em ®· tr¶ lêi'' Kh«ng...'' víi lý do rÊt cã lý. - Lßng cµng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay ®au ®ín, tñi nhôc, th­¬ng mÑ, th­¬ng th©n. - N­íc m¾t rßng rßng rít xuèng hai bªn mÐp råi chan hoµ ®Çm ®×a ë c»m vµ ë cæ xóc ®éng tÝch tô, trµo d©ng , kh«ng k×m nÐn næi khi Hång thÊy râ môc ®Ých mØa mai, nhôc m¹ cña bµ c« ®· tr¾ng trîn ph¬i bµy '' 2 tiÕng em bÐ...ng©n dµi...xo¾n chÆt t©m can t«i'' - ThÓ hiÖn nh÷ng c¶m xóc t©m tr¹ng nh©n vËt: ®au xãt mµ vÉn tin yªu mÑ. Cµng nhËn ra sù th©m ®éc cña ng­êi c«, Hång cµng ®au ®ín uÊt hËn; cµng trµo lªn c¶m xóc yªu th­¬ng m·nh liÖt ®èi víi ng­êi mÑ bÊt h¹nh cña m×nh. - Cæ häng t«i ®· nghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng ®au ®ín uÊt hËn ®Õn cùc ®iÓm. - Gi¸ nh÷ng cæ tôc...nh­ hßn ®¸ hay côc thuû tinh... n¸t vôn míi th«i. - NT so s¸nh, lêi v¨n dån dËp h×nh ¶nh, c¸c ®iÖp tõ m¹nh mÏ: béc lé lßng c¨m tøc tét ®é b»ng c¸c chi tiÕt ®Çy Ên t­îng. - Häc sinh th¶o luËn vµ b¸o c¸o: + Ph­¬ng thøc biÓu c¶m: béc lé trùc tiÕp vµ gîi c¶m tr¹ng th¸i t©m hån ®au ®ín cña bÐ Hång . + PhÐp t­¬ng ph¶n Ng­êi c«: hÑp hßi, tµn nhÉn TÝnh c¸ch cña Hång : trong s¸ng, giµu t×nh yªu th­¬ng - Häc sinh ph¸t biÓu kÕt qu¶ * Khi ë trong lßng mÑ - Mî ¬i! Mî ¬i! cuèng quýt, mõng tñi, xãt xa, ®au ®ín, hy väng, khao kh¸t t×nh mÑ. - Gi¶ ®Þnh ng­êi ®ã kh«ng ph¶i mÑ Hång , kh¸c g× c¸i ¶o ¶nh cña mét dßng n­íc trong suèt ch¶y d­íi bãng r©m hiÖn ra tr­íc con m¾t gÇn r¹n nøt cña ng­êi bé hµnh ng· gôc tr­íc sa m¹c. C¶m gi¸c tñi thÑn trong Hång ®­îc lµm râ b»ng mét so s¸nh kú l¹ ®éc ®¸o vµ ®Çy søc thuyÕt phôc. C¸i hay cña nã lµ rÊt phï hîp víi viÖc béc lé t©m tr¹ng thÊt väng cïng cùc cña Hång : tét cïng h¹nh phóc vµ tét cïng ®au khæ, c¶m gi¸c gÇn víi c¸i chÕt. - Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, rÝu c¶ ch©n tay, oµ lªn khãc hµnh ®éng cuèng cuång,véi v·, nh÷ng buån vui, hên tñi biÕn thµnh giät n­íc m¾t. Nh­ng kh¸c víi tr­íc ®©y lµ: dçi hên mµ h¹nh phóc, tøc t­ëi mµ m·n nguyÖn. - Sung s­íng nhËn thÊy mÑ kh«ng cßm câi x¬ x¸c... mµ ng­îc l¹i... ng­êi mÑ hiÖn lªn cô thÓ, sinh ®éng béc lé t×nh con yªu th­¬ng quý träng mÑ - C¶m gi¸c Êm ¸p m¬n man kh¾p da thÞt ''ph¶i bÐ l¹i vµ l¨n voµ lßng mÑ... ªm dÞu v« cïng'' c¶m gi¸c sung s­íng ®Õn cùc ®iÓm cña ®øa con khi ë trong lßng mÑ ®­îc diÔn t¶ b»ng c¶m høng ®Æc biÖt say mª cïng nh÷ng rung ®éng cùc kú tinh tÕ. Nã t¹o ra 1 kh«ng gian cña ¸nh s¸ng, mµu s¾c, h­¬ng th¬m võa l¹ lïng, võa gÇn gòi. Nã lµ h×nh ¶nh vÒ mét thÕ giíi ®ang bõng në, håi sinh, 1 thÕ giíi dÞu dµng kû niÖm vµ ¨m ¾p t×nh mÉu tö - Chó bÐ Hång bång bÒnh trong c¶m gi¸c vui s­íng, r¹o rùc kh«ng m¶y may nghÜ ngîi. Nh÷ng lêi cay ®éc, nh÷ng tñi cùc ch×m ®i trong dßng c¶m xóc miªn man Êy. - BiÓu c¶m trùc tiÕp thÓ hiÖn xóc ®éng t×nh c¶m cña bÐ Hång vµ kh¬i gîi c¶m xóc cña ng­êi ®äc - Häc sinh ph¸t biÓu. 4. Tæng kÕt a. NghÖ thuËt - ChÊt tr÷ t×nh th¾m ®­îm: + T×nh huèng vµ néi dung truyÖn: hoµn c¶nh ®¸ng th­¬ng; ng­êi mÑ khæ cùc; lßng yªu th­¬ng mÑ + Dßng c¶m xóc phong phó cña chó bÐ Hång + c¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ : kÓ víi béc lé c¶m xóc, h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, c¸c so s¸nh giµu søc gîi c¶m, lêi v¨n giµu c¶m xóc b. Néi dung - Häc sinh ph¸t biÓu *Ghi nhí: SGK . Häc sinh ®äc ghi nhí SGK (tr 21) III. LuyÖn tËp . - Lµ mét thÓ cña ký, ng­êi viÕt kÓ l¹i nh÷ng truyÖn, nh÷ng ®iÒu chÝnh m×nh ®· tr¶i qua, ®· chøng kiÕn - Nhµ v¨n cña phô n÷ vµ nhi ®ång, dµnh cho hä tÊm lßng chøa chan th­¬ng yªu vµ th¸i ®é n©ng niu tr©n träng; thÊm thÝa nçi tñi cùc cña hä, thÊu hiÓu tr©n träng vÎ ®Ñp t©m hån, ®øc tÝnh cao quÝ cña hä. 4. Cñng cè: ? Bøc tranh trong SGK cã ý nghÜa g×. ? KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch - Gi¸o viªn treo b¶ng phô, häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: ý nµo kh«ng nãi lªn®Æc s¾c vÒ mÆt nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch: A. Giµu chÊt tr÷ t×nh. B. Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt ®Æc s¾c. C. Sö dông nghÖ thuËt ch©m biÕm D. Cã nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh ®éc ®¸o. 5. H­íng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña truyÖn. - Lµm bµi tËp: nh©n vËt bÐ Hång cã thÓ gîi cho ng­êi ®äcnh÷ng suy t­ g× vÒ sè phËn con ng­êi trong x· héi cò? A. §ã lµ 1 n¹n nh©n ®¸ng th­¬ng cña nghÌo ®ãi vµ cæ tôc hÑp hßi. B. §ã lµ 1 sè phËn ®au khæ vµ bÊt h¹nh. C. §ã lµ 1 sè phËn ®au khæ nh­ng kh«ng hoµn toµn bÊt h¹nh. D. §ã lµ mét ®øa trÎ biÕt v­ît lªn tñi cùc, ®au khæ bëi t×nh yªu trong s¸ng dµnh cho mÑ. - So¹n bµi ''Tøc n­íc vì bê''. ------------------------------------------------------------- Ngày soạn: 20/ 8/2013 TUẦN 2: TIẾT 7 Tiếng Việt TRƯỜNG TỪ VỰNG A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Hiểu được thế nào là trường từ vựng và xác lập được một số trường từ vựng gần gũi. - Biết cách sử dụng các từ cùng trường từ vựng để nâng cao hiệu quả diễn đạt. 1. Kiến thức Khái niệm trường từ vựng. 2. Kỹ năng: - Tập hợp các từ có chung nét nghĩa vào cùng một trường từ vựng. - Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để đọc – hiểu và tạo lập văn 3. Th¸i ®é : Gi¸o dôc häc sinh sö dông tõ TiÕng ViÖt cho ®óng. B. CHUẨN BỊ: - Thµy: B¶ng phô: Ph©n biÖt tr­êng tõ vùng vµ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ vùng - Trß: PhiÕu häc tËp (BT 2) theo nhãm C. ph­¬ng ph¸p: - §µm tho¹i, th¶o luËn nhãm, nªu vÊn ®Ò, b×nh gi¶ng, khai th¸c kªnh h×nh D. tiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. Tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ tõ nghÜa réng vµ tõ nghÜa hÑp. ? Gi¶i BT 5 SGK tr 11 vµ BT 6 SBT tr5 ? X¸c ®Þnh nghÜa réng, hÑp cña c¸c tõ g¹ch ch©n sau: '' ChÕt vinh cßn h¬n sèng nhôc'' '' Cho t«i mét ®Üa rau sèng''. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thµy Ho¹t ®éng cña trß ? C¸c tõ in ®Ëm dïng ®Ó chØ ®èi t­îng lµ ng­êi, ®éng vËt hay sinh vËt? T¹i sao em biÕt ®­îc ®iÒu ®ã. * C¸c tõ in ®Ëm chØ bé phËn cña c¬ thÓ con ng­êi.? NÐt chung vÒ nghÜa cña nhãm tõ trªn lµ g×. - NÕu tËp hîp c¸c tõ in ®Ëm Êy thµnh mét nhãm tõ th× chóng ta cã mét tr­êng tõ vùng . ? VËy theo em tr­êng tõ vùng lµ g×. -Cho häc sinh ®äc ghi nhí -NhÊn m¹nh ghi nhí ? Tr­êng tõ vùng ''m¾t'' cã thÓ bao gåm nh÷ng tr­êng tõ vùng nhá nµo. ? Cho vÝ dô. ? VËy tõ ®ã em rót ra nhËn xÐt g×. * a. Mét tr­êng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu tr­êng tõ vùng nhá. ? Trong mét tr­êng tõ vùng cã thÓ tËp hîp nh÷ng tõ cã tõ lo¹i kh¸c nhau kh«ng. ? VËy em cÇn l­u ý ®iÒu g×. * b. C¸c tõ trong 1 tr­êng tõ vùng cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i. ? Do hiÖn t­îng nhiÒu nghÜa, 1 tõ cã thÓ thuéc nhiÒu tr­êng tõ vùng kh¸c nhau kh«ng? Cho vÝ dô. * c. - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu tr­êng tõ vùng kh¸c nhau. ? T¸c dông cña c¸ch chuyÓn tr­êng tõ vùng trong v¨n th¬ vµ trong cuéc sèng hµng ngµy. ?Em cÇn l­u ý ®iÒu g× * d. C¸ch chuyÓn tr­êng tõ vùng lµm t¨ng tÝnh nghÖ thuËt cña ng«n tõ vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t. ? Tr­êng tõ vùng vµ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ kh¸c nhau ë ®Æc ®iÓm nµo? cho vÝ dô. -Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô vµ rót ra nhËn xÐt. ? T×m c¸c tõ thuéc tr­êng tõ vùng ''ng­êi ruét thÞt'' ? H·y ®Æt tªn tr­êng tõ vùng cho mçi d·y tõ ®­íi ®©y -Yªu cÇu häc sinh lµm viÖc theo nhãm vµ b¸o c¸o kÕt qu¶, viÕt kq bµi tËp lªn giÊy trong (phiÕu häc tËp). -BËt m¸y chiÕu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi tËp cña häc sinh .(Dïng b¶ng phô) -Gäi hs nhãm kh¸c nhËn xÐt. ?C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n thuéc tr­êng tõ vùng nµo ?XÕp c¸c tõ :mòi, nghe, tai, thÝnh, ®iÕc, th¬m, râ vµo ®óng tr­êng tõ vùng cña nã theo b¶ng: khøu gi¸c, thÝnh gi¸c. ?T×m c¸c tr­êng tõ vùng cña mçi tõ sau ®©y : l­íi, l¹nh, tÊn c«ng. - Gi¸o viªn h­íng dÉn lÊy vÝ dô. I. ThÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng . A. Kh¸i niÖm 1. VÝ dô - Häc sinh ®äc vÝ dô trong SGK . 2. NhËn xÐt + C¸c tõ in ®Ëm chØ ng­êi. Ta biÕt ®­îc ®iÒu ®ã v× c¸c tõ Êy ®Òu n»m trong nh÷ng c©u v¨n cô thÓ, cã ý nghÜa x¸c ®Þnh. + Nhãm tõ chØ bé phËn cña c¬ thÓ con ng­êi. - Tr­êng tõ vùng lµ tËp hîp c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. + C¬ së ®Ó h×nh thµnh tr­êng lµ ®Æc ®iÓm chung vÒ nghÜa. + Kh«ng cã ®Æc ®iÓm chung vÒ nghÜa th× kh«ng cã tr­êng. 3.KÕt luËn:ghi nhí (sgk) B. L­u ý 1. CÊp bËc cña tr­êng tõ vùng vµ t¸c dông cña c¸ch chuyÓn tr­êng tõ vùng . - Häc sinh ®äc môc ''2-L­u ý'' trong SGK - Bé phËn cña m¾t - §Æc ®iÓm cña m¾t - C¶m gi¸c cña m¾t - BÖnh vÒ m¾t - Ho¹t ®éng cña m¾t +TÝnh hÖ thèng cña tr­êng, th­êng cã 2 bËc tr­êng tõ vùng lµ lín vµ nhá. -Cã thÓ tËp hîp ®­îc nh÷ng tõ lo¹i kh¸c nhau, v×: + DT chØ SV; con ng­¬i, l«ng mµy... + §T chØ hµnh ®éng: ngã, liÕc... + TT chØ tÝnh chÊt : lê ®ê, tinh anh... §Æc ®iÓm ng÷ ph¸p cña nh÷ng tõ cïng tr­êng.- Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu tr­êng tõ vùng kh¸c nhau. - Ph©n tÝch vÝ dô trong sgk. - Lµm t¨ng søc gîi c¶m + Ph©n tÝch vÝ dô trong SGK Suy nghÜ cña con ng­êi: t­ëng,nghÜ, ngì... Hµnh ®éng cña con ng­êi: mõng ,vui , buån... C¸ch x­ng h« cña con ng­êi: c«, cËu, tí... -Mèi quan hÖ gi÷a tr­êng tõ vùng víi c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng : Èn dô, nh©n ho¸, so s¸nh... 2. Ph©n biÖt tr­êng tõ vùng vµ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. Tr­êng tõ vùng CÊp ®é KQ cña nghÜa tõ ng÷ -Lµ 1 tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt 1 nÐt chung vÒ nghÜa, trong ®ã c¸c tõ cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i VD: Tr­êng tõ vùng vÒ ''c©y'' +Bé phËn cña c©y:th©n, rÔ, cµnh... (DT) +H.d¸ng cña c©y: cao, thÊp, to, bÐ... (TT) -Lµ mét tËp hîp c¸c tõ cã quan hÖ SS vÒ ph¹m vi nghÜa réng hay hÑp trong ®ã c¸c tõ ph¶i cïng tõ lo¹i VD: + tèt (réng) -®¶m ®ang(hÑp) TT +bµn(réng)- bµn gç (hÑp) DT +®¸nh(réng) - c¾n (hÑp) §T II. LuyÖn tËp . 1. Bµi tËp 1 - Häc sinh ®äc bµi tËp 1 SGK + t«i, thµy t«i, mÑ t«i, em t«i, c« t«i 2. Bµi tËp 2 a. Dông cô ®¸nh thuû s¶n . b. Dông cô ®Ó ®ùng. c. Hµnh ®éng cña ch©n. d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ . e. TÝnh c¸ch . g. Dông cô ®Ó viÕt. 3. Bµi tËp 3 -Tr­êng tõ vùng th¸i ®é . 4.Bµi tËp 4: Khøu gi¸c mòi, th¬m, ®iÕc,thÝnh ThÝnh gi¸c tai, nghe, ®iÕc, râ, thÝnh 5. Bµi tËp 5: a. L­íi - Tr­êng dông cô ®¸nh b¾t thuû s¶n: l­íi, n¬m, c©u, vã... - Tr­êng ®å dïng cho chiÕn sÜ: l­íi (ch¾n ®¹n B40), vâng, t¨ng, b¹t, ... - Tr­êng c¸c ho¹t ®éng s¨n b¾n cña con ng­êi: l­íi, bÉy, b¾n ,®©m.. b. Tõ l¹nh: - Tr­êng thêi tiÕt vµ nhiÖt ®é: l¹nh, nãng, hanh, Èm. - Tr­êng tÝnh chÊt cña thùc phÈm: l¹nh (®å l¹nh); nãng(thùc phÈm nãng cã hµm l­îng ®¹m cao) - tr­êng tÝnh chÊt t©m lÝ hoÆc t×nh c¶m cña con ng­êi: l¹nh (tÝnh h¬i l¹nh); Êm (ë bªn chÞ Êy thËt Êm ¸p). 4. Cñng cè: - ThÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng ? - Häc vÒ tr­êng tõ vùng cÇn l­u ý ®iÒu g×? 5. H­íng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ®­îc kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý cña tr­êng tõ vùng - Lµm bµi tËp 5; 6; 7 SGK (tr 23) - Xem tr­íc bµi tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh. ------------------------------------------------------- Ngày soạn: 20/ 8/2013 TUẦN 2: TIẾT 8 Tập làm văn Bè côc cña V¨n b¶n A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nắm bắt được yêu cầu của văn bản về bố cục. - Biết cách xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng, phản ánh, ý đồ giao tiếp của người viết và nhận thức của người đọc. 1. Kiến thức Bố cục của văn bản, tác phẩm của việc xây dựng bố cục. 2. Kỹ năng: - Sắp xếp các đoạn văn trong bài theo một bố cục nhất định. - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc – hiểu văn bản. 3.Th¸i ®é : Nghiªm tóc häc tËp. C. ph­¬ng ph¸p: - §µm tho¹i, th¶o luËn nhãm, nªu vÊn ®Ò, gi¶i thÝch D. tiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1.æn ®Þnh líp: 2. KiÓm tra bµi cò: ?ThÕ nµo lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n . ? TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ g×. ? Gi¶i bµi tËp 3 (SGK - tr 14) bµi tËp 3 (SBT - tr 7) 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thµy Ho¹t ®éng cña trß - H­íng dÉn häc sinh «n l¹i kiÕn thøc líp 6, 7 ? V¨n b¶n trªn cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn. ? ChØ râ ranh giíi gi÷a c¸c phÇn ®ã * V¨n b¶n th­êngcã bè côc 3 phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi. ? Cho biÕt nhiÖm vô cña tõng phÇn trong v¨n b¶n . ? Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n . * NhiÖm vô tõng phÇn: - Më bµi nªu ra chñ ®Ò cña v¨n b¶n . - Th©n bµi cã c¸c ®o¹n nhá, tr×nh bµy c¸c ý lµm s¸ng tá chñ ®Ò. - KÕt bµi tæng kÕt , nhËn ®Þnh chung. ? VËy thÕ nµo lµ bè côc v¨n b¶n vµ nhiÖm vô cña tõng phÇn. -Cho häc sinh ®äc ghi nh¬SGK - Y/c häc sinh xem l¹i phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n ''T«i ®i häc''. ? PhÇn th©n bµi kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn nµo ? C¸c sù kiÖn Êy ®­îc s¾p xÕp theo thø tù nµo. * C¸ch s¾p xÕp phÇn th©n bµi: Theo thø tù thêi gian, kh«ng gian h­íng vµo chñ ®Ò. - Xem l¹i v¨n b¶n ''Trong lßng mÑ'' ? H·y chØ ra nh÷ng diÔn biÕn cña t©m tr¹ng cËu bÐ Hång. * s¾p xÕp theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc triÓn khai chñ ®Ò. ? Khi t¶ ng­êi vËt, con vËt, phong c¶nh ... em sÏ lÇn l­ît miªu t¶ theo tr×nh tù nµo. * Cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp kh¸c nhau theo ý ®Þnh cña ng­êi viÕt. ? H·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c sù viÖc trong th©n bµi v¨n b¶n: Ng­êi thÇy ®¹o cao ®øc träng. * s¾p xÕp theo m¹ch suy luËn cña ng­êi viÕt. ? Tõ nh÷ng vÝ dô trªn h·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n tuú théc vµo nh÷ng yÕu tè nµo. ? T¸c dông cña viÖc s¾p xÕp Êy. * Néi dung phÇn v¨n b¶n th­êng ®­îc s¾p xÕp m¹ch l¹c theo kiÓu bµi vµ ý ®å giao tiÕp cña ng­êi viÕt, chñ ®Ò sao cho phï hîp víi chñ ®Ò, sù tiÕp nhËn cña ng­êi ®äc - Cho häc sinh ®äc ghi nhí SGK ? Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ý trong c¸c ®o¹n trÝch. I. Bè côc cña v¨n b¶n. 1. VÝ dô: - Häc sinh ®äc v¨n b¶n môc ( SGK I) 2. NhËn xÐt: - Chia lµm 3 phÇn + PhÇn 1: Tõ ®Çu ®Õn kh«ng mµng danh lîi + PhÇn 2: tiÕp ®Õn kh«ng cho vµo th¨m. + PhÇn 3: cßn l¹i - NhiÖm vô tõng phÇn: + PhÇn 1: giëi thiÖu «ng Chu V¨n An + PhÇn 2: C«ng lao, uy tÝn vµ tÝnh c¸ch cña «ng (2 ®o¹n v¨n) + PhÇn 3: T×nh c¶m cña mäi nng­êi ®èi víi «ng. - Lu«n g¾n bã chÆt chÏ ví