Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tuần 3 Tiết 9 Bài 3 Tức nước vỡ bờ

Tuần: 3 TÖÙC NÖÔÙC VÔÕ BÔØ (Ngoâ Taát Toá) Tieát: 9 Bài 3: ND:……… I. Muïc tieâu caàn ñaït: Giuùp hoïc sinh 1. Kieán thöùc: - Biết được cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”. - Hiểu giá trị hiện thực và nhân đạo qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”. - Thấy được thành công của nhà văn trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật. 2. Kyõ naêng: - Tóm tắt văn bản truyện. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực. 3. Thaùi ñoä: - Giao tiếp: Suy nghĩ về số phận của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám. II. Trọng tâm: - Noãi khoå cöïc cuûa ngöôøi noâng daân bò aùp böùc vaø nhöõng phaåm chaát cao ñeïp cuûa hoï. III. Chuaån bò: Giaùo vieân: Tieåu thuyeát “Taét Ñeøn”. Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm. Hoïc sinh: Ñoïc và tóm tắt ñoaïn trích, traû lôøi caâu hoûi trong vôû baøi taäp. IV. Tieán trình daïy hoïc: 1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: 8A1: 8A2: 8A3: (Phân công giúp học sinh vắng nếu có) 2. Kiểm tra miệng: Câu 1: Em coù nhaän xeùt gì veà nhaân vaät beù Hoàng qua ñoïan trích “Trong loøng meï”? (8 ñ) Trả lời: Bé Hồng _ Laø moät caäu beù baát haïnh, moà coâi cha, meï ñi laøm aên xa, phaûi soáng trong söï gheû laïnh cuûa ngöôøi thaân. _ Laø ñöùa con coù moät tình yeâu thöông vaø kính troïng meï saâu saéc, moïi raép taâm saáu xa, ñoäc aùc khoâng theå xaâm phaïm ñeán. Câu 2: Hôm nay chúng ta học văn bản gì? Tác giả? Thể loại? (2đ) _ HS trả lời, GV dẫn vào bài. 3. Baøi môùi: (Giaùo vieân giôùi thieäu baøi) Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung HÑ1: (Vào bài) * GV giới thiệu chân dung tác giả và tiểu thuyết “Tắt đèn”.(nếu có) * Neâu vaøi neùt veà taùc giaû Ngoâ Taát Toá? _ OÂng laø moät trong nhöõng nhaø vaên xuaát saéc nhaát cuûa traøo löu vaên hoïc hieän thöïc, chuyeân vieát veà noâng daân tröôùc CMT8. _ OÂng noåi tieáng treân nhieàu lónh vöïc. * GV giôùi thieäu moät vaøi neùt veà taùc phaåm “Taét Ñeøn”. * Toùm taét noäi dung chính cuûa taùc phaåm “Taét Ñeøn”? * Neâu vò trí ñoaïn trích “Trong loøng meï”? _ Chöông XVIII, sau khi anh Daäu bò baét, bò ñaùnh ñaäp daõ man, ñöôïc tha veà nhaø… * GV höôùng daãn caùch ñoïc, goïi HS ñoïc phaân vai. _ GV cuøng HS nhaän xeùt caùch ñoïc. * GV höôùng daãn HS tìm hieåu chuù thích SGK * Boá cuïc cuûa vaên baûn goàm maáy phaàn? Noäi dung? _ 2 phaàn + Töø ñaàu … coù ngon mieäng hay khoâng: Tình theá gia ñình chò Daäu. + Coøn laïi: Chò Daäu ñoái dieän vôùi cai leä. HÑ 2: * Ñoïc ñoaïn trích em thaáy hoaøn caûnh gia ñình chò Daäu hieän leân nhö theá naøo? _ Gia ñình thieáu söu, anh Daäu môùi tænh daäy sau traän ñoøn vaø côn soát. _ Tieáng troáng, tuø vaø ñoác thueá doàn daäp. * Em coù nhaän xeùt veà tình theá naøy? _ Tình theá nguy caáp. *“Cai leä” laø gì? Haén coù vai troø gì ôû laøng Ñoâng Xaù? _ HS traû lôøi – GV cuøng nhaän xeùt _ Laø teân tay sai, laø coâng cuï phuïc vuï ñaéc löïc cho XHPKTD. * Tìm caùc chi tieát mieâu taû haønh ñoäng, cöû chæ, lôøi noùi cuûa teân cai leä? _ HS thaûo luaän baøn, trình baøy. _ GV cuøng HS nhaän xeùt. * Em coù nhaän xeùt gì veà ngoân ngöõ cuûa teân cai leä? _ Ñaây khoâng phaûi laø ngoân ngöõ cuûa con ngöôøi, laø tieáng theùt, gaàm rít cuûa thuù döõ. * Chöùng minh tính daõ thuù coøn boäc loä qua vieäc ñoái xöû ntn vôùi vôï choàng anh Daäu? _ Boû ngoaøi tai nhöõng lôøi van xin cuûa chò Daäu, ñaùnh ñaäp ngöôøi oám khoâng thöông tieác, ñoäc aùc. * Em coù nhaän xeùt gì veà baûn chaát cuûa teân cai leä? _ Tính caùch daõ thuù, hung baïo, taùn taän löông taâm, khoâng chuùt tình ngöôøi. * Theo em vì sao teân cai leä gaây toäi aùc maø khoâng bò ngaên chaën? _ Haén ñaïi dieän cho nhaø nöôùc, nhaân danh pheùp nöôùc ñeå haønh ñoäng. * Töø ñoù em coù nhaän xeùt gì veà cheá ñoä XH ñöông thôøi? _ HS traû lôøi. (GV chuyeån yù) * Tröôùc khi cai leä vaø ngöôøi nhaø lyù tröôûng saàm saäp tieán vaøo, moái quan taâm lôùn nhaát cuûa chò Daäu laø gì? _ Naáu cho ñöôïc noài chaùo, cho anh Daäu huùp moät ít… * Ñieàu ñoù theå hieän nhaân caùch gì cuûa chò Daäu? _ Yeâu thöông choàng con heát möïc. * Chò Daäu ñaõ ñoái phoù vôùi boïn tay sai ñeå baûo veä choàng baèng caùch naøo? _ Van xin tha thieát, coá gôïi töø taâm cuûa oâng cai. _ Khi bò ñaùnh vaø tính maïng cuûa anh Daäu bò ñe doaï, chò lieàu maïng cöï laïi. * Quaù trình cöï laïi cuûa chò Daäu dieãn ra ntn? _ Töø lyù leõ ñeán haønh ñoäng. * Em coù nhaän xeùt gì veà caùch xöng hoâ cuûa chò Daäu? _ OÂng – chaùu => oâng – toâi: chò Daäu ñaõ ñöùng thaúng leân, coù vò theá ngang haøng vôùi ñoái thuû. _ Nghieán hai haøm raêng, xöng hoâ baø – maøy: khinh bæ, khaúng ñònh tö theá saün saøng ñoái phoù (quaät ngaõ hai teân tay sai) * Thuaät laïi caûnh chò Daäu quaät ngaõ hai teân tay sai? Nhaän xeùt tö theá chò Daäu? _ HS traû lôøi. Chò Daäu maïnh meõ, ngang taøng; hai teân tay sai boä daïng thaûm haïi. * Do ñaâu chò Daäu coù söùc maïnh laï luøng nhö vaäy? _ Laø söùc maïnh cuûa loøng caêm hôøn maø caùi goác laø loøng thöông yeâu (baûo veä anh Daäu) * Söï thay ñoåi thaùi ñoä cuûa chò Daäu coù hôïp lyù khoâng? Qua ñoù cho thaáy tính caùch gì cuûa chò Daäu? _ Laø ngöôøi phuï nöõ hieàn laønh, nhaãn nhuïc, chòu ñöïng, coù söùc soáng maïnh meõ, tinh thaàn phaûn khaùng tiềm taøng, khi bò doàn ñeán ñöôøng cuøng chò choáng traû quyeát lieät, theå hieän moät thaùi ñoä baát khuaát. * Thaùi ñoä ñoù theå hieän ôû caâu noùi naøo? _ Thaø ngoài tuø …… toâi khoâng chòu ñöôïc” * GDKN: Chò Daäu laø nhaân vaät ñieån hình cuûa ngöôøi noâng daân. Vaäy em có suy nghĩ gì veà ngöôøi noâng daân thôøi aáy? (HS thảo luận cặp – GV lieân heä giaùo duïc HS) _ Hieàn laønh, nhaãn nhòn, muoán yeân oån laøm aên, coù aùp böùc coù ñaáu tranh… _ Sự cảm thông, trân trọng. * GV höôùng daãn HS toång keát veà noäi dung vaø ngheä thuaät, goïi HS ñoïc ghi nhôù. I. Ñoïc – tìm hieåu chuù thích: 1. Taùc giaû, taùc phaåm: _ NgoâTaát Toá (1893 – 1954) 2. Ñoïc, chuù thích: 3. Boá cuïc ñoaïn trích: II. Phaân tích: 1. Tình theá cuûa gia ñình chò Daäu: _ Tình theá nguy caáp 2. Nhaân vaät cai leä: _ Goõ ñaàu roi xuoáng ñaát. _ Theùt leân, trôïn ngöôïc hai maét, haén quaùt. _ Giaät phaét daây thöøng, ñaùnh, taùt chò Daäu. Laø keû taøn baïo, ñoäc aùc, khoâng chuùt tình ngöôøi. 3. Chò Daäu vaø tinh thaàn phaûn khaùng “töùc nöôùc vôõ bôø”: _ Yeâu thöông choàng con heát möïc. _ Luùc ñaàu : lo laéng, van xin (chaùu - oâng). _ Sau ñoù lieàu maïng cöï laïi: + Baèng lí: (toâi – oâng). + Baèng haønh ñoäng: nghieán hai haøm raêng (baø – maøy) _ Laø ngöôøi phuï nöõ hieàn laønh, nhaãn nhuïc, khi bò doàn ñeán ñöôøng cuøng chò choáng traû quyeát lieät, theå hieän moät thaùi ñoä baát khuaát. * Ghi nhôù (SGK/33) 4.Câu hỏi và bài tập củng cố: Câu 1: Em hieåu theá naøo veà nhan ñeà “Töùc nöôùc vôõ bôø”? Trả lời: _ Con ngöôøi khi bò doàn ñeán ñöôøng cuøng seõ choáng traû quyeát lieät. _ Coù aùp böùc coù ñaáu tranh, con giun xeùo laém cuõng quaèn. 5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø: 1. Đối với tiết học này: _ Ñoïc ñoaïn trích, ñoïc phaân vai diễn cảm. (hoïc nhoùm) _ Tóm tắt đoạn trích theo ngôi kể của nhân vật chị Dậu. _ Hoïc noäi dung phaân tích. 2. Đối với tiết học sau: _ Chuaån bò: Laõo Haïc. + Ñoïc, taäp keå toùm taét, vaøi neùt veà taùc giaû, taùc phaåm. + Traû lôøi caâu hoûi trong SGK, VBT. V. Rút kinh nghiệm: Nội dung: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Phương pháp: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Sử dụng đồ dùng dạy học: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… _________________________________________________________________________ Tuần: 3 Tieát: 10 Bài 3: ND:……… XAÂY DÖÏNG ÑOAÏN VAÊN TRONG VAÊN BAÛN I. Muïc tieâu caàn ñaït: Giuùp hoïc sinh 1. Kieán thöùc: Hieåu ñöôïc khaùi nieäm ñoaïn vaên, töø ngöõ chuû ñeà, caâu chuû ñeà, quan heä giöõa caùc caâu trong ñoaïn vaên. 2. Kyõ naêng: Nhận biết được từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong một đoạn văn đã cho. Hình thành chủ đề, viết các từ ngữ và câu chủ đề, viết các câu liền mạch theo chủ đề và quan hệ nhất định. Trình bày một đoạn văn theo kiểu qui nạp, diễn dịch, song hành, tổng hợp. 3. Thaùi ñoä: Yeâu thích vieát vaên. II. Trọng tâm: Khaùi nieäm ñoaïn vaên, töø ngöõ chuû ñeà, caâu chuû ñeà, quan heä giöõa caùc caâu trong ñoaïn vaên. III. Chuaån bò: Giaùo vieân: Ñoaïn vaên maãu. Hoïc sinh: Soaïn baøi theo caâu hoûi trong SGK vaø VBT IV. Tieán trình daïy hoïc: 1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: 8A1: 8A2: 8A3: (Phân công giúp học sinh vắng nếu có) 2. Kiểm tra miệng: Kieåm tra VBT cuûa HS. Câu 1: Boá cuïc vaên baûn laø gì? Goàm maáy phaàn? Nhieäm vuï töøng phaàn? (10 ñ) _ Laø toå chöùc caùc ñoaïn vaên ñeå theå hieän chuû ñeà. _ Vaên baûn thöôøng coù boá cuïc ba phaàn: + Môû baøi: neâu chuû ñeà vaên baûn. + Thaân baøi: trình baøy caùc khía caïnh cuûa chuû ñeà. + Keát baøi: toång keát chuû ñeà cuûa vaên baûn. 3. Baøi môùi: (Giaùo vieân giôùi thieäu baøi) Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung HÑ1: * GV goïi HS ñoïc vaên baûn. * Văn bản trên gồm mấy ý? Mỗi ý được viết thành mấy đoạn? _ Gồm 2 ý, trình bày trong hai đoạn. * Dấu hiệu hình thức nào giúp em nhận biết đoạn văn? _ Viết hoa lùi đầu dòng và dấu chấm xuống dòng. * Vậy theo em đoạn văn là gì? _ Đợn vị trực tiếp tạo văn bản. _ Về hình thức: Viết hoa lùi đầu dòng và có dấu chấm xuống dòng. _ Về nội dung: Thường diễn đạt một ý tương đối hoàn chỉnh. HĐ2: * Từ ngữ chủ đề là gì? _ Là từ ngữ có tác dụng duy trì đối tượng trong đoạn văn. * Trong văn bản trên em hãy cho biết đâu là từ ngữ chủ đề của mỗi đoạn văn? _ Các từ ngữ chủ đề: + Đoạn 1: Ngô Tất Tố.( Ông, Nhà văn ). + Đoạn 2: Tắt đèn.( Tác phẩm ). * GV gọi học sinh đọc thầm đoạn thứ 2 của văn bản. * Ý khái quát bao trùm của cả đoạn văn là gì? _ Đoạn văn đánh giá những thành công của Ngô Tất Tố => Khẳng định phẩm chất người lao động chân chính. * Câu nào trong đoạn văn chứa ý khái quát đó? _ Câu: Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố. * Câu chứa đựng ý khái quát của đoạn văn được gọi là câu chủ đề. Em có nhận xét gì về câu chủ đề ( về nội dung, hình thức, vị trí.)? _ Nội dung: câu chủ đề thường mang ý nghĩa khái quát của cả đoạn văn. _ Hình thức: Lời lẽ ngắn gọn, đủ chủ ngữ, vị ngữ. _ Vị trí: Đứng đầu hoặc đứng cuối đoạn. * Trong văn bản ở mục I SGK và đoạn văn II2 SGK, đoạn văn nào có câu chủ đề? Vị trí của câu chủ đề trong mỗi đoạn văn? _ Mục I: + Đoạn 1: không có câu chủ đề. + Đoạn 2: câu chủ đề nằm ở đầu đoạn văn. _ Mục II ( 2.b) Câu chủ đề nằm ở cuối đoạn văn. * Nội dung của đoạn văn được trình bày theo thứ tự nào? _ Mục I: + Đoạn 1: Trình bày ý theo kiểu song hành. + Đoạn 2: Trình bày ý theo kiểu diễn dịch. _ Mục II: Trình bày ý theo kiểu quy nạp. *Giáo viên: Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ. HĐ3: Gọi học sinh đọc bài tập 1. _ Văn bản chia làm 2 ý. _ Mỗi ý diễn đạt bằng một đoạn văn. Gọi học sinh đọc bài tập 2. a. Đoạn diễn dịch (Câu chủ đề ở đầu đoạn, các câu sau chứng minh vấn đề). b. Đoạn song hành (Miêu tả cảnh vật sau cơn mưa). c. Đoạn song hành. Bài tập3:(Thảo luận nhóm) Dãy A: diễn dịch. Dãy B: qui nạp. * GV hướng dẫn HS về nhà làm bài tập 4 SGK/ 37. I. Theá naøo laø ñoaïn vaên: * Vaên baûn: Ngoâ Taát Toá vaø taùc phaåm “Taét ñeøn” II. Từ ngữ và câu trong văn bản: 1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề trong văn bản: _ Là từ ngữ có tác dụng duy trì đối tượng trong đoạn văn. _ Câu chủ đề thường mang ý nghĩa khái quát của cả đoạn văn. _ Hình thức: Lời lẽ ngắn gọn, đủ chủ ngữ, vị ngữ. _ Vị trí: Đứng đầu hoặc đứng cuối đoạn. 2. Cách trình bày nội dung đoạn văn: _ Trình bày ý theo kiểu song hành. _ Trình bày ý theo kiểu diễn dịch. _ Trình bày ý theo kiểu quy nạp. *Ghi nhớ (SGK/36) III. Luyện tập: Bài tập1: Bài tập2: Bài tập3: Viết đoạn văn 4.Câu hỏi và bài tập củng cố: Goïi HS ñoïc ghi nhôù (SGK/36) 5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø: 1. Đối với tiết học này: _ Hoïc noäi dung ghi nhôù. _ Laøm baøi taäp 3,4 (SGK/37) 2. Đối với tiết học sau: _ Chuaån bò: Baøi vieát soá 1 (Vaên töï söï) + Xem laïi caùch laøm baøi vaên töï söï. + Laäp daøn baøi cho caùc ñeà trong SGK/37. V. Rút kinh nghiệm: Nội dung: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Phương pháp: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Sử dụng đồ dùng dạy học: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… _________________________________________________________________________ Tuần: 3 Tiết: 11-12 Bài 3: ND:……… VIEÁT BAØI LAØM VAÊN SOÁ 1 (VAÊN TÖÏ SÖÏ) I. Muïc tieâu caàn ñaït: Giuùp hoïc sinh 1. Kieán thöùc: OÂn laïi caùch vieát baøi vaên töï söï, chuù yù keát hôïp mieâu taû, keå vieäc, boäc loä caûm xuùc trong taâm hoàn mình. 2. Kyõ naêng: Reøn kyõ naêng vieát ñoaïn vaên maïch laïc, baøi vaên hoaøn chænh. 3. Thaùi ñoä: Giaùo duïc HS tính caån thaän, saùng taïo trong baøi vieát. II. Đề kiểm tra: Em haõy keå laïi kyû nieäm veà ngaøy khai tröôøng ñeå laïi aán töôïng saâu saéc nhaát trong loøng em. III. Đáp án: Nội dung Điểm a. Mở bài: _ Caûm nhaän chung veà ngaøy khai tröôøng. (2 điểm) b. Thân bài: _ Dieãn bieán cuûa ngaøy khai tröôøng ñeå laïi aán töôïng nhaát trong loøng em. _ Ñeâm tröôùc ngaøy khai tröôøng. (1,5 điểm) + Chuaån bò saùch vôû, quaàn aùo. (Taâm traïng.) _ Treân ñöôøng ñeán tröôøng. (1,5 điểm) + Caûnh vaät, con ngöôøi. (Taâm traïng.) _ Ñeán tröôøng. (1,5 điểm) + Caûnh vaät, baïn beø, thaày coâ. (Taâm traïng.) _ Luùc khai gaûng. (1,5 điểm) + Khi nghe tieáng troáng khai tröôøng. (Taâm traïng.) (6 điểm) c. Kết bài: _ Caûm xuùc cuûa em. + Thaáy mình ñaõ lôùn. Töï nhuû phaûi coá gaéng phaán ñaáu thaät nhieàu. (2 điểm) IV. Kết quả và rút kinh nghiệm: Lớp TSHS GIỎI TL KHÁ TL TB TL YẾU TL KÉM TL >TB TL 8A1 8A2 8A3 Cộng Ưu điểm: Khuyết điểm: Giải pháp khắc phục: