Giáo án Sinh 12 tiết 8: Qui luật Menden: qui luật phân li

Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết: Tuần: Chương II. TÍNH QUI LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN Bài 8. QUI LUẬT MENDEN: QUI LUẬT PHÂN LI Mục tiêu: 1. Kiến thức Sau khi học xong bài này, học sinh cần: Giải thích được tại sao Menden lại thành công trong việc phát hiện ra các qui luật di truyền. Phương pháp nghiên cứu của Menden → Hình thành học thuyết khoá học. Biết được cơ sở tế bào học của qui luật phân li. 2. Kỹ năng Rèn kỹ năng kỹ năng suy luận lôgic và khả năng vận dụng kiến thức toán học trong việc giải quyết vấn đề sinh học. Phương tiện dạy học: Sưu tầm các hình học có liên quan đến bài học. Hình 8.2 và bảng 8 SGK. Phiếu học tập Phương pháp giảng dạy: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận, giải thích tìm tòi bộ phận. Lên lớp: Ổn định lớp Giới thiệu thầy cô dự giờ (nếu có). Kiểm tra bài cũ: Giảng bài mới: Dẫn nhập: HS nhắc lại nội dung của định luật II (Phân tính), III của Menden ở chương trình lớp 9. (Khi lại 2 bố mẹ khác nhau về một cặp bố mẹ thuần chủng thì F2 phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn;…). Vậy, bắt đầu từ đâu mà Menden đưa ra được những nội dung định luật đó. Để làm rõ vấn đề nay chúng ta vào Baøi 8. QUI LUẬT MENDEN: QUI LUẬT PHÂN LI Hoạt động thầy giáo Hoạt động học sinh Nội dung * Lệnh HS đọc mục I và thảo luận nhóm tìm hiểu phương pháp nghiên cứu dẫn đến thành công của Menden thông qua việc phân tích thí nghiệm của Ông. - Quy trình tiến hành thí nghiệm của Menden ? - Kết quả thí nghiệm ? - Nét độc đáo trong TN của Menden ? * Lệnh HS đọc mục II và nghiên cứu bảng 8, thảo luận nhóm và hoàn thành phiếu học tập: - Men den đã đưa ra giả thuyết gì từ kết quả thí nghiệm của mình ? - Tỉ lệ phân li KG ở F2 (1:2:1) được giải thích dựa trên cơ sở nào ? (Nếu còn thời gian GV tổ chức cho HS thực hiện trò chơ với viên bi để học sinh hiểu rõ về cách tính xác suất. Cách tiến hành như sau: GV chuẩn bị 2 túi bi, mỗi túi có 100 viên bi trong đó có 50 bi đỏ, 50 bi trắng nhưng không cho SH biết. Sau đó cho HS lên bốc ngẫu nhiên trong 2 túi bi và ghi lại kết quả vào bảng a. Cuối cùng tính tổng như bảng a → kết quả bốc bi cho tỉ lệ 1:2:1 tương ứng với kết quả của sự phân li KG ở đời F2 của Menden) - Menden đã thực hiện phép lai nào để kiểm nghiệm lại giả thuyết ? - Nội dung của định luật phân li theo thuật ngũ hiện đại ? * Lệnh HS quan sát H8.2 và qua đó cho biết hình vẽ đã thể hiện đều gì ? - Vị trí của các alen ? - NST phân li → gen phân li hay gen phân li → NST phân li ? - Tỉ lệ phân li giao tử chứa alen A và giao tử chứa alen a ? - Điều gì quyết định tỉ lệ đó ? - Điều gì sẽ xảy ra khi tỉ lệ phân li giữa các alen không bằng nhau ? * HS thực hiện lệnh, hoàn thành phiếu học tập sau: Quy trình TN ? Kết quả TN ? (Nét độc đáo của Menden đã biết tạo ra dòng thuần chủng khác nhau dùng như những dòng đối chứng. Biết phân tích kết quả của mỗi cây lai về từng tính trang riêng biệt qua nhiều thế hệ, lập lại thí nghiệm nhiều lần để tăng độ chính xác, tiến hành lại thuận và lai nghịch để tìm hiểu vai trò của bố mẹ trong sự di truyền của tính trạng, lựa chọn đối tượng nghiên cứu thích hợp là đậu Hà Lan.) * HS thực hiện lệnh: Nội dung GT ? Kiểm đinh GT ? - Lai cây dị hợp với cây đồng hợp tử aa. (lặn) * HS thực hiện lệnh: - Nằm trên NST. - NST phân li → gen phân li . - Bằng nhau - Đột biến. I. Phương pháp nghiên cứu di truyền học của Menden: - Tạo các dòng thuần chủng có kiểu hình tương phản. (dv: đỏ - trằng) - Lai các dòng thuần chủng khác biệt với nhau bởi 1 hoặc nhiều tính trạng rồi phân tích kết quả lai ở đời F1, F2, F3. - Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai sau đó đưa ra giải thuyết để giải thích kết quả. - Tiến hành thí nghiệm chứng minh giả thuyết. II. Hình thành học thuyết khoa học: 1. Nội dung giả thuyết: - Mỗi tính trạng đều do một cặp nhân tố di truyền qui định. Trong tế bào nhân tố di truyền không trộn lẫn nhau. - Bố (mẹ) di truyền cho con (qua giao tử) 1 trong 2 thành viên của cặp nhân tố di truyền. - Khi thụ tinh, các giao tử kết hợp với nhau một chạch ngẫu nhiên tạo nên các hộ tử. 2. Kiểm tra giải thuyết: bằng phép lai phân tích (lai kiểm nghiệm) đều cho tỉ lệ KH 1:1 như dự đoán của Menden 3. Nội dung định luật: mỗi tính trạng do một cặp alen quy định, một có nguồn gốc từ bố, một có nguồn gốc từ mẹ. Các alen của bố và mẹ tồn tại trong tế bào của cơ thể con một cách riêng rẽ, không hoà trọn vào nhau. Khi hình thành giao tử, các thành viên của một cặp alen phân li đồng đều về các giao tử, nên 50% số giao tử chứa alen này còn 50% giao tử chứa alen kia. III. Cơ sở tế bào học của qui luật phân li: - Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và NST luôn tồn tại thành từng cặp. Các gen này nằm trên các NST. - Khi giảm phân tạo giao tử, các NST tương đồng phân li đồng đều về giao tử, kéo theo sự phân li đòng đều của các alen trên nó. Bảng a: Các lần lấy bi từ các túi Kết quả chung Lần 1 Vd: 2 đỏ Lần 2 Vd: 1 đỏ:1 trằng Lần 3 Vd: 2 trằng …………. ………… Tổng số ? đỏ- đỏ : ? đỏ - trắng : ? trắng – trắng * Lưu ý: GV yêu cầu HS trình bày kết quả Tn của Menden bằng sơ đồ lai: P: Hoa đỏ x Hoa trắng F1: 100% hoa đỏ F2: hoa đỏ và hoa trắng F3: số cây hoa đỏ F2 cho cây F3 toàn hoa đỏ. số cây hoa đỏ F2 cho cây F3 với tỉ lệ 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng. 100% số cây hoa đỏ F2 cho cây F3 toàn hoa trắng. 5. Củng cố: HS đọc và nhờ phần tóm tắt in nghiêng trong khung ở cuối bài. - Nếu bố mẹ đem lai không thuần chủng, các alen của một gen không có quan hệ trội lặn hoàn toàn (đồng trội) thi quy luật phân li của Menden có còn đúng hay không ? - Cần làm gì để biết chính xác kiểu gen của một cá thể có kiểu hình trội ? 6. Bài tập về nhà: Hoàn thành các câu hỏi cuối bài