Giáo án sinh học 12 chương trình chuẩn - Bài 17: Cấu trúc di truyền của quần thể

Tiết 18. Ngày soạn: 01/11/2008 Bài 17. CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ (tt) I. MỤC TIÊU DẠY HỌC Sau khi học xong bài này HS cần phải: 1. Kiến thức - Nêu được đặc trưng di truyền của quần thể giao phối - Phát biểu được nội dung định luật Hacđi – Vanbec. - Chứng minh tần số tương đối của các alen trong quần thể ngẫu phối duy trì không đổi qua các thế hệ. Nêu được công thức khái quát khi quần thể ở trạng thái cân bằng di truyền. - Trình bày được ý nghĩa và điều kiện nghiệm đúng của định luật Hacđi Vanbec. 2. Kỹ năng - Phát triển năng lực tư duy lý thuyết và rèn luyện kĩ năng giải bài tập xác định cấu trúc di truyền của quần thể. 3. Thái độ Thấy được sự đa dạng quần thể loài, đặc biệt quần thể giao phối. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Quần thể là gì? thế nào là tần số của các alen? tần số kiểu gen là gì? - Nêu công thức tổng quát xác định tần số alen cho thế hệ n của quần thể tự phối? 3. Bài mới Đặt vấn đề Hoạt động giáo viên và học sinh Nội dung HS nghiên cứu mục III.1 cho biết ? Quần thể ngẫu phối là gì? ? Đặc điểm di truyền của quần thể ngẫu phối? Trong quần thể xét 1 gen có n alen thì sẽ có bao nhiêu loại kiểu gen khác nhau? HS trả lời. HS nghiên cứu mục III.2 cho biết ? Một quần thể như thế nào gọi là cân bằng di truyền? Về nhà xây dựng công thức với 3 alen, 4 alen… ? Nội dung định luật Hacđi – Vanbec? ? Điều kiện để quần thể ở trạng thái cân bằng di truyền? ?Ý nghĩa của định luật Hacđi – Vanbec? HS Làm bài tập theo câu hỏi lệnh. III. Cấu trúc di truyền của quần thể ngẫu phối 1. Quần thể ngẫu phối - Là quần thể mà các cá thể trong quần thể giao phối một cách hoàn toàn ngẫu nhiên. - Đặc điểm: + Tạo nguồn biến dị di truyền rất lớn trong quần thể làm nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống. + Duy trì được tần số các kiểu gen khác nhau trong quần thể nên duy trì được sự đa dạng di truyền của quần thể. 2. Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể - Là quần thể có tỉ lệ các kiểu gen tuân theo công thức p2 + 2pq + q2 = 1, trong đó p là tần số alen trội, q là tần số alen lặn và p + q = 1 (gen có 2 alen). Định luật Hacđi - Vanbec - Nội dung định luật: SGK - Để quần thể ở trạng thái cân bằng di truyền cần có những điều kiện sau: + Quần thể có kích thước lớn. + Quần thể ngẫu phối. + Các cá thể có kiểu gen khác nhau có sức sống và khả năng sinh sản như nhau (không có CLTN). + Không xảy ra đột biến hoặc đột biến thuận bằng đột biến nghịch. + Quần thể được cách li với quần thể khác (không có sự di - nhập gen). - Ý nghĩa: Từ tần số các cá thể có kiểu hình lặn, chúng ta tính được tần số alen lặn, alen trội cũng như tần số các loại kiểu gen trong quần thể. IV. Củng cố - Quần thể giao phối là gì? - Quần thể giao phối khác gì với quần thể ngẫu phối? - Nêu công thức tính số kiểu gen trong quần thể ngẫu phối? - Khi quần thể đang ở trạng thái cân bằng thì tỷ lệ phân ly kiểu hình có thể được tính như thế nào? (Cả trường hợp một gen có nhiều alen). V. Hướng dẫn về nhà Học bài và chuẩn bị chương IV. Ứng dụng của di truyền học