Giáo án Sinh học 6 bài 5: Kính lúp, kính hiển vi và cách sử dụng

Ngày soạn : 28-08-2012 Chương II : TẾ BÀO THỰC VẬT KÍNH LÚP, KÍNH HIỂN VI VÀ CÁCH SỬ DỤNG Tiết : 04 Bài : 05 I.Mục tiêu bài học : 1.Kiến thức : + HS nhận biết dược các bộ phận của kính lúp và kính hiển vi. + Biết cách sử dụng kính lúp, các bước sử dụng kính hiển vi. 2.Kĩ năng : + Rèn kĩ năng thực hành, sử dụng kính hiển vi + Kĩ năng hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm. 3.Thái độ : Có ý thức giữ gìn bảo vệ kính lúp và kính hiển vi. II.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh : 1.Giáo viên: + Tranh phóng to hình kính hiển vi (có chú thích) + Bốn bộ kính lúp và kính hiển vi. + Mẫu vật : 1 vài bông hoa, rễ nhỏ. + Phiếu học tập, bảng phụ 2.Học sinh : Mẫu đám rêu, rễ hành. Kính lúp (nếu có) III. Hoạt động dạy học: 1. Ổn định tình hình lớp : (1’) - Điểm danh học sinh - Chuẩn bị kiểm tra bài cũ 2. Kiểm tra bài cũ : 5’ a. Câu hỏi kiểm tra: - Thế nào là thực vật có hoa và không hoa? b. Dự kiến trả lời: + TV có hoa là TV mà cơ quan ss là hoa, quả, hạt. + TV không có hoa cơ quan ss không phải là hoa, quả, hạt. + Cơ thể TV có hoa gồm hai loại cơ quan : - Cqsd gồm rễ, thân, lá có chức năng chính là nuôi dưỡng cây. - Cqss gồm hoa, quả, hạt có chức năng sinh sản, duy trì và phát triển nòi giống. 3. Giảng bài mới : CÁC BƯỚC HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH VỞ THỰC HÀNH NHỮNG ĐIỂM LƯU Ý Bước 1: Tình huống xuất phát - Yêu cầu học sinh đặt kính lúp lên bàn - GV đưa ra 1 kính lúp và 1 kính hiển vi àđặt câu hỏi: + Theo các em, kính lúp và kính hiển vi có cấu tạo như thế nào? - Yêu cầu học sinh vẽ kính lúp và kính hiển vi và các bộ phận có trong nó - Hs quan sát về: + Hình dạng + Cấu tạo Bước 2: Hình thành biểu tượng ban đầu - Quan sát tìm các hình vẽ đúng và sai trong khi học sinh vẽ - Khuyến khích HS nêu những suy nghĩ, nhận thức ban đầu của mình về kính lúp, kính hiển vi dưới dạng các câu hỏi - Tiến hành vẽ kính lúp, kính hiển vi + tự chú thích theo suy nghĩ của mình - HS nêu câu hỏi: + Kính lúp có cấu tạo như thế nào? + Kính hiển vi có cấu tạo như thế nào? + Sử dụng kính lúp và kính hiển vi khi nào và như thế nào là đúng? + Cách sử dụng của hai loại kính này có giống nhau không? + Bộ phận nào của kính là quan trọng nhất? Vẽ , kính lúp và kính hiển vi - Chú thích các bộ phận - Ghi câu hỏi thắc mắc của cá nhân vào vở thực hành - HS chỉ vẽ phát họa được hình dạng cấu tạo nhìn chung - HS có thể hỏi thêm về những loại kính quan sát khác mà các em biết Bước 3: Xây dựng giả thuyết và thiết kế phương án thí nghiệm - Chọn và giới thiệu các hình vẽ của HS về biểu tượng ban đầu - Gợi ý HS đề xuất giả thuyết về kính lúp, kính hiển vi trên cơ sở các nhóm biểu tượng + GT1......... + GT2......................... - HS quan sát + so sánh sự giống nhau và khác nhau - Đề xuất giả thuyết: + GT1: Kính hiển vi phóng to vật hơn kính lúp rất nhiều. Kính hiển vi có nhiều bộ phận cấu tạo phức tạp hơn kính lúp để có thể điều chỉnh quan sát vật có kích thước rất nhỏ bé. + GT2: Kính lúp và kính hiển vi dùng để phóng to vật cho dễ quan sát. Mặt kính là bộ phận quan trọng nhất của kính lúp. Ốc vặn là bộ phận quan trọng nhất của kính hiển vi để điều chỉnh khi quan sát. + GT3: Kính lúp gồm khung và mặt kính tròn. Kính hiển vi có chân đứng, tay cầm, ống kính lớn với 3 ống kính nhỏ, bàn để vật mẫu, gương và ốc vặn. + GT4: Kính lúp để quan sát chi tiết vật có kích thước lớn, nên khi quan sát có thể cầm kính nhìn trực tiếp vật; kính hiển vi quan sát cấu tạo trong vật có kích thước rất nhỏ nên khi quan sát phải cắt nhỏ vật ra mới quan sát được - HS ghi các giả thuyết của cá nhân vào vở thực hành - Thảo luận và đưa ra các giả thuyết chung của nhóm - Có thể ghi lại các giả thuyết chung của nhóm - Đặt câu hỏi nghi vấn để hướng HS tới việc đề xuất phương án kiểm chứng giả thuyết - GV hướng học sinh tới phương án quan sát tranh có chú thích để đối chiếu với các bộ phận trên kính lúp và kính hiển vi. Đồng thời cho hs tự sử dụng kính để quan sát vật mẫu - Thảo luận nhóm à đề xuất phương án thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết + P.Á 1: Quan sát hình vẽ phóng to có chú thích chính xác các bộ phận của kính lúp và kính hiển vi + P.Á 2: Quan sát trực tiếp một số mẫu vật đã chuẩn bị trước qua kính lúp và kính hiển vi. - Ghi phương án kiểm chứng của cá nhân và của nhóm Bước 4: Tiến hành thực nghiệm tìm tòi – nghiên cứu - GV treo tranh - GV phát kính lúp, kính hiển vi và mẫu vật cho các nhóm HS tập sử dụng - Quan sát + gợi ý hướng dẫn các nhóm hs khi các em gặp vướng mắc lúc sử dụng kính. - Tiến hành quan sát + lưu ý các chú thích - Tự sử dụng kính lúp, kính hiển vi à ghi chép lại quá trình sử dụng + Cách sử dụng kính lúp + Cách sử dụng kính hiển vi - Vẽ lại hình ảnh mới quan sát được và chú thích các bộ phận tương ứng vào vở thực hành - Chú thích lại hình vẽ kính lúp và kính hiển vi - Ghi chép quá trình thực nghiệm (cả họat động làm sai và làm đúng) + cách chỉnh gương + cách sử dụng ốc điều chỉnh + cách đặt mẫu trên bàn kính * Lưu ý: Hs sẽ mất nhiều thời gian để sử dụng hiệu quả kính hiển vi à GV nên nhẹ nhàng dẫn dắt các em đến với thí nghiệm, tránh làm hs căng thẳng khi làm sai Bước 5: Kết luận và hệ thống hóa kiến thức - Phát phiếu học tập - Treo bảng phụ tổng kết kiến thức - chỉnh sữa lỗi sai trên hình vẽ (không được mở sgk) - Đối chiếu với hình vẽ ban đầu - Hoàn thành phiếu học tập - Kết luận về cấu tạo và cách sử dụng kính lúp và kính hiển vi - ghi lại kết luận cá nhân và của nhóm - Hs ghi nội dung kiến thức như trong phiếu học tập và bảng phụ Nội dung phiếu học tập: Điền những từ thích hợp sau: Tay cầm, chân kính, gương phản chiếu, tấm kính, thân kính, bàn kính - Kính lúp gồm 2 phần : .. bằng kim loại, .trong lồi 2 mặt. - Kính hiển vi gồm 3 phần chính :, (gồm ống kính và ốc điều chỉnh), .(nơi đặt ốc điều chỉnh để quan sát) và . . Bảng Phụ :Cách sử dụng kính hiển vi - Bước 1: Điều chỉnh ánh sáng - Bước 2: Đặt tiêu bản lên bàn kính, dùng kẹp giữ (không để ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào gương). - Bước 3: Mắt nhìn vào vật kính, tay phải từ từ vặn ốc to theo chiều kim đồng hồ (vặn xuống) cho đến khi vật kính sát tiêu bản. - Bước 4: Mắt nhìn vào thị kính, tay phải từ từ vặn ốc to theo chiều ngược lại (vặn lên) cho đến khi nhìn thấy vật cần quan sát. - Bước 5: Điều chỉnh bằng ốc nhỏ để nhìn rõ vật nhất. 4. Dặn dò, chuẩn bị tiết sau : (3’) Học bài và trả lời câu hỏi sgk Mỗi nhóm chuẩn bị : 1 củ hành tây, 1 quả cà chua chín. Rút kinh nghiệm, bổ sung :